Σελίδες

Τρίτη 31 Ιουλίου 2012

Η ευρωζώνη και το σύνδρομο Lehman



lehman










Ο τρόπος που οι ανισορροπίες της ευρωζώνης ξετυλίγονται μπροστά στα μάτια του κόσμου δηλητηρίαζουν ότι αλληλεγγύη είχε δημιουργήσει η νομισματική ένωση. Αλλά δεν έχει επαρκώς εκτιμηθεί ότι οι ανισορροπίες αυτές οδηγήθηκαν στον ακραίο αυτό βαθμό από ιδιώτες επενδυτές. Όταν τα χρήματα έρεαν από, ας πούμε, τη Γερμανία στην Ισπανία ή την Ιρλανδία, γινόταν μεταξύ διαχειριστών των αποταμιεύσεων των Γερμανών - τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρείες, συνταξιοδοτικά ταμεία –και ιρλανδικών και ισπανικών τραπεζών.

Σήμερα η κρίση του χρέους, επίσης, προκύπτει μέσα από ιδιωτικές επενδυτικές αποφάσεις που μπορεί να βγάζουν νόημα ατομικά, αλλά είναι παράλογες συλλογικά. Οι πολιτικοί δεν είναι σε θέση να το λύσουν όλο αυτό γιατί έχουν υποκύψει στον ίδιο παραλογισμό.




Στην πρώτη δεκαετία του ευρώ, οι ιδιώτες επενδυτές διοχετεύαν τεράστιες ροές κεφαλαίων από τις πλουσιότερες, πιο συντηρητικές χώρες του πυρήνα σε μια φτωχότερη, νεότερη περιφέρεια που φάνηκε να προσφέρει καλύτερες επενδυτικές ευκαιρίες. Στην πράξη, προσέφερε απλώς πλήθη από πεινασμένους δανειολήπτες.




Οι επενδυτές προσπαθούν τώρα να αντιστρέψουν αυτές τις ροές. Η πιστωτική ξηρασία στην περιφέρεια – οι αφύσικα υψηλές αποδόσεις σε ορισμένες χώρες και ασυνήθιστα χαμηλές σε άλλες- η επανεθνικοποίηση του τραπεζικού συστήματος στην Ευρώπη - είναι όλα συμπτώματα των πιστωτών χωρών που προσπαθούν να επαναπατρίσουν τις δανειακές υποχρεώσεις που έχουν συγκεντρωθεί από τους οφειλέτες των ελλειμματικών χωρών.




Αλλά αυτό είναι αδύνατο. Ακόμα κι αν η επένδυση οποιουδήποτε ιδιώτη επενδυτή - ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου, ας πούμε, ή η ισπανικό τραπεζικό χρέος - είναι ρευστή (δηλαδή, μπορεί να ανταλλαχθεί για την αξία του σε μετρητά), κάτι τέτοιο δεν ισχύει για το σύνολο των επενδυτών. Αυτό είναι ένα γενικό χαρακτηριστικό των χρηματοπιστωτικών αγορών, όχι μόνο των διασυνοριακών επενδύσεων. Μέσα σε μια ενιαία, κλειστή οικονομία, οι κάτοχοι τραπεζικών καταθέσεων μπορούν να αποσύρουν τα χρήματά τους μεμονωμένα αν το θελήσουν. Αλλά αν όλοι οι αποταμιευτές προσπαθούσαν να αδειάσουν τους τραπεζικούς λογαριασμούς τους συγχρόνως, όπως και στην ταινία του Φρανκ Κάπρα Είναι μια θαυμάσια ζωή, θα ανακάλυπταν ότι το ρευστό τους έχει στερεωθεί για τα καλά με τη μορφή σπιτιών που είναι χτισμένα με υποθήκες που οι καταθέσεις τους έχουν χρηματοδοτήσει.




Έτσι είναι στην ευρωζώνη. Γερμανοί, Γάλλοι και άλλοι αποταμιευτές μπορεί να κατέχουν τραπεζικούς λογαριασμούς, συντάξεις, και ασφαλιστήρια συμβόλαια. Η οικονομική πραγματικότητα είναι όμως ότι οι αποταμιεύσεις τους είναι δεμένες με ιρλανδικά ή ισπανικά κτίρια μικρής αξίας ή διογκωμένους μισθούς Ελλήνων στο δημόσιο τομέα. Αυτές οι ‘επενδύσεις’ δεν μπορούν να ρευστοποιηθούν. Στην καλύτερη περίπτωση μπορούν, εν καιρώ, να εξυπηρετηθούν ως χρέη - αλλά μόνο εάν επιστρέψει η ανάπτυξη των οφειλετών.




Ο πανικός των επενδυτών φέρνει το αντίθετο αποτέλεσμα. Δεν μπορούν να επαναπατρίσουν κεφάλαια που έχουν επενδυθεί , αλλά η προσπάθειά τους να το πράξουν έχει σημάνει απότομα το τέλος της νέας χρηματοδότησης. Η ανάγκη της περιφέρειας να μειώσει τα ελλείμματα των τρεχουσών συναλλαγών εξίσου απότομα είναι η κύρια αιτία της ύφεσης. Με την άρνησή τους για νέα χρηματοδότηση, οι επενδυτές καταστρέφουν την ευκαιρία να καλύψουν εν τέλει τις δικές τους επενδύσεις.




Τι μπορεί να κάνουν οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής; Η ελπίδα τους είναι ότι οι αγορές θα απέχουν από τη συλλογική καταστροφή. Αλλά η ελπίδα δεν είναι πολιτική. Αν θέλουν να επηρεάσουν τα γεγονότα, οι ηγέτες της ευρωζώνης μπορούν είτε να αγοράσουν από ιδιώτες επενδυτές που προσπαθούν να ξεφύγουν ή να διαχειριστούν τις συνέπειες. Το πρώτο είναι το ισοδύναμο της εγγύησης των καταθέσεων σε καιρούς πανικού. Έχει δοκιμαστεί δειλά δειλά και στην Ευρώπη. Τα κεφάλαια διάσωσης, η αναχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, οι αγορές ομολόγων, και τα Target 2 αποθεματικά των κεντρικών τραπεζών δεν αποτελούν εκ νέου έκθεση του πυρήνα προς την περιφέρεια αλλά την υποκατάσταση των αξιώσεων του δημοσίου τομέα με αυτές του ιδιωτικού τομέα. Πολύ μικρότερες σε μέγεθος, για να να κάνουν μεγάλη διαφορά, αυτές οι διασώσεις των πιστωτών των χωρών του πυρήνα έχουν φτάσει στα πολιτικά τους όρια.




Αυτό αφήνει μία επιλογή: μία διαχείριση των αναδιαρθρώσεων των απαιτήσεων των επενδυτών που επιμένουν, ανέφικτα, όλοι να τις ρευστοποιήσουν μονομιάς. Αυτό έγινε στην Ελλάδα και δεν ήταν το τέλος του κόσμου (αλλά ούτε και έβαλε ένα τέλος στο πρόβλημα). Το Δουβλίνο προέβη σε αναδιάρθρωση του κατώτερου τραπεζικού του χρέους, και ακάλυπτοι πιστωτές στη Δανία έχουν ήδη μειώσει τις απαιτήσεις τους, με άλλα λόγια έχασαν λεφτά.




Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της ευρωζώνης αντιμετωπίζουν τις διαγραφές χρέους ακόμα ως ανάθεμα. Υποφέρουν από το σύνδρομο Lehman: το φόβο ότι η αναδιάρθρωση θα φέρει την καταστροφή. Αλλά μάλλον είναι ότι ακριβώς χρειάζονται οι ταλαιπωρημένες οικονομίες της Ευρώπης. Οι επενδυτές μπορεί να επιστρέψουν - και μαζί τους και η ανάπτυξη - αν δεν φοβούνται ότι θα είναι πάντα στο πίσω μέρος της ουράς των υφιστάμενων δικαιούχων. Και η αναδιάρθρωση ιδιωτικών ή υπο-εθνικών χρεών ανακουφίζει τους φορολογούμενους που δεν μπορούν να αναλάβουν την αποπληρωμή των χρεών των άλλων.




Η ευρωζώνη μπορεί να φθάσει τελικά σε αυτό το σημείο. Όταν εξαλειφθεί το πολιτικά αδύνατο, αυτό που απομένει, ανεξάρτητα από το πόσο δυσάρεστο, είναι απλά μια καλύτερη πολιτική λύση.

Δευτέρα 30 Ιουλίου 2012

Η πτώχευση είναι πραγματικότητα»

Γιάννης Βαρουφάκης: «Η πτώχευση είναι πραγματικότητα» http://denpaeiallo-xylok.blogspot.gr/2012/07/blog-post_7712.html

Η Ελλάδα έχει πτωχεύσει, οι τράπεζές της επίσης, υποστηρίζει ο καθηγητής Οικονομικών του Πανεπιστημίου ΑθηνώνΓ. Βαρουφάκης. Η λύση, κατά την άποψή του, βρίσκεται στην άρνηση αποπληρωμής του ομολόγου που λήγει στις 20 Αυγούστου, ενώ για την περίφημη επιμήκυνση εκτιμά ότι καθιστά την πτώχευση πιο σίγουρη. Αναλύει πώς η Ευρωζώνη θα μπορούσε να βγει από την κρίση και επιμένει ότι «το πουλόβερ θα ξηλωθεί γρήγορα», μόλις η πρώτη χώρα ανοίξει την πόρτα της εξόδου από την Ευρωζώνη.

Εκτιμάτε, κ. Βαρουφάκη, ότι η Ευρωζώνη θυσιάζεται στο βωμό των επερχόμενων γερμανικών εκλογών;

Εκτιμώ ότι η Ευρωζώνη θυσιάζεται στο βωμό της άρνησης του γεγονότος ότι δομήθηκε με τρόπο που δεν μπορούσε να αντέξει μια μεγάλη χρηματοπιστωτική κατάρρευση όπως εκείνη του 2008. Ιδίως οι πλεονασματικές χώρες εντός της Ευρωζώνης, και όχι μόνο η Γερμανία, πίστεψαν ότι ήταν δυνατόν να επωφεληθούν μακροπρόθεσμα από την εξαφάνιση των συναλλαγματικών αυξομειώσεων με την περιφέρεια χωρίς να δημιουργηθεί, παράλληλα, ένας ικανός μηχανισμός ανακύκλωσης των πλεονασμάτων. Τώρα που αποδεικνύεται ότι κάτι τέτοιο δεν είναι δυνατόν και ότι ο μηχανισμός ανακύκλωσης των πλεονασμάτων αποτελεί προαπαιτούμενο για την επιβίωση της Ευρωζώνης, δεν είναι διατεθειμένοι να τον δημιουργήσουν, προτιμώντας σε τελική ανάλυση τη διάλυσή της. Σε αυτό το πλαίσιο, ο ορίζοντας που δημιουργούν οι επόμενες βουλευτικές εκλογές στην Ομοσπονδιακή Γερμανία αποτρέπει την κ. Μέρκελ από το να αποδεχτεί τα ελάχιστα που απαιτεί η διάσωση της Ευρωζώνης και, κατ’ επέκταση, της Ε.Ε.

Υπάρχει, ωστόσο, οδός διαφυγής για την Ευρώπη;

Και βέβαια. Με τρία απλά βήματα: Πρώτον, επανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών απευθείας από τον EFSF, με παράλληλη υπαγωγή τους στην επιτήρηση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), η οποία να μπορεί να τις κλείνει όταν κρίνονται μη βιώσιμες. Δεύτερον, ενοποίηση του κατά Μάαστριχτ νόμιμου χρέους όλων των χωρών-μελών της Ευρωζώνης. Τρίτον, ένα επενδυτικό New Deal για την Ευρώπη το οποίο θα εκπονήσει η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και το οποίο θα χρηματοδοτήσουν από κοινού η ΕΤΕπ και η ΕΚΤ με εκδόσεις ομολόγων έργων (τα οποία θα αποπληρώνονται από τα έσοδα των έργων).

Οι συνέπειες της επιμήκυνσης

Και η Ελλάδα; Ακούει ο πολίτης σενάρια –και πάλι– για χρεοκοπία, για αναδιάρθρωση χρέους, για έξοδο από το ευρώ, και δεν ξέρει τι απ’ όλα αυτά θα είναι για εκείνον λιγότερο κακό… Να δούμε τα επιμέρους σενάρια πιο αναλυτικά; Και πρώτα την περίφημη επιμήκυνση. Έχετε γράψει ότι στο τέλος αυτής της επιλογής βρίσκεται η… δραχμή. Γιατί, κ. καθηγητά;

Όταν το χρέος σου είναι μεγαλύτερο από τα δυνητικά σου έσοδα (τωρινά και μελλοντικά), έχεις πτωχεύσει. Τελεία και, δυστυχώς, παύλα. Αν σου δανείσουν κι άλλα ποσά, απλώς καθυστερείς την πτώχευση (καθώς χρησιμοποιείς τα δανεικά για να αποπληρώνεις τις δόσεις των προηγούμενων δανείων), εξασφαλίζοντας όμως ότι όταν θα έρθει (η πτώχευση), το «μπαμ» θα είναι μεγαλύτερο. Μια επιμήκυνση ισοδυναμεί με νέο δανεισμό: Πας στην τράπεζα και συμφωνείτε ότι θα πληρώνεις μικρότερες δόσεις κάθε μήνα, καθώς «δεν βγαίνεις». Η τράπεζα όμως προσθέτει κι άλλους τόκους, τους οποίους θα πρέπει να αποπληρώσεις στο μέλλον. Είναι σαν να δανείστηκες κι άλλο ένα ποσό.

Στην περίπτωση ενός ατόμου, αυτό μπορεί να βοηθήσει εφόσον προσμένει αύξηση του εισοδήματος. Όμως στην περίπτωση του κράτους μια τέτοια επιμήκυνση (ένας νέος τέτοιος δανεισμός) δίνεται από την τρόικα υπό τον όρο ότι θα… μειώσει το εθνικό εισόδημα στο εγγύς μέλλον αλλά και μακροπρόθεσμα (η λεγόμενη εσωτερική υποτίμηση). Άρα μια επιμήκυνση όχι μόνο δεν αποτρέπει την πτώχευση, αλλά την καθιστά πιο σίγουρη. Οι επενδυτές το γνωρίζουν αυτό και απέχουν από κάθε σοβαρή παραγωγική επένδυση, μια κίνηση που φέρνει την πτώχευση ακόμα πιο κοντά. Να γιατί λέω και ξαναλέω ότι αν είναι να έρθει η πτώχευση του Δημοσίου, είναι καλύτερα να έρθει πιο νωρίς – π.χ. τον Ιανουάριο του 2010, αν μπορούσε! Εμείς αυτό που καταφέραμε είναι να πτωχεύσει επισήμως το ελληνικό Δημόσιο το Μάρτιο του 2012 και, παράλληλα, το δημόσιο χρέος να παραμείνει μη βιώσιμο. Δεν έχει ξανασυμβεί κάτι τέτοιο στην οικονομική ιστορία. Το κατάφερε όμως η κυβέρνηση Παπαδήμου-Βενιζέλου.

Έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ συνεπάγεται και διάλυση της Ευρωζώνης, ή μήπως όχι; Και αν ναι, γιατί ο κ. Ρέσλερ εμφανίζεται τόσο… άνετος με το ενδεχόμενο απομάκρυνσης της χώρας μας από την Ευρωζώνη;

Πράγματι, μια οποιαδήποτε έξοδος θα σημάνει τη διάλυση της Ευρωζώνης. Η φυγή κεφαλαίων από τις υπόλοιπες αδύναμες χώρες θα είναι τέτοια που δεν θα αντέξουν εντός της Ευρωζώνης χωρίς να καταστρατηγήσουν τη βασική αρχή της Ε.Ε. για ελεύθερη μετακίνηση κεφαλαίων. Το πουλόβερ θα ξηλωθεί γρήγορα. Όσο για την άνεση του κ. Ρέσλερ, δύο είναι οι πιθανές εξηγήσεις: είτε εκφράζει τα συμφέροντα γερμανικών τραπεζών που δεν βλέπουν με κακό μάτι την επιστροφή της Γερμανίας στο μάρκο (καθώς έτσι ένα τσουνάμι ξένων κεφαλαίων θα ξεσπάσει προς αυτές) είτε είναι εντελώς ηλίθιος. Διαλέξτε εξήγηση.

Διαβάσαμε όμως και συστάσεις εκ μέρους σας προς τον νέο τσάρο της οικονομίας. Έχει τελικά τα περιθώρια το οικονομικό επιτελείο, η ελληνική κυβέρνηση εν γένει, για κάτι που θα αλλάξει τη ρότα του… Τιτανικού ή μήπως οι τύχες μας είναι ολοκληρωτικά πλέον στα χέρια άλλων;

Η αλήθεια είναι ότι η κυβέρνηση έχει στενά περιθώρια ελευθερίας. Το τελευταίο χαρτί μας είναι να αρνηθούμε την αποπληρωμή του ομολόγου της 20ής Αυγούστου που κατέχει η ΕΚΤ, εφόσον δεν έχει συμφωνηθεί έως τότε με την τρόικα ένα νέο πρόγραμμα για την Ελλάδα, που να δίνει στη χώρα μας έστω και μια αμυδρή ελπίδα ότι θα παραμείνει στην Ευρωζώνη.

Πέπλος σιωπής για τον κ. Σάλλα

Μία από τις παραμέτρους της κρίσης είναι το τραπεζικό σύστημα. Θα ήθελα να ρωτήσω εν πρώτοις πόσο σταθερό είναι, κατά την άποψή σας, το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, αν μπορεί να είναι ήσυχος ο μικροκαταθέτης…

Οι ελληνικές τράπεζες είναι παντελώς πτωχευμένες. Κρατούν τις πόρτες ανοιχτές και τα ΑΤΜ να λειτουργούν από τη ρευστότητα που τους παρέχει η ΕΚΤ. Κανείς δεν δικαιούται να είναι ήσυχος ως προς αυτές, όταν η Ευρωζώνη κινδυνεύει, όπως σήμερα, και η Ελλάδα φέρεται ως ο πρώτος αποδιοπομπαίος τράγος.

Γράψατε τις προάλλες και για τον «πέπλο της σιωπής». Τι αφορά; Ποια η δική σας προσέγγιση στο θέμα αυτό;

Μπορείτε να μπείτε στο πρόσφατο άρθρο μου στο protagon.gr, που αναφέρεται διεξοδικά στο θέμα. Περιληπτικά, αναφέρεται στην καταγγελία του πρακτορείου Reuters για μια κυνική προσπάθεια του κ. Σάλλα να παραβιάσει τις βασικές αρχές της επανακεφαλαιοποίησης της Τράπεζας Πειραιώς, παρουσιάζοντας έναν σαθρό και σκοτεινό δανεισμό (μέσω offshore εταιρειών της οικογένειας Σάλλα) από μια άλλη πτωχευμένη τράπεζα, τη Marfin του κ. Βγενόπουλου, ως νέα κεφάλαια που εισέρευσαν στην Τράπεζα Πειραιώς. Όσο για τον «πέπλο της σιωπής», η έκφρασή μου αυτή αφορούσε την ενδιαφέρουσα παρατήρηση ότι η καταγγελία αυτή από το έγκυρο Reuters δεν αναφέρθηκε πουθενά σε «σοβαρές» εφημερίδες, όπως «Το Βήμα», ενώ ακόμα κι εκεί που σχολιάστηκε (π.χ. στην «Καθημερινή») οι τίτλοι που δόθηκαν ήταν παραπλανητικοί (π.χ. «Σύγκρουση του κ. Σάλλα με το Reuters», λες κι αυτό ήταν το ζήτημα). Όλοι αυτοί οι καλοί δημοσιογράφοι που «κόπτονται» για τη χρηστότητα των δημόσιων και των ιδιωτικών ηθών ξαφνικά κατάπιαν τη γλώσσα τους. Η πτωχοτραπεζοκρατία στο αποκορύφωμά της!

Συνέντευξη στον Νίκο Παπαδημητρίου

Κυριακή 29 Ιουλίου 2012

του καλοκαιρού την Ανοχή

Στου καλοκαιρού την Ανοχή


1. Η δικτατορία του κυνισμού και η παντοκρατορία της ηλιθιότητας
Καθώς η κρίση όχι μόνο χρονίζει αλλά βαθαίνει όλο και περισσότερο κι ενώ, παράλληλα, τα διεθνή μέσα κάνουν πια ανοιχτά λόγο για έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη, καταδεικνύοντας ακόμα μια φορά την τεράστια πολιτική απάτη που διενεργήθηκε, με την επικοινωνιακή επιβολή ως πραγματικού του δήθεν «διακυβεύματος» των τελευταίων εθνικών εκλογών που δεν ήταν άλλο παρά το: «εντός ή εκτός ευρώ, εντός ή εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, σωτηρία και ανάπτυξη μετά θυσιών ή βέβαιος θάνατος»…, τα «δημοκρατικά» προσωπεία πέφτουν μέρα με τη μέρα.
Παρά την εκλογική νίκη των κομμάτων που είναι τα φερέφωνα (καλύτερα, το θλιβερό υπηρετικό προσωπικό) των οικονομικών ελίτ και παρά τις αντίθετες διαβεβαιώσεις περί μη εξόδου της χώρας από την ευρωζώνη αν εκλεγούν οι εφαρμοστές των Νεοφιλελεύθερων πολιτικών λιτότητας – διλήμματα και μηνύματα που προπαγανδίστηκαν με τρόπο απροκάλυπτα εκβιαστικό από διεθνή και εγχώρια ΜΜΕ σε βαθμό που τελικά έκριναν το εκλογικό αποτέλεσμα – το ζήτημα της αποπομπής της Ελλάδας από την Ευρωζώνη και η «άτακτη χρεοκοπία» επανέρχεται από όλο και πιο επίσημους κύκλους, μην αποτελώντας πλέον ούτε ταμπού αλλά ούτε και «σενάριο υπερβολής» όπως ανέφεραν μέχρι πριν λίγους μήνες τα γερμανικά ΜΜΕ. Όλα αυτά συμβαίνουν τη στιγμή που οι κυβερνώντες, στον οικονομικό τομέα εφαρμόζουν τις πιο ακραίες νεοφιλελεύθερες και αντιλαϊκές πολιτικές, ενώ πολιτικά είναι από τους πιο συντηρητικούς και αυταρχικούς. Τραγικό για κάποιους, αλλά απόλυτα αναμενόμενο για εμάς είναι το γεγονός της (υποτιθέμενης αριστερής) νομιμοποίησης της ΔΗΜ.ΑΡ. η οποία παρέχει ένα εντελώς ανέντιμο πολιτικό άλλοθι στην Κυβέρνηση αφού (στα μάτια πάρα πολλών συμπολιτών μας) την αναβαπτίζει από μια κυβερνητική συμμαχία τεράτων, από απλή συμμορία ληστών που είναι στην πραγματικότητα, σε «Κυβέρνηση Εθνικής Συνευθύνης και Σωτηρίας».
Σ’ ολόκληρη την γηραιά μας ήπειρο, η ψαλίδα μεταξύ βορρά και νότου ανοίγει όλο και περισσότερο, ενώ, παράλληλα, οι Ευρωπαϊκές ελίτ μιλούν πλέον ανοιχτά για την ανάγκη θεσμοθέτησης και λήψης νέων μέτρων καταστολής, επενδύοντας στη λογική του φόβου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η Βρετανία, όπου:
  1. Σύμφωνα με όλες τις δημοσκοπήσεις αναφορικά με το ερώτημα αν θα έπρεπε να επαναφερθεί ή όχι η ποινή του θανάτου για ορισμένα εγκλήματα, η συντριπτική πλειοψηφία τάσσεται υπέρ της επαναφοράς της,
  2. κατά την περίοδο των ταραχών του Αυγούστου του 2011, οι δημοσκοπήσεις έδειχναν ότι το μεγαλύτερο κομμάτι του πληθυσμού τασσόταν υπέρ της επέμβασης των ενόπλων δυνάμεων για την καταστολή τους – αντίληψη που σημαίνει ρητή ή σιωπηρή συναίνεση στην παράκαμψη θεμελιωδών αρχών του ίδιου του αστικού νομικού πολιτισμού (κράτος δικαίου και όχι στρατοκρατία, αρχή αναλογικότητας, τεκμήριο αθωότητας, δίκαιη δίκη κλπ.), και
  3. τα δρακόντεια μέτρα προστασίας που λήφθηκαν για την διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων του 2012, όπου ο στρατός θα βρίσκεται σε πλήρη ετοιμότητα επέμβασης μόνο και μόνο βάσει ενός εντελώς υποθετικού ενδεχόμενου επανάληψης επεισοδίων, σαν αυτά του περασμένου έτους. Έτσι, καθώς τα ακριβά στολίδια της «δημοκρατικής Ευρώπης» που «σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα» δεν αποσπούν πια την προσοχή του κοινού το οποίο αριστεύει στην αναπαραγωγή μεσαιωνικού τύπου αντιλήψεων, σπάει η βιτρίνα της πολιτικής ορθότητας και αποκαλύπτεται η πνευματική μας γύμνια, ενώ παράλληλα διασφαλίζει την κυριαρχία της μια αυταρχική ολιγαρχία που καρτερούσε απλά τις συνθήκες εκείνες που θα την έφερναν στο φως.
Η δικτατορία του κυνισμού, και η παντοκρατορία της εθελοδουλίας και της ηλιθιότητας, είναι, πλέον, αναμφισβήτητο γεγονός, καθώς χιλιάδες πιστοί δούλοι της τήν στηρίζουν με κάθε μέσο αντί να την πολεμούν και μάλιστα την στηρίζουν ενώ οι αντικειμενικές συνθήκες που επικρατούν στην Ευρώπη της εξαθλίωσης φυσιολογικά θα ήταν ένας λόγος, ένα ισχυρό κίνητρο να την αντιπαλέψουν. Ζώντας, λοιπόν, στην εποχή της ασημαντότητας, παρατηρούμε για πρώτη φορά μετά από αρκετές δεκαετίες, τα μέλη μιας κοινωνίας να επιδοκιμάζουν την κρατική καταστολή (με κάθε μέσο), να ονειρεύονται το κλείσιμο των συνόρων και να ζητούν μαζικές απελάσεις, ενώ η στάση μιας μεγάλης μερίδας του πληθυσμού των χωρών της Βόρειας Ευρώπης απέναντι στους λαούς του Νότου φανερώνει ξεκάθαρα την πολιτισμική πλευρά της κρίσης (η οποία, όπως έχουμε πολλές φορές τονίσει, δεν είναι μόνο οικονομική), όπου η επιφανειακότητα, η έλλειψη αλληλεγγύης και ο ακραίος ατομικισμός κυριαρχούν σε κάθε επίπεδο με τον οικονομικό ανταγωνισμό να έχει εξαλείψει κάθε ίχνος ανθρωπιάς μετατρέποντας τους πολίτες σε πωλητές (και αγοραστές), εθισμένους στην κατανάλωση σκουπιδοπροϊόντων ή μετατρέποντάς τους σε σκουπιδοφάγους εμπορευματοποιημένων επιθυμιών. Είτε φορώντας τη γραβάτα του πολιτικού προσωπικού, είτε κρατώντας το μαχαίρι του Νεοναζί μισθοφόρου της, είτε με το φόβο για οποιαδήποτε αλλαγή πορείας στον «ασφαλή» δρόμο προς την εξαθλίωση, εμείς οι ίδιοι οι πολίτες στήνουμε αόρατα τείχη, εντός των οποίων εγκλωβιζόμαστε, δίχως να μπορούμε (είτε μάλλον, χωρίς καν να επιθυμούμε) να έρθουμε πιο κοντά με τον συνάνθρωπο μας.
Η καθημερινότητα μας έχει γεμίσει με τις άναρθρες κραυγές των πιστών υπηκόων είτε του ακραίου κέντρου, είτε της Σταλινογενούς αριστεράς, είτε της άκρας δεξιάς, οι οποίοι λειτουργώντας χάριν του οπισθοδρομισμού και της συντήρησης, και στοχεύοντας στα πιο φοβικά ανθρώπινα συναισθήματα, παρασύρουν μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινωνίας στην τακτική του σαλιγκαριού. Την υποχώρηση δηλαδή στο εσωτερικό του κελύφους, σφραγίζοντας την είσοδο του με τις ιδεοληψίες του εθνικισμού, του ρατσισμού, ακόμη και του φασισμού. Έτσι, μεγάλο μέρος της μπλογκόσφαιρας κατέληξε να ασχολείται με μη ζητήματα, όπως την «κατάργηση των φωνηέντων» που αναπαρήγαγε σύσσωμος ο ακροδεξιός-εθνικιστικός διαδικτυακός χώρος, αποκαλύπτοντας την υποκριτική «περηφάνια» του για τη γλώσσα, της οποίας έγινε ξεκάθαρο πια στον καθένα πως δεν γνωρίζει καν τα βασικά της χαρακτηριστικά. Παρομοίως, το πολιτικό προσωπικό της κυβέρνησης, σε συνεργασία φυσικά με τα ΜΜΕ, αναδεικνύει ήδη από τις πρώτες μέρες της θητείας του ζητήματα που είναι πολύ πιθανό να συναντήσουν την αντίσταση του ελληνικού λαού, όπως η ιδιωτικοποίηση κάθε άξονα της οικονομίας, η συνέχιση όλων αυτών των πολιτικών που οδηγούν στην εξαθλίωση, η πιθανή έξοδος της χώρας από τη ζώνη του ευρώ (όχι με δημοκρατικούς όρους, αλλά υπό την καθοδήγηση των αγορών) καθώς και η άμεση καταστολή κάθε εγχειρήματος αντίστασης (μέσω της καταστρατήγησης του δικαιώματος στην απεργία και την πολύπλευρη ενίσχυση του υπαρκτού φασιστικού παρακράτους).
2. Σκάσε και δούλευε, δούλε άνεργε!
Πιστή στο δόγμα του Νεοφιλελευθερισμού η κυβέρνηση Σαμαρά επικαλείται το «ιερό δικαίωμα στην εργασία» δικαιολογώντας, έτσι, την επέμβαση των ΜΑΤ στη Χαλυβουργία με σκοπό να σπάσει η απεργία. Την ίδια στιγμή, βέβαια, στην Ελλάδα αυτό το «ιερό» δικαίωμα το στερούνται περίπου 1,5 εκατομμύρια πολίτες, αδυνατώντας να εξασφαλίσουν την επιβίωση των ίδιων και των οικογενειών τους. «Το δικαίωμα στην εργασία είναι ιερό και πρέπει η κυβέρνηση να το υπερασπιστεί με κάθε τρόπο» δήλωσε ο πρωθυπουργός, ενώ, λίγο αργότερα, το ΠΑ.ΣΟ.Κ εξέδωσε την εξής ανακοίνωση: «Το δικαίωμα στην εργασία και ο παραγωγικός ιστός της χώρας πρέπει να προστατευτούν και πρέπει όλες οι πολιτικές δυνάμεις, με τη συμπεριφορά τους, να βοηθήσουν τη μεγάλη προσπάθεια ανασυγκρότησης της ελληνικής οικονομίας». Αλήθεια, πόση ειρωνεία και πόσο κρετινισμό χρειάζεται να διαθέτει κανείς για ν’ αποκαλέσει τον εκβιασμό και την εκπόρνευση της επιβίωσης έναντι παροχής υπηρεσιών ως «δικαίωμα»;
Ακολουθώντας τις πιο ακραίες Νεοφιλελεύθερες αξίες (όπως η ηθική της εργασίας, για την οποία είχαμε στο παρελθόν μιλήσει, αποκαλώντας την ως θεσμισμένη δουλία) επιχειρείται να επιβληθεί στην κοινωνία το δόγμα του «ρεαλισμού», του «δούλευε και μην ερεύνα», με βάση το οποίο οι κοινωνικοί αγώνες δεν έχουν καμία σημασία, μιας και για τους περισσότερους «πραγματιστές» – που, στην πραγματικότητα, πρόκειται για μια κάστα ντετερμινιστών δαρβινιστών «διανοούμενων» – η κοινωνία αλλάζει αργά και με σταθερό ρυθμό, κι έτσι θα πρέπει να εγκαταλείψουμε τις «συλλογικές ουτοπίες» και να ενδιαφερόμαστε μονάχα για τον εαυτό μας. Πρόκειται για τον «πραγματισμό» της εθελοδουλίας και του καναπέ, το δόγμα της σχολής του Σικάγο, που προβλέπει πως κανένα αγαθό και καμιά υπηρεσία δεν θα πρέπει να προσφέρεται δωρεάν. Απεναντίας το κάθε τί (το κάθε αυτονόητο, επί της ουσίας) θα πρέπει να κερδίζεται με κόπο και σκληρή εργασία. Όποιος, όμως, αμφισβητεί αυτήν την «θεωρία», βαφτίζεται ως ουτοπιστής, χαραμοφάης και «κουκουλοφόρος». Ζούμε, πλέον, την χούντα της εποχής μας (όπως λέει και το γνωστό αναρχικό σύνθημα), με βάση την οποία, το να ζητά κανείς δημοκρατία και κοινωνική δικαιοσύνη ονομάζεται τεμπελιά και αλαζονεία. Αντιθέτως, η αβασάνιστη και αναντίρρητη αποδοχή όλων των Νεοφιλελεύθερων αξιών, η συμφιλίωση με την εξαθλίωση και η μετατροπή ολόκληρων κοινωνιών σε ατομικιστικά κελιά απομόνωσης ονομάζεται «ρεαλισμός». Σε αυτήν την νέου τύπου θρησκεία, εμείς απαντάμε ως εξής: ρεαλιστές είμαστε εμείς που διεκδικούμε το «αδύνατο», δηλαδή, το αυτονόητο! Δεν θα πενθούμε για τα όνειρά μας. Θα τα κάνουμε πραγματικότητα, σχεδιάζοντάς τα.
3. Ενάντια στους λαϊκιστές!
Ενδεικτική της πνευματικής ένδειας και της ελλειμματικής πολιτικής σκέψης που προβάλλουν κυρίαρχες στην κεντρική πολιτική σκηνή, είναι ο λόγος και τα επιχειρήματα που χρησιμοποιούν οι έχοντες χρέη εκπροσώπου της κυβέρνησης σε δημόσιες τοποθετήσεις τους, είτε οι διάφοροι αριστεροί και ακροδεξιοί δημαγωγοί (όπως το κόμμα του Π.Καμμένου, η Χρυσή Αυγή, η Σπίθα, το Κ.Κ.Ε και μέρος του ΣΥ.ΡΙΖ.Α) που προωθούν και προβάλουν τον συντηρητισμό τους ως μια «απάντηση στο αδιέξοδο του Νεοφιλελευθερισμού». Επαγγελματίες πολιτικάντηδες, συχνά φαιδροί αλλά όχι και ακίνδυνοι απαραίτητα, όπως ο Βύρων Πολύδωρας, φροντίζουν να θρέφουν την ανόητη συνωμοσιολογία στη δημόσια συζήτηση λέγοντας σχετικά με το μη ζήτημα της αφαίρεσης φωνηέντων από την ελληνική γλώσσα πως «Δεν είναι λάθος ή αμέλεια. Είναι προμελέτη. Μας λέγουν με πρωτοφανή οίηση: “Πώς τολμάτε, εσείς οι μη λέκτορες, οι μη ειδικοί, οι μη γλωσσολόγοι, οι αγράμματοι, μ’ ένα λόγο να αντιστέκεσθε;”. Επομένως, Πόλεμος, Γρηγορείτε Συνέλληνες!». Ήταν ο ίδιος όταν, σαν υπουργός Δημόσιας Τάξης, μιλούσε για «ασύμμετρες απειλές» που αντιμετώπιζε η χώρα και ανακάλυπτε αόρατους εχθρούς, τότε που κάηκαν 268.834 εκτάρια γης σε ολόκληρη την Ελλάδα, 63 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, 6.000 έμειναν άστεγοι και 60.000 μη ανθρώπινα ζώα απανθρακώθηκαν. Αυτός που (σαν υπουργός) δεν απολογήθηκε ποτέ για την τεράστια αυτή καταστροφή, καλεί σε εγρήγορση τους «συνέλληνες» με αφορμή…την (ορθή) αναφορά ενός σχολικού βιβλίου σε φθόγγους.
Άλλος μπροστάρης της κυβερνητικής πολιτικής, μόνιμος θιασώτης δελτίων ειδήσεων, πρωϊνών εκπομπών και Lifefstyle φυλλάδων, ο Άδωνις Γεωργιάδης – ο χαμελαίων της άκρας δεξιάς, ο ομοφοβικός τηλενομάρχης της Θεσσαλονίκης Π.Ψωμιάδης (και πρώην ερμηνευτής λούμπεν επιτυχιών της πίστας) που μαζί του συσπειρώνεται ολόκληρος ο Χριστιανικός όχλος της Βόρειας Ελλάδας, συνθέτουν το κλίμα μιας εξουσίας «ρεαλιστών» που… αντιμάχεται την «πολιτική της ανευθυνότητας και του λαϊκισμού»! Μάλιστα, o πρώτος απ’ αυτούς, είναι ο Δανδής… των σκυλοκοσμικών φυλλάδων και ταυτόχρονα ο αποφασισμένος και άτεγκτος εφαρμοστής… του Δικαίου (των αφεντικών), ο οποίος προφανώς έχει αναλάβει τον ρόλο του οργανωτή των κατασταλτικών μηχανισμών απέναντι στις απεργίες, υποστηρίζοντας κυνικά τους απεργοσπάστες της Χαλυβουργικής και την εργοδοσία, αλλά και την βίαια επίθεση των ΜΑΤ στους απεργούς χαλυβουργούς. Φαίνεται πως οι μεταγραφές αυτές από το ΛΑ.Ο.Σ. δεν έγιναν τυχαία, καθώς είναι αυτή η δηλωμένη ακροδεξιά πτέρυγα της Ν.Δ. (Γεωργιάδης, Βορίδης) που σήμερα έχει αναλάβει την εκπροσώπηση των εργοδοτών στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης.
Καλύτερος όμως λαγός της συγκυβέρνησης (ανάλογος με αυτόν του δρομέα μεγάλων αποστάσεων), αποτελεί η Χρυσή Αυγή. Έχοντας καταδικάσει την απεργία των Χαλυβουργών ήδη από το 2011, με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που σήμερα το κάνουν τα καθεστωτικά ΜΜΕ και η Νέα Δημοκρατία, έχοντας υπερασπιστεί με σθένος, χέρι-χέρι με τη Ν.Δ., τα ειδικά μισθολόγια των πιστών ψηφοφόρων και συνεργατών της (αστυνομικών και καραβανάδων), έχοντας αποπροσανατολίσει μέρος της κοινωνίας σχετικά με τα αίτια της κρίσης (φταίνε οι…μετανάστες και το… γυμναστήριο της Βουλής), αρκεί για την συγκυβέρνηση να οξύνει τις απάνθρωπες συνθήκες μεταχείρισης όσων συλλαμβάνονται χωρίς χαρτιά, να καταστείλει με βία εργατικές κινητοποιήσεις, να καταστρατηγήσει κάθε δημοκρατικό δικαίωμα, ώστε να ικανοποιήσει τον αντικοινωνικό και ρατσιστικό όχλο που συνθέτουν οι ψηφοφόροι των λαγών του συστήματος. Μάλιστα, δεν περιορίζεται στην διαμαρτυρία, αλλά κάνει και προτάσεις…Όπως η αύξηση της στρατιωτικής θητείας στους 14 μήνες και η επέκταση της και για τις γυναίκες, στα 18 έτη. Πρόταση που υιοθετήθηκε στο παρελθόν ώστε να μειωθεί πλασματικά η ανεργία, από την μητέρα του Νεοφιλελευθερισμού στην Ευρώπη, την Μάργκαρετ Θάτσερ, αλλά και από τον ιδεολογικό πατέρα του Μιχαλολιάκου, τον Αδόλφο Χίτλερ.
4. Η ειρήνη μας τελείωσε…
Πολλοί ίσως να μην είχαν στο μυαλό τους μέχρι το 2008 πως ο καπιταλισμός τύπου καζίνο, θα είχε μία τόσο θεαματική εξέλιξη προς ένα γενικευμένο αδιέξοδο. Πως οι αντιφάσεις του θα έπαιρναν την μορφή ακροτήτων ακόμα και μέσα στις καπιταλιστικές μητροπόλεις και πως η “κοινωνία των 2/3″ που ονειρεύονταν οι παλιού τύπου καπιταλιστές ή κάποιοι σοσιαλδημοκράτες, θα μεταμορφωνόταν στην κοινωνία του 1/100, σε ένα τεράστιο Κολοσσαίο που ο καθένας περιμένει αρχικά με αγωνία και στο τέλος μοιρολατρικά, την στιγμή που θα βγει στην αρένα για να φαγωθεί ή να μονομαχήσει με κάποιον άλλο.
Η πραγματικότητα όμως διαψεύδει όλες αυτές τις ελπίδες, είναι μπροστά στα μάτια μας και είναι τόσο εκτυφλωτικά βίαιη, βάρβαρη και παράλογη που σύντομα, όλοι θα την αντιλαμβάνονται και με τα βλέφαρα κλειστά. Αντί ν’ αυνανιζόμαστε με φρούδες ελπίδες ή να αναλωνόμαστε σε προσπάθειες θεραπείες ενός νεκρού που ήδη αποσυντίθεται, ίσως να είναι σοφότερο να συνειδητοποιήσουμε που βρισκόμαστε και να τοποθετήσουμε τον εαυτό μας μέσα στις αντικειμενικές συνθήκες, με ψυχραιμία αλλά και με θάρρος. Ας συγκρίνουμε την δική μας πραγματικότητα με αυτήν που περιέγραψε κάποτε ο Ε. Μαλατέστα κι ας αναλογιστούμε σε ποια θέση βρισκόμαστε και πώς θα πρέπει να πορευτούμε αν θέλουμε να βγούμε από αυτήν.
«Οι αναρχικοί είναι ενάντια στη βία. Αυτό είναι γνωστό. Η κεντρική ιδέα του αναρχισμού είναι η εξαφάνιση της βίας από την κοινωνική ζωή, η οργάνωση των κοινωνικών σχέσεων στη βάση της ελεύθερης θέλησης των ανθρώπων χωρίς την παρέμβαση του χωροφύλακα. Γι’ αυτό είμαστε εχθροί του καπιταλισμού που -βασιζόμενος στην προστασία των χωροφυλάκων- εξαναγκάζει τους εργαζόμενους να γίνονται αντικείμενα εκμετάλλευσης από τους κατόχους των μέσων παραγωγής ή ακόμα και να φυγοπονούν και να πεθαίνουν της πείνας όταν τα αφεντικά έχουν συμφέρον να τους εκμεταλλεύονται. Γι’ αυτό είμαστε εχθροί του Κράτους που είναι η καταναγκαστική, δηλαδή η βίαιη, οργάνωση της κοινωνίας. Όταν όμως ένας ευγενικός άνθρωπος λέει ότι πιστεύει πως είναι ηλίθιο και βάρβαρο κάποιος να σκέφτεται υπό τα κτυπήματα ενός μπαστουνιού, πως είναι άδικο και μοχθηρό να αναγκάζεται κάποιος να πράττει τη θέληση κάποιου άλλου υπό την απειλή ενός ρεβόλβερ, είναι άραγε λογικό να συμπεράνουμε ότι αυτός ο ευγενικός άνθρωπος σκοπεύει να δεχτεί τα χτυπήματα του μπαστουνιού και να υποταχτεί στη θέληση κάποιου άλλου χωρίς να καταφύγει στα πιο ακραία μέσα άμυνας; Η βία δικαιολογείται μόνο όταν είναι απαραίτητη για την άμυνα τη δική μας και των άλλων απέναντι στη βία. Εκεί που τελειώνει η αναγκαιότητα αρχίζει το έγκλημα… Ο σκλάβος βρίσκεται πάντοτε σε κατάσταση νόμιμης άμυνας και επομένως η βία του ενάντια στον αφέντη, ενάντια στον καταπιεστή, είναι πάντοτε ηθικά δικαιολογημένη και πρέπει να καθορίζεται μόνο από το κριτήριο της χρησιμότητας και της εξοικονόμησης της ανθρώπινης προσπάθειας και των ανθρώπινων δεινών» [1]

Σάββατο 28 Ιουλίου 2012

Υπάρχει ένα παιχνίδι. Και το όνομα του παιχνιδιού είναι: «έτσι μ΄αρέσει»

http://themotorcycleboy.blogspot.gr/2012/07/blog-post_27.htmlΥπάρχει ένα παιχνίδι. Και το όνομα του παιχνιδιού είναι: «έτσι μ΄αρέσει». Έχει να κάνει με την ηδονή που σου προκαλούν λέξεις όπως «πειθαρχία», «καθήκον», «πατρίδα», «φυλετικό μεγαλείο» κι έχει να κάνει με το φόβο σου να παραδεχτείς οτι πάντα θαύμαζες τους άντρες με τις καλοσιδερωμένες στολές. Έχει να κάνει με την ανάγκη σου να συμμετάσχεις, να είσαι μέρος ενός συνόλου και την ανικανότητά σου να σταθείς στα δικά σου πόδια, να φορέσεις τα δικά σου παπούτσια. Έχει να κάνει με το πήδημα που τρως καθημερινά στη δουλειά, την απόρριψη που τρως από την οικογένειά σου, τη στυγνή εκμετάλλευση που υφίστασαι από το κράτος κι έχει να κάνει τελικά με το ειρωνικό χαμόγελο που εισπράττεις από τη γκόμενα την οποία μέτραγες για σιγουράκι. Ποιος; Εσύ! Η μεγαλύτερη αλήτρα της πιάτσας, ο γαμάτος τύπος, ο άνθρωπος που «όλα τα έκανε κι όλα τα δοκίμασε». Κάποτε! Παλιά!

Αυτό που συμβαίνει λοιπόν είναι οτι ανακαλύπτεις τις μεγάλες πανανθρώπινες αξίες: «ελεύθερη έκφραση», «δημοκρατία», «αξιοκρατία», «τιμιότητα», «νομιμότητα». Κι αυτό που συμβαίνει είναι οτι μπορείς πλέον να διακρίνεις τις πραγματικές διαστάσεις των γεγονότων. Ένα αστείο είναι ένα αστείο, ένας καταχραστής είναι ένας υποψήφιος για εκτέλεση, ένας καλοχτενισμένος, καλοπλυμένος και καλοντυμένος άνθρωπος είναι άξιος εμπιστοσύνης. Οι αξίες και οι πραγματικές διαστάσεις!

Αυτό που επίσης συμβαίνει είναι οτι τώρα έχεις φωνή. Στα social media, στις πλατείες με τους «αχρωμάτιστους πολίτες» -στο καφενείο δηλαδή, εκεί που πάντα είχες δικαίωμα λόγου. Διαβάζεις ότι έγραψες και το γραπτό παίρνει δική του ζωή –σου μοιάζει με κουβέντα σπουδαίου ανθρώπου –ένα ποστ ακόμα, ένα τουίτ, μια ανακοίνωση στο φόρουμ και θα πέσουν τα τείχη της Ιεριχούς –εσύ, μόνος σου θα το κάνεις.
Αυτό που τελικά συμβαίνει είναι πώς δεν παίρνεις χαμπάρι τη μαλακία που σε δέρνει.

Βγαίνεις λοιπόν στη γύρα και δίνεις των υπέρ πάντων αγώνα για να υπερασπιστείς την όποια Παπαχρήστου –μια αθλήτρια η οποία επιδεικνύει την ηλιθιότητά της στο τουίτερ και φυσικά, σαν σωστή ηλίθια υποστηρίζει αναφανδόν τη Χρυσή Αυγή. Απορώ βέβαια, αφού ειδικεύεσαι στο αντικείμενο πώς αμέλησες να ανοίξεις σελίδα υποστήριξης και για τη Σίσσυ Χρηστίδου η οποία βρίσκει «γλυκούλη τον Καιάδα» (και την πεθάνανε στην καζούρα την κοπέλα!) Αναρωτιέμαι ακόμα γιατί δεν σε είδα να λες τίποτα για την Όλγα την Οικονομίδου (ποια είναι αυτή –ε;) που την έχουν τσακίσει στις απομονώσεις στις φυλακές επειδή αρνήθηκε να την εξευτελίζουν υποβάλλοντάς την συνεχώς σε σωματικό έλεγχο (τι είναι αυτό –ε;) Κατά πώς φαίνεται σε καίει περισσότερο η ξανθιά που πηδάει στο σκάμμα –σε ενοχλεί περισσότερο η αυθαιρεσία της εξουσίας της ΕΟΕ από την εξαθλίωση ανθρώπων στις φυλακές –άλλωστε, όποιος είναι φυλακή κάτι έχει κάνει, δεν είναι αμόλυντος σαν μια αθλήτρια Ολυμπιακών Αγώνων! Και φυσικά η Οικονομίδου δεν φοράει καλοσιδερωμένη στολή, απ΄αυτές που τόσο θαυμάζεις, δεν φοράει καυτό σορτσάκι και ούτε σε ηδονίζει με λέξεις όπως: «πειθαρχία», «καθήκον», «πατρίδα», «φυλετικό μεγαλείο».... Καλά να πάθει λοιπόν –της πρέπουν τα χειρότερα!

Υπάρχει ένα παιχνίδι. Και το όνομα του παιχνιδιού είναι: «Έτσι! Μού αρέσει!» Έχει να κάνει με τον φόβο σου, μην τύχει και αλλάξει το καθεστώς –μην γίνει καμιά στραβή και έρθει κάποιος περίεργος απ΄αυτούς που θέλουν να φορολογήσουν τις καταθέσεις και τη μεγάλη ακίνητη περιουσία. Ξέρεις –κάνας καργιόλης από εκείνους που θέλουν να μην πληρώνουμε παπάδες από τους φόρους μας, να παίρνει ο μπάτσος κι ο στρατιωτικός όσα και οι υπόλοιποι δημόσιοι υπάλληλοι, να έχει δικαίωμα απόφασης το κράτος στις τράπεζες τις οποίες χρυσοπληρώνει... Άσε ρε φίλε! Τους ξέρουμε κι αυτούς τι είναι! Τι είναι;

Αυτό που συμβαίνει είναι οτι ψάχνεις για θεωρητικούς που θα αναγάγουν την ονείρωξη του ΕΒΓΑτζή ο οποίος αισθάνεται ιδιοκτήτης αλυσίδας σούπερ μάρκετ σε επαναστατική στάση!

Κι αυτό που συμβαίνει είναι οτι αγαλλιάζεις διαβάζοντας ουρανομήκεις παπαριές σαν αυτή  κάποιου Κούρκουλου – ο γάτος αυτός ανακάλυψε τις σκοτεινές μεθόδους της αριστεράς στην Ελλάδα!  Ποιες είναι; Δώσε βάση: η ελληνική αριστερά, προσπαθώντας να μείνει πιστή στη μαρξιστική θεωρία (την οποία ο κύριος Κούρκουλος μάλλον έχει διαβάσει σε κόμιξ) αντικατέστησε το «βιομηχανικό προλεταριάτο» με τη «δημοσιοϋπαλληλία» στο ρόλο της «κινητήριας δύναμης της ιστορίας» (δηλαδή της επαναστατικής τάξης)! Αλλά οι δημόσιοι υπάλληλοι είναι άκρως συντηρητικοί, όπως έχει πει ο Μαρξ, άρα και η ελληνική αριστερά:


Γι΄αυτό:

«Έχει δίκιο λοιπόν ο Γ. Μεϊμάρογλου, όταν γράφει πως ‘…στη μεγάλη σύγκρουση που ήδη ξεκίνησε ανάμεσα στην πρόοδο και τη συντήρηση, η επόμενη -κυρίως- γενιά, δεν θα έχει την αριστερά μαζί της...’»



Τα διαβάζεις όλα αυτά και χαίρεσαι επειδή ο μικροαστισμός σου, το κρύψιμο χρημάτων κάτω από το στρώμα, το αυθαιρετάκι στο καταπατημένο κι όλα τα σχετικά είναι πλέον επαναστατικές πράξεις!

Αυτό που συμβαίνει είναι οτι ζεις σε έναν δικό σου κόσμο κι έχεις εφεύρει έναν δικό σου (βολικό) Μαρξ–όμοιο μ΄αυτόν που εφευρίσκει η ασχετοσύνη του Κούρκουλου. Επειδή ο έρημος ο Μαρξ όταν μιλούσε για «βιομηχανικό προλεταριάτο» δεν εννοούσε τους βιομηχανικούς εργάτες που παίρνανε έναν (οριακά έστω) αξιοπρεπή μισθό και ζούσαν κάπως ανθρώπινα. Αυτούς, ίσα-ίσα τους ενέτασσε στις «νόθες τάξεις» (τους ταξικούς σχηματισμούς που δημιουργούνταν μεταξύ των τάξεων) όπως και τους δημόσιους υπάλληλους (και υποστήριζε οτι η θέση τους στην επαναστατική διαδικασία δεν μπορεί εκ των προτέρων να υπολογιστεί ). Για τον Μαρξ η κινητήρια δύναμη της ιστορίας ήταν «αυτοί που δεν είχαν τίποτα να χάσουν». Αν μιλάμε με σημερινά δεδομένα, σαν τέτοιους θα πρέπει να θεωρήσουμε τους μετανάστες, τους άνεργους, τους υπαλλήλους στον τριτογενή που δουλεύουν 12 ώρες τη μέρα για 300 ευρώ... Κι αυτούς, έχω την εντύπωση οτι, τους υποστηρίζει (έστω –με τον τρόπο της) η αριστερά –και δεν δείχνει καμιά διάθεση να τους εξαφανίσει.

Αυτό λοιπόν που συμβαίνει είναι οτι ονειρεύεσαι καθιστός και περνάς τις ονειρώξεις σου για πραγματικότητα.

Υπάρχει ένα παιχνίδι. Και το όνομα του παιχνιδιού είναι: «μ΄αρέσει έτσι». Έχει να κάνει με την προσκόλλησή σου στην παιδική ηλικία –τότε που ο μπαμπάς (μπαμπούλας) έπαιρνε τις αποφάσεις για σένα, τότε που φταίγανε οι διαβόλοι, οι τριβόλοι και άλλες παραφυσικές δυνάμεις για το οτι δεν είχες καλό ποδήλατο, ή για το ότι δεν έπαιζες καλή μπάλα και σε δουλεύανε στο σχολείο. Ψάχνεις λοιπόν απεγνωσμένα το μπαμπά σου –ψάχνεις αυτόν που θα ρυθμίζει τη ζωή σου όσο εσύ κρυμμένος κάτω από τις κουβέρτες θα κλαις ανήμπορος.

Αυτό που συμβαίνει είναι οτι τον μπαμπά σου τον λέγανε πάντα «Δεξιά». Κι όταν σκούρυναν τα πράγματα, αγρίεψε ο μπαμπάς και τον είπαν «χούντα». Αλλά ντρέπεσαι, ολόκληρο γομάρι, να λες οτι έχεις ανάγκη τον μπαμπά σου –γι΄αυτό το παίζεις άνετος και μπλαζέ, αποστασιοποιημένος κι έξυπνος, δεν πιάνεσαι εύκολα κορόιδο εσύ! Τους ξέρεις όλους, τα ξέρεις όλα!

Κι αυτό που τελικά συμβαίνει είναι πως κάνεις οτι μπορείς για να έχει ο μπαμπάς την εξουσία –νιώθεις ήσυχος μετά –ο μπαμπάς δεν θα σε αφήσει έτσι, όλο και κάτι θα σου δώσει! Γι΄αυτό και δεν τον βρίζεις, αρκείσαι στο «έτσι είναι οι μπαμπάδες –τι να γίνει;»

Αλλά ο μπαμπάς κοιτάζει την πάρτη του και σου βουτάει το χαρτζιλίκι από τον κουμπαρά για ν΄αγοράσει καινούργιο αμάξι –τι κάνεις τότε;
Μα, βρίσκεις κάποιον άλλο να βρίσεις –θέλεις ένα παράδειγμα; Πριν κάτι μήνες κατέβασε το αφορολόγητο ο Μπενίτο κάτω από το επίπεδο αναπνοής (όποιος αναπνέει –πληρώνει φόρο). Ήρθε τώρα ο Αντώνης ο Σαχλαμαράς και εισπράττει τους φόρους κοροϊδεύοντάς σε οτι δήθεν θα σου βάλει δόσεις (λες και είναι σκατά τα λεφτά κι αν σ΄αφήσει να χέζεις περισσότερους μήνες θα τον γεμίζεις πιο εύκολα το βόθρο!) Ποιον βρίζεις εσύ για όλα αυτά; Τον κυρ Φώτη τον Κουβέλη! Δηλαδή, σου τράβηξε ένα κλωτσίδι ο θείος, σου έσκασε κι ένα χαστούκι ο μπαμπάς και εσύ βρίζεις έναν μακρινό ξάδερφο της μαμάς γιατί κάθεται μαζί μ΄αυτούς τους δύο στο καφενείο, αντί να σηκωθεί και να τους δείρει για λογαριασμό σου! Πόσο γελοίος; Πολύ γελοίος!

Υπάρχει ένα παιχνίδι. Και το όνομά του είναι...

Προπαγάνδα.

Καθοδήγηση.

Κατασκευή υπηκόων.

Ποδηγέτηση.

Και αυτό που συμβαίνει είναι πως όταν το βλέπεις το αποδίδεις σε συνωμοσίες, σκοτεινές δυνάμεις, εξωθεσμικά κέντρα, Αμερικάνους, Γερμανούς, εξωγήινους...

Αλλά αυτό που συμβαίνει είναι οτι το παιχνίδι είσαι εσύ και πλέον δεν χρειάζεται κάποιος κρυμμένος καραγκιοζοπαίχτης στο παρασκήνιο να σου κουνάει τα σκοινιά –έμαθες και το κάνεις μόνος σου καλύτερα κι από μαριονέτα.

Γιατί τελικά, αυτό που συμβαίνει είναι οτι: «Σ’ έφεραν στο σημείο να τους παρακολουθείς εσύ και όχι αυτοί εσένα -αυτή είναι η παγίδα τους!» όπως έλεγε πριν κάμποσα χρόνια ο Νίκος Νικολαϊδης.

Να τους παρακολουθείς και να τους μαϊμουδίζεις –θα προσθέσω.

Πέμπτη 26 Ιουλίου 2012

Ιδιώνυμο

«Ιδιώνυμο»: η πρώτη ποινικοποίηση των κομμουνιστικών ιδεών στην Ελλάδα





«Περί μέτρων ασφαλείας του κοινωνικού καθεστώτος και προστασίας των ελευθεριών των πολιτών» ή αλλιώς όπως ονομάστηκε χαρακτηριστικά «Ιδιώνυμο». Υπήρξε ο νόμος που εφαρμόστηκε στις 25 Ιουλίου του 1929 και ο οποίος ποινικοποιούσε τις «ανατρεπτικές» ιδέες. Στόχος ήταν η δίωξη των κομμουνιστών και των αναρχικών και η καταστολή των συνδικαλιστικών κινητοποιήσεων. Ο νόμος του οποίου κύριος εκφραστής ήταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος αποτέλεσε την αρχή για τους μετέπειτα βασανισμούς, εξορίες, φυλακίσεις αριστερών.

«Πάσα απόπειρα διαταράξεως ή βιαίας ανατροπής του αστικού καθεστώτος, του οποίου στερεά θεμέλια είνε η πατρίς, η οικογένεια, η ιδιοκτησία θα εύρη αντιμέτωπον την πυγμήν του Κράτους. Είμεθα αποφασισμένοι να εξοπλίσωμεν το κράτος και τας αρχάς του διά τας αναγκαίας νομοθεσίας, όπως καταστή δυνατή η αποτελεσματική κοινωνική άμυνα κατά των απροκάλυπτων ανατρεπικών ενεργειών των εχθρών του κοινωνικού καθεστώτος» ήταν τα λόγια του Ελευθέριου Βενιζέλου το 1928 σε προεκλογική του συγκέντρωση. Λόγια τα οποία κι έκανε πράξη ένα χρόνο αργότερα με την εκλογή του.


Ήταν η εποχή των διεκδικητικών αγώνων των εργατών και της ανόδου της κομμουνιστική ιδεολογίας. Η ανάπτυξη του εργατικού κινήματος, που ακολουθούσε τις ανάλογες τάσεις στην υπόλοιπη Ευρώπη με την εξάπλωση των ριζοσπαστικών/κομμουνιστικών ιδεολογιών, η Μικρασιατική Καταστροφή με την άφιξη εκατομμυρίων προσφύγων, θα μπορούσαν να αποτελέσουν πρόσφορο έδαφος για την εξάπλωση των ιδεολογιών αυτών. Η γενικότερη κακή κατάσταση της χώρας αλλά και της οικονομίας λόγω του πολέμου και της πολιτικής αστάθειας των χρόνων εκείνων, οδήγησαν στην ψήφιση του νόμου.

Ήταν ουσιαστικά μια προσπάθεια των ισχύοντων θεσμών να διατηρήσουν τα κατεστημένα τους μπροστά στο φόβο της εξάπλωσης των νέων ιδεών.

Ο νόμος προέβλεπε ποινή φυλάκισης πάνω από έξι μήνες για όποιον, κατά το άρθρο 1, «επιδιώκει την εφαρμογήν ιδεών εχουσών ως έκδηλον σκοπόν την δια βιαίων μέσων ανατροπήν του κρατούντος κοινωνικού συστήματος ή την απόσπασιν μέρους εκ του όλου της επικράτειας ή ενέργεια υπέρ της εφαρμογής αυτών προσηλυτισμού».

Οι αντιδράσεις αρχικά δεν ήταν πολλές, μόνο της τότε αντιπολίτευσης με επικεφαλής τους Αλέξανδρο Παπαναστασίου, Γεώργιο Παπανδρέου και Γεώργιο Καφαντάρη, η οποία πρότεινε στον Βενιζέλο να διώκονται και οι φασίστες με το ίδιο νόμο. Ο Βενιζέλος αρνήθηκε.

Το νομοσχέδιο τελικά ψηφίζεται στις 15 Ιουλίου και τίθεται σε εφαρμογή στις 25 Ιουλίου.

«Το νομοσχέδιον δεν επιδιώκει να διώξη τον κομμουνισμόν ως ιδέαν, αλλά τη Γ' Διεθνή και τας μπολσεβικικάς αρχάς αυτής, αίτινες απέχουν πολύ του ιδεώδους κομμουνισμού. Το νομοσχέδιον επιδιώκει τη δίωξιν των οπαδών της Γ' Διεθνούς. Δε δυνάμεθα να διώξωμεν τον κομμουνισμόν, διότι και ο Χριστός υπήρξε κήρυξ της ιδέας αυτής. Ο Χριστός διεκήρυξε πρώτος τον κομμουνισμόν, αλλά από την υψηλήν ιδεολογίαν του κομμουνισμού μέχρι των ανατρεπτικών ενεργειών των ανθρώπων της Μόσχας, υπάρχει διαφορά» είχε πει στην Βουλή ο Βενιζέλος.

Ο νόμος αργότερα ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων, τόσο στο εσωτερικό, όσο και στο εξωτερικό. Την αντίθεσή του εξέφρασε ο νομικός κόσμος της χώρας με αρθρογραφία στα περιοδικά «Θέμις» και «Δικαιοσύνη».

Φωνή διαμαρτυρίας ύψωσαν διανοούμενοι, όπως ο Γρηγόριος Ξενόπουλος, η Γαλάτεια Καζαντζάκη, ο Γεώργιος Νιρβάνας, ο Κωνσταντίνος Άμαντος, ο Δημήτρης Γληνός, ο Αλβέρτος Αϊνστάιν και ο Ανρί Μπαρμπίς.

Από το 1929 έως το 1936 όπου και εφαρμόστηκε περίπου 16.500 πολίτες συνελήφθησαν. Από αυτούς 3031 καταδικάσθηκαν και εξορίστηκαν στα νησιά Φολέγανδρο, Ανάφη, Αμοργό και Σκύρο.

Με δικαστικές αποφάσεις διαλύθηκαν πολλές οργανώσεις και σωματεία, που επηρεάζονταν από το ΚΚΕ. Στον νόμο αυτό εξάλλου στηρίχτηκαν και οι μετέπειτα αυστηρότεροι νόμοι όπως από το καθεστώς της 4ης Αυγούστου.


Πηγή : tvxs

Δευτέρα 23 Ιουλίου 2012

John Holloway: Η επαναστατική πρόκληση είναι να προωθήσουμε τη σύγκλιση των εξεγέρσεων που υπάρχουν μέσα σε όλους μας

Μια επίκαιρη συνέντευξη του John Holloway στην La Jornada (Μετάφραση Μ.Χ από την εφημερίδα Δράση)http://eagainst.com/articles/john-holloway-2/
Ο μόνος τρόπος για να συλλάβει κάποιος μια “αντικαπιταλιστική επανάσταση” είναι με όρους δημιουργίας, επέκτασης, πολλαπλασιασμού “ρωγμών ή διαρρήξεων” στον ιστό της κυριαρχίας του καπιταλιστικού συστήματος. Αυτή είναι μία από τις κεντρικές προσεγγίσεις του βιβλίου του John Holloway Ρωγμές στον Καπιταλισμό.
“Καπιταλισμός και ανθρωπισμός είναι ασύμβατες έννοιες ως ασυμβίβαστες. Ο ανθρωπισμός είναι ένας αγώνας ενάντια στον καπιταλισμό”, λέει ο καθηγητής κοινωνιολογίας και συγγραφέας πολλών βιβλίων, συμπεριλαμβανομένου του Πώς να αλλάξουμε τον κόσμο χωρίς να πάρουμε την εξουσία.
Ερωτηθείς σχετικά με τη “θεωρία της κοινωνικής αλλαγής”, δήλωσε σε μια συνέντευξη:
“Με ενδιαφέρει κυρίως η ριζική αλλαγή. Φαίνεται να είμαστε παγιδευμένοι μέσα στον καπιταλισμό, μια μορφή κοινωνικής οργάνωσης που οδηγεί στην καταστροφή της ανθρωπότητας. Είναι ακόμα εφικτό να σπάσει αυτό το μοτίβο της καταστροφής; Πώς; Ή, για να χρησιμοποιήσω ένα πιο παραδοσιακό λεξιλόγιο: πώς μπορούμε να συλλάβουμε μια κομμουνιστική επανάσταση; Είναι περισσότερο επιτακτική από ποτέ, αλλά θα πρέπει να ξανασκεφτούμε τόσο τον όρο “επανάσταση” όσο και τον όρο “κομμουνιστική”.”
Με το Ρωγμές στον Καπιταλισμό, ο Holloway έχει ως στόχο την “ενδυνάμωση της εξέγερσης”, και υπενθυμίζει ότι στο Πώς να αλλάξουμε τον κόσμο χωρίς να πάρουμε την εξουσία, το παράδειγμα αναπτύχθηκε και αρθρώθηκε γύρω από το κίνημα των Ζαπατίστας και από πολλά άλλα σύγχρονα αντικαπιταλιστικά κινήματα.
“Η κατάληψη της κρατικής εξουσίας δεν είναι το κλειδί για να πραγματοποιηθεί μια επαναστατική αλλαγή της κοινωνίας. Η αντίδραση πολλών σε αυτή τη διαπίστωση είναι “εντάξει, εντάξει, αλλά πώς; Τι κάνουμε;” Στο τελευταίο βιβλίο μου προσπαθώ να δώσω μια απάντηση που είναι περισσότερο μια ερώτηση. Προτείνω ότι ο μόνος τρόπος για να συλλάβουμε μια αντικαπιταλιστική επανάσταση αφορά στη δημιουργία, επέκταση, και πολλαπλασιασμό ρωγμών ή διαρρήξεων στον ιστό της καπιταλιστικής κυριαρχίας.”
Τι εννοείτε όταν λέτε “ρωγμή” ή “αδυναμία του καπιταλισμού”;
Περισσότερο από μια αδυναμία είναι μια απόρριψη, μια εξέγερση, αξιοπρέπεια. Ένα “Όχι”, αλλά ένα “Όχι” το οποίο θα ανοίξει το δρόμο σε ένα άλλο πράττειν. Μια άρνηση-δημιουργία. Συνεχώς εξεγειρόμαστε ενάντια στην επιθετική λογική του κεφαλαίου, προσπαθώντας να δημιουργήσουμε χώρους ή στιγμές όπου κάνουμε αυτό που θεωρούμε απαραίτητο ή επιθυμητό, και το οποίο δεν μας επιβάλλεται από τη λογική του χρήματος.
Η εξέγερση των Ζαπατίστας είναι ένα λαμπρό παράδειγμα, αλλά μπορούμε επίσης να σκεφτούμε το κίνημα των αγανακτισμένων και του Occupy τον τελευταίο χρόνο, όπου οι άνθρωποι προσπάθησαν να δημιουργήσουν έναν άλλο τρόπο για να κάνουμε κάποια πράγματα, να σκεφτούμε τη δημοκρατία από τα κάτω, συλλογικά, όπως στους αγώνες ενάντια στην εμπορευματοποίηση του νερού, ή έναν απλό καθημερινό αγώνα για να ζήσουμε με αξιοπρέπεια. Ο κόσμος είναι γεμάτος από αυτές τις ρωγμές.
Είναι πιθανό οι περισσότεροι άνθρωποι στον κόσμο να πειστούν ότι πρέπει να συμβάλουν σε αυτό το έργο;
Σχεδόν όλες και όλοι δεχόμαστε την επίθεση του καπιταλιστικού συστήματος, σχεδόν όλοι και όλες αντιστεκόμαστε με κάποιο τρόπο, προσπαθούμε να κινηθούμε προς την αντίθετη κατεύθυνση. Δεν θέλω να πείσω κανέναν, θέλω μόνο να αναγνωρίσουμε ότι ο αντικαπιταλισμός είναι το πιο κοινό πράγμα στον κόσμο, το να είσαι αντικαπιταλιστής είναι αποτέλεσμα της εμπειρίας του να ζούμε κάτω από την καπιταλιστική επιθετικότητα.
Τι εννοείτε όταν κάνετε την υπόθεση ότι στις ατομικές και συλλογικές δράσεις για την κοινωνική αλλαγή δεν υπάρχει “καθαρότητα” και ότι “είμαστε αντιφατικοί” στη ζωή μας σε μια καπιταλιστική κοινωνία;
Ζούμε σε μια κοινωνία ανταγωνιστική, και αυτοί οι ανταγωνισμοί μάς διαπερνούν. Μπορεί να δηλώνουμε αντικαπιταλιστές, αλλά έχουμε το κεφάλι μας γεμάτο ιδέες που παράγονται από τον καπιταλισμό. Ή μπορεί να δηλώνουμε υπερασπιστές του καπιταλισμού, αλλά στην καθημερινή μας πρακτική με κάθε τρόπο αγωνιζόμαστε ενάντια στην επιθετικότητα του χρήματος και προσπαθούμε να κάνουμε τα πράγματα διαφορετικά. Η ύπαρξή μας είναι μια αντιφατική ύπαρξη και η πάλη ενάντια στον καπιταλισμό πρέπει να αναγνωρίζει και να διαχειρίζεται αυτές τις αντιφάσεις, να μην επιδιώκει μια επαναστατική καθαρότητα η οποία δεν μπορεί να υπάρξει. Η αναζήτηση για την καθαρότητα μπορεί πολύ εύκολα να αποκλείσει όσους δεν συμμερίζονται την προοπτική μας με ακρίβεια. Η επαναστατική πρόκληση είναι μάλλον να προωθήσουμε τη σύγκλιση των εξεγέρσεων που υπάρχουν μέσα σε όλους μας.
Τι εννοείτε όταν λέτε ότι το σκοτάδι στο οποίο βρισκόμαστε (αυτοκαταστροφή της ανθρωπότητας και του περιβάλλοντος) μπορεί να είναι το κατώφλι μιας νέας κοινωνίας, δίκαιης και έντιμης;
Ο κόσμος έχει δύο όψεις. Η κυρίαρχη πλευρά προσβλέπει στην πλήρη υποταγή της ανθρώπινης ζωής στη λογική του χρήματος, του κέρδους, και μας οδηγεί προς την ολοκληρωτική καταστροφή της ανθρώπινης ζωής. Η άλλη πλευρά είναι αυτή της εξέγερσης, την απαρτίζουν όλες αυτές οι εξεγέρσεις που εκρήγνυνται παντού, όλα αυτά τα πειράματα, τρελά ή όχι και τόσο τρελά, τα οποία επιδιώκουν να δημιουργήσουν μια κοινωνία που να βασίζεται στην αμοιβαία αναγνώριση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και σε έναν άλλο τρόπο συνύπαρξης με μη-ανθρώπινες μορφές ζωής.
Το εκλογικό και κοινωνικό κίνημα με επικεφαλής τον Αντρές Μανουέλ Λόπεζ Ομπραδόρ στο Μεξικό δεν προτείνει ρωγμές στον καπιταλισμό, αλλά επιδιώκει την κοινωνική δικαιοσύνη, τη μείωση της βίας, την εκπαίδευση, την αξιοπρέπεια. Θα τον εξαιρούσατε από τα προοδευτικά κινήματα του κόσμου;
Η αναπαραγωγή του κεφαλαίου είναι μία σταθερή επίθεση κατά της ανθρωπότητας. Όλοι οι πολιτικοί που φιλοδοξούν να κυβερνήσουν θέλουν να προωθήσουν την αναπαραγωγή του κεφαλαίου: δεν μπορεί να είναι διαφορετικά, αφού το κράτος είναι μια μορφή οργάνωσης αφοσιωμένη στην αναπαραγωγή του κεφαλαίου. Ως εκ τούτου, με αυτό τον τρόπο συμμετέχουν στην επίθεση κατά της ανθρώπινης ζωής (και της μη ανθρώπινης). Έτσι, είμαι ενάντια σε μια τέτοια πολιτική, το σημαντικό είναι η άλλη πολιτική, δηλαδή οι μορφές δράσης που στοχεύουν στη ρήξη με τη λογική του συστήματος και αναζητούν έναν τρόπο για να καθορίσουν αυτό που έρχεται από τα κάτω.
Λέγοντας αυτό, πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι υπάρχουν τρόποι προώθησης της καπιταλιστικής επίθεσης πιο βάναυσοι και λιγότερο βάναυσοι και θα μπορούσε να έχει νόημα για εμάς να ψηφίσουμε για μια κυβέρνηση και όχι για μια άλλη, αλλά μόνο αν είμαστε σαφείς ότι το σημαντικό για την ανθρωπότητα είναι οι αγώνες αντίστασης και εξέγερσης ενάντια σε κάθε αναπαραγωγή του συστήματος.
Ποιες είναι οι εντυπώσεις σας σχετικά με την άνοδο στην εξουσία κοινωνικών κινημάτων και αριστερών κομμάτων σε χώρες της Λατινικής Αμερικής όπως η Βενεζουέλα, η Βολιβία και η Βραζιλία; Δεν αντιπροσωπεύουν κάποιου είδους ρωγμές, ή συνθήκες που ευνοούν τις κοινωνικές αλλαγές;
Η ανάπτυξη των εξεγέρσεων και των αγώνων αντίστασης στη Λατινική Αμερική τα τελευταία 15 ή 20 χρόνια είναι ζωτικής σημασίας για όλο τον κόσμο. Η Λατινική Αμερική έχει γίνει ένας φάρος ελπίδας. Φυσικά, αυτή η έκρηξη μπορεί να θεωρηθεί ως εκρηκτική συμβολή πολλών ρωγμών, πολλών αγώνων για αξιοπρέπεια. Μερικά από αυτά τα κινήματα έχουν επικεντρώσει τις προσπάθειές τους εντός του Κράτους και θα πρέπει να ρωτήσουμε ποιες είναι οι συνέπειες της υιοθέτησης κρατικών μορφών οργάνωσης;
Είναι δύο σημαντικές. Πρώτον, συνεπάγεται την υιοθέτηση ιεραρχικών μορφών οργάνωσης που αποκλείουν τη δυνατότητα κινητοποίησης των ίδιων των ανθρώπων, τη δική τους εξέγερση. Δεύτερον, αναπόφευκτα επιδιώκουν τη συμφιλίωση των εξεγέρσεων με την αναπαραγωγή του κεφαλαίου, αφού το εισόδημα και η ύπαρξη του κράτους ως οργανωτική μορφή εξαρτάται από τη συσσώρευση του κεφαλαίου. Αυτό κάνουν τα κράτη, συμπεριλαμβανομένων αυτών που αναφέρατε.
Θα μπορούσαν να πετύχουν μερικές σημαντικές αλλαγές στον τομέα της δικαιοσύνης και της αναδιανομής του εισοδήματος, δεν υπάρχει αμφιβολία, ούτε το απεύχομαι. Νομίζω ότι σε αυτές τις χώρες, όντως έχουν πετύχει μια αξιοσημείωτη αναδιανομή. Αλλά αυτή η ανακατανομή μπορεί να επιτευχθεί μόνο εντός των ορίων που καθορίζονται από την ανάγκη να προωθήσουν την αναπαραγωγή του κεφαλαίου, και δεν περιορίζουν καθόλου την επιθετικότητά του, η οποία καταστρέφει τον κόσμο. Αυτό που διακυβεύεται είναι κάτι μεγαλύτερο από την αναδιανομή του εισοδήματος: είναι το μέλλον της ανθρωπότητας.

Σάββατο 21 Ιουλίου 2012

προφίλ στο Facebook.


Οι Κοινωνίες του Facebook
Όπως όλοι, ή τουλάχιστον οι περισσότεροι, θα έχετε και εσείς προφίλ στο Facebook. Τι όμως εξυπηρετεί αυτή η διαδικτυακή σας ύπαρξη;

Ας ρίξουμε μια ματιά σε κάποια από τα στοιχεία μιας έρευνας που μας κόστισε αρκετό χρόνο και κόπο.
http://www.ramnousia.com/2012/07/oi-koinwnies-toy-facebook.html#.UApM86O9cfl

1.
Το Facebook αφορά στην Εικόνα και όχι την Ουσία… πλην βέβαια ελάχιστων εξαιρέσεων. Υπάρχουν κάποια βασικά κριτήρια που μπορούν να σας βοηθήσουν στην κρίση σας για το ποιοι από τους “opinion leaders” και τους “opinion makers” είναι Αληθινοί, ή απλά φρου φρου και αρώματα.

α. Όσοι έχουν προφίλ με όνομα και επώνυμο, φωτογραφία που σπάνια αλλάζουν και έχουν συνεχή παρουσία για πάνω από 2 χρόνια στο Facebook, με διαδικτυακές φιλίες που μετρούν επάνω από ένα χρόνο και συνέπεια σε όσα γράφουν, είναι συνήθως αληθινοί. Δεν τους ενδιαφέρει τόσο η εικόνα τους, όσο το να ακουστεί αυτό που θέλουν να πουν.


β. Όσοι ενδιαφέρονται στο να «πλασάρουν» τον εαυτό τους και όχι το «
μήνυμα» που υποτίθεται πρεσβεύουν, δεν κατακλύζουν την προσωπική τους σελίδα με φωτογραφίες τους από παραλίες, clubs και συγκεντρώσεις όπου κραυγάζουν για τα δικαιώματα που υπερασπίζονται, επιδεικνύοντας τα «μπουτάκια» τους οι γυναίκες και τα «μπρατσάκια» τους οι άνδρες. Το «κοπάδι» θα κάνει like στο μήνυμα, αλλά οι ίδιοι θα χρησιμοποιήσουν τον τριψήφιο πολλές φορές αριθμό των likes για να διαφημίσουν όχι το Μήνυμά που υποτίθεται πως περνούν, αλλά τον εαυτό τους.

γ. Όσοι κάνουν αναδημοσιεύσεις από αναρτήσεις άλλων στις οποίες αναφέρονται οι ίδιοι, είναι σαν να λένε: «
Κοιτάξτε κόσμε!!! Για εμένα μιλάνε όλοι. Κάντε like γρήγορα για να υποκλιθείτε έτσι στο μεγαλείο μου».

δ. Η κρίση έχει ρίξει τα κασέ των καλλιτεχνών. Μην απορήσετε λοιπόν αν δείτε γνωστούς ηθοποιούς, τραγουδιστές ή στιχουργούς να το έχουν γυρίσει στις πολιτικές κραυγές του στυλ «
ΑΔΕΛΦΙΑ ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ ΝΑ ΤΟΥΣ ΠΗΔ@@@@ΜΕ ΠΡΙΝ ΜΑΣ ΠΗΔ@@@@Ν», γραμμένα με κεφαλαία γράμματα.
Δεν τους ενδιαφέρει ξαφνικά η πολιτική, απλά η εφορία τους ζητάει το μερίδιο από τις περιουσίες που έκαναν χρόνια, πουλώντας οι περισσότεροι, όχι όλοι βέβαια, φούμαρα. Οι «φωνακλάδες» είναι συνήθως οι άδειοι τενεκέδες που στοχεύοντας στα ζωώδη ένστικτα του ανθρώπου (θυμός, θέληση να ανήκεις σε μια ομάδα, έλξη της ανθρώπινης προσοχής από βρισιές και ό,τι εξάπτει τη Συναισθηματική Νοημοσύνη), θέλουν να παραμείνουν στην επικαιρότητα σαν «τσοπάνηδες». Και αν πουλήσουν και κανένα εισιτήριο ή κανέναν δίσκο… παράπλευρο κέρδος.

ε. Ποια η λογική του να κάνεις like σε μια δική σου ανάρτηση; Γράφοντας κάτι, σημαίνει πως σε εκφράζει. Το να κάνεις like σε δικό σου κείμενο ή φωτογραφία εκτός από ακραία αλαζονική συμπεριφορά, είναι σαν να λες στο «
κοπάδι» σου «άντε άντε. Να βλέπω να μαζεύονται like. Εγώ πρώτος/η, ακολουθείστε με!!!» Και ακόμη χειρότερα να έχεις μια ομάδα από φίλους, πραγματικούς και όχι διαδικτυακούς, με καμιά 10αριά προφίλ ο καθένας και να στέλνεις μήνυμα «ρίξε σήμα και κάντε όλοι μαζί like. Έγραψα !!!»

Και αυτό συμβαίνει κατά κόρον σε
«ομάδες», «αδελφότητες» ή «τάγματα» προσηλυτισμού που κατακλύζουν το Facebook, αναρτώντας φωτογραφίες με κείμενο που στοχεύουν στο Συναίσθημα του μέσου αναγνώστη που θα κάνει κοινοποίηση και θα τους διαφημίσει έτσι.

στ. Υπάρχουν άνθρωποι που ξοδεύουν ώρες ατελείωτες κάνοντας αιτήματα φιλίας και μετά like σε οτιδήποτε δημοσιεύεται στο Facebook, χωρίς καν να το διαβάσουν. Σκοπός τους δεν είναι η επικρότηση ή η διαφωνία με τη δημοσίευση, αλλά στο να
εκβιάσουν συναισθηματικά τον αποδέκτη του like να ανταποδώσει το like σε μια δική τους δημοσίευση. Εκείνοι κάνοντας μια δημοσίευση κάθε 3 ημέρες μαζεύουν έτσι τριψήφιο αριθμό like, μιας και ο στόχος τους είναι να είναι ο «άνθρωπος που μαζεύει δεκάδες like».

ζ. Υπάρχουν άνθρωποι που
«ψαρεύουν» likes. «Περιπολούν» τους τοίχους του Facebook και μαζεύουν κείμενα με μεγάλη αποδοχή από τον κόσμο. Απομονώνουν έπειτα μια φράση, παραβλέποντας ανοήτως ότι μπορεί να προέρχεται από ένα κείμενο με κατοχυρωμένα πνευματικά δικαιώματα, και την κάνουν status. Βροχή μετά τα likes και τα σχόλια «πω πω … τι έγραψες πάλι!!!», αλλά ο/η κλέφτης ξεχνά να αναφέρει ότι το κείμενο το «ψάρεψε» από αλλού, λέγοντας απλά κάτι του στυλ «ε μα πια… αγανάκτησα!!!»

2. Αν προσέξετε τα like και τα σχόλια σε μια ανάρτηση που κάνει κάποιος στο Facebook, προέρχονται από τα ίδια συνήθως άτομα. Πολύ σπάνια κάποιος νέος φίλος/η προστίθεται στον «
κύκλο γνωριμιών» που έχουν ενεργή συμμετοχή στον τοίχο κάποιου, παρόλο που μπορεί να είναι διαδικτυακοί «φίλοι» για μεγάλο χρονικό διάστημα και να έχουν κοινής κατεύθυνσης δημοσιεύσεις.

3.
Η ανάγκη για επικοινωνία είναι αυτή που μας οδηγεί στις σελίδες Κοινωνικής Δικτύωσης. Προσέξτε όμως ότι οι περισσότεροι άνθρωποι είναι διστακτικοί στο να απομακρυνθούν από τον «τοίχο» τους και να σχολιάσουν σε έναν άλλον «τοίχο». Ένας ντροπαλός, ή ένα «ψώνιο» «φατσοφίλος» θα κάνει ένα status με ένα νέο που θέλει να μοιραστεί με τους διαδικτυακούς του φίλους, και θα παραμείνει στην ασφάλεια του τοίχου του, απαντώντας στα σχόλια άλλων ή σβήνοντας κάποια που δεν του αρέσουν. Αν όμως βρεθεί στον «τοίχο» ενός άλλου φίλου ο οποίος σε μια του ανάρτηση ζητά να μάθει τα νέα των φίλων του, φοβάται να εκτεθεί γράφοντας σαν σχόλιο το ίδιο ακριβώς κείμενο που έκανε status.

4. Ένα βασικό συμπέρασμα είναι ότι
το Facebook είναι τρόπος εκτόνωσης και χρησιμοποιείται όχι για να συζητήσεις, αλλά για να … μιλήσεις. Και η διαφορά είναι, φαντάζομαι, οφθαλμοφανέστατη…

Αυτά για αρχή… Αν το συγκεκριμένο κείμενο λάβει την αποδοχή που θα θέλαμε, αν και το σίγουρο είναι ότι γινόμαστε «
κακοί» αλλά για «καλό» πιστεύουμε, θα ακολουθήσει και συνέχεια με μερικά ακόμη στοιχεία της έρευνάς μας γύρω από τις Κοινωνίες του Facebook.

Τετάρτη 18 Ιουλίου 2012

Καστοριάδης, στοχαστής της οικολογικής δημοκρατίας και πρόδρομος της αποανάπτυξης

Καστοριάδης, στοχαστής της οικολογικής δημοκρατίας και πρόδρομος της αποανάπτυξης
Του Σερζ Λατούς, επίτιμου καθηγητή Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Ορσέ, πολέμιου της ανάπτυξης


«Δεν είναι μόνο η αμετάκλητη κατασπατάληση του περιβάλλοντος και αναντικατάστατων πόρων. Είναι επίσης η ανθρωπολογική καταστροφή των ανθρώπινων όντων που μεταμορφώνονται σε παραγωγικά και καταναλωτικά κτήνη, σε εξαχρειωμένους ζάπερς»
Κορνήλιος Καστοριάδης

«Η οικολογία είναι ανατρεπτική γιατί θέτει σε αμφισβήτηση το καπιταλιστικό φαντασιακό που δεσπόζει στον πλανήτη. Αρνείται το κεντρικό του μοτίβο, σύμφωνα με το οποίο το πεπρωμένο μας είναι ν’ αυξάνουμε ακατάπαυστα την παραγωγή και την κατανάλωση. Δείχνει τον καταστροφικό αντίκτυπο της καπιταλιστικής λογικής στο φυσικό περιβάλλον και στη ζωή των ανθρωπίνων όντων».
Κορνήλιος Καστοριάδης


Το σχέδιο μιας κοινωνίας αποανάπτυξης περικλείει ένα σύνολο θεματικών που συνηχούν με τη σκέψη του Καστοριάδη. Τις θεματικές αυτές μπορούμε να τις ταξινομήσουμε γύρω από δύο κύριους άξονες: την οικολογική δημοκρατία, αφενός, και την αποαποικιοποίηση του φαντασιακού, αφετέρου.

1. Η οικολογική δημοκρατία

Η πολιτική αυτονομία, ως συνειδητή και νηφάλια αυτοοργάνωση της κοινωνίας, κατέχει κεντρική θέση στην καστοριαδική ανάλυση. Για τον Καστοριάδη, όπως και για εμάς, η αυτονομία πρέπει να λαμβάνεται υπό την κυριολεκτική της έννοια (αυτό-νομος, αυτός που θεσπίζει ο ίδιος τους νόμους του), ως αντίδραση στην ετερονομία της αόρατης χείρας, της δικτατορίας των χρηματοοικονομικών αγορών και των επιταγών της τεχνοεπιστήμης στην (υπερ)μοντέρνα κοινωνία. Η αυτονομία καταλήγει στην άμεση δημοκρατία («συνέλευση ανθρώπων που θεσπίζουν οι ίδιοι τους νόμους τους» και «γνωρίζοντας ότι το κάνουν»), της οποίας ο Καστοριάδης ήταν θερμός υπέρμαχος.
Ωστόσο, σαν καλός ψυχαναλυτής που επίσης ήταν, ο Καστοριάδης δίνει μεγάλη σημασία στην προσωπική αυτονομία, την οποία θεωρεί αλληλένδετη με την αυτονομία της κοινωνίας. Το ον-υποκείμενο θεσπίζεται ως αυτόνομο ον. «Δηλαδή –εξηγεί ο Νικολά Πουαριέ– ένα πρόσωπο που θεσπίζει το ίδιο τους νόμους του κι επιλέγει να τους υπακούει μετά λόγου γνώσης, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο να τους θεσπίσει ξανά εκ νέου». Η αυτονομία του προσώπου εκτείνεται αναγκαστικά και στο οικονομικό επίπεδο, γι’ αυτό η αυτοδιαχείριση των συλλογικοτήτων εργασίας έχει σημαντική θέση στη θεώρησή του. Πώς θα λειτουργούσε αυτή η αυτόνομη πολιτική και οικονομική κοινωνία; Το πείραμα των «Lip» (από το όνομα εκείνης της ωρολογοποιίας στην Μπεζανσόν, που την παράτησε το αφεντικό της και πρώτα την ανέλαβαν και μετά τη διοίκησαν οι υπάλληλοί της), το 1973, παρά την εχθρική στάση ορισμένων συνδικαλιστικών κατευθύνσεων, κατέδειξε τον πλούτο και το εφικτό της αυτοδιαχείρισης. Χρειάστηκε η βούληση των αρχών (του Βαλερί Ζισκάρ Ντ’ Εστέν εν προκειμένω), υπό την ώθηση μιας πεισματικής μερίδας εργοδοτών, για να μπει τέλος στο πείραμα. Για την κοινωνικοπολιτική οργάνωση, ο Καστοριάδης παραπέμπει, όπως κι εμείς, στον οικολόγο αναρχικό Μάρεϊ Μπούκτσιν, του οποίου τον «οικο-κομουναλισμό»ασφαλώς θα εκτιμούσε. «Δεν είναι εντελώς παράλογο –γράφει ο Μπούκτσιν– να σκεφτούμε ότι μια οικολογική κοινωνία θα μπορούσε ν’ απαρτίζεται από έναν δήμο μικρών δήμων, καθένας από τους οποίους θα σχηματιζόταν από μια “κοινότητα κοινοτήτων” ακόμα πιο μικρών (…) σε πλήρη αρμονία με το οικοσύστημά τους». Θα είχαμε, κατά κάποιον τρόπο, μικρές δημοκρατίες γειτονιάς. Η συνειδητοποίηση των παγκόσμιων αντιφάσεων προκαλεί έτσι μια τοπική δραστηριοποίηση που εκκινεί τη διαδικασία αλλαγής, με τις προσδοκίες και τις δυνατότητες των πολιτών να εκδηλώνονται στη ζωντανή τους καθημερινότητα.
Το να δούμε στην ουτοπία της ριζικής και τοπικής δημοκρατίας τη λύση όλων των προβλημάτων είναι βεβαίως υπερβολικό, αλλά η αναζωογόνηση της τοπικής δημοκρατίας αποτελεί σίγουρα μια διάσταση της ήπιας αποανάπτυξης και μια μορφή χειροπιαστής πραγμάτωσης της αυτονομίας.

2. Η αποαποικιοποίηση του φαντασιακού

Η υλοποίηση μιας κοινωνίας αποανάπτυξης συνεπάγεται ν’ αποαποικιοποιήσουμε το φαντασιακό μας για ν’ αλλάξουμε στ’ αλήθεια τον κόσμο προτού η αλλαγή του κόσμου μάς καταδικάσει στην οδύνη. Αυτή είναι η αυστηρή εφαρμογή του μαθήματος του Καστοριάδη.

«Το απαιτούμενο –σημειώνει– είναι μια νέα φαντασιακή δημιουργία που η σημασία της δεν μπορεί να συγκριθεί με τίποτε ανάλογο στο παρελθόν, μια δημιουργία που θα έβαζε στο κέντρο της ζωής του ανθρώπου σημασίες άλλες από την αύξηση της παραγωγής και της κατανάλωσης, που θα έθετε στόχους ζωής διαφορετικούς, για τους οποίους οι άνθρωποι θα μπορούσαν να πουν πως αξίζουν τον κόπο. (…) Αυτή είναι η κολοσσιαία δυσκολία που πρέπει ν’ αντιμετωπίσουμε. Θα έπρεπε να θέλουμε μια κοινωνία στην οποία οι οικονομικές αξίες θα έχουν πάψει να κατέχουν κεντρική (ή μοναδική) θέση, όπου η οικονομία θα έχει ξαναμπεί στη θέση της, δηλαδή θα έχει γίνει ένα απλό μέσο του ανθρώπινου βίου και όχι ύστατος σκοπός, στην οποία επομένως θα έχουμε παραιτηθεί από αυτή την τρελή κούρσα προς μια συνεχώς αυξανόμενη κατανάλωση. Αυτό δεν είναι απλώς αναγκαίο για ν’ αποφύγουμε την τελεσίδικη καταστροφή του γήινου περιβάλλοντος. Είναι αναγκαίο κυρίως για να βγούμε από την ψυχική και ηθική εξαθλίωση των σύγχρονων ανθρώπων».

Με άλλα λόγια, σύμφωνα με το μάθημα του Ιβάν Ίλιτς, αυτή η αναγκαία έξοδος από την υπερμοντέρνα κοινωνία της κατανάλωσης και του θεάματος είναι και εξόχως επιθυμητή.

«Αλλά για υπάρξει μια τέτοια επανάσταση –λέει ορθότατα ο Καστοριάδης– πρέπει να συμβούν βαθιές αλλαγές στην ψυχοκοινωνική οργάνωση του δυτικού ανθρώπου, στη στάση του απέναντι στη ζωή, στο φαντασιακό του, με μια λέξη. Πρέπει να εγκαταλειφθεί η ιδέα ότι ο μόνος σκοπός της ζωής είναι να παράγουμε και να καταναλώνουμε όλο και περισσότερο – μια ιδέα παράλογη όσο κι εκφυλιστική. Πρέπει να εγκαταλειφθεί το καπιταλιστικό φαντασιακό ενός ψευδοορθολογικού ψευδοελέγχου, μιας απεριόριστης επέκτασης. Αυτό μπορούν να το κάνουν μόνο οι άνδρες και οι γυναίκες. Ένα άτομο μόνο του, ή μια οργάνωση, το μόνο που μπορεί να κάνει στην καλύτερη περίπτωση είναι να προετοιμάσει, να κριτικάρει, να παρακινήσει, να σκιαγραφήσει πιθανούς προσανατολισμούς».

Ωστόσο, για να προσπαθήσουμε να σκεφτούμε μια έξοδο από το κυρίαρχο φαντασιακό, πρέπει κατ’ αρχάς να επιστρέψουμε στον τρόπο με τον οποίο μπήκαμε σε αυτό.
Για τον Καστοριάδη, όπως και για εμάς, υπάρχει επινόηση της οικονομίας. Οι τελευταίες σελίδες της Φαντασιακής θέσμισης της κοινωνίας είναι αφιερωμένες σε αυτό ακριβώς το θέμα. Βρίσκουμε εκεί εν σπέρματι όσα προσπαθήσαμε ν’ αναπτύξουμε στο βιβλίο μας Η επινόηση της οικονομίας, δηλαδή την ανάλυση του τρόπου με τον οποίο θεσμίζεται η οικονομία στο μοντέρνο δυτικό φαντασιακό. Αυτή η επινόηση της οικονομίας είναι αδιαχώριστη από την τεχνικοποίηση του κόσμου (θυμίζουμε ότι ο Καστοριάδης έγραψε, μάλιστα, το λήμμα «Τεχνική» στην Encyclopedia Universalis).

«Αναδείξαμε επακριβώς (…) –γράφει– ένα πλήθος ολέθριων συνεπειών της τεχνικής ανάπτυξης υπό τον καπιταλισμό, εξίσου – αν όχι και περισσότερο – σημαντικών με τις οικολογικές της επιπτώσεις»

Λιγότερο ακόμα κι από την τεχνική, η ανάπτυξη δεν είναι αντικείμενο σχοινοτενών αναλύσεων στον Καστοριάδη. Οι θέσεις του διατυπώνονται (και δη με σαφήνεια) σε μερικές δηκτικές φράσεις, είτε στο περιθώριο μιας συζήτησης είτε με την ευκαιρία σκέψεων που αφιερώνει σε άλλα θέματα. Την πιο συνεκτική τοποθέτησή του επί του θέματος (μερικές οξυδερκείς σελίδες), τη βρίσκουμε στη συμβολή του στο βιβλίο του Κάντιντο Μέντες Ο μύθος της ανάπτυξης. Εκεί μιλά για την κρίση της ανάπτυξης ως κρίση των αντίστοιχων φαντασιακών σημασιών, και ιδίως της προόδου. Η απίστευτη ιδεολογική ανθεκτικότητα της ανάπτυξης βασίζεται στην εξίσου εκπληκτική ανθεκτικότητα της προόδου. Όπως θαυμαστά το εκφράζει:

«Πλέον κανείς δεν πιστεύει στην πρόοδο. Όλος ο κόσμος θέλει να έχει κάτι περισσότερο για την επόμενη χρονιά, κανείς όμως δεν πιστεύει ότι η ευτυχία της ανθρωπότητας βρίσκεται στην ετήσια αύξηση του επιπέδου κατανάλωσης κατά 3 %. Το φαντασιακό της ανάπτυξης ασφαλώς είναι πάντοτε παρόν: είναι μάλιστα το μόνο που υφίσταται ακόμα στον δυτικό κόσμο. Ο δυτικός άνθρωπος δεν πιστεύει πια σε τίποτα, εκτός απ’ το ότι θα μπορέσει σύντομα ν’ αποκτήσει τηλεόραση υψηλής ευκρίνειας».

Και ακριβώς αυτό εμποδίζει ακόμα πολλούς ανθρώπους να ενστερνιστούν την αποανάπτυξη.
Μένει να μάθουμε πώς θα βγούμε από την κοινωνία της κατανάλωσης. Ασφαλώς! Το πρώτο που σκέφτεται κανείς είναι η εκπαίδευση, η παιδεία, που έχει ουσιαστικό ρόλο για τον Καστοριάδη.

«Τι σημαίνει για παράδειγμα –διερωτάται ο Καστοριάδης– η ελευθερία ή η δυνατότητα συμμετοχής για τους πολίτες, αν δεν υπάρχει στην κοινωνία για την οποία μιλάμε κάτι – που εξαφανίζεται στις σημερινές συζητήσεις (…) – και που είναι η παιδεία, η εκπαίδευση του πολίτη; Το ζητούμενο δεν είναι να μάθει αριθμητική, το ζητούμενο είναι να μάθει να είναι πολίτης. Κανείς δεν γεννιέται πολίτης. Και πώς γίνεται τέτοιος; Μαθαίνοντας να είναι τέτοιος. Το μαθαίνει, κατ’ αρχάς, βλέποντας την πόλη στην οποία βρίσκεται. Σίγουρα πάντως όχι την τηλεόραση που βλέπει σήμερα».

Αυτό ωστόσο δεν είναι πλήρως εφικτό παρά μόνο αν είναι ήδη πραγματωμένη η κοινωνία της αποανάπτυξης. Πρέπει γι’ αρχή να βγούμε από την κοινωνία της κατανάλωσης και από το καθεστώς «κρετινισμού του πολίτη» που υποθάλπει. Το ζήτημα λοιπόν της εξόδου από το κυρίαρχο φαντασιακό είναι για τον Καστοριάδη, όπως και για εμάς, κεντρικό, αλλά και πολύ δύσκολο, διότι δεν μπορεί κανείς ν’ αποφασίσει ν’ αλλάξει το φαντασιακό του, και ακόμα λιγότερο το φαντασιακό των άλλων, ιδίως αν αυτοί είναι «εθισμένοι» στο ναρκωτικό της ανάπτυξης. Η αποκήρυξη της επίθεσης της διαφήμισης, οχήματος της ιδεολογίας σήμερα, είναι σίγουρα η αφετηρία της αντεπίθεσης προκειμένου να βγούμε από αυτό που ο Καστοριάδης αποκαλεί «καταναλωτικό και τηλεοπτικό αυνανισμό». Το γεγονός ότι η εφημερίδα La décroissance (Η αποανάπτυξη) εκδίδεται από τον σύλλογο «Casseurs de pub» («Διαφημισοφάγοι») δεν είναι στ’ αλήθεια τυχαίο. Το κίνημα των πολέμιων της ανάπτυξης συνδέεται σε πολύ μεγάλο βαθμό, κι εντελώς φυσικά, με την αντίσταση στην επίθεση της διαφήμισης. Πράγματι, η διαφήμιση αποτελεί τον βασικό πυλώνα της κοινωνίας της ανάπτυξης