Η αρχή του τέλους για τον «κοινόχρηστο» ουρανό

Επιχειρηματικοί κολοσσοί ξεκινούν άμεσα την αποστολή χιλιάδων δορυφόρων, οι λαμπερές λευκές γραμμώσεις των οποίων είναι τόσο εκθαμβωτικές που ανταγωνίζονται τη λάμψη των αστεριών. Οι επιστήμονες ανησυχούν ότι οι μελλοντικές συστοιχίες των «αστερισμών» των δορυφόρων θα μπορούσαν να αποκρύψουν τις εικόνες που λαμβάνουν τα οπτικά τηλεσκόπια και να παρεμποδίσουν τις ραδιοαστρονομικές παρατηρήσεις.

Σαν να μην έφτανε η φωτορύπανση που εμποδίζει τη θέα του έναστρου ουρανού από τα έντονα αστικοποιημένα σημεία της Γης, έρχονται οι επιχειρηματικοί κολοσσοί να επεκτείνουν αυθαίρετα τις κερδοφόρες δραστηριότητές τους στον αυτονόητα «κοινόχρηστο» ουρανό και να επιδεινώσουν την υπάρχουσα κατάσταση.

Τις ερχόμενες μέρες ξεκινά μια επιχείρηση για την εκτόξευση χιλιάδων νέων δορυφόρων που αποσκοπεί στη δυνατότητα πρόσβασης υψηλών ταχυτήτων στο διαδίκτυο από το Διάστημα. Αλλά οι πρώτοι στόλοι αυτών των δορυφόρων, που έχουν ήδη αποσταλεί σε τροχιά από την αμερικανική εταιρεία SpaceX, επηρεάζουν τις εικόνες του νυχτερινού ουρανού.

Κι αυτό, διότι οι δορυφόροι εμφανίζονται στον σκοτεινό θόλο ως λαμπερές λευκές γραμμώσεις, τόσο εκθαμβωτικές, που ανταγωνίζονται τη λάμψη των αστεριών. Οι επιστήμονες ανησυχούν ότι οι μελλοντικές συστοιχίες των «αστερισμών» των δορυφόρων θα μπορούσαν να αποκρύψουν τις εικόνες που λαμβάνουν τα οπτικά τηλεσκόπια και να παρεμποδίσουν τις ραδιοαστρονομικές παρατηρήσεις.

Διαδίκτυο από το Διάστημα

Το πανάκριβο αυτό σχέδιο για την πρόσβαση στο ίντερνετ υψηλής ταχύτητας αφήνει πίσω τις οπτικές ίνες, καθώς οι δορυφόροι θα μπορούν να επιτρέπουν πρόσβαση στο διαδίκτυο από το Διάστημα. Κι αν υπάρχουν πολλοί από αυτούς σε τροχιά, αυτό σημαίνει ότι ακόμη και οι πιο απομακρυσμένες περιοχές θα μπορούν να έχουν συνδεσιμότητα. Θα συνδεθούν άνθρωποι που δεν έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο αυτή τη στιγμή, σκάφη και αεροπλάνα.

Για να γίνει αντιληπτό σε ποιο βαθμό θα επηρεάσει τον «ουρανό» αυτή η κοσμογονική –όπως παρουσιάζεται– αλλαγή στην ηλεκτρονική συνδεσιμότητα, η προσφυγή στους αριθμούς είναι κάτι παραπάνω από αποκαλυπτική.

Σήμερα, υπάρχουν περίπου 2.200 ενεργοί δορυφόροι που πετούν γύρω από τη Γη. Αλλά, από την επόμενη εβδομάδα, ο «Αστερισμός Starlink», ένα πρότζεκτ της αμερικανικής εταιρείας SpaceX, θα ξεκινήσει την αποστολή παρτίδων από 60 δορυφόρους που θα θέτει σε τροχιά κάθε λίγες εβδομάδες.

Αυτό σημαίνει ότι περίπου 1.500 δορυφόροι θα έχουν εκτοξευτεί μέχρι το τέλος του επόμενου έτους και από τα μέσα της δεκαετίας του 2020 θα μπορούσε να υπάρχει στόλος 12.000 δορυφόρων.

Η βρετανική εταιρεία OneWeb σκοπεύει να εκτοξεύσει περίπου 650 δορυφόρους, αν και ο τελικός αριθμός τους θα μπορούσε να ανέλθει σε 2.000, εφόσον υπάρξει αρκετή ζήτηση από τους πελάτες. Αλλά και η Amazon προγραμματίζει να δημιουργήσει έναν αστερισμό 3.200 δορυφόρων. Συνολικά, μιλάμε για 17.200 νέους δορυφόρους.

Ωστόσο, πέραν αυτών των τρομακτικών αριθμών, οι αστρονόμοι ανησυχούν, αφού οι δορυφόροι εμφανίζονται ως έντονα λευκές αναλαμπές στις εικόνες που λαμβάνουν από το Σύμπαν, όπως διαπίστωσαν από την παρουσία των πρώτων 120 δορυφόρων τους οποίους εκτόξευσε η «Starlink» τον Μάιο και τον Νοέμβριο σε τροχιές κάτω από 500 χιλιόμετρα. Τις ανησυχίες τους εκφράζουν σε σχετικό ρεπορτάζ του BBC.

«Αυτοί οι δορυφόροι είναι περίπου στο μέγεθος ενός τραπεζιού, αλλά είναι πολύ αντανακλαστικοί και τα πάνελ τους αντικατοπτρίζουν το φως του ήλιου, πράγμα που σημαίνει ότι μπορούμε να τους δούμε σε εικόνες που παίρνουμε με τα τηλεσκόπια. Αυτοί οι δορυφόροι είναι επίσης μεγάλοι χρήστες ακτινοβολίας και αυτό σημαίνει ότι μπορούν να επηρεάσουν τα σήματα που χρησιμοποιούν οι αστρονόμοι, με αποτέλεσμα να επηρεάζουν και τη ραδιοαστρονομία», λέει η Ντάρα Πατέλ, αστρονόμος στο Βασιλικό Παρατηρητήριο του Γκρίνουιτς. Η ίδια προειδοποιεί ότι το πρόβλημα θα αυξηθεί όσο αυξάνεται ο αριθμός των δορυφόρων σε τροχιά.

Η «τραγωδία των κοινών»

«Ο νυχτερινός ουρανός είναι κοινόχρηστος και αυτό που έχουμε εδώ είναι μια “τραγωδία των κοινών”», λέει ο δρ Ντέιβ Κλέμεντς από το Αυτοκρατορικό Κολέγιο του Λονδίνου που πιστεύει ότι οι δορυφόροι θα μπορούσαν να έχουν πραγματικό αντίκτυπο στις παρατηρήσεις.

«Παρουσιάζουν ένα προσκήνιο ανάμεσα σε αυτό που παρατηρούμε από τη Γη και το υπόλοιπο σύμπαν, έτσι, παρεμποδίζουν τα πάντα. Και θα χάσουμε ό,τι είναι πίσω τους, είτε αυτός είναι ένας δυνητικά επικίνδυνος αστεροειδής είτε το πιο μακρινό κβάζαρ στο σύμπαν», ανέφερε.

Και εξήγησε ότι θα ήταν ιδιαίτερα ενοχλητικό για τα τηλεσκόπια να πραγματοποιούν μεγάλες έρευνες για τον ουρανό, όπως το μελλοντικό Τηλεσκόπιο Μεγάλης Συνοπτικής Επισκόπησης (LSST) στη Χιλή, με το οποίο, σε συνδυασμό με άλλα τηλεσκόπια, οι αστρονόμοι επιδιώκουν να κάνουν μια ταινία σε πραγματικό χρόνο για τον τρόπο με τον οποίο αλλάζει ο ουρανός.

Οι εμπλεκόμενες εταιρείες δήλωσαν ότι συνεργάζονται με τους αστρονόμους για να ελαχιστοποιήσουν τις επιπτώσεις των δορυφόρων, αλλά δεν συζητούν για κάποια ριζική αναθεώρηση των σχεδίων τους. Η SpaceX δήλωσε στο BBC ότι έχει συνεργαστεί με αστρονόμους για να ελαχιστοποιήσει την επίδραση των δορυφόρων του πρότζεκτ «Starlink».

Για την επόμενη εκτόξευσή τους, δοκιμάζουν μια ειδική επίστρωση που έχει σχεδιαστεί για να κάνει τους δορυφόρους λιγότερο φωτεινούς, ώστε να διαπιστώσει εάν αυτό θα βοηθήσει.

Η OneWeb δήλωσε ότι έβαλε τους δορυφόρους της σε τροχιά 1.200 χιλιομέτρων, έτσι ώστε να μην παρεμβαίνουν στις αστρονομικές παρατηρήσεις. «Επιλέξαμε μια τροχιά ως μέρος της αφοσίωσής μας στην υπεύθυνη χρήση του απώτερου Διαστήματος. Και έχουμε μιλήσει επίσης με την αστρονομική κοινότητα πριν ξεκινήσουμε για να βεβαιωθούμε ότι οι δορυφόροι μας δεν είναι πολύ αντανακλαστικοί και δεν θα υπάρξουν ραδιοπαρεμβολές», ανέφερε εκπρόσωπός της.

Ο ίδιος πρόσθεσε για το ζήτημα ότι δεν θα πρέπει να επιλέξουμε μεταξύ συνδεσιμότητας και αστρονομίας. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι όλος ο κόσμος έχει το δικαίωμα να συνδεθεί με το διαδίκτυο και έτσι θα συμβεί, ανέφερε.

Πηγή: BBC

κοινωνική απόδειξη

ROLF DOBELLI

https://gk-aris.blogspot.comΤο ότι εκατομμύρια άτομα υποστηρίζουν μια ανοησία δε σημαίνει ότι είναι αλήθεια.

Πηγαίνετε σε μια συναυλία. Στη γωνία του δρόμου πέφτετε πάνω σε μια ομάδα ατόμων που κοιτάζουν τον ουρανό. Χωρίς να σκεφτείτε, σηκώνετε το κεφάλι. Γιατί; Λόγω του φαινομένου που ονομάζουμε κοινωνική απόδειξη. Στη μέση του κονσέρτου, σ’ ένα κομμάτι που ο σολίστας εκτελεί με μπρίο, κάποιος μέσα στο κοινό αρχίζει να χειροκροτεί και, ένα δευτερόλεπτο αργότερα, όλη η αίθουσα κάνει το ίδιο. Το ίδιο κι εσείς. Γιατί; Πάλι η κοινωνική απόδειξη. Μετά τo κονσέρτο πηγαίνετε στο βεστιάριο για να πάρετε το παλτό σας. Παρατηρείτε ότι τα άτομα που στέκονται μπροστά σας στην ουρά αφήνουν νομίσματα σ’ ένα πιάτο, ενώ το βεστιάριο περιλαμβάνεται στην τιμή του εισιτηρίου. Τι κάνετε; Αφήνετε κι εσείς πουρμπουάρ. Λόγω της κοινωνικής απόδειξης (που αποκαλείται ενίοτε πνεύμα κοπαδιού, αγελαίο ένστικτο ή, γενικότερα,κομφορμισμός), συμπεριφέρομαι όπως οι άλλοι. Με άλλα λόγια, όσο περισσότερα άτομα επιδοκιμάζουν μια ιδέα, τόσο καλύτερη είναι αυτή η ιδέα- πράγμα, φυσικά, παράλογο.
Πίσω από τις κερδοσκοπικές φούσκες και τις κινήσεις χρηματιστηριακού πανικού κρύβεται η κοινωνική απόδειξη. Τη βλέπουμε επί τω έργω στον κόσμο της μόδας, στις τεχνικές μάνατζμεντ, στα χόμπι, στις δίαιτες, στις θρησκευτικές πεποιθήσεις κτλ. Η κοινωνική απόδειξη μπορεί να παραλύσει ολόκληρους πολιτισμούς- σκεφτείτε, παραδείγματος χάρη, τις ομαδικές αυτοκτονίες που οργανώνουν ορισμένες αιρέσεις.
Το πείραμα που έκανε για πρώτη φορά ο ψυχολόγος Σόλομον Ας, το 1950, αποδεικνύει πόσο η κοινωνική πίεση μπορεί να διαστρεβλώσει τη σωστή κρίση.
Ο ερευνητής δείχνει γραμμές διαφορετικού μήκους σ’ έναν εθελοντή που πρέπει κάθε φορά να δηλώνει αν η γραμμή είναι μακρύτερη, κοντύτερη ή ίση με μια γραμμή αναφοράς. Όταν ο εθελοντής είναι μόνος του στον χώρο εκτιμά σωστά το μήκος των γραμμών που του δείχνουν- η άσκηση είναι πραγματικά εύκολη. Έπειτα ο ερευνητής φέρνει άλλα εφτά άτομα στον ίδιο χώρο — τους «συνενόχους» του, αλλά ο εθελοντής δεν το ξέρει. Οι νεοφερμένοι, ο ένας μετά τον άλλο, δίνουν λανθασμένη απάντηση δηλώνοντας ότι η εν λόγω γραμμή είναι πιο κοντή, ενώ είναι ολοφάνερα πιο μακριά από τη γραμμή αναφοράς. Ύστερα έρχεται η σειρά του εθελοντή να απαντήσει. Στο 30% των περιπτώσεων δίνει την ίδια λάθος απάντηση με τους προηγούμενους, από καθαρή κοινωνική πίεση.
Γιατί; Διότι αυτή η συμπεριφορά αποδείχτηκε αποτελεσματική στρατηγική επιβίωσης κατά την εξέλιξη. Ας υποθέσουμε ότι ζείτε 50.000 χρόνια πριν και ότι περπατάτε στη σαβάνα με τους κυνηγούς συντρόφους σας και, ξαφνικά, εκείνοι το βάζουν στα πόδια. Τι κάνετε; Στέκεστε ακίνητος ξύνοντας το πιγούνι και αναρωτιέστε αν αυτό που βλέπετε είναι πράγματι λιοντάρι ή κάποιο ακίνδυνο ζώο που μοιάζει με λιοντάρι; Όχι βέβαια! Εξαφανίζεστε κι εσείς γρήγορα. Μπορείτε να σκεφτείτε αργότερα, όταν θα είστε ασφαλής. Εκείνος που συμπεριφέρθηκε διαφορετικά στη σαβάνα του Σερενγκέτι δεν επέζησε για να μεταβιβάσει τα γονίδιά του στους απογόνους του. Αυτός ο τύπος συμπεριφοράς είναι τόσο ριζωμένος μέσα μας, που εξακολουθούμε να τον χρησιμοποιούμε, ενώ δε μας προσφέρει πια κανένα πλεονέκτημα επιβίωσης. Το μόνο παράδειγμα που μπορώ να σκεφτώ όπου η κοινωνική απόδειξη είναι χρήσιμη είναι να έχετε εισιτήρια για ένα ποδοσφαιρικό ματς σε μια ξένη πόλη και να μην ξέρετε πού βρίσκεται το στάδιο – στην περίπτωση αυτή είναι μάλλον λογικό να ακολουθήσετε τα άτομα που μοιάζουν με φιλάθλους.
Οι κωμωδίες καταστάσεων και τα τοκ σόου χρησιμοποιούν την κοινωνική απόδειξη μεταδίδοντας σε καίριες στιγμές ηχογραφημένα γέλια για να προκαλέσουν το γέλιο των τηλεθεατών. Ένα από τα πιο εντυπωσιακά παραδείγματα κοινωνικής απόδειξης είναι χωρίς αμφιβολία ο λόγος του Γιόζεφ Γκέμπελς στις 18 Φεβρουάριου του 1943 με τίτλο «Θέλετε τον ολοκληρωτικό πόλεμο;». (Στο YouTube υπάρχει βίντεο αυτής της ομιλίας.) Αν είχε θέσει την ερώτηση σε κάθε άτομο ξεχωριστά και ανωνύμως, κανένα δε θα είχε απαντήσει καταφατικά στη θεοπάλαβη πρότασή του.
Η διαφήμιση εκμεταλλεύεται συστηματικά την αδυναμία μας να υποκύπτουμε στην πίεση της κοινωνικής απόδειξης. Είναι μάλιστα πιο αποτελεσματική όταν υπάρχει πληθώρα προϊόντων τα χαρακτηριστικά των οποίων δεν έχουν ευδιάκριτες διαφορές μεταξύ τους (για παράδειγμα, όταν πρέπει να διαλέξετε ανάμεσα σε διάφορες μάρκες αυτοκινήτων, απορρυπαντικών, καλλυντικών που, τελικά είναι ισάξια) και όπου εμφανίζονται άνθρωποι “όπως εσείς κι εγώ”. Γι’ αυτό δε θα δείτε ποτέ στην τηλεόραση μια Αφρικανή νοικοκυρά να επαινεί ένα προϊόν καθαρισμού.
Να είστε δύσπιστοι όταν μια επιχείρηση διατείνεται ότι το προϊόν της είναι “πρώτο σε πωλήσεις” . Παράλογο επιχείρημα, διότι δε σημαίνει ότι είναι καλύτερο μόνο και μόνο επειδή πουλιέται πολύ. Όπως έλεγε ο συγγραφέας Σόμερσετ Μομ, το ότι πενήντα εκατομμύρια άτομα υποστηρίζουν μια ανοησία αυτό δε σημαίνει ότι είναι αλήθεια.