Γιατί είμαστε (ακόμα) γκαραζοπάνκηδες; Ή, υπέρ των Last Drive λόγος

Γιατί αυτοί με τους οποίους μεγαλώσαμε, από πειρατικές κασέτες, πειρατικούς σταθμούς, λάιβ σε μαγαζιά της συμφοράς, και φοιτητικά ξεφαντώματα, ξέρουν τι τους γίνεται. Ήξεραν πάντα τι τους γίνεται. Για αυτό ήμασταν διαισθητικά, ακλόνητα σίγουροι. Τους εμπιστευόμασταν πολύ περισσότερο από τους δασκάλους μας. Και καλά κάναμε. To  πανκ-ροκ είναι η επιστημολογία του έφηβου, ο πρώτος τρόπος με τον οποίο μαθαίνει την κριτική σκέψη. Σαν ένα καλό ξόρκι για τα φαντάσματα του κοινωνικού υπερεγώ, ανοίγει αρκετά τον χώρο του εγκεφάλου σου ώστε να μπορέσει να παραμείνει ανοιχτός όταν έρθει η ώρα να δουλέψει στα αλήθεια --πριν προλάβουν τα "Κλικ" να κάνουν ένα "κλικ" και να σου τον κλείσουν για τα καλά.

Από την Καθημερινή:

Lifestyle: η ζωή ήταν δανεική...

Αναζητώντας τις απαρχές της ιδεολογίας της σπατάλης στα τέλη του ’80, διαπιστώνουμε ότι οι προσδοκίες ήταν απλώς ψευδαισθήσεις
Ρεπορτάζ: Γιουλη Eπτακοιλη, Hλια Mαγκλινης, Μαργαριτα Πουρναρα, Δημητρης Pηγοπουλος

Ποια ιδεολογία προηγήθηκε της χρεοκοπίας; Ποια ιδεολογία διαρκούς πάρτι και ξέφρενου ατομικισμού υποστήριξε τον αμέριμνο και υπερδανεισμένο Ελληναρά της τελευταίας εικοσαετίας; Αναρωτηθήκαμε και συμφωνήσαμε σε τουλάχιστον ένα φαινόμενο: στα τέλη του '80, το lifestyle εισέβαλε ορμητικό και αναιδές στον νεοελληνικό βίο και τον σφράγισε. Μάιο του 1987, ακριβώς πριν από 23 χρόνια, κυκλοφόρησε το πρώτο τεύχος του περιοδικού «Κλικ», καινοτομώντας ως προς το κομφορμιστικό τοπίο του τότε Τύπου. Πρόβαλε ένα πρότυπο συμπεριφοράς εστιασμένο στην αισθητική και την κατανάλωση, αυθαδίασε σε ποπ γλώσσα, συνέλαβε τη βουλιμία για στυλ των νέων από τα ανερχόμενα μεσοστρώματα, απενοχοποίησε την ελαφρότητα και την ανεμελιά, ακόμη και τον κωλοπαιδισμό: «πέτυχε ή πέθανε». Και πολύ σύντομα έγινε απολύτως κομφορμιστικό, περισσότερο και από τους «κακομούτσουνους» και τους «ξενέρωτους» που κατήγγειλε. Πολύ σύντομα το πνεύμα του «Κλικ» και του Νitro, του ομόλογου Μax και αργότερα του Flash έγιναν συνώνυμα της ξιπασιάς και της κενότητας, ανοίγοντας τον δρόμο για κουτσομπολίστικες εκπομπές και έντυπα. Τα μίντια έγιναν πρώτα ένα ξεσαλωμένο Κλουβί με Τρελές και κατόπιν ένα ατελείωτο reality show, με όλο και ευτελέστερα υλικά. Εως το trash. Εως την απόλυτη χρεοκοπία: αισθητική, ηθική, πολιτική. Tα μίντια του lifestyle σαγήνευσαν το κοινό με υποσχέσεις ευζωίας και αιώνιας ευημερίας, καλλιέργησαν την προσδοκία του εύκολου κοινωνικού ασανσέρ, αποθέωσαν τον «γάτο» και τον σκυλοπόπ, τον παίκτη που τα κερδίζει όλα χαλαρά, με τη μαγκιά του. Πρακτικά, τροφοδότησαν μαζικές ψευδαισθήσεις, λίπαναν τον δρόμο του βουλιμικού μικρομεσαίου προς τη ματαίωση και την εξαχρείωση. Τι μένει από το ξέσαλο πάρτι; Το ήθος του κάγκουρα, του ποζερά, του λαμόγιου. Και η χρεοκοπία.

Μας μιλούν άνθρωποι που έφτιαξαν το lifestyle τα πρώτα κρίσιμα χρόνια: ο Γ. Νένες, αρχισυντάκτης τότε του «Κλικ», σήμερα της Athens Voice, η Σοφία Κιντή, αρχισυντάκτρια του «Κλικ», σήμερα διευθύντρια ειδικών εκδόσεων της IMAKO, ο Στ. Κούλας, η Μανίνα Ζουμπουλάκη. Βλέμμα απέξω προσθέτουν οι δημοφιλείς ρόκερ Last Drive, ο Κ. Βήτα, ένας διαφημιστής κι ένας πολιτικός επιστήμονας. Nικος Ξυδακης.

Last Drive, ροκ συγκρότημα
Ορμητήριο πειρατών της ιδιοτέλειας
Η αντιγραφή ξένων δημοσιογραφικών προτύπων, σε μια Ελλάδα του '80 που θύμιζε περισσότερο Μέση Ανατολή παρά Δύση, φάνηκε παράταιρη από την αρχή. Κάποιοι επιχείρησαν έτσι να αντισταθμίσουν τη στέρηση και τον καταναγκασμό που κυριαρχούσαν στα κομματικά μαντριά της μεταπολίτευσης, αρχικά στα περιοδικά κι έπειτα στην τηλεόραση. Σιγά σιγά έπεισαν πολλούς ότι το μόνο που τους έλειπε για να είναι ευτυχισμένοι ήταν αυτό που δεν έλειπε από τον διπλανό τους· καμία ικανοποίηση ποτέ, μόνο υπερκατανάλωση. Η στιγμή αποκόπηκε από την εμπειρία, το σώμα προβλήθηκε ενοχικά με αναπαραστάσεις μίσους, η σεξουαλική απελευθέρωση ήρθε καθυστερημένα από την πίσω πόρτα, σαν άλλο ένα αγαθό της δήθεν ευμάρειας, χωρίς να έχει περάσει από την κοινωνία· κατακερματίστηκε και κρεμάστηκε στα περίπτερα για να πουληθεί. Από την παραγωγή για την ανάγκη περάσαμε στην παραγωγή της ανάγκης, μια πολιτιστική εκδοχή του θατσερικού There is no alternative, σε μια κοινωνία με τεράστια παράδοση στην εσωστρέφεια.

Το παραμύθι της ισχυρής Ελλάδας -ισχυρής με τη μαφιόζικη έννοια- ειπώθηκε τόσες φορές που έγινε μοιραία το φανταστικό διακύβευμα μιας αρκετά μεγάλης μερίδας ανθρώπων, μπλέχτηκε με το σκυλο-ποπ, τα καταναλωτικά δάνεια και τον εθνικισμό και βοήθησε να φουντώσει η ξενοφοβία. Διαπλάθοντας ένα έθνος χαμηλής συναισθηματικής νοημοσύνης σύμφωνα με τα δικά της μέτρα -αλλά και στηλιτεύοντάς το ταυτόχρονα ως απολίτιστο- η νέα ισχυρή τάξη του λαϊφστάιλ οραματίστηκε μια χώρα ιδιωτικό ορμητήριο πειρατών της ιδιοτέλειας και σε ορισμένο βαθμό το πέτυχε. Οποιος παρέκκλινε, όποιος έβλεπε τον ολοκληρωτικό χαρακτήρα αυτής της επιβολής -που με τους Ολυμπιακούς άγγιξε την καθολική παράνοια και αναβαθμίστηκε αισθητικά- χαρακτηριζόταν στην καλύτερη περίπτωση γραφικός και στη χειρότερη εσωτερικός εχθρός.

Η νευρικότητα του λαϊφστάιλ επιχείρησε να αφαιρέσει κάθε ίχνος πραγματικής ζωντάνιας από τους νέους, αλλά όπως όλοι γνωρίζουμε, κάτι τέτοιο είναι αδύνατον να συμβεί. Χώρισε τη νεολαία σε «φυλές» αναπαράγοντας τους χοντροκομμένους, αρχαϊκούς διαχωρισμούς της μουσικής βιομηχανίας, την ίδια εποχή που πάνκηδες, ροκαμπιλάδες και φρικιά ήταν όλοι μαζί στις συναυλίες και στον δρόμο. Ποτέ δεν πήραν χαμπάρι τι έτρεχε πραγματικά ούτε στη μουσική ούτε στο underground, πουθενά. Οικειοποιήθηκαν με το έτσι θέλω ένα σωρό σύμβολα που σήμαιναν κάτι, αλλά όταν πέρασαν στα χέρια τους έγιναν απλά μασκαριλίκια, και αυτό ήταν από μια άποψη απελευθερωτικό, γιατί έτσι τα σύμβολα -στο ροκ εν ρολ για παράδειγμα- έγιναν για πάρα πολλούς περιττή υπόθεση.

Σήμερα, όλο αυτό το παραλήρημα, η συλλογική ενοχοποίηση από τις ίδιες μούρες που επί χρόνια μας έλεγαν ότι όποιος δεν καταναλώνει δεν υπάρχει, προδίδει την αγωνία τους, γιατί οι μάσκες έχουν πέσει και το παραμύθι δεν πουλάει πια. Το ότι συνεχίζουν να περιφέρονται στα τηλεοπτικά στούντιο, λες και δεν τρέχει τίποτε, απλώς επιβεβαιώνει το θράσος τους