Έμμα Γκόλντμαν

  «Το δικαίωμα όλων σε όμορφα και λαμπερά πράγματα» Οδόφραγμα κριτικής, ανέργων και φτωχών

Σαν σήμερα, στις 14 Μαΐου του 1940, έφυγε από τη ζωή η Έμμα Γκόλντμαν, θεωρούμενη πρότυπο επαναστάτριας φεμινίστριας, κατά το δεύτερο κύμα του φεμινιστικού κινήματος. Σε όλο το πρώτο μισό του 20ού αιώνα συνέβαλλε καθοριστικά στην ανάπτυξη του αναρχισμού στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη.

Στην διάρκεια της περιπετειώδους ζωής της συνελήφθη το 1901 κατηγορούμενη για τη δολοφονία του Αμερικανού προέδρου Γουίλιαμ Μακίνλι, έγινε μάρτυρας της ρωσικής επανάστασης το 1917 και έλαβε μέρος στον ισπανικό εμφύλιο πόλεμο το 1936. 

Γεννημένη στη Λιθουανία το 1868, μεγάλωσε σε εβραϊκό γκέτο, ενώ μετανάστευσε στις ΗΠΑ στα δεκαεπτά της χρόνια. Στη ζωή της υπέστη φυλακίσεις στις ΗΠΑ ως υποκινήτρια ταραχών, ως κατηγορούμενη για τη δολοφονία του προέδρου Μακίνλι ακόμη και επειδή μοίραζε προκηρύξεις υπέρ της αντισύλληψης.

Μέσα σε όλη αυτή τη δράση, υπήρξε πολυγραφότατη και εξέφραζε τις απόψεις της με κάθε ευκαιρία πάνω στα σημαντικότερα ζητήματα που απασχολούν μέχρι σήμερα την ανθρώπινη σκέψη.

Αποσπάσματα από ομιλίες και κείμενα της Έμμα Γκόλντμαν:

«Τι είναι πατριωτισμός», 1918 (λόγος που εκφώνησε στο Σαν Φρανσίσκο)

-Έπαρση, αλαζονεία και εγωισμός είναι τα βασικά συστατικά του πατριωτισμού. Επιτρέψτε μου να το εξηγήσω. Ο πατριωτισμός υποθέτει ότι ο πλανήτης μας είναι χωρισμένος σε μικρά κομμάτια, το καθένα από τα οποία περιβάλλεται από μια σιδερένια πόρτα. Όσοι είχαν την τύχη να γεννηθούν σε ένα συγκεκριμένο κομμάτι θεωρούν τους εαυτούς τους πιο ευγενείς, πιο καλούς, πιο μεγαλοπρεπείς, πιο έξυπνους από εκείνους που κατοικούν σε οποιοδήποτε άλλο σημείο της γης. Είναι, ως εκ τούτου, καθήκον όλων όσων ζουν σε αυτό το σημείο να πολεμήσουν, να σκοτώσουν και να πεθάνουν στην προσπάθεια να επιβάλλουν την υπεροχή τους σε όλους τους υπόλοιπους […]. Όταν ένα παιδί, λοιπόν, γίνεται πλέον ενήλικο άτομο είναι πλήρως πεπεισμένο ότι είναι ο εκλεκτός του ίδιου του Θεού για να υπερασπιστεί τη χώρα του εναντίον της επίθεσης ή της εισβολής οποιουδήποτε αλλοδαπού… -Το πνεύμα του μιλιταρισμού έχει διεισδύσει σε όλα τα κοινωνικά στρώματα. Πράγματι, είμαι πεπεισμένη ότι ο μιλιταρισμός είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος εδώ (στις ΗΠΑ) παρά οπουδήποτε αλλού εξαιτίας των υποσχέσεων που δίνει ο καπιταλισμός σε αυτούς που επιθυμεί να καταστρέψει. -Όταν θα έχουμε καταλάβει το πατριωτικό ψέμα, θα έχουμε ανοίξει το δρόμο για το μεγάλο οικοδόμημα, όπου όλοι θα πρέπει να είμαστε ενωμένοι σε μια παγκόσμια αδελφότητα, μια πραγματικά ελεύθερη κοινωνία.

«Η αποτυχία του Χριστιανισμού», (άρθρο στο περιοδικό Mother Earth το 1913)

-Παντού και πάντα, από την γέννεσή του, ο Χριστιανισμός μετατρέπει τη γη σε μια κοιλάδα δακρύων. Πάντα κρατάει απ’ τη ζωή ένα αδύναμο, άρρωστο κομμάτι, πάντα ενσταλάζει το φόβο στον άνθρωπο μετατρέποντάς τον σε ένα διπλό ον, του οποίου οι ενέργειες χαραμίζονται στην πάλη ανάμεσα στο σώμα και την ψυχή. Υποτιμώντας το σώμα ως κάτι κακό, ως την αιτία κάθε αμαρτωλού πράγματος, ο άνθρωπος ακρωτηριάζει την ύπαρξή του μέσα στη μάταιη προσπάθειά του να κρατήσει την ψυχή του καθαρή, ενώ το σώμα του σαπίζει…

«Η απογοήτευσή μου στη Ρωσία», 1923

-Καμία επανάσταση δεν μπορεί να επιτύχει ως παράγοντας απελευθέρωσης εκτός αν τα μέσα που χρησιμοποιούνται για την συνέχισή της είναι παρόμοιου πνεύματος και τάσης με τους σκοπούς που πρέπει να επιτευχθούν. Επανάσταση είναι η άρνηση του υπάρχοντος, μια βίαιη διαμαρτυρία ενάντια στην απανθρωπιά του ανθρώπου απέναντι σε άνθρωπο [..]. Είναι ο καταστροφέας των κυρίαρχων ιδεών, στις οποίες ένα σύνθετο σύστημα αδικίας, καταπίεσης και λαθών οικοδομήθηκε από την άγνοια και την κτηνωδία.

«Ζώντας τη ζωή μου», 1931

-Δεν πίστεψα ποτέ ότι ένας σκοπός για ένα όμορφο ιδανικό -για τον αναρχισμό, για τον ερχομό της ελευθερίας πάνω από τις συμβάσεις και τις προκαταλήψεις- πρέπει να απαιτεί την άρνηση της ζωής και της χαράς. Επέμενα ότι ο Σκοπός μας δεν μπορούσε να περιμένει από μένα να γίνω μοναχή και πως το κίνημά μας δεν επρόκειτο να μετατραπεί σε μοναστήρι. Αν αυτό σήμαινε όλο αυτό, εγώ δεν το ήθελα. «Θέλω ελευθερία, το δικαίωμα της έκφρασης, το δικαίωμα του καθενός σε όμορφα και λαμπερά πράγματα». Αυτό σήμαινε ο Αναρχισμός για μένα, και θα το ζούσα στο πείσμα ολόκληρου το κόσμου […]. Ναι, ακόμα και αν το καταδίκαζαν οι πιο κοντινοί μου σύντροφοι, εγώ θα ζούσα το ιδανικό μου.