David Graeber, ανθρωπολόγος, ακτιβιστής, αναρχικός.

http://antikleidi.com

 

Με αφορμή την ομιλία του στην Αθήνα δημοσιεύουμε ένα από τα διάσημα κείμενά του. Ο David Graeber είναι ο άνθρωπος πίσω από το σύνθημα «We are the 99%».

Μπορείς να διαβάσεις τα κείμενά του στον Guardian, να τον δεις να δίνει συνεντεύξεις στο RT, να βρεις παρουσιάσεις για τα βιβλία του στους New York Times. Aλλά ο διάσημος ανθρωπολόγος είναι ένας αναρχικός, όσο κι αν αυτός ο τίτλος «τρομάζει» τον πολύ κόσμο. Έχει πολεμήσει στις εξεγέρσεις του Σιάτλ και τα κινήματα κατά της παγκοσμιοποίησης. Tο μήλο έπεσε κάτω από τη μηλιά, καθώς και οι δύο γονείς του είχαν αγωνιστική δράση -ο πατέρας του μάλιστα πολέμησε στον Ισπανικό Εμφύλιο. Σήμερα είναι αναπληρωτής καθηγητής του κολεγίου Goldsmith στο Λονδίνο αλλά έχει διδακτική θητεία ακόμα και στο Yale -χωρίς να το έχει παραδεχτεί επίσημα το Yale, ο λόγος της εκδίωξης ήταν η πολιτική του δράση.

Ο Graeber ήταν μία από τις κεντρικές φιγούρες στην πρώιμη φάση του Occupy Wall Street, στο οποίο μάλιστα απέδωσε αναρχικές ιδιότητες. Όμως αρκετά με τη βιογραφία του: όποιος θέλει να μπει πιο πολύ στο πνεύμα του δεν έχει παρά να διαβάσει τα βιβλία του («Θραύσματα μιας Αναρχικής Ανθρωπολογίας» (2004), «Κίνημα, Βία, Τέχνη & Επανάσταση», «Το Χρέος: Τα πρώτα 5.000 χρόνια» κ.ά). Έχει επίσης σημαντική αρθρογραφία σε εφημερίδες που αξίζει να αναζητήσει κανείς στα άδυτα του διαδικτύου. Η ομιλία του (το Σάββατο στις 20.00, στα πλαίσια του τριήμερου φεστιβάλ Occupy Planet Earth στο Πολυτεχνείο όπου θα βρίσκεται και η ομάδα του Occupy Athens). Σας παραθέτουμε ένα κείμενό του για τα κινήματα Occupy που φυσικά είναι μόνο η αφορμή.

ΓΙΑΤΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΕΤΑΙ; Υπάρχουν προφανείς λόγοι. Γινόμαστε μάρτυρες της προκλητικής αυτοπροβολής μιας νέας γενιά Αμερικάνων, μιας γενιάς που προσβλέπει στο να τελειώσει τις σπουδές της μην έχοντας δουλειές, μην έχοντας μέλλον αλλά που εξακολουθεί να επιβαρύνεται με τεράστια και ασυγχώρητα χρέη. Οι περισσότεροι, όπως ανακάλυψα, προέρχονται από την εργατική ή τη μεσαία τάξη, παιδιά που έκαναν ακριβώς αυτό που τους είπαν να κάνουν: Μελέτησαν, πήγαν πανεπιστήμιο, και τώρα όχι μόνο τιμωρούνται για αυτό, αλλά εξευτελίζονται -αντιμέτωποι με μια ζωή όπου τους φέρονται σαν να είναι ξοφλημένοι και ηθικά απόκληροι. Αποτελεί πραγματικά έκπληξη που θα ήθελαν να πουν δυο κουβεντούλες με τους οικονομικούς μεγιστάνες που τους έκλεψαν το μέλλον τους;

Όπως και στην Ευρώπη, βλέπουμε τα αποτελέσματα μιας γιγαντιαίας κοινωνικής αποτυχίας. Οι καταληψίες είναι εκείνο το είδος ανθρώπων, γεμάτων με ιδέες, την ενέργεια των οποίων μια υγιής κοινωνία θα έπρεπε να χρησιμοποιεί για την βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης για όλους. Αντί για αυτό, τη χρησιμοποιούν (οι καταληψίες) για την εξεύρεση τρόπων κατάρρευσης ολόκληρου του συστήματος.

Αλλά εδώ, η υπέρτατη αποτυχία είναι της φαντασίας. Αυτό στο οποίο γινόμαστε μάρτυρες μπορεί να ιδωθεί και ως μια απόπειρα να κάνουμε, εν τέλη, τη συζήτηση που υποτίθεται έπρεπε να είχαμε κάνει όλοι πίσω στο 2008. Υπήρχε μια στιγμή, μετά από τη παρ’ ολίγο κατάρρευση της παγκόσμιας οικονομικής δομής, που οτιδήποτε έμοιαζε πιθανό.

Ότι μας έχουν πει τη τελευταία δεκαετία αποδείχθηκε πως ήταν ψέμα. Οι αγορές δεν αυτορυθμίζονται. Οι δημιουργοί οικονομικών εργαλείων δεν ήταν αλάνθαστες ιδιοφυΐες και τα χρέη δεν χρειάζονται πραγματικά να αποπληρώνονται, -για την ακρίβεια το ίδιο το χρήμα αποκαλύφθηκε ότι είναι ένα πολιτικό εργαλείο. Τρισεκατομμύρια δολάρια τα οποία μπορούν να δημιουργηθούν ή να εξαφανιστούν σε μια νύχτα αν οι κυβερνήσεις και οι κεντρικές τράπεζες το απαιτήσουν. Ακόμα και ο Economist είχε πρωτοσέλιδα όπως : «Καπιταλισμός: Ήταν μια καλή ιδέα;»

Φαινόταν ότι είχε έρθει ο καιρός να ξανασκεφτούμε τα πάντα: Την ίδια τη φύση των αγορών, του χρήματος, του χρέους. Να ρωτήσουμε τι ακριβώς εκφράζει η οικονομία. Αυτό κράτησε, ίσως, δύο εβδομάδες. Τότε, σε μια από τις πλέον τεράστιες αποτυχίες θάρρους στην ιστορία, χειροκροτήσαμε με τα χέρια πάνω από τα αυτιά μας και προσπαθήσαμε να επαναφέρουμε τα πράγματα όσο το δυνατόν περισσότερο κοντά στην αρχική τους κατάσταση.

Ίσως, δεν αποτελεί έκπληξη. Γίνεται αυξανόμενα προφανές πως η πραγματική προτεραιότητα, εκείνων που ελέγχουν το κόσμο, τις τελευταίες δύο δεκαετίες δεν ήταν η δημιουργία ενός βιώσιμου καπιταλισμού, αλλά να μας πείσουν όλους ότι η παρούσα μορφή καπιταλισμού είναι το μοναδικό πιθανό οικονομικό σύστημα, άρα και τα ελαττώματα του άσχετα. Σαν αποτέλεσμα, ακόμα καθόμαστε στα αυγά μας, κατάπληκτοι καθώς το οικοδόμημα καταρρέει.

Αυτό που έχουμε μάθει τώρα είναι ότι η οικονομική κρίση της δεκαετίας του ’70, στη πραγματικότητα δεν τελείωσε ποτέ. Αποκρύφτηκε με φτηνές πιστώσεις στο εσωτερικό και με μια μαζική λεηλασία στο εξωτερικό -η τελευταία στο όνομα της «κρίσης χρέους του τρίτου κόσμου». Αλλά ο παγκόσμιος Νότος αντιστάθηκε. Το κίνημα της «εναλλακτικής παγκοσμιοποίησης», ήταν στο τέλος, επιτυχές: Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο εκδιώχθηκε από την Ανατολική Ασία και τη Λατινική Αμερική, όπως τώρα εκδιώχνεται από τη Μέση Ανατολή.

Ως αποτέλεσμα, η κρίση χρέους γύρισε πίσω στην Ευρώπη και την Βόρεια Αμερική, κορεσμένη με την ίδια προσέγγιση: Ανακοίνωση οικονομικής κρίσης, διορισμός υποτιθέμενων ουδέτερων τεχνοκρατών να τη διαχειριστούν, και συμμετοχή σε ένα όργιο λεηλασίας στο όνομα της «λιτότητας».

Η μορφή αντίστασης που αναδύθηκε μοιάζει εξαιρετικά με το κίνημα για τη παγκόσμια δικαιοσύνη, επίσης. Βλέπουμε την απόρριψη της παλιάς κομματοκεντρικής πολιτικής, τον εναγκαλισμό με τη ριζοσπαστική διαφορετικότητα, την ίδια έμφαση στην επινόηση νέων μορφών δημοκρατίας από τα κάτω.

Αυτό που είναι διαφορετικό είναι σε μεγάλο βαθμό ο στόχος: Πίσω στο 2000 η στόχευση ήταν στη δύναμη των πρωτοεμφανιζόμενων πλανητικών γραφειοκρατιών (ο Διεθνής Οργανισμός Εμπορίου, το Δ.Ν.Τ, η Παγκόσμια Τράπεζα, η NAFTA), θεσμών χωρίς δημοκρατική λογοδοσία, που υπήρχαν μόνο για να υπηρετούν τα συμφέροντα του διεθνούς κεφαλαίου. Τώρα, είναι ενάντια σε ολόκληρες τις πολιτικές τάξεις χωρών όπως η Ελλάδα, η Ισπανία και, τώρα, οι Ηνωμένες Πολιτείες -για ακριβώς τους ίδιους λόγους. Για αυτό και οι διαδηλωτές είναι συχνά επιφυλακτικοί ακόμα και στο να ανακοινώσουν επίσημα αιτήματα, μιας και αυτό μπορεί να υπονοήσει την αναγνώριση του πολιτικού προσωπικού με το οποίο είναι εξοργισμένοι.

Εν’ τούτοις, όταν η ιστορία γραφτεί, είναι πιθανό όλες αυτές οι περιπέτειες -αρχίζοντας με την Αραβική Άνοιξη- να περάσουν στην ιστορία ως το προοίμιο για ένα κύμα διαπραγματεύσεων σχετικά με την διάλυση της Αμερικάνικης αυτοκρατορίας. Τριάντα χρόνια αδίστακτης προτεραιότητας στη προπαγάνδα παρά στην ουσία και αποψίλωση οπουδήποτε πράγματος θα έμοιαζε σαν μια πολιτική βάση για αντιπολίτευση, μπορεί να καταστούν ζοφερές τις προοπτικές για τους νέους διαδηλωτές. Και είναι σαφές ότι οι πλούσιοι είναι αποφασισμένοι να αρπάξουν όσο μεγαλύτερο μερίδιο μπορούν από τα λάφυρα που μένουν, πετώντας μια ολόκληρη γενιά ανθρώπων στου λύκους ώστε να το καταφέρουν. Αλλά η ιστορία δεν είναι με το μέρος τους.

Καλό θα ήταν να αναλογιστούμε την κατάρρευση των Ευρωπαϊκών αποικιοκρατικών αυτοκρατοριών. Σίγουρα δεν οδήγησε τους πλούσιους να αρπάξουν όλο το «βάζο με το μέλι» αλλά στην δημιουργία του σύγχρονου κράτους πρόνοιας. Δεν ξέρουμε τι ακριβώς θα προκύψει από αυτό το γύρο. Αλλά αν οι καταληψίες τελικά καταφέρουν να σπάσουν τη 30χρονη θηλιά που έχει τοποθετηθεί στην ανθρώπινη φαντασία, όπως σε εκείνες τις πρώτες μέρες του Σεπτέμβρη του 2008, τα πάντα θα είναι ξανά στο τραπέζι -και οι καταληψίες της Γουόλ Στρήτ και άλλων πόλεων, θα μας έχουν κάνει τη μεγαλύτερη χάρη που μπορεί να μας κάνει κανένας.

   Μετάφραση: risinggalaxy  Πηγή: Παραλληλόγραφος