Οι 7 θάνατοι του Μπουεναβεντούρα Ντουρρούτι

Υπόδειγμα επαναστάτη ο αναρχικός εργάτης Μπουεναβεντούρα Ντουρρούτι, ο άνθρωπος που ζούσε με δυο αλλαξιές ρούχα, δυο πιστόλια και ένα ζευγάρι κιάλια, και με μόνη προσδοκία να εφορμήσει στον ουρανό, να τσακίσει τον φασισμό. Η συμβολή του στον ισπανικό εμφύλιο θα μείνει ανεπανάληπτη.
«Δεν θέλουμε παράσημα, ούτε ζώνες στρατηγών, δεν θέλουμε να μετέχουμε σε επιτροπές ούτε να γίνουμε υπουργοί. Θέλουμε την επανάσταση».
Έζησε και έδρασε σαν αληθινός επαναστάτης, που η δράση και η ανιδιοτέλεια του ενόχλησε πολλούς εχθρούς και συντρόφους, και ίσως για αυτό δεν ξέρουμε ποιος τον δολοφόνησε σαν σήμερα το 1936, στη Μαδρίτη, όπου είχε προστρέξει με την αναρχική ταξιαρχία του για να βοηθήσει το δημοκρατικό μέτωπο να αναχαιτίσει τις φασιστικές ορδές.
Ανυποχώρητος, έντιμος και ατρόμητος, αυτός ήταν ο μεγάλος επαναστάτης Ντουρούτι, ένα γνήσιο παιδί της εργατικής τάξης, για αυτό κι πίστευε βαθιά στην απελευθερωτική της δύναμη, αφού όπως είπε ο ίδιος: »Πάντα σε καλύβια και τρύπες μέναμε, θα καταφέρουμε λοιπόν να ζήσουμε εκεί μέσα για λίγο καιρό. Μην ξεχνάτε όμως πως ξέρουμε και να χτίζουμε. Εμείς είμαστε εκείνοι που χτίσαμε τα παλάτια και τις πόλεις στην Ισπανία, στην Αμερική και σ” ολόκληρο τον κόσμο. Εμείς οι εργάτες μπορούμε να χτίσουμε καινούργια στη θέση τους, καινούργια και καλύτερα. Δεν φοβόμαστε τα συντρίμμια. Τη γη εμείς θα την κληρονομήσουμε, γι” αυτό δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία. Ας κάνει η αστική τάξη τον κόσμο της κομμάτια προτού αποχωρήσει από τη σκηνή της ιστορίας.»
Α.Μ
Επτά εκδοχές για το θάνατο του Μπουεναβεντούρα Ντουρρούτι.   Aπόσπασμα από το βιβλίο του Χανς Μάγκνους Εντσενσμπέργκερ  «Το σύντομο καλοκαίρι της Αναρχίας» εκδ. Οδυσσέας 1981
Θάνατος 1ος

«Είμαι σίγουρος ότι ήταν δολοφονία.Δεν πρόλαβε ο Ντουρρούτι να πεθάνει και εξαφανίστηκαν από τη Μαδρίτη οι σπουδαιότεροι ηγέτες του ισπανικού αναρχισμού.Το πολιτικό κλίμα άλλαξε μέσα σε μια νύχτα. Πολλοί αναρχικοί αισθάνθηκαν καταδιωκώμενοι, περιττό να πουμε από ποιούς, από τους κομμουνιστές φυσικά.Αυτές τις νύχτες ήταν πιο επικινδυνο να κυκλοφορείς στους δρόμους της Μαδρίτης με ταυτότητα της CNT-FAI στην τσέπη παρά με την ταυτότητα ενός κόμματος των εξτρεμιστών δεξιών.»

Μαρτίνεθ Φράϊλε

»Μερικές μέρες μετά την αποτυχία των αναρχικών στο λόφο Γκαραμπίτας, έπεσε ο Ντουρρούτι στο μέτωπο.Γενικά πιστεύεται ότι τον δολοφόνησαν οι άνθρωποί του γιατί υποστήριξε τη δραστήρια συμμετοχή των αναρχικών στον πόλεμο και τη συνεργασία με την κυβέρνηση του Καμπαλιέρο.
Πολλοί αναρχικοί ενδιαφέρονταν τότε να ιδρύσουν στην Ισπανία μια ελεύθερη ιδανική δημοκρατία.Δεν σκέφτονταν να κάνουν το παραμικρό με τους σοσιαλιστές , τους κομμουνιστές ή τους αστούς δημοκρατικούς.Δε σκέφτονταν καθόλου να ρισκάρουν το κεφάλι τους για την κυβέρνηση Καμπαλιέρο.Στα μάτια τους κάτι τέτοιο δεν ήταν σπουδαίο.»

Λουίς Φίσερ

O Nτουρρούτι έπεσε αναμφισβήτητα θύμα μιας απερισκεψίας.Ήρθε το απόγευμα στο μέτωπο , στη συνοικία του Πανεπιστημίου. Εκεί επικρατούσε απόλυτη ησυχία. Ακριβώς για αυτό , αυτή ήταν μια τρομερά επικινδυνη στιγμή , αφού οι άντρες κινούνταν ξένοιαστα.
Η μεγάλη του Πάκαρντ βρισκόταν κοντά στην γραμμή μάχης των ανθρώπων του. Απέναντι έστεκε η κλινική του Πανεπιστημίου, ένα μεγάλο εξαωροφο ή επταοροφο κτίριο, όπου πρόσφερε θαυμάσιο πεδίο βολής. Ο εχθρός κρατούσε τα πάνω πατώματα οι δικοί μας τα κάτω.
Όταν ο εχθρός, που όπως φαίνεται αγρυπνούσε, είδε το αυτοκίνητο να σταματά σε απόσταση ενός χιλιομέτρου, περίμενε μέχρι που κατέβηκαν οι επιβάτες. Όταν στάθηκαν σε ελεύθερο χώρο, χωρίς καμμιά κάλυψη, έριξε μια ριπή πολυβόλου που τραυμάτισε το Ντορρούτι θανάσιμα και λιγότερο τους δυό συνοδούς του.

Ρικάρντο Σανθ

Την επόμενη μέρα κυκλοφόρησε η φήμη ότι ο Ντουρρούτι δολοφονήθηκε από έναν από τους άντρες του, όταν θέλησε να σταματήσει μια πανικόβλητη οπισθοχώρηση των στρατιωτών του. Όταν λίγο μετά επιβεβαιώθηκε η είδηση του θανάτου του, οι συνθήκες που πέθανε δυνάμωσαν τον πόνο μας για τον χαμό αυτού του ατρομητου αγωνιστή και αξιωματικού.Όσον αφορά τη μονάδα του, το μόνο που δεν κατάφερε ήταν να εκδιώξει τον εχθρό από τις θέσεις του. Αντίθετα ο εχθρός ήταν εκείνος που την κατεδίωξε. Μετά το θάνατο του Ντουρρούτι αυτές οι μονάδες αντικαταστάθηκαν αμέσως, Ήταν πραγματικός κίνδυνος για ολόκληρο το μέτωπο της Μαδρίτης.

Ενρίκε Λίστερ

Ο σωφέρ του Ντουρρούτι μου διηγήθηκε τι συνέβη. Με συνόδεψε στα γραφεία της Solidaridad Obrera στη Μαδρίτη, για να μπορέσουμε να μιλήσουμε ανενόχλητα.
»Πες μου όλη την αλήθεια» παρακάλεσα το σύντροφο Χούλιο Γκράβες.

»Δεν υπάρχουν πολλά να πω. Μετά το μεσημεριανό φαγητό, πήγαμε στο μέτωπο, στη συνοικία του Πανεπιστημίου. Μας συνόδευε ο σύντροφος Μανθάνα. Φτάσαμε στην πλατεία Κουάτρο Καμίνος. Έστριψα στη λεωφόρο Πάμπλο Ιγκλέσιας και πάτησα γκάζι.Τρέχαμε μπροστά από μια σειρά ξενοδοχεία που βρίσκονται στο τέλος της λεωφόρου καιμετά στρίψαμε δεξιά.
Οι μονάδες του Ντουρρούτι είχαν αλλάξει θέσεις μετά τις βαριές απώλειες που είχαν υποστεί στην πλατεία Μονκλόα και μπροστά στα τείχη της υποδειγματικής φυλακής.Είχε φως.Ένας φθινοπωρινός ήλιος πλανιόταν στους δρόμους.Φτάσαμε στη διασταύρωση, όταν ήρθε προς το μέρος μας μια ομάδα από πολιτοφύλακες. Ο Ντουρρούτι κατάλαβε αμέσως ότι αυτοί οι νεαροί ήθελαν να εγκαταλείψουν το μέτωπο. Με διέταξε να σταματήσω. Σταθήκαμε στο πεδίο βολής του εχθρού. Οι μαυριτανικές ομάδες που είχαν καταλάβει την κλινική, εξουσίαζαν την πλατεία. Σταμάτησα για σφάλεια το αυτοκίνητο στη γωνία ενός από αυτά τα μικρά ξενοδοχεία.Ο Ντουρρούτι κατέβηκε και πήγε προς τους φαντάρους που έφευγαν.Τους ρώτησε που πήγαιναν.Δεν ήξεραν τι να του απαντήσουν.Τους κατσάδιασε με τη βαριά του φωνή και τους διέταξε με κοφτό τόνο να γυρίσουν πίσω στις θέσεις τους.Οι στρατιώτες υπάκουσαν και γύρισαν πίσω.
Ο Ντουρρούτι στράφηκε προς το αυτοκίνητο.Το πυρ έγινε σφοδρότερο.Η τεράστια κοκκινωπή μάζα της κλινικής έστεκε απέναντί μας ακούγαμε τις σφαίρες να σφυρίζουν.Ο Ντουρρούτι άπλωνε το χέρι του προς την πόρτα του αμαξιού όταν ξαφνικά έπεσε κάτω.Είχε χτυπηθεί στο στήθος.Ο Μανθάνα και εγώ ορμήσαμε έξω από το αμάξι και τον ξαπλώσαμε στο πίσω καθισμα.Γύρισα όσο πιο γρήγορα μπορούσα και όρμησα με τρελή ταχύτητα προς την πόλη για το νοσοκομείο των Καταλανικών Πολιτοφυλακών.Τα υπόλοιπα τα ξέρεις.Αυτά είναι όλα»

Αριέλ
Θάνατος 2ος

Βασικά μπορούμε να στηριχτούμε μόνο σε υποθέσεις.Ξέρω μόνο, μάλιστα όχι από πρώτο χέρι, ένας γνωστός μου το είπε, σίγουρα κάποιος που ήταν καλά πληροφορημένος, ξέρω λοιπόν μόνο ότι ο Αουγκούστ Λεκέρ, ένας από τους σημαντικότερους άντρες του Κ.Κ. Γαλλίας-μέχρι τη διαγραφή του για το ζήτημα του Στάλιν ήταν ο δεύτερος άνθρωπος στο κόμμα μετά τον Τορέζ- ότι αυτός λοιπόν ο Λεκέρ, σήμερα αντισταλινικός, είχε πει στους φίλους του, εντελώς ανοιχτά, πως οι κομμουνιστές ήταν οι ένοχοι.Αυτοί είχαν δολοφονήσει τον Ντουρρούτι.

Γκαστόν Λεβάλ

Αναρχική νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου στη Βαρκελώνη και το Παρίσι. Του ανταποκριτή μας .23Νοέμβρη.

Κατά την Echo de Paris, ο Καταλανός αναρχικός ηγέτης Ντουρρούτι, που ήταν η ψυχή της αντίστασης στη Μαδρίτη, δεν έπεσε, όπως μετέδωσαν οι μπολσεβίκοι, στον αγώνα ενάντια στα εθνικιστικά στρατεύματα, αλλά δολοφονήθηκε από κομμουνιστές .
Στη Μαδρίτη συνέβησαν και πάλι συγκρούσεις ανάμεσα σε κομμουνιστές και αναρχικούς για το μοίρασμα της λείας από τη λεηλασία των αριστοκρατικών μεγάρων.
Σε μια τέτοια διαμάχη ο Ντουρρούτι απείλησε τους κομμουνιστές ότι θα γυρίσει στη Βαρκελώνη με τους αναρχικούς του και θα αφήσει τη Μαδρίτη στην τύχη της.Το βράδυ της ίδιας μέρας ο Ντουρρούτι δέχθηκε επίθεση μπροστά στην πόρτα του σπιτιού του από κομμουνιστές που τον χτύπησαν θανάσιμα.
Όπως αναφέρει η Echo de Paris από τη Βαρκελώνη, οι αναρχικοί εγκαθιδρυσαν βασίλειο τρόμου στην καταλανική πρωτεύουσα.Όταν έγινε γνωστή η είδηση της δολοφονίας του φυλάρχου τους Ντουρρούτι από κομμουνιστές της Μαδρίτης , οι αναρχικοί οργάνωσαν ένα είδος νύχτας του αγίου Βαρθολομαίου.Οι φρικτες παρεκτροπές ενόχλησαν στο τέλος και την ηγεσία των αναρχικών ομάδων, έτσι που με βιαστικές εκκλήσεις τους να απαιτήσουν την κατάπαυση του αιματηρού τρόμου.

Volkischer Beobachter

Τηλεγράφημα του Γενικού Γραμματέα του Κ.Κ.Ισπανίας που στάλθηκε στην Solidaridad Obrera.:

Με βαθύ πόνο πληροφορηθήκαμε τον ένδοξο θάνατο του κοινού μας συντρόφου Ντουρρούτι, αυτού του αφιλοκερδούς γιου της εργατικής τάξης, αυτού του ενθουσιώδους και ενεργητικού υπερασπιστή της ενότητας του προλεταριάτου.
Το δολοφονικό μολύβι των φασιστών ληστών πήρε από κοντά μας μια νεαρή αλλά πλουσια σε θυσίες ζωή.Ενωμένοι όσο ποτέ άλλοτε στην υπεράσπισαη της Μαδρίτης, μέχρι την εξόντωση των φασιστικών συμμοριών που λερώνουν τη χώρα με αίμα..Για τον ενιαίο αγώνα σε όλα τα μέτωπα της Ισπανίας.Εκδίκηση για τους ήρωές μας. Για το θρίαμβο του Ισπανικού λαού.

Χοσέ Ντιαθ

Θάνατος 3ος

Αργότερα η χήρα του Ντουρρούτι ή μήπως ήταν η κεντρική επιτροπή της CNT- μου έστειλε για μια έκθεση σε ανάμνηση του Ντουρρούτι, το πουκάμισο που φορούσε τη μέρα του θανάτου του.Κοίταξα την τρύπα που είχε από τη σφαίρα.Μετά κάλεσα ένα ειδικό.Φτάσαμε και οι δυό στο συμπέρασμα ότι η σφαίρα πρέπει να είχε πέσει από πολύ κοντά, γιατί το ύφασμα του πουκαμίσου έδειχνε καθαρά ίχνη καψίματος και μπαρούτης.
Ξέραμε βέβαια πολύ καλά τη νοοτροπία των αναρχικών.Ξέραμε ότι στη Μαδρίτη ο Ντουρρούτι δεν ήταν ο παλιός γκεριλέρο.Είχε γίνει κανονικότατος στρατιωτικός.Ξέραμε επίσης ότι είχε επιτεθεί χωρίς έλεος ενάντια σε αρχηγούς αναρχικών ομάδων που είχαν ξεχάσει τα καθήκοντά τους.Μάλιστα είχε εκτελέσει και μερικούς από αυτούς.
Έτσι φτάσαμε τότε στο συμπέρασμα ότι μπορεί και να ήταν μια πράξη εκδίκησης.

Χαουμέ Μιραβίτλιες 1

…………..Το ίδιο βράδυ (σημ.: Της έκθεσης προς τιμή των υπερασπιστών της Μαδρίτης όπου εκτέθηκε το πουκάμισο του Ντουρρούτι ένα χρόνο μετά τον θάνατό του-)
ανέθεσα σε ειδικούς του ινστιντούτου της ιατροδικαστικής να εξετάσουν το πουκάμισο.Κατέληξαν ομόφωνα στο συμπέρασμα ότι το βλήμα είχε ριχτεί από απόσταση το πολύ δέκα εκατοστά .
Μερικές μέρες αργότερα συναντήθηκα με τη γυναίκα του Ντουρρούτι, μια Γαλλίδα, για δείπνο.
»Πως πέθανε» τη ρώτησα»Ξέρετε σίγουρα την αλήθεια.»
»Εγώ , εγώ τα ξέρω όλα»
»Πως έγινε;»
Με κοίταξε κατευθείαν στα μάτια.
»Μέχρι την ημέρα του θανάτου μου»είπε μετά, »θα υποστηρίζω την επίσημη ανακοίνωση.Ένας αστυνομικός της Guardia Civil τον πυροβόλησε ψηλά από ένα παράθυρο».Και λίγο αργότερα συμπλήρωσε: »Γνωρίζω όμως ποιός τον σκότωσε.Ήταν ένας απ αυτούς που στέκονταν δίπλα του. Ήταν πράξη εκδίκησης.»

Χαουμέ Μιραβίτλιες

Θάνατος 4ος

Ο Ντουρρούτι ήταν ένας άντρας που έζησε και ανέπνευσε μέσα στον αέρα του αναρχισμού του 19ου αι. Έβλεπε τον εαυτό του σαν κληρονόμο του Μπακούνιν και για αυτό ήταν βαμμένος εχθρός των Μαρξιστών. Ακόμα , ήταν άντρας με μεγάλη εξυπνάδα, άντρας που ήθελε να βοηθήσει τη δημοκρατία στη νίκη, ενάντια στους οπαδούς του στρατηγού Φράνκο.

Στο μέτωπο της Αραγωνίας δε γινόταν και τίποτε σπουδαίο.Στη Βαρκελώνη, οι αναρχικοί κρατούσαν ένα μεγάλο αριθμό αυτόματα όπλα, που χρειάζονταν πολύ στις μάχες της Μαδρίτης, με την ελπίδα να υπερκεράσουν τους κομμουνιστές.Την ιδεολογική τους θέση την είχαν ήδη μισοπουλήσει, όταν δέχτηκαν να πάρουν μέρος στην κυβέρνηση.Η στρατιωτική τους θέση όμως ήταν αδιαφιλονίκητη: ήταν πάντα ικανοί να κερδίζουν οδομαχίες, να καταλαμβάνουν ραδιοφωνικούς σταθμούς και άλλα κέντρα επικοινωνίας, ή αν το απαιτούσαν οι αντιαυταρχικές τους αρχές , να ανοίξουν τις πύλες στον εχθρό για να εμποδίσουν τους κομμουνιστές να πάρουν τον έλεγχο της δημοκρατίας. (Για κάτι τέτοιο πάλι δεν ήταν σε θέση οι κομμουνιστές, αφού η νίκη τους στην Ισπανία θα οδηγούσε σε παγκόσμιο πόλεμο, πού ή Μόσχα εκείνη την εποχή δεν επιθυμούσε καθόλου.)Δημιουργήθηκε λοιπόν μια κατάσταση, οπού οι «καθαροί ιδεολόγοι» κι από τίς δυο μεριές : οι κληρονόμοι του Μαρξ από τη μια κι από την άλλη οι κληρονόμοι του Μπακούνιν βρέθηκαν αναγκασμένοι να συνεργαστούν με λιγότερο καθαρούς ανθρώπους, πού ήθελαν σε πρώτη γραμμή να κερδίσουν τον πόλεμο.Είναι υπέρ του Nτουρρούτι ότι προθυμοποιήθηκε να πάει στη Μαδρίτη για να κλείσει μια συμφωνία με το κομμουνιστικό κόμμα καί την κεντρική κυβέρνηση. Εισέβαλαν με τη σωματοφυλακή του πάνοπλοι στα εστιατόρια της Γκράν Βία, ενώ οι χειροβομβίδες του Φράνκο έπεφταν στους δρόμους. Οι κάτοικοι της Μαδρίτης δεν είχαν ξαναδεί πολεμιστές πού να είναι τόσο βαριά οπλισμένοι. Ή ιδέα δτι αυτοί οι πάνοπλοι άντρες είχαν έρθει επιτέλους για βοήθεια, τους γέμιζε ενθουσιασμό. Ό Ντουρρούτι εγκατέλειψε τη σωματοφυλακή του. Πήγε μόνος του σε μια συνάντηση με τους κομμουνιστές. Ένα τέταρτο αργότερα πυροβολούνταν μέσα στο δρόμο από πράκτορες μιας αναρχικής ομάδας πού έφερε το όνομα «Φίλοι του Ντουρρούτι».Οι ιστορικοί του εμφύλιου παρουσιάζουν αυτό το επεισόδιο εντελώς λανθασμένα όταν αρκούνται στην ανακοίνωση ότι ο Ντουρρούτι πήγε στο μέτωπο και κει πυροβολήθηκε ,άπό αγνώστους. Για λόγους πού είναι εντελώς φανεροί, οι κομμουνιστές καί ή δημοκρατική κυβέρνηση παρουσίασαν τότε στον κόσμο αυτή την εκδοχή. Καί οι δυο ενδιαφέρονταν να άσημαντοποιήσουν τη διένεξη ανάμεσα στους αναρχικούς καί τους κομμουνιστές. Υποστηρίχθηκε μάλιστα οτι ό Ντουρρούτι έπεσε θύμα μιας εξοστρακισμένης σφαίρας από τα χαρακώματα του Φράνκο. Σ αυτό τίποτα δεν είναι αλήθεια. Πυροβολήθηκε μέσα στο δρόμο καί μάλιστα πισώπλατα. Πολύς κόσμος είδε το τέλος του. Ό θάνατος του είναι ακραία εκδήλωση του αναρχικού τρόπου σκέψης. Σέ κάθε περίπτωση όμως μαρτυρεί οτι ή διαφορά ανάμεσα στους κομμουνιστές καί τους αναρχικούς είναι αξεπέραστη. Οι «Φίλοι του Ντουρρούτι» είχαν οργανώσει από πολύ πρίν τη δολοφονία του. Ή ομάδα οφείλε να αντιπροσωπεύει το πνεύμα του «αληθινού» άναρχισμου καί την αντιπολίτευση ενάντια στίς αυταρχικές τάσεις του κομμουνισμού. Ότι ό Ντουρρούτι πυροβολήθηκε από τους ίδιους τους φίλους του είναι, αν το δει κανείς έτσι, πολύ λογικό. Ό θάνατος του ήταν ή τελευταία πράξη της διαμάχης μεταξύ Μπακούνιν καί Κάρλ Μαρξ.

Θάνατος 5ος

Όταν ένας άντρας σκοτωθεί σε καιρό πολέμου μέσα στο δρόμο, δεν είναι δύσκολο να θεωρήσεις υπεύθυνο τον εχθρό ή τη δική του πλευρά. Ή θανάσιμη σφαίρα έπεσε σε μια συνοικία, άπ” οπού μόλις είχαν εκδιωχτεί τα εθνικιστικά στρατεύματα. Είναι αδύνατο ό σκοπευτής να τον άναγνώρι σε καί να τον πυροβόλησε με τη συνείδηση ότι είχε μπροστά του τον Ντουρρούτι. Γιατί ό Μπουεναβεντούρα δε φορούσε διακριτικά στη στολή του. Ό σκοπευτής πυροβολοΰσ λοιπόν προελαύνοντες πολιτοφύλακες οπού τους έβρισκε άρα πρέπει να στεκόταν στην πλευρά του Φράνκο. Εϊνα αλήθεια ότι ό Ντουρρούτι πυροβολήθηκε από πίσω. Η πιστολιά όμως έπεσε από κάπου ψηλά, από τα κτίρια εκείνα πού βρίσκονταν ακόμα στα χέρια του εχθρού.Αργότερα ανάμεσα στους δημοκρατικούς υπήρξαν διαφωνίες σχετικά μ” αυτό το ζήτημα. Μερικοί αναρχικοί υπαινίσσονταν οτι ό Ντουρρούτι δολοφονήθηκε από του κομμουνιστές. Αυτό είναι απίθανο. Το μόνο σωστό εδώ είναι ότι ό θάνατος του έφερε στους κομμουνιστές μεγάλα τακτικά πλεονεκτήματα. Με τον Ντουρρούτι έξαφάνίστηκε ή μοναδική μορφή του αναρχικού κινήματος πού το κύρος της θα έφτανε για να περιορίσει την ανερχόμενη έπιρροή των κομμουνιστών.Ή ομάδα «Φίλοι του Ντουρρούτι» δημιουργήθηκε πολλούς μήνες μετά το θάνατο του. Αυτό φαίνεται καί από τ όνομα της. Είναι παράδοση των αναρχικών να ονομάζουν τίς  ομάδες τους μ” αυτόν ή εκείνον το νεκρό του κινήματος, εν φιλόσοφο ή έναν πολιτικό αρχηγό, ποτέ όμως με κάποιο πού ζει ακόμα. Ή πρώτη ομάδα μ” αυτό το ονομα δημιουργήθηκε στο Παρίσι. Μια δεύτερη στην Ίσπανία Καταπολεμούσε τη συμβιβαστική πολιτική της CΝΤ καί τί παραχωρήσεις από τις πιέσεις των κομμουνιστών. Δεν εϊναι επίσης αλήθεια οτι ό Ντουρρούτι ήταν έτοιμος να «συνεργαστεί» με τους κομμουνιστές. Οι κομμουνιστές δεν ήταν την εποχή του θανάτου του σε θέση να ασκήσουν πίεση στους αναρχικούς. Αυτό στάθηκε δυνατό μετά το θάνατο το Ντουρρούτι, όταν ή ρώσικη επιρροή στην Ισπανία είχε αυξηθεί. Σέ συνεντεύξεις πού ό Μπουεναβεντούρα Ντουρρούτι είχε δώσει λίγο πρίν το θάνατο του σε μια βετεράνα αναρχική, τη Ρωσίδα Έμμα Γκόλντμαν, ξεκαθάριζε άπολύτως τη θέση του. Στήν ερώτηση μήπως εμπιστεύεται πολύ τους πάντες, είχε απαντήσει: «»Αν οι Ισπανοί έργάτες έχουν να διαλέξουν ανάμεσα στίς δικές μας έλευθεριακές μεθόδους καί στο είδος του κομμουνισμού πού γνωρίζουν από τη Ρωσία, θα κάνουν οπωσδήποτε τη σωστή εκλογή. Δεν έχω κανένα φόβο γι” αυτό». Ή Έμμα Γκόλντμαν τον ρώτησε τί θα γινόταν αν οι κομμουνιστές ήταν τόσο δυνατοί, ώστε δεν έμενε καμιά άλλη εκλογή στους εργάτες. Καί ό Ντουρρούτι: «Με τους κομμουνιστές θα ξεμπερδέψουμε εύκολα, όταν θα έχουμε βγάλει από τη μέση τον Φράνκο, καί αν ήταν αναγκαίο, καί πιο πρίν». «Ισως να είχε συμβεί αυτό, αν είχε μείνει ζωντανός.

Άλμπερτ Μέλτζερ
Θάνατος 6ος

Εκεί οπού ποτέ δεν έδωσα πίστη καί που εναντιώνομαι πάντα ενεργητικά είναι ή φήμη ότι ή ίδια ή φρουρά του Ντουρρούτι τον πυροβόλησε πισώπλατα. Αυτό είναι βδελυρό ψέμα. Κανένας από τους ανθρώπους του δεν ήταν ικανός για τέτοιο κακούργημα. Αργότερα ακούστηκε, εδώ καί κει, οτι οι κομμουνιστές ήταν οι δράστες. Σας το λέω εντελώς ειλικρινά, δεν πιστεύω ούτε σ” αυτή την εκδοχή. Ότι οι αναρχικοί δολοφόνησαν τον Ντουρρούτι, αυτό το ψέμα σερβιρίστηκε από μερικούς δημοσιογράφους καί ιστορικούς, μαριονέτες των κομμουνιστών. Οι κομμουνιστές είχαν τότε δοκιμάσει τα πάντα για να δυσφημήσουν το αναρχικό κίνημα. «Αλλοι επανέλαβαν αυτό το ψέμα. Μερικοί άνθρωποι δυστυχώς κατεβάζουν ο,τι τους σερβιριστεί.

Φεντερίκα Μοντσενύ 1

Θάνατος 7ος
Ό αυτόπτης μάρτυρας

Αυτό έχει συμβεί εδώ καί τριανταπέντε χρόνια τώρα, καί παρ” όλα αυτά θυμάμαι όχι μόνο την ημερομηνία αλλά καί την ώρα καί όλες τίς λεπτομέρειες.
«Ημασταν στρατωνισμένοι στην οδό Μιγκέλ «Ανχελ 27, οπού ήταν καί το διοικητήριο του Ντουρρούτι. Ηταν το ανάκτορο του δούκα του Σοτομαγιόρ, ανιψιού του βασιλιά Άλφόνσου XIII. Το απόγευμα, ήταν 19 Νοέμβρη, ήρθε ένας αγγελιοφόρος από το μέτωπο. Το νοσοκομείο είχε πέσει στα χέρια του εχθρού. Ανεβήκαμε αμέσως στο αμάξι. Ήταν περίπου τέσσερις ή ώρα το απόγευμα, τέσσερις παρά δέκα ή τέσσερις καί δέκα. Πήγαμε κατευθείαν στο μέτωπο, όσο πιο κοντά μπορούσαμε στο νοσοκομείο, για να εξετάσουμε την κατάσταση. Μπροστά στο τιμόνι καθόταν ό σοφέρ Χούλιο, δίπλα του όπως πάντα ό Ντουρρούτι. Δεν μπορούσε να ανεχτεί το πίσω κάθισμα. Πίσω κάθονταν ό Μανθάνα, ό Μπονίγιο κι εγώ.
Περάσαμε μέσα από την πόλη καί φτάσαμε στην πλατεία Μονκλόα, μέσα από τη λεωφόρο Ροσάλες, λίγο πρίν τη γωνία της οδού Άντρες Μπεγιάνο. Ακούγαμε τίς σφαίρες να σφυρίζουν. Σταματήσαμε. Δεν πήγαινε παρακάτω. Το αυτοκίνητο πρόσφερε πολύ καλό στόχο για τους εχθρικούς σκοπευτές. Έτσι ό Χούλιο σταμάτησε καί κατέβηκε να έρευνήσει την κατάσταση. Ό Ντουρρούτι θέλει να τον ακολουθήσει. Παίρνει το αυτόματο του, ένα Ναρανχέρο, ανοίγει την πόρτα καί χτυπά με το όπλο στο σκαλοπάτι. Το όπλο εκπυρσοκροτεί, ή σφαίρα τον βρίσκει στο στήθος, εντελώς διαμπερώς.
«Ημουν ήδη έτοιμος να κατέβω, μόνο ένας είχε μείνει μέσα στο αμάξι. Σηκώνουμε τον Ντουρρούτι, πλημμύρα στο αίμα, αλλά είχε τίς αισθήσεις του, το αίμα έβγαινε απο το στήθος του, εμείς προσπαθούσαμε να το σκουπίσουμε, δε γινόταν τίποτε. Τον βάλαμε στο αμάξι, ανεβήκαμε καί ξεκινήσαμε οσο πιο γρήγορα μπορούσαμε για το ξενοδοχείο Ritz, οπού βρισκόταν το νοσοκομείο των καταλανικών πολιτοφυλακών.
Παραδώσαμε τον Ντουρρούτι στους γιατρούς. Προσπάθησαν πολύ για να τον σώσουν. Μέχρι τίς δύο το πρωί είχε τίς αισθήσεις του. Δεν ξέρω αν είπε τίποτα ακόμη, δεν ήμουν πια εκεί. Ξέρω όμως ότι πέθανε κατά τίς τέσσερις το πρωί, έντεκα ή δώδεκα ώρες μετά το ατύχημα.
Ό θάνατος του Ντουρρούτι μας έκανε τέτοια εντύπωση πού δεν μπορούσαμε ούτε εμείς οι ίδιοι να το πιστέψουμε, κι ας ήμασταν αυτόπτες μάρτυρες. Κανένας δεν τόλμησε να γνωστοποιήσει την είδηση, κανένας δεν ήθελε να πει την αλήθεια. Γι” αυτό το λόγο αναφερόταν στην ανακοίνωση δτι πέθανε από εχθρική σφαίρα. Αυτό είναι εντελώς νοητό, μόνο πού φυσικά δεν συνέβη έτσι. Μετά άρχισαν φυσικά οι φήμες, άλλοι έλεγαν οι κομμουνιστές ήταν οι ένοχοι, άλλοι εμείς, ή φρουρά του τον είχε σκοτώσει, άλλοι πάλι το απέδιδαν στην Πέμπτη φάλαγγα και τα λοιπά, . Την αλήθεια δεν την έμαθε κανένας, ότι δηλαδή ήταν ένα ατύχημα, ότι ό Ντουρρούτι σκοτώθηκε μόνος του.

Ραμόν Γκαρθία Λόπεθ

Υποστήριξα παλιότερα ότι ό Ντουρρούτι έπεσε θύμα μιας απόπειρας. Σε αυτό το συμπέρασμα είχα φτάσει, γιατί είχα στα χέρια μου ένα είδος corpus delicti: το πουκάμισο. Αυτό αποδείκνυε ότι ή σφαίρα είχε πέσει από πολύ κοντά. Ακόμη ήξερα ότι καί ή χήρα του Ντουρρούτι είχε αμφιβολίες για την επίσημη εκδοχή. Από τότε μίλησα με πολλούς ανθρώπους γι αυτό το θέμα, ακόμα καί με φίλους της Έμιλιέν. Φαίνεται σαν το πράγμα να είχε γίνει διαφορετικά απ΄ ο,τι σκεφτόμουνα, σαν να είχε πάρει μόνο του μπροστά το αυτόματο του Ντουρρούτι, ένα Ναρανχέρο (δεν κατάλαβα ποτέ γιατί αυτά τα όπλα ονομάζονταν πορτοκαλιές), την ώρα πού κατέβαινε από το αυτοκίνητο καί τον χτύπησε θανάσιμα.
Άν ήταν έτσι, γίνεται κατανοητή καί ή συμπεριφορά της CΝΤ. Αυτό το είδος του θανάτου είχε μια γεύση θανάσιμης ειρωνείας. Οι μάζες δεν θα είχαν πιστέψει μια τέτοια εκδοχή. Ένας άντρας πού ή σχέση του με τα όπλα είναι τόσο αυτονόητη όσο καί μιας γραμματέως με τη γραφομηχανή της. Είναι λογικό ότι οι αναρχικοί δεν είχαν καμιά διάθεση να διαλύσουν το μύθο πού είχε φτιαχτεί γύρω απο τον Ντουρρούτι με μια τόσο κοινότυπη εξήγηση. Ήταν ακατανόητο. Δεν επιτρεπόταν να γίνει.

Χαουμέ Μιραβίτλιες 1

Κανένας δεν έμαθε ποτέ την αλήθεια, καί αυτό γιατί μας άρχισαν. Μέχρι το τέλος του πολέμου οφείλαμε να σωπάσουμε, καί ούτε στους γονείς μας, στίς γυναίκες μας, ούτε στους φίλους μας να πούμε κάτι. Αρχικά γιατί αυτός ό θάνατος είχε κάτι το γελοίο για έναν αναρχικό αρχηγό* κατά δεύτερο λόγο, για να εκλείψει ή υποψία οτι ό Ντουρρούτι δολοφονήθηκε από τους ανθρώπους του. Μας έβαλαν να ορκιστούμε, ή Φεντερίκα Μοντσενυ, πού ήταν τότε ύπουργός καί ό «Μαριάνετ», δηλαδή

Μαριάνο Ρ. Βασκέθ γραμματέας της εθνικής επιτροπής ης CNT

Ό δόκτωρ Σανταμαρία με τον όποιο μίλησα, δεν ήξερε να πει από που μπορούσε να είχε έρθει το βλήμα. Με διαβεβαίωσε όμως ότι πρέπει να ρίχτηκε από απόσταση το πολύ 15 εκατοστά.

Γιεσούς Αρνάλ Πένα 3

 Μερικοί δε θέλουν ακόμα καί σήμερα να άκούσουν για την υπόθεση, επειδή δεν κολλάει στις βρώμιες τους, μα την αλήθεια την ξέρουν τόσο καλά όσο εγώ. Ακούσαμε συντρόφους πού ήταν μαζί του, τον Μανθάνα για παράδειγμα, πού ήταν ό έπιτελάρχης του στη Μαδρίτη, το σοφέρ Έστάνθιο καί έναν ακόμα πού τον συνόδευε, καί τί μας είπαν; Ότι το όπλο πήρε από μόνο του φωτιά. Καθόταν κάπως έτσι [ό Ριόντα τον παριστάνει] καί έτσι κρατά το όπλο, με την κάνη προς τα πάνω. Το παίρνει και θέλει να κατέβει, μπλέκεται τότε ή σκανδάλη στο σκαλοπάτι και μπάμ φεύγει ή σφαίρα καί του μπαίνει κατευθείαν ατά πνευμόνια.
Ξέρω από όπλα. “Από τότε πού ήμουν εικοσιδύο χρονών δεν βγήκα ποτέ από το σπίτι χωρίς πιστόλι. Δεν ξέρεις τί γίνεται, ιδιαίτερα τίς νύχτες. Δεν πήγα ποτέ σε συγκέντρωση χωρίς το πιστόλι μου. Το είχα πάντα στο χέρι, στη ζώνη. Πρέπει να μπορείς να υπερασπιστείς τον εαυτό σου. Ό Ντουρρούτι όμως ήταν πάντα απρόσεκτος.Αυτό ήταν το λάθος του. Του το είχα πει πολλές φόρες. Δεν έδινεε σημασία. Αυτή ήταν κι ή γνώμη του Μανθάνα. Όταν τρέχεις με το αυτοκίνητο δεν κρατάς έτσι το όπλο πού ή κάνη να είναι στραμμένη έπάνω σου. Και πιό πολύ ακόμα στην αποβίβαση. Ό Μανθάνα όμως με διαβεβαίωσε πως έτσι έγινε. Το Ναρανχέρο είναι φοβερό όπλο, παίρνει μόνο του φωτιά. Το ξέρω πολύ καλά, γιατί αργότερα πήρα αυτό το όπλο μαζί μου. Το κράτησα μέχρι που πήγα στη Γαλλία.
Στή φυγή αναγκάστηκα να το αφήσω στα σύνορα…….http://mao.gr/durruti/

Ρικάρντο Ριόντα Κάστρο