Στο δεύτερο μέρος του “αφιερώματος” για τα 75 χρόνια από την
Κοινωνική Επανάσταση της Ισπανίας παραθέτω αποσπάσματα από τη
βιβλιογραφία που έχουν να κάνουν με την οργάνωση της ζωής κατά τη
διάρκεια της κοινωνικής επανάστασης αλλά και με το είδος και την
ποιότητα των κοινωνικών διεργασιών που συνέβησαν στην ισπανική κοινωνία
μέσα από την άνθιση του ισπανικού αναρχικού κινήματος.
Επίσης υπάρχει το εξαιρετικό ντοκιμαντέρ του 1997 “Vivir la Utopia”(Ζώντας την Ουτοπία) στο οποίο προβάλονται οι αυθεντικές μαρτυρίες των αγωνιστών της εποχής, μέσα από συνεντεύξεις τους στο φακό, και οπτικό-ακουστικό υλικό της εποχής. Στο ντοκιμαντέρ γίνεται λόγος για τις έννοιες “αυτοδιεύθυνση” αλλά και για το πρόταγμα του ελευθεριακού κομμουνισμού το οποίο υπήρχε στο πρόγραμμα της CNT από την ίδρυση της το 1910-1911 αλλά και στο μανιφέστο του ελευθεριακού κομμουνισμού, ένα κείμενο του Ισαάκ Πουέντε το οποίο και ψηφίστηκε το Μάιο του ’36. Άλλη σημαντική στιγμή είναι η ιδρυτική διακήρυξη της AIT(Το Ισπανικό τμήμα της Διεθνούς Ένωσης των Εργατών)το 1912. Προτίμησα την έκδοση με τους αγγλικούς υπότιτλους μιας και η ελληνική μεταγλώττιση που κυκλοφορεί είναι φτωχή ηχητικά και αρκετά κουραστική.
***
(..)“Μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι ο ισπανικός αναρχοσυνδικαλισμός αποφεύγει όσο είναι δυνατό να χρησιμοποιεί εκφράσεις που συνηθίζονται στο μαρξιστικό κίνημα. Η “απαλλοτρίωση” είναι αρνητική έννοια. Σπάνια την συναντούμε στο λεξιλόγιο των Ισπανών αναρχοσυνδικαλιστών. Ο κολλεκτιβισμός και ο ελευθεριακός κομμουνισμός είναι θετικές έννοιες. Η σύγχρονη διατύπωση του προγράμματος των Ισπανών αναρχοσυνδικαλιστών έγινε το 1931 στο συνέδριο της C.N.T. στη Μαδρίτη, λίγο μετά από τη πτώση της μοναρχίας. Ο κολλεκτιβισμός το 1936 πραγματοποιήθηκε σε γενικέ γραμμές με βάση αυτό το πρόγραμμα. Τα κυριότερα σημεία του είναι:
Μετά τη νίκη των γεωργών η γη καλλιεργόταν σε όλα τα μέρη της Δημοκρατίας συλλογικά. Το σωματείο έδινε προιόντα στις υπηρεσίες διανομής στις πόλεις. Τα μέλη της κολλεκτίβας έπαιρναν μια εβδομαδιαία προκαταβολή σε χρήμα και τρόφιμα από την κοινή αποθήκη. Στο τέλος του χρόνου τα πλεονάσματα μοιράζοταν εξίσου σε όλους.
Ορισμένα ποσά φυλαγόταν για την αγορά μηχανών και άλλων αντικειμένων. Το σύστημα του μισθού καταργήθηκε. Το σύστημα του μισθού καταργήθηκε. Στη θέση του μπήκε ένα νέο σύστημα: Η διανομή του προιόντος της κοινής εργασίας. Στις κολλεκτίβες επικρατούσε η αρχή: “Ένας για όλους και όλοι για έναν.”
(…) Το 1937, την εποχή των πορτοκαλιών, ταξίδευα με τον Fenner Brockway, αρχηγό του ανεξάρτητου εργατικού κόμματος της Αγγλίας στην περιοχή της Βαλέντσιας. Ο Fenner θέλησε να αγοράσει πορτοκάλια. “Δεν πουλάμε”, του εξήγησαν οι αγρότες. “Δεν υπάρχει δυνατότητα να πάρουμε μερικά πορτοκάλια εδώ, στην περιοχή των πορτοκαλιών;”. “Όσα θέλετε αλλά όχι με πληρωμή”, ήταν η απάντηση. Μας γέμισαν ένα σακί με πορτοκάλια και μας τα δώρισαν. Η προσπάθεια μας να τα πληρώσουμε παρέμεινε άκαρπη. “Όταν έλθουμε στη Μπαρτσελώνα, θα μπορέσετε να μας δώσετε κάτι από το πλεόνασμα των προϊόντων σας”. Αυτοί οι αγρότες είχαν εφαρμόσει τον ελευθεριακό κομμουνισμό.” ***
Απόσπασμα από το βιβλίο του Αουγκουστίν Σούχι
“Κολλεκτιβισμός και Αυτοδιαχείρηρη στην Ισπανία 1936-1939″
***
” Μια μέρα του Οκτώβρη του 1868, έφτασε στη Μαδρίτη ένας Ιταλός, ο Τζουζέπε Φανέλι. Ήταν περίπου σαράντα χρόνων, μηχανικός στο επάγγελμα. είχε ένα πυκνό μαύρο γένι, σπινθηροβόλα μάτια, ήταν ψηλός και έδειχνε μια έντονη αποφασιστικότητα. Αμέσως μετά την άφιξη του αναζήτησε μια διεύθυνση που είχε γραμμένη στο σημειωματάριο του: ένα καφενείο όπου συνάντησε μια ομάδα εργατών. Οι περισσότεροι ήταν τυπογράφοι στα μικρά τυπογραφεία της ισπανικής πρωτεύουσας. (…) “Επι τρία η τέσσερα βράδια, ο Φανέλι μας έκανε την προπαγάνδα του. Μας μιλούσε σε περιπάτους και σε καφενεία. Ακόμη μας άφησε τα καταστατικά της Διεθνούς, το πρόγραμμα της συμμαχίας των δημοκρατικών σοσιαλιστών και μερικά νούμερα της Campana με άρθρα και λόγους του Μπακούνιν. Προτού μας αποχαιρετήσει, μας παρακάλεσε να βγάλουμε μια ομαδική φωτογραφία, όπου αυτός κάθεται στη μέση”.
Κανένας από τους ακροατές του δεν είχε ξανακούσει γι’αυτή την οργάνωση, τη Διεθνή Ένωση των Εργατών, μέχρι τον ερχομό στην Ισπανία του μυστικού της πράκτορα, του Φανέλι. Ο Φανέλι ήταν οπαδός του Μπακούνιν, ανήκε στην “αντιαυταρχική” πτέρυγα της Πρώτης Διεθνούς και το μήνυμα που έφερνε στην Ισπανία ήταν αυτό του αναρχισμού”.(…)
(…) ο ισπανικός αναρχισμός εκφράζει μια βαθιά αντίσταση στην καπιταλιστική εξέλιξη, μια αντίσταση ενάντια στην υλική πρόοδο, όπως αυτή νοείται στις ευρωπαικές χώρες βιομηχανικές χώρες, και ταυτόχρονα ενάντια στο μαρξιστικό σχήμα της ιστορικής εξέλιξης. Ενώ, σ’αυτό το σχήμα, η αστική τάξη εμφανίζεται σαν μια πρόσκαιρη επαναστατική δύναμη, η καπιταλιστική ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων σαν αναγκαία φάση, η πειθαρχία και η συγκέντρωση σαν αναπόφευκτες προσταγές της εκβιομηχάνισης, οι Ισπανοί εργάτες και αγρότες με μια στοιχειώδη βία αποκρούουν αυτές τις “προόδους”. Δεν θαυμάζουν με κανένα τρόπο τις επιτυχίες του αγγλικού, γαλλικού ή γερμανικού προλεταριάτου. Αρνούνται να το ακολουθήσουν σε αυτό το δρόμο. Ενστερνίστηκαν την ορθολογική αναγκαιότητα της καπιταλιστικής εξέλιξης τόσο λίγο όσο και τον καταναλωτικό φετιχισμό του. Αγωνίζονται ενάντια σ’ένα σύστημα που του φαίνεται απάνθρωπο, και ενάντια στην αποξένωση που φέρνει μαζί του. Μισούν τον καπιταλισμό μ’ένα μίσος για το ποιίο οι σύντροφοι τους στην δυτική ευρώπη δεν είναι πια ικανοί. Σε αυτή την εξήγηση υπάρχει όπως πιστεύω, πολλή αλήθεια. Μπορεί να επικαλεστεί το γεγονός ότι, ενάντια στις προσδοκίες των Μαρξ και Ένγκελς, δεν ήταν οι προηγμένες χώρες εκείνες όπου νίκησε η “κοινωνική επανάσταση”. Δεν ήταν ούτε η αγγλική, ούτε η γερμανική, ούτε η αμερικάνικη, αλλά κοινωνίες όπου ο καπιταλισμός ήταν ξένος και επιφανειακός. Από αυτά δεν συνάγεται, όσον αφορά την Ισπανία, ότι οι αναρχικοί ήταν απλά “υπολείμματα παρελθόντος”. Όποιος ονομάζει το κίνημα τους πρωτόγονο, στηρίζεται σ’εκείνο το ιστορικό σχ’ημα που εδώ τίθεται υπό εξέταση. Οι Ισπανοί επαναστάτες δεν ήταν “καταστροφείς μηχανών”. Οι επιθυμίες τους δεν σκόπευαν στο παρελθόν, αλλά στο μέλλον. Ένα άλλον μέλλον από αυτό που τους επιφύλασσε ο καπιταλισμός. Και στη μικρή διάρκεια του θριάμβου τους δεν έκλεισαν τα εργοστάσια, αλλά εξυπηρέτησαν μ’αυτά τις δικές τους ανάγκες, και τα πήραν στα δικά τους χέρια.”
Αποσπάσματα από το βιβλίο του Χανς Μάγκνους Εντσενσμπέργερ “Το σύντομο καλοκαίρι της αναρχίας” σελ. 31-32. 40-41, εκδόσεις Οδυσσέας.
***
(…) Ο πατέρας μου επέστρεψε στο μέτωπο. Η μητέρα μου πήγε στις αναρχικές πολιτοφυλακές που αποστολή τους ήταν να περιφρουρούν τα κτήρια που έπρεπε να κρατήσει η CNT-FAI προκειμένου να μην τεθεί η Βαρκελώνη υπό τον έλεγχο των στρατιωτικού και πολιτικού μηχανισμού των κομμουνιστών.
Εκείνο τον καιρό με φώναζαν “Palito”[σπίρτο] και μαζί με άλλα παιδιά μας φρόντιζαν σ’ένα κολεκτιβιστικό παιδικό σταθμό, οργανωμένο από οικογένειες που συμμετείχαν στην πολιτική κινητοποίηση. Ο παιδικός σταθμός είχε επανδρωθεί με πασιφιστές και πρώην καλόγριες που είχαν ασπασθεί τα ελευθεριακά ιδανικά. Τα αναρχικά παιδιά είχαμε μοιράσει μεταξύ μας τα καθήκοντα -όπως το μαγείρεμα, την καθαριότητα, τη διασκέδαση και την αυτοάμυνα- με χαοτική ανεπάρκεια. Όμως ήμασταν αυτοί που παίρναμε τις αποφάσεις. Κάναμε εναλλαγή καθηκόντων σχεδόν καθημερινά. Οι σοσιαλιστές και οι κομμουνιστές προσπάθησαν να επιβάλλουν μια ιεραρχική οργάνωση με λιλιπούτειους κομισάριους και υποχρεωτικό χαιρετισμό. Πήγαν ακόμα να ανακοινώνουν τα γεύματα με σάλπισμα.
Όταν οι μικροί κομμουνιστές εμφανίστηκαν με ένα μεγάλο πορτραίτο του Στάλιν, τους γιουχάραμε και γελάσαμε μαζί τους: “Εμείς είμαστε ελεύθεροι, καθίκια”. Οι μικροί “κόκκινοι” αιφνιδιάστηκαν και πήγαν να παραπονεθούν στο κόμμα. Ήρθε τότε ένας ενήλικος. Άρχισε τις ρητορίες: “Για να κερδίσουμε τον πόλεμο χρειάζεται πειθαρχεία και τάξη”. Εμείς τότε περάσαμε στην άμεση δράση. Για αρχή κάναμε “απεργία”. Παντού υπήρχαν βρώμικα πιάτα.. Οι κομμουνιστές έπρεπε να αφήσουν την στρατιωτική τους υπηρεσία για να έρθουν να καθαρίσουν. Μετά αρχίσαμε να μαγειρεύουμε μόνο για τα ελεύθερα παιδιά. Οι κόκκινοι παραδόθηκαν. Γίναμε όλοι “Hijos Del Pueblo”[παιδιά του λαού]. Ισότητα και ελευθεριακός κομμουνισμός.” (…) Η κουλτούρα για το λαό ήταν μια από τις διαρκείς απαιτήσεις της CNT-FAI. Ο κολεκτιβιστικός παιδικός σταθμός λειτουργούσε και σαν δημοτικό σχολείο. Δάσκαλοι που είχαν δουλέψει στα Σχολεία Φερρέρ [1] απαλλαγήκανε από τα καθήκοντα τους στις πολιτοφυλακές και τους δόθηκαν θέσεις στα σχολεία της Καταλονίας. Ακόμα και τα “burgesitos”["αστάκια"] παρακολουθούσαν τα μαθήματα. Στο δικό μας σχολείο, τα παιδιά ήταν αυτά που οργάνωναν το πρόγραμμα των μαθημάτων. Μισούσαμε το μιλιταρισμό και τη θρησκεία ενώ -έχοντας το πάρει από τους γονείς μας- η τέχνη και η κουλτούρα ήταν τα μεγάλα πάθη μας. Τραγουδούσαμε, γράφαμε εκθέσεις για τους κλασικούς συγγραφείς, παίζαμε επαναστατικά θεατρικά έργα και απαιτούσαμε προβολή ταινιών. (…)
Σημείωση : [1] Εκτεταμένο εκπαιδευτικό πείραμα που ξεκίνησε ο αναρχικός δάσκαλος Φρανσίσκο Φερρέρ. Εκατοντάδες σχολεία “Φερρέρ”(Μοντέρνα Σχολεία) είχαν ανοίξει από τη δεκαετία του ’20 σ’όλη την Ισπανία, χρηματοδοτούμενα από τη CNT. Υπολογίζεται ότι 60.000 παιδιά φοιτούσαν στα “Σχολεία Φερρέρ”.
Απόσπασμα από το “Η ζωή στην επαναστατημένη Βαρκελώνη” του Manolo Gonzalez.
(όπως υπάρχει στο τέλος της έκδοσης της νουβέλας “Ο άνθρωπος που σκότωσε τον Ντουρούτι” του Πέντρο ντε Παζ.Εκδόσεις Δαίμων του τυπογραφείου.)
***
(…) “Λίγο πριν ξεκινήσει η φάλαγγα, ο Ντουρρούτι, που μιλούσε στους μεταλλουργούς που βρίσκονταν στα θωρακισμένα φορτηγά, δέχτηκε τον Καναδό δημοσιογράφο Βαν Πάασεν. Ο Βαν Πάασεν δημοσίευσε τη μακριά τους συζήτηση στην εφημερίδα “Νταίηλυ Στάρ” κάτω από την επικεφαλίδα “2.000.000 Αναρχικοί πολεμάνε για την επανάσταση, λέει ο Ισπανός ηγέτης”. (…)
(….)” Θα βρεθείτε καθισμένοι πάνω σ’ένα σωρό από ερείπια, ακόμη και αν θριαμβεύσετε”, τόλμησε να πει ο Βαν Πάασεν για να διακόψει το ρεμβασμό του.
“Πάντα ζούσαμε σε τρώγλες και σε τρύπες στους τοίχους”, είπε ήσυχα. “Θα ξέρουμε πως να βολευτούμε για λίγο καιρό. Γιατι δεν πρέπει να ξεχνάς ότι μπορούμε και να χτίσουμε, Εμείς είμαστε που χτίσαμε αυτά τα παλάτια και τις πόλεις, εδώ στην Ισπανία, και στην Αμερική και παντού.
Εμείς, οι εργάτες. Μπορούμε να χτίσουμε αλλά για να τ’αντικαταστήσουμε. Και καλύτερα. Δεν φοβόμαστε καθόλου τα ερείπια. Πρόκειται να κληρονομήσουμε τη γη. Δεν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία γι’αυτό. Η αστική τάξη μπορεί και να ερειπώσει τον ίδιο της τον κόσμο πριν εξαφανιστεί απ’το προσκήνιο της ιστορίας.
Κουβαλάμε ένα καινούργιο κόσμο, εδώ, στις καρδιές μας”, είπε ψιθυρίζοντας βραχνά. Και πρόσθεσε:
“Εκείνος ο κόσμος γεννιέται αυτή τη στιγμή”.
Απόσπασμα από το βιβλίο του Άμπελ Παζ “Ντουρρούτι, η Κοινωνική Επανάσταση στην Ισπανία 1896-1936″, εκδόσεις Ελεύθερος Τύπος.
Τη δεκαετία του ’20 ο κυβερνήτης και ο αρχηγός της αστυνομίας είχαν οργανώσει, με τη βοήθεια των αφεντικών, ομάδες πιστολάδων που τρομοκρατούσαν τους απεργούς εργάτες και τα μέλη των συνδικάτων.
Η δημιουργία ένοπλων ομάδων αυτοάμυνας, καθώς η FAI ιδρύθηκε πολύ αργότερα, ήταν η απάντηση στην τρομοκρατία των καπιταλιστών. Η ομάδα los solidarios δημιουργήθηκε από μέλη συνδικάτων που γνωριζόταν μεταξύ τους από τη δουλειά ή τη γειτονιά.
Μέλη της ομάδας los solidarios (1923-1926)
Επίσης υπάρχει το εξαιρετικό ντοκιμαντέρ του 1997 “Vivir la Utopia”(Ζώντας την Ουτοπία) στο οποίο προβάλονται οι αυθεντικές μαρτυρίες των αγωνιστών της εποχής, μέσα από συνεντεύξεις τους στο φακό, και οπτικό-ακουστικό υλικό της εποχής. Στο ντοκιμαντέρ γίνεται λόγος για τις έννοιες “αυτοδιεύθυνση” αλλά και για το πρόταγμα του ελευθεριακού κομμουνισμού το οποίο υπήρχε στο πρόγραμμα της CNT από την ίδρυση της το 1910-1911 αλλά και στο μανιφέστο του ελευθεριακού κομμουνισμού, ένα κείμενο του Ισαάκ Πουέντε το οποίο και ψηφίστηκε το Μάιο του ’36. Άλλη σημαντική στιγμή είναι η ιδρυτική διακήρυξη της AIT(Το Ισπανικό τμήμα της Διεθνούς Ένωσης των Εργατών)το 1912. Προτίμησα την έκδοση με τους αγγλικούς υπότιτλους μιας και η ελληνική μεταγλώττιση που κυκλοφορεί είναι φτωχή ηχητικά και αρκετά κουραστική.
***
(..)“Μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι ο ισπανικός αναρχοσυνδικαλισμός αποφεύγει όσο είναι δυνατό να χρησιμοποιεί εκφράσεις που συνηθίζονται στο μαρξιστικό κίνημα. Η “απαλλοτρίωση” είναι αρνητική έννοια. Σπάνια την συναντούμε στο λεξιλόγιο των Ισπανών αναρχοσυνδικαλιστών. Ο κολλεκτιβισμός και ο ελευθεριακός κομμουνισμός είναι θετικές έννοιες. Η σύγχρονη διατύπωση του προγράμματος των Ισπανών αναρχοσυνδικαλιστών έγινε το 1931 στο συνέδριο της C.N.T. στη Μαδρίτη, λίγο μετά από τη πτώση της μοναρχίας. Ο κολλεκτιβισμός το 1936 πραγματοποιήθηκε σε γενικέ γραμμές με βάση αυτό το πρόγραμμα. Τα κυριότερα σημεία του είναι:
- 1. Αναποζημίωτη απαλλοτρίωση των μεγάλων ιδιοκτησιών, των ακαλλιέργητων κτημάτων, των θηρευτικών περιοχών και όλων των άλλων γαιοκτησιών που είναι κατάλληλες για καλλιέργειες γεωργικών προϊόντων, μετατροπή όλης αυτής της γης και της ατομικής ιδιοκτησίας σε κοινοτική γη, ακύρωση όλων των μισθωμάτων και δημιουργία νέων θεσμών, οι βασικές αρχές των οποίων θα καθορισθούν από τα συνδικάτα σύμφωνα με τις τοπικές συνθήκες.
- 2. Κατάσχεση του ζωοκομικού κεφαλαίου, του σπόρου, των γεωργικών εργαλείων και μηχανών.
- 3. Ανάληψη των απαλλοτριωμένων γαιών και συλλογική καλλιέργεια. Διοίκηση των γεωργικών επιχειρήσεων από τα συνδικάτα. Κατάργηση όλων των αγροτικών φόρων και υποθηκών, που επιβαρύνουν τους μικρο-γεωργούς, εφόσον καλλιεργούν οι ίδιοι τη γη και δεν εκμεταλλεύονται εργάτες.
- 4. Κατάργηση όλων των μισθωμάτων που πληρώνουν οι μικρο-μισθωτές σε είδος στους ιδιοκτήτες ή στους μεσάζοντες.
Μετά τη νίκη των γεωργών η γη καλλιεργόταν σε όλα τα μέρη της Δημοκρατίας συλλογικά. Το σωματείο έδινε προιόντα στις υπηρεσίες διανομής στις πόλεις. Τα μέλη της κολλεκτίβας έπαιρναν μια εβδομαδιαία προκαταβολή σε χρήμα και τρόφιμα από την κοινή αποθήκη. Στο τέλος του χρόνου τα πλεονάσματα μοιράζοταν εξίσου σε όλους.
Ορισμένα ποσά φυλαγόταν για την αγορά μηχανών και άλλων αντικειμένων. Το σύστημα του μισθού καταργήθηκε. Το σύστημα του μισθού καταργήθηκε. Στη θέση του μπήκε ένα νέο σύστημα: Η διανομή του προιόντος της κοινής εργασίας. Στις κολλεκτίβες επικρατούσε η αρχή: “Ένας για όλους και όλοι για έναν.”
(…) Το 1937, την εποχή των πορτοκαλιών, ταξίδευα με τον Fenner Brockway, αρχηγό του ανεξάρτητου εργατικού κόμματος της Αγγλίας στην περιοχή της Βαλέντσιας. Ο Fenner θέλησε να αγοράσει πορτοκάλια. “Δεν πουλάμε”, του εξήγησαν οι αγρότες. “Δεν υπάρχει δυνατότητα να πάρουμε μερικά πορτοκάλια εδώ, στην περιοχή των πορτοκαλιών;”. “Όσα θέλετε αλλά όχι με πληρωμή”, ήταν η απάντηση. Μας γέμισαν ένα σακί με πορτοκάλια και μας τα δώρισαν. Η προσπάθεια μας να τα πληρώσουμε παρέμεινε άκαρπη. “Όταν έλθουμε στη Μπαρτσελώνα, θα μπορέσετε να μας δώσετε κάτι από το πλεόνασμα των προϊόντων σας”. Αυτοί οι αγρότες είχαν εφαρμόσει τον ελευθεριακό κομμουνισμό.” ***
Απόσπασμα από το βιβλίο του Αουγκουστίν Σούχι
“Κολλεκτιβισμός και Αυτοδιαχείρηρη στην Ισπανία 1936-1939″
Κολλεκτιβοποιημένο
τράμ στα χρώματα της CNT στη Βαρκελώνη. Τα οδήγησαν και γυναίκες για
πρώτη φορά μετά από μαθήματα που έγιναν για αυτό το σκοπό
” Μια μέρα του Οκτώβρη του 1868, έφτασε στη Μαδρίτη ένας Ιταλός, ο Τζουζέπε Φανέλι. Ήταν περίπου σαράντα χρόνων, μηχανικός στο επάγγελμα. είχε ένα πυκνό μαύρο γένι, σπινθηροβόλα μάτια, ήταν ψηλός και έδειχνε μια έντονη αποφασιστικότητα. Αμέσως μετά την άφιξη του αναζήτησε μια διεύθυνση που είχε γραμμένη στο σημειωματάριο του: ένα καφενείο όπου συνάντησε μια ομάδα εργατών. Οι περισσότεροι ήταν τυπογράφοι στα μικρά τυπογραφεία της ισπανικής πρωτεύουσας. (…) “Επι τρία η τέσσερα βράδια, ο Φανέλι μας έκανε την προπαγάνδα του. Μας μιλούσε σε περιπάτους και σε καφενεία. Ακόμη μας άφησε τα καταστατικά της Διεθνούς, το πρόγραμμα της συμμαχίας των δημοκρατικών σοσιαλιστών και μερικά νούμερα της Campana με άρθρα και λόγους του Μπακούνιν. Προτού μας αποχαιρετήσει, μας παρακάλεσε να βγάλουμε μια ομαδική φωτογραφία, όπου αυτός κάθεται στη μέση”.
Κανένας από τους ακροατές του δεν είχε ξανακούσει γι’αυτή την οργάνωση, τη Διεθνή Ένωση των Εργατών, μέχρι τον ερχομό στην Ισπανία του μυστικού της πράκτορα, του Φανέλι. Ο Φανέλι ήταν οπαδός του Μπακούνιν, ανήκε στην “αντιαυταρχική” πτέρυγα της Πρώτης Διεθνούς και το μήνυμα που έφερνε στην Ισπανία ήταν αυτό του αναρχισμού”.(…)
(…) ο ισπανικός αναρχισμός εκφράζει μια βαθιά αντίσταση στην καπιταλιστική εξέλιξη, μια αντίσταση ενάντια στην υλική πρόοδο, όπως αυτή νοείται στις ευρωπαικές χώρες βιομηχανικές χώρες, και ταυτόχρονα ενάντια στο μαρξιστικό σχήμα της ιστορικής εξέλιξης. Ενώ, σ’αυτό το σχήμα, η αστική τάξη εμφανίζεται σαν μια πρόσκαιρη επαναστατική δύναμη, η καπιταλιστική ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων σαν αναγκαία φάση, η πειθαρχία και η συγκέντρωση σαν αναπόφευκτες προσταγές της εκβιομηχάνισης, οι Ισπανοί εργάτες και αγρότες με μια στοιχειώδη βία αποκρούουν αυτές τις “προόδους”. Δεν θαυμάζουν με κανένα τρόπο τις επιτυχίες του αγγλικού, γαλλικού ή γερμανικού προλεταριάτου. Αρνούνται να το ακολουθήσουν σε αυτό το δρόμο. Ενστερνίστηκαν την ορθολογική αναγκαιότητα της καπιταλιστικής εξέλιξης τόσο λίγο όσο και τον καταναλωτικό φετιχισμό του. Αγωνίζονται ενάντια σ’ένα σύστημα που του φαίνεται απάνθρωπο, και ενάντια στην αποξένωση που φέρνει μαζί του. Μισούν τον καπιταλισμό μ’ένα μίσος για το ποιίο οι σύντροφοι τους στην δυτική ευρώπη δεν είναι πια ικανοί. Σε αυτή την εξήγηση υπάρχει όπως πιστεύω, πολλή αλήθεια. Μπορεί να επικαλεστεί το γεγονός ότι, ενάντια στις προσδοκίες των Μαρξ και Ένγκελς, δεν ήταν οι προηγμένες χώρες εκείνες όπου νίκησε η “κοινωνική επανάσταση”. Δεν ήταν ούτε η αγγλική, ούτε η γερμανική, ούτε η αμερικάνικη, αλλά κοινωνίες όπου ο καπιταλισμός ήταν ξένος και επιφανειακός. Από αυτά δεν συνάγεται, όσον αφορά την Ισπανία, ότι οι αναρχικοί ήταν απλά “υπολείμματα παρελθόντος”. Όποιος ονομάζει το κίνημα τους πρωτόγονο, στηρίζεται σ’εκείνο το ιστορικό σχ’ημα που εδώ τίθεται υπό εξέταση. Οι Ισπανοί επαναστάτες δεν ήταν “καταστροφείς μηχανών”. Οι επιθυμίες τους δεν σκόπευαν στο παρελθόν, αλλά στο μέλλον. Ένα άλλον μέλλον από αυτό που τους επιφύλασσε ο καπιταλισμός. Και στη μικρή διάρκεια του θριάμβου τους δεν έκλεισαν τα εργοστάσια, αλλά εξυπηρέτησαν μ’αυτά τις δικές τους ανάγκες, και τα πήραν στα δικά τους χέρια.”
Αποσπάσματα από το βιβλίο του Χανς Μάγκνους Εντσενσμπέργερ “Το σύντομο καλοκαίρι της αναρχίας” σελ. 31-32. 40-41, εκδόσεις Οδυσσέας.
(…) Ο πατέρας μου επέστρεψε στο μέτωπο. Η μητέρα μου πήγε στις αναρχικές πολιτοφυλακές που αποστολή τους ήταν να περιφρουρούν τα κτήρια που έπρεπε να κρατήσει η CNT-FAI προκειμένου να μην τεθεί η Βαρκελώνη υπό τον έλεγχο των στρατιωτικού και πολιτικού μηχανισμού των κομμουνιστών.
Εκείνο τον καιρό με φώναζαν “Palito”[σπίρτο] και μαζί με άλλα παιδιά μας φρόντιζαν σ’ένα κολεκτιβιστικό παιδικό σταθμό, οργανωμένο από οικογένειες που συμμετείχαν στην πολιτική κινητοποίηση. Ο παιδικός σταθμός είχε επανδρωθεί με πασιφιστές και πρώην καλόγριες που είχαν ασπασθεί τα ελευθεριακά ιδανικά. Τα αναρχικά παιδιά είχαμε μοιράσει μεταξύ μας τα καθήκοντα -όπως το μαγείρεμα, την καθαριότητα, τη διασκέδαση και την αυτοάμυνα- με χαοτική ανεπάρκεια. Όμως ήμασταν αυτοί που παίρναμε τις αποφάσεις. Κάναμε εναλλαγή καθηκόντων σχεδόν καθημερινά. Οι σοσιαλιστές και οι κομμουνιστές προσπάθησαν να επιβάλλουν μια ιεραρχική οργάνωση με λιλιπούτειους κομισάριους και υποχρεωτικό χαιρετισμό. Πήγαν ακόμα να ανακοινώνουν τα γεύματα με σάλπισμα.
Όταν οι μικροί κομμουνιστές εμφανίστηκαν με ένα μεγάλο πορτραίτο του Στάλιν, τους γιουχάραμε και γελάσαμε μαζί τους: “Εμείς είμαστε ελεύθεροι, καθίκια”. Οι μικροί “κόκκινοι” αιφνιδιάστηκαν και πήγαν να παραπονεθούν στο κόμμα. Ήρθε τότε ένας ενήλικος. Άρχισε τις ρητορίες: “Για να κερδίσουμε τον πόλεμο χρειάζεται πειθαρχεία και τάξη”. Εμείς τότε περάσαμε στην άμεση δράση. Για αρχή κάναμε “απεργία”. Παντού υπήρχαν βρώμικα πιάτα.. Οι κομμουνιστές έπρεπε να αφήσουν την στρατιωτική τους υπηρεσία για να έρθουν να καθαρίσουν. Μετά αρχίσαμε να μαγειρεύουμε μόνο για τα ελεύθερα παιδιά. Οι κόκκινοι παραδόθηκαν. Γίναμε όλοι “Hijos Del Pueblo”[παιδιά του λαού]. Ισότητα και ελευθεριακός κομμουνισμός.” (…) Η κουλτούρα για το λαό ήταν μια από τις διαρκείς απαιτήσεις της CNT-FAI. Ο κολεκτιβιστικός παιδικός σταθμός λειτουργούσε και σαν δημοτικό σχολείο. Δάσκαλοι που είχαν δουλέψει στα Σχολεία Φερρέρ [1] απαλλαγήκανε από τα καθήκοντα τους στις πολιτοφυλακές και τους δόθηκαν θέσεις στα σχολεία της Καταλονίας. Ακόμα και τα “burgesitos”["αστάκια"] παρακολουθούσαν τα μαθήματα. Στο δικό μας σχολείο, τα παιδιά ήταν αυτά που οργάνωναν το πρόγραμμα των μαθημάτων. Μισούσαμε το μιλιταρισμό και τη θρησκεία ενώ -έχοντας το πάρει από τους γονείς μας- η τέχνη και η κουλτούρα ήταν τα μεγάλα πάθη μας. Τραγουδούσαμε, γράφαμε εκθέσεις για τους κλασικούς συγγραφείς, παίζαμε επαναστατικά θεατρικά έργα και απαιτούσαμε προβολή ταινιών. (…)
Σημείωση : [1] Εκτεταμένο εκπαιδευτικό πείραμα που ξεκίνησε ο αναρχικός δάσκαλος Φρανσίσκο Φερρέρ. Εκατοντάδες σχολεία “Φερρέρ”(Μοντέρνα Σχολεία) είχαν ανοίξει από τη δεκαετία του ’20 σ’όλη την Ισπανία, χρηματοδοτούμενα από τη CNT. Υπολογίζεται ότι 60.000 παιδιά φοιτούσαν στα “Σχολεία Φερρέρ”.
Απόσπασμα από το “Η ζωή στην επαναστατημένη Βαρκελώνη” του Manolo Gonzalez.
(όπως υπάρχει στο τέλος της έκδοσης της νουβέλας “Ο άνθρωπος που σκότωσε τον Ντουρούτι” του Πέντρο ντε Παζ.Εκδόσεις Δαίμων του τυπογραφείου.)
***
(…) “Λίγο πριν ξεκινήσει η φάλαγγα, ο Ντουρρούτι, που μιλούσε στους μεταλλουργούς που βρίσκονταν στα θωρακισμένα φορτηγά, δέχτηκε τον Καναδό δημοσιογράφο Βαν Πάασεν. Ο Βαν Πάασεν δημοσίευσε τη μακριά τους συζήτηση στην εφημερίδα “Νταίηλυ Στάρ” κάτω από την επικεφαλίδα “2.000.000 Αναρχικοί πολεμάνε για την επανάσταση, λέει ο Ισπανός ηγέτης”. (…)
(….)” Θα βρεθείτε καθισμένοι πάνω σ’ένα σωρό από ερείπια, ακόμη και αν θριαμβεύσετε”, τόλμησε να πει ο Βαν Πάασεν για να διακόψει το ρεμβασμό του.
“Πάντα ζούσαμε σε τρώγλες και σε τρύπες στους τοίχους”, είπε ήσυχα. “Θα ξέρουμε πως να βολευτούμε για λίγο καιρό. Γιατι δεν πρέπει να ξεχνάς ότι μπορούμε και να χτίσουμε, Εμείς είμαστε που χτίσαμε αυτά τα παλάτια και τις πόλεις, εδώ στην Ισπανία, και στην Αμερική και παντού.
Εμείς, οι εργάτες. Μπορούμε να χτίσουμε αλλά για να τ’αντικαταστήσουμε. Και καλύτερα. Δεν φοβόμαστε καθόλου τα ερείπια. Πρόκειται να κληρονομήσουμε τη γη. Δεν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία γι’αυτό. Η αστική τάξη μπορεί και να ερειπώσει τον ίδιο της τον κόσμο πριν εξαφανιστεί απ’το προσκήνιο της ιστορίας.
Κουβαλάμε ένα καινούργιο κόσμο, εδώ, στις καρδιές μας”, είπε ψιθυρίζοντας βραχνά. Και πρόσθεσε:
“Εκείνος ο κόσμος γεννιέται αυτή τη στιγμή”.
Απόσπασμα από το βιβλίο του Άμπελ Παζ “Ντουρρούτι, η Κοινωνική Επανάσταση στην Ισπανία 1896-1936″, εκδόσεις Ελεύθερος Τύπος.
"Ο καπιταλισμός δεν συζητιέται, καταστρέφεται"
Τη δεκαετία του ’20 ο κυβερνήτης και ο αρχηγός της αστυνομίας είχαν οργανώσει, με τη βοήθεια των αφεντικών, ομάδες πιστολάδων που τρομοκρατούσαν τους απεργούς εργάτες και τα μέλη των συνδικάτων.
Η δημιουργία ένοπλων ομάδων αυτοάμυνας, καθώς η FAI ιδρύθηκε πολύ αργότερα, ήταν η απάντηση στην τρομοκρατία των καπιταλιστών. Η ομάδα los solidarios δημιουργήθηκε από μέλη συνδικάτων που γνωριζόταν μεταξύ τους από τη δουλειά ή τη γειτονιά.
Μέλη της ομάδας los solidarios (1923-1926)
- Φρανσίσκο Ασκάσο από την Αραγονία, σερβιτόρος, γεννημένος το 1901.
- Ραμόνα Μπέρνι, υφάντρια.
- Εουσέμπιο Μπράου, χύτης, σκοτώθηκε το 1923 από τους αστυνομικούς.
- Μανουέλ Κάμπος από την Καστίλη, χτίστης.
- Μπουεναβεντούρα Ντουρρούτι, μηχανικός και εφαρμοστής από την Λεόν, γεννημένος το 1896.
- Αουρέλιο Φερνάντεθ από την Αστούρια, μηχανικός, γεννημένος το 1897.
- Χουάν Γκαρθία Ολιβέρ από την Καταλονία, σερβιτόρος, γεννημένος το 1901.
- Μιγκέλ Γκαρθία Βιβάνκος από τη Μούρκια, λιμενεργάτης, ζωγράφος, σοφέρ, γεννημένος το 1895.
- Γκρεγκόριο Χοβέρ, ξυλουργός.
- Χούλια Λόπεθ Μαινάρ, μαγείρισσα.
- Αλφόνσο Μιγκέλ, τεχνίτης ξυλουργός.
- Πεπίτα Νοτ, μαγείρισσα.
- Αντόνιο Ορτίθ, επιπλοποιός.
- Ρικάρντο Σανθ από τη Βαλένθια, υφαντουργός, γεννημένος το 1898.
- Γκρεγκόριο Σορμπιέλα η Σουμπερβιέλα από τη Ναβάρα, μηχανικός.
- Μαρία Λουίζα Τεχεδόρ, μοδίστρα.
- Μανουέλ τόρες Εσκαρτίν από την Αραγονία, φούρναρης, γεννημένος το 1901.
- Αντόνιο “Ελ Τότο”, μεροκαματιάρης.http://parallhlografos.wordpress.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου