Σελίδες

Τετάρτη 27 Απριλίου 2011

Οι Γερμανοί ξανάρχονται



Το γενικό «ξεπούλημα» που ανακοίνωσε η κυβέρνηση δεν συγκίνησε τις αγορές που εξακολουθούν να στοιχηματίζουν στο αναπόφευκτο της «αναδιάρθρωσης» χρέους - Τα οικονομικά και πολιτικά «χαρτοφυλάκια» που ανταγωνίζονται στο μεγάλο παιχνίδι 

του Γιάννη Κιμπουρόπουλου.

Μια τρίχα χωρίζει το τραγικό από το γελοίο. Η αντίδραση της κυβέρνησης στον πόλεμο σεναρίων για επικείμενη αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, με το αίτημα προς την εισαγγελία να αναζητηθούν τυχόν ποινικές ευθύνες όσων μεταδίδουν «κακόβουλα e-mail» φλερτάρει με το γελοίο, αν και αποτελεί πλευρά μιας πολιτικής με τραγικά για τη χώρα και την κοινωνία αποτελέσματα. Κι αν το γελοίο ενισχύεται από την απόπειρα ποινικοποίησης της αναφοράς στα αυτονόητα, το τραγικό αναδύεται από το γεγονός ότι ενώ η κυβέρνηση, με το περίφημο μεσοπρόθεσμο οικονομικό πρόγραμμα 2012 που ανακοίνωσε την περασμένη Παρασκευή, δίνει όλη τη χώρα βορά στις αγορές, μένει και πάλι στον άσο: οι αγορές σαρκάζουν το πρόγραμμα στέλνοντας τα spreads… στον θεό. Ιστορικό ρεκόρ και χθες οι 1.170 μονάδες βάσης…
 
Αν επιχειρήσει κανείς μια αναδίφηση δημοσιευμάτων και αναφορών στο Διαδίκτυο για την «αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους» (πληκτρολογώντας π.χ. στο Google τη φράση «greek debt restructuring») θα βρεθεί μπροστά στην πιο εντυπωσιακή ένδειξη ότι η Ελλάδα παραμένει «ομφαλός της Γης», τουλάχιστον ως προς την παγκόσμια κρίση χρέους: 4.920.000 αποτελέσματα στο Google! Θα ήταν πολύ ενδιαφέρον, λοιπόν, να δει κανείς πώς η ελληνική δικαιοσύνη θα αναζητήσει ποινικές ευθύνες τόσων πολλών συνενόχων στο έγκλημα καθοσιώσεως: την αναφορά σ’ αυτό που αγορές, κερδοσκόποι, Ευρωπαίοι πολιτικοί και παράγοντες θεωρούν αναπόφευκτο και ζήτημα χρόνου.
 
Αναγνωρίζοντας το γελοίον του πράγματος η Wall Street Journal έγραφε την περασμένη Τετάρτη ότι η εδώ και ένα χρόνο άρνηση της Ευρώπης να αναγνωρίσει την πιθανότητα η Ελλάδα να αναγκαστεί σε αθέτηση του χρέους της καταντά κωμική αλλά και επικίνδυνη. Και καταλήγει στην ανάγκη μιας συντεταγμένης προετοιμασίας της αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους.

Βεβαιότητα αποτυχίας
 
Η αλήθεια είναι ότι η καταιγιστική φιλολογία για το ενδεχόμενο αυτό, η οποία οδηγεί το κόστος δανεισμού σε επίπεδα που αποκλείουν την περίπτωση να βγει η Ελλάδα στις αγορές και το 2012 (για ανάγκες τουλάχιστον 27 δισ. ευρώ) απεικονίζει τον πραγματικό πόλεμο ανταγωνιστικών συμφερόντων και ενδιαφερόντων σε διεθνές αλλά και σε εγχώριο επίπεδο γύρω από τις πολιτικές διαχείρισης του ελληνικού χρέους. Ωστόσο, τα ανταγωνιστικά αυτά συμφέροντα που «ψηφίζουν» υπέρ ή κατά της αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους, δηλαδή μιας ελάφρυνσης ή ενός «κουρέματός» του, συγκλίνουν σε δύο διαπιστώσεις:
  • Πρώτον, ότι η μέχρι στιγμής εφαρμοζόμενη συνταγή θεραπείας του «ευρωπαίου ασθενούς» (ήτοι το Μνημόνιο) έχει αποτύχει παταγωδώς ακόμη και ως προς τον διακηρυσσόμενο δημοσιονομικό της στόχο, τη μείωση των ελλειμμάτων και του χρέους.
  • Δεύτερον, ότι ακόμη και η δεύτερη φάση της θεραπείας που προβλέπει, πέρα από τη βίαιη μείωση μισθών και κοινωνικών παροχών και τη δραστική εκποίηση της δημόσιας περιουσίας αποκλείεται να έχει την επιδιωκόμενη αναπτυξιακή επίδραση, ώστε να επαναφέρει το χρέος σε διαχειρίσιμα επίπεδα.
Από κει και πέρα συνεχίζεται ο «πόλεμος», με τους βασικούς παράγοντες (τράπεζες, κερδοσκόπους, ευρωκράτες, ευρωπαϊκές ηγεσίες) να διατάσσονται υπέρ ή κατά της περιβόητης αναδιάρθρωσης, ανάλογα με τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει αυτή στα οικονομικά αλλά και πολιτικά τους χαρτοφυλάκια.
 
Τρεις παράγοντες φαίνεται να παίζουν τις τελευταίες μέρες πρωταγωνιστικό ρόλο στον πόλεμο αυτό:

1. Οι Γερμανοί ξανάρχονται…
 
Η γερμανική πολιτική ηγεσία, δεχόμενη ήδη ισχυρή πίεση από το συντριπτικό πλήγμα που έχει υποστεί η εργατική τάξη και τα φτωχότερα στρώματα της χώρας από το «κούρεμα» του κοινωνικού κράτους και την επί δεκαετία καθήλωση των μισθών, θέλει πάση θυσία να διασώσει υποσχέσεις για φοροαπαλλαγές, αλλά και να πείσει τη γερμανική κοινή γνώμη ότι δεν πληρώνει τις «ζημιές» άλλων εταίρων στην Ε.Ε. Οι «Ελεύθεροι Δημοκράτες», εταίρος της Μέρκελ στην κυβέρνηση, βλέπουν τα δημοσκοπικά τους ποσοστά να κατεδαφίζονται (στα επίπεδα του 3%) και ενόψει του συνεδρίου τους στα μέσα Μαΐου, πρωτοστατούν στις εντός του γερμανικού Κοινοβουλίου πρωτοβουλίες για να μπλοκαριστεί η αύξηση της γερμανικής εισφοράς στους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς διάσωσης του ευρώ (τον προσωρινό και τον μόνιμο), ύψους άνω των 40 δισ. ευρώ (σε μετρητά και εγγυήσεις). Για τον λόγο αυτό πριμοδοτούν τη λύση της αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους, προσθέτοντας και τη δημοφιλή «συμμετοχή των ιδιωτών» (δηλαδή των τραπεζών) στο κόστος της. Στο σενάριο αυτό συντάσσονται και αρκετοί παράγοντες του κυβερνώντος χριστιανοδημοκρατικού κόμματος, αλλά εσχάτως και οι Πράσινοι (που στις δημοσκοπήσεις ξεπερνούν πια τους Σοσιαλδημοκράτες).
 
Τη λύση της άμεσης αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους φάνηκε, άλλωστε, να υποδεικνύει ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκαγκ Σόιμπλε, το ινστιτούτο Ιfo που απηχεί απόψεις κυρίως των βιομηχάνων, οι σημαντικότερες γερμανικές εφημερίδες (που αποκαλύπτουν μάλιστα και συγκεκριμένες προπαρασκευαστικές κινήσεις), αλλά όχι και η Deutsche Βank, που σε ανάλυσή της υποστηρίζει ότι μακροπρόθεσμα η Ελλάδα θα χρειαστεί ένα «κούρεμα» του χρέους της σε ποσοστό μέχρι 50%, αλλά μια τέτοια «σκληρή αναδιάρθρωση» σε ορίζοντα 12 μηνών δεν είναι επιθυμητή.

2. Τα στοιχήματα των CDS
 
Η διαφοροποίηση της γερμανικής τράπεζας δεν είναι τόσο αθώα. Σχετίζεται με τον δεύτερο μεγάλο παράγοντα που πρωταγωνιστεί στο παιχνίδι της αναδιάρθρωσης. Την εντελώς απορυθμισμένη (και στην πραγματικότητα αυτορυθμιζόμενη) αγορά των CDS επί κρατικών ομολόγων (των ασφαλίστρων έναντι του κινδύνου χρεοκοπίας). Πάνω από 74 δισ. δολάρια παίζονται σ’ αυτά τα στοιχήματα επί κρατικών ομολόγων και ένα μέρος τους αφορά τα ελληνικά ομόλογα. Πολλά CDS που παίχτηκαν πέρσι λήγουν Μάιο και Ιούνιο, προσδοκώντας κέρδη από ένα «πιστωτικό γεγονός» στην Ελλάδα. Δηλαδή, τη χρεοκοπία ή μια ευρεία αναδιάρθρωση του χρέους.
 
Για να πιστοποιηθεί το «πιστωτικό γεγονός» αρκεί μια δήλωση κυβερνητικού αξιωματούχου που το προαναγγέλλει (π.χ. ότι η Ελλάδα δρομολογεί διαπραγματεύσεις με τους πιστωτές για «κούρεμα» ή επιμήκυνση του χρέους). Οι επενδυτικές τράπεζες και τα κερδοσκοπικά ταμεία που παίζουν στα CDS (εναλλασσόμενες στους ρόλους εκδοτών και παικτών) έχουν συγκροτήσει ένα καρτέλ, την International Swaps and Derivatives Association (ISDA) στην οποία εκπροσωπούνται «τα καλύτερα παιδιά» της αγοράς: από τη Deutsche Bank και την Goldman Sachs μέχρι την Pimco. Η ISDA, λοιπόν, έχει αρμοδιότητα να γνωμοδοτεί αν επήλθε ή όχι το πολυπόθητο «πιστωτικό γεγονός» και η γνωμοδότησή της υποχρεώνει τους εκδότες των CDS να πληρώσουν τα στοιχήματα υπέρ της χρεοκοπίας μιας χώρας.
 
Εκεί παίζεται μεγάλο παιχνίδι αυτές τις μέρες. Και η τοποθέτηση της Deutsche Bank ότι είναι «ανεπιθύμητη μια αναδιάρθρωση το επόμενο 12μηνο» προδίδει την απροθυμία της να πληρώσει CDS που ποντάρουν σ’ αυτό το ενδεχόμενο (αν και η ίδια έχει ελαχιστοποιήσει την έκθεσή της σε ελληνικά ομόλογα). Εν ολίγοις, στο παγκόσμιο κερδοσκοπικό καρτέλ έχει επέλθει διχασμός για την ελληνική αναδιάρθρωση, που κρύβει ακριβώς ότι κάποιοι θα πληρώσουν και κάποιοι θα εισπράξουν απ’ αυτήν.

3. Το κυβερνητικό αδιέξοδο
 
Το κερδοσκοπικό παίγνιο είναι σε γνώση της κυβέρνησης η οποία επιχειρεί να το εντάξει σε μια βολική θεωρία συνωμοσίας εις βάρος της Ελλάδας (εξ ου και η απόπειρα ποινικοποίησης των «διαρροών»). Ωστόσο, η πραγματικότητα αυτή δεν μπορεί να κρύψει τον βασικό παράγοντα που τροφοδοτεί τη φιλολογία: το αδιέξοδο (οικονομικό, πολιτικό και οικονομικό) στο οποίο έχει περιέλθει η κυβέρνηση. Αν και τροφοδοτεί συνεχώς το «θηρίο» των αγορών με εξαγγελίες κατεδάφισης του κοινωνικού κράτους, ισοπέδωσης της μισθωτής εργασίας και εκποίησης του δημόσιου πλούτου, οι αγορές απαξιώνουν εν ριπή οφθαλμού τις εξαγγελίες.
 
Κανείς δεν πιστεύει ότι η συνταγή μπορεί να επιτρέψει στην Ελλάδα να βγει στις αγορές για δανεισμό το 2012. Κανείς δεν πιστεύει ότι η βαθιά ύφεση στην οποία βυθίζουν την οικονομία αυτές οι πολιτικές μπορεί να καταστήσει βιώσιμο το χρέος. Ο… ανώνυμος υπουργός που μίλησε για το αναπόφευκτο της αναδιάρθρωσης του χρέους στην γερμανική Die Welt είναι πιθανότατα υπαρκτός και το χειρότερο δεν είναι ο μόνος που στις off the record εξομολογήσεις παραδέχεται το αδιέξοδο. Στο ίδιο κλίμα εντάσσονται οι τοποθετήσεις βουλευτών του ΠΑΣΟΚ υπέρ της αναδιάρθρωσης (αλλά και υπέρ μιας «εθνικής συνεννόησης»), όσο και η ανοικτή τοποθέτηση Σημίτη στο θέμα (που σε μεγάλο βαθμό απηχεί και τον προβληματισμό του γερμανικού πολιτικού λόμπι, πέραν του προσωπικού πολιτικού «ρεβανσισμού» έναντι του Γ. Παπανδρέου).

Το πλιάτσικο αρχίζει

 
Σ’ αυτή την πολιτική διχοστασία, που φέρνει την κυβέρνηση σε κατάσταση αποσύνθεσης προστίθεται και το βάρος του εγχώριου τραπεζικού λόμπι το οποίο τραβάει το σκοινί στο άλλο άκρο, εκβιάζοντας τη ρητή αποκήρυξη μιας αναδιάρθρωσης που θα του κοστίσει ακριβά. Η κυβέρνηση φαίνεται ότι είναι ταγμένη σ’ αυτό, χωρίς, ωστόσο, να έχει κάποιο σχέδιο για το πώς θα διασωθούν οι λατρεμένες της τράπεζες όταν η ΕΚΤ απαιτήσει να της επιστραφεί το ρευστό που τους παρέχει.
 
Έτσι, προς το παρόν περιορίζεται στην εκκίνηση της επιχείρησης - πλιάτσικο εις βάρος της κρατικής περιουσίας, στην οποία τον πρωτεύοντα ρόλο θα έχουν τα εξ Εσπερίας «θηρία» (στη ΔΕΗ, στον ΟΤΕ, στη ΔΕΠΑ, στα αεροδρόμια, τα λιμάνια και τις λοιπές υποδομές), ενώ κάποιος μεσαίος ρόλος προορίζεται και για τις εγχώριες τράπεζες, ιδιαίτερα στο πεδίο της «αξιοποίησης» των ακινήτων.
 
Σώζουν αυτά την παρτίδα; Μάλλον όχι. Το παιχνίδι θα κριθεί πιθανότατα μέχρι τη σύνοδο Κορυφής του Ιουνίου, όπου οι ηγεμόνες της ευρωζώνης θα αποφασίσουν την τελική εκδοχή της «θεραπείας» για τον Έλληνα ασθενή. Με αναδιάρθρωση ή άνευ, αλλά με βέβαιη κοινωνική εξάρθρωση.
 
Η κυβέρνηση προς το παρόν παρακολουθεί τις διεργασίες σαν ζαλισμένο κοτόπουλο και το Μαξίμου διατηρεί το δικαίωμα μιας πολυτελούς πολιτικής αυτοχειρίας με προσφυγή σε πρόωρες εκλογές. Αυτοχειρίας, αφού οι δημοσκοπήσεις δεν αφήνουν περιθώρια αμφιβολίας για το επερχόμενο… σούβλισμα.

Τρίτη 19 Απριλίου 2011

ακόμα κι από κινούμενα σχέδια μπορεί να προβληματιστεί κανείς.



Υπάρχει μια εταιρεία στην αμέρικα που τη λένε Pixar. Ειδικότης της εταιρείας είναι τα κομπιουτερίστικα γραφικά και φτιάχνει ταινίες για παιδιά. Αλλά μάλλον οι μεγάλοι τις βλέπουν πιο πολύ.
Όσοι έχουν παιδιά, ανίψια, βαφτιστήρια κλπ θα γνωρίζουν πολλούς από τους τίτλους της εταιρείας, όπως το toy story, ο Νέμο το ψαράκι, τα αυτοκίνητα, ο Ρατατούης κλπ. Η εταιρεία αυτή ανήκε στον Τζωρτζ Λούκας, τον δημιουργού του Star Wars, ήρθε όμως ό σατανικότατος Steve Jobs, ο ιδιοκτήτης της Apple και εμπνευστής των iPod, iPhone και iPad, την εξαγόρασε και τώρα κάνει χρυσές δουλειές, βγάζει ένα μεροκάματο κι απο δω. Έβγαλε λεφτά με τα τσουβάλια, στον τάφο του θα τα πάρει που λέει κι ο λαός μας.
Η ταινία της Pixar του 2008 με τον τίτλο “WALL-E”, εκτός από πολύ διασκεδαστική έχει και ορισμένες άκρως ενδιαφέρουσες προεκτάσεις για εμάς που ασχολούμεθα με το μέλλον της ανθρωπότητος. Μην το γελάτε, ακόμα κι από κινούμενα σχέδια μπορεί να προβληματιστεί κανείς.
Ο Γουόλι. Και τα σιδερικά
έχουν ψυχή!
Ο ήρωας της ταινίας είναι ένα ρομποτάκι που το λένε wall-e (Γουόλι). Το ρομποτάκι αυτό είναι προγραμματισμένο να κάνει μια δουλειά μόνο, να μαζεύει σκουπίδια, να τα συμπιέζει, να τα κάνει κύβους και να τα τοποθετεί όμορφα για να εξοικονομηθεί χώρος.
Η γη έχει πνιγεί στο σκουπίδι σε τέτοιο βαθμό που οι άνθρωποι φύγαν σ' άλλη γη σ' άλλα μέρη, σε ένα διαστημικό σταθμό για την ακρίβεια. Ο μονοπωλιακός καπιταλισμός έχει φτάσει στο ανώτατο, ουτοπικό στάδιό του, που ταυτίζεται σχεδόν με τον κομμουνισμό. Τα πάντα έχουν γίνει ένα υπερ-μονοπώλιο που έχει συγχωνευθεί με το κράτος, την παραγωγή, με τα πάντα. Πριν με κατηγορήσετε για ρεβιζιονιστή, αντεπαναστάτη και πράχτορα του ιμπεριαλισμού επισημαίνω ότι απόλυτο υπερμονοπώλιο δεν μπορεί να υπάρξει, είναι αντίθετο με τη φύση του καπιταλισμού, το ξέρουμε καλά (ποιοι ειν' οι τρομοκράτες). Εδώ ασφαλώς το χρησιμοποιούμε κινηματογραφική αδεία
...κι αφού έχουν ψυχή, συνάπτουν
και σχέσεις (με όλα τα αρνητικά τους)
Πολλά ρομποτάκια φτιάχτηκαν σαν τον Γουόλι, όλα όμως χάλασαν και βγήκαν εκτός λειτουργίας εκτός απ' τον φίλο μας, ο οποίος λειτουργεί ακόμα και δουλεύει με βάση τον προγραμματισμό του, αυτό ξέρει αυτό κάνει. Στοπ εδώ λοιπόν.
Το καινούριο στοιχείο που βάζει η ταινία εδώ, είναι ότι ο Γουόλι, μετά από 700 χρόνια λειτουργίας και αδιάκοπου feedback, έχει αναπτύξει προσωπικότητα. Κι εδώ μπαίνει το ζήτημα της εξέλιξης των μέσων παραγωγής που λεν οι μαρξισταί. Η εξέλιξη της τεχνολογίας στον σοσιαλισμό ας πούμε, που αποσκοπεί στην απελευθέρωση του ανθρώπου απ' την κοπιαστική, βασανιστική, μονότονη εργασία, θα φτάσει σε τόσο υψηλό επίπεδο κάποια στιγμή που οι μηχανές θα έχουν τη δυνατότητα να προσαρμόζονται καλύτερα στις συνθήκες, ήτοι θα πρέπει να έχουν την ικανότητα να επεξεργάζονται περισσότερα δεδομένα. Δηλαδή να αναπτύξουν κατά κάποιο τρόπο νοημοσύνη! Και το ερώτημα είναι αναπόδραστο: αφού αναπτύξουν νοημοσύνη, κάποια στιγμή θα αναπτύξουν και συνείδηση. Σε ένα αλληλεξαρτώμενο δίκτυο παραγωγής, οι μηχανές που θα συνδέονται μεταξύ τους στην παραγωγική διαδικασία, αναγκαστικά θα αναπτύξουν συλλογική συνείδηση... Ωιμέ, οι συνθήκες έχουν ωριμάσει αγαπητοί αναγνώστες ν' αρχίσουμε να σκεπτόμεθα για ανάπτυξη ταξικής συνείδησης στις μηχανές...
Η νέα εκμεταλλεύτρια τάξη. Το αποκρουστικό πρόσωπο
του (κομμουνιστικού;) παρασιτισμού. Το κόκκινο χρώμα
δεν είναι καθόλου τυχαίο...
Θα δούμε το εφιαλτικό αυτό σενάριο παρακάτω, αφού δούμε ένα άλλο πιο τρομακτικό στοιχείο της ταινίας. Στον διαστημικό σταθμό Axiom έχουν καταφύγει οι άνθρωποι μετά την αδύνατη επιβίωση στη γη. Εκεί οι άνθρωποι έχουν όλες τις ανέσεις που μπορούν να φανταστούν. Κάθονται σε ηλεκτρομαγνητικές πολυθρόνες. Ολογραφικά εμφανίζεται μπροστά τους μια οθόνη, είναι μόνιμα συνδεδεμένοι σ' ένα δίκτυο και επικοινωνούν μεταξύ τους με ήχο και εικόνα, άσχετα αν βρίσκονται δίπλα-δίπλα... Για όλες, μα όλες τις ανάγκες τους βρίσκεται δίπλα τους ένα ρομποτάκι να τους υπηρετήσει σε ό,τι, μα ό,τι χρειαστούν. Απλά ο άνθρωπος θα δώσει την εντολή κι αυτή θα εκτελεστεί τάχιστα.
Ο επι γης παράδεισος
Όλοι έχουν γίνει τετράπαχοι από την ακινησία. Τρώνε τα πάντα σε υγρή μορφή. Φοράν όλοι τα ίδια ρούχα, τα οποία μπορούν να αλλάξουν χρώμα. Και βαριούνται, βαριούνται αφόρητα... Έχουμε και λέμε λοιπόν, πλήρη αυτοματοποίηση της παραγωγής και πλήρης απελευθέρωση του ανθρώπου από την εργασία, πλήρης ικανοποίηση όλων, μα όλων των αναγκών του ανθρώπου. Εμείς αυτό “αταξική κοινωνία” δεν το λέμε; Που λέει κι ένας φίλος και σύντροφος που είδαμε μαζί την ταινία “ΓΙ' ΑΥΤΟ παλεύουμε;”
Σε κάποια φάση της ταινίας, ο φίλος μας Γουόλι που κυνηγάει το υπερεξελιγμένο και πανέμορφο ρομποτάκι Eve , το οποίο και έχει ερωτευτεί, τον συλλαμβάνουν τα όργανα της τάξης (ρομπότ κι αυτά, του λαού παιδιά όπως θα λέγαμε σήμερα) και τον στέλνουν στο αντίστοιχο αναμορφωτήριο για ρομπότ, στο εργαστήριο δηλαδή για επισκευή μια και διαπιστώθηκε δυσλειτουργία... Τα ΕΑΤ/ΕΣΑ του μέλλοντός μας είναι μια απλή αντικατάσταση της μητρικής, κι ένα καλό φορμάτ στο σκληρό. Τα φυλακισμένα ρομποτάκια που βγήκαν ΠΕ (Προς Επισκευή – στρατιωτικός όρος) είναι τηρουμένων των αναλογιών, το λούμπεν προλεταριάτο του μέλλοντος. Ο φίλος μας Γουόλι, σπρωγμένος από τον ανίκητο στη μάχη έρωτα αρνείται να γίνει δηλωσίας και εξεγείρεται, ξεσηκώνει και τους συναγωνιστές-χαλασμένα ρομποτάκια. Ωστόσο προσέξτε: η αιτία της εξέγερσης δεν είναι η απελευθέρωση των ρομπότ από την καταπίεση και την τυρρανία των παρασιτικών πια ανθρώπων. Αιτία είναι να υπηρετήσουν τους ανθρώπους στην τελική με το να τους στείλουν πίσω στη γη, πρέπει να δείτε την ταινία για να καταλάβετε.
Αντιθέτως, οι συνειδητοποιημένες μηχανές, όπως είναι ο κεντρικός υπολογιστής του σκάφους, οργανώνουν συνωμοσία για να μην επιστρέψουν ποτέ στη γη!
Ασφαλώς οι πολιτικοί-κοινωνικοταξικοί συσχετισμοί στην ταινία είναι παιδαριώδεις, αλλά νομίζω αυτό μπορούμε να το καταπιούμε καθώς πρόκειται για παιδική ταινία για χαβαλέ και όχι για την ανάπτυξη της επαναστατικής κοσμοθεωρίας.
Τα ερωτήματα που ανακύπτουν λοιπόν είναι τα εξής: στον κομμουνισμό ο άνθρωπος θα λειτουργεί παρασιτικά; η βασική αντίθεση στον κομμουνισμό ποια θα είναι; η εκμετάλλευση του ρομπότ από τον άνθρωπο; ο κομμουνισμός θα είναι μια βαρετή για τον άνθρωπο κοινωνία, με αδιέξοδα για τον ίδιο κατά τον ίδιο τρόπο ας πούμε που ήταν αδιέξοδη και ανούσια για την αριστοκρατία πριν τη γαλλική επανάσταση; τα ρομπότ αν θα αναπτύξουν νοημοσύνη, άραγε θα αναπτύξουν και αντίστοιχες “ρομποτιστικές (κατά το ανθρωπιστικές)” κοσμοθεωρίες σε απλή γλώσσα προγραμματισμού; Θα είναι το νέο επαναστατικό υποκείμενο; θα φτιάξουν και κόμμα, πρωτοπορία της (νέας) εργατικής τάξης, με κεντρική επιτροπή και πολίτμπιρο; Κι αν μάλιστα λάβουμε υπόψιν την ταχύτητα των μικροεπεξεργαστών τότε, οι πλατιές επεξεργασίες, οι συλλογικές αποφάσεις, τα συνέδρια θα γίνονται σε μικροκλάσματα του δευτερολέπτου. Άρα μηδέν γραφειοκρατία!
Τα ερωτήματα αυτά φυσικά τίθενται για λόγους αναγνωστικής απολαύσεως. Ο σκοπός του προβληματισμού είναι εντελώς άλλος. Είναι το πρόβλημα της τελεολογίας στον μαρξισμό, ζήτημα που ανέδειξε ο Β. Ραφαηλίδης στην Μεγάλη Περιπέτεια του Μαρξισμού.
Έλεγε το εξής, ότι αν η επαναστική κοσμοθεωρία και η εφαρμογή της στην πράξη έχει μια οριστική κατάληξη, τον κομμουνισμό, την αταξική κοινωνία τότε η ίδια η κοσμοθεωρία γίνεται σωτηριολογική, δηλαδή δεν απέχει και πολύ από την χριστιανική τελεολογία που λέει ότι σαν καλός χριστιανός θα έχεις θέση στη δευτέρα παρουσία. Μόνο που, υλιστικά πλέον, ο παράδεισος τοποθετείται επι γης (ειρήνη και εν ανθρώποις ευδοκία). Αφού ο μαρξισμός είναι εργαλείο, είναι επιστημονική θεωρία προς εφαρμογήν, πώς ξέρεις εξ αρχής ότι θα καταλήξει εκεί; Και δεν είναι αντίφαση να λες ότι ο κόσμος, η ύλη, η κοινωνία διαρκώς μεταβάλλονται; δηλαδή στον κομμουνισμό θα πάψουν να μεταβάλλονται; ο παράδεισος θα εγκατασταθεί μια για πάντα και θα ζουν ούλοι ευτυχισμένοι σε απέραντους καταπράσινους κάμπους αγκαλιά με τα άγρια ζώα που θα έχουν εξημερωθεί (η εικόνες αυτές είναι από βιβλία Μαρτύρων του Ιεχωβά, έτσι ξεγελάν το κόσμο εκείνοι); θα πάψουν δηλαδή να ισχύουν οι νόμοι της διαλεκτικής;
Κάποτε ρώτησαν ένα σύντροφο πώς φαντάζεται τον κομμουνισμό κι εκείνος απάντησε “να τρέχω γυμνός στους ελαιώνες και να κυλιέμαι στο παχύ χορτάρι...”. Η παραμυθένια αυτή αντίληψη του κομμουνισμού είναι για τους αγνούς και άδολους συντρόφους ο αντίστοιχος παράδεισος για τους χριστιανούς. Για τους αναρχικούς η επι γης αναρχία, για τους οικολόγους όλος ο κόσμος ένας παγκόσμιος δρυμός, για τους γιαχωβάδες η βασιλεία του Γιαχβέ, για τους μωαμεθανούς τα βουνά από πιλάφια, για τους φασίστες το 3ο Ράιχ. Όλοι οι άνθρωποι κρύβουν μια ουτοπία μέσα τους, σ' αυτή ή την άλλη ζωή.
Όλ' αυτά είναι απλά υποθέσεις, δεν μπορούμε να ξέρουμε από τώρα τι θα γίνει, πώς θα γίνει κλπ. Το μυαλό μας και η συνείδησή μας (των απογόνων μας) θα αλλάξει κι αυτό. Και τότε θα υπάρχουν έξυπνοι και μαλάκες, και τότε θα υπάρχουν προβλήματα, άλλης φύσεως. Ο σοσιαλισμός, ο κομμουνισμός, η αναρχία, το σχέδιο Αφροδίτη του zeitgeist, θα είναι απλά διαφορετικές κοινωνίες όπου θα έχουν ξεπεραστεί πολλά από τα σημερινά αδιέξοδα του σημερινού κοινωνικοπολιτικού συστήματος που είναι ατελές, αλλά κι εκείνα θα είναι εξίσου ατελή, αλλά σε κάποιο άλλο πεδίο. Τα προβλήματα που θα ανακύψουν τότε, θα είναι καθήκον των απογόνων να τα αντιμετωπίσουν. Το τέλειο δεν πρόκειται να υπάρξει ποτέ γιατί δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα. Αλλά μη το παίρνετε στραβά. Εξακολουθήστε να αγωνίζεστε για τα συμφέροντά σας, για την τάξη σας, για τους συναγωνιστές σας, να μαλώνετε, να αντιπαρατίθεστε. Να κάθεστε άπραγοι νομίζοντας πώς τα ξέρετε όλα σημαίνει ότι βαλτώσατε. Όπως έλεγε κι ο Ζορμπάς, “άνθρωπος θα πει να ξαμολάς το ζωνάρι και να γυρεύεις καυγά”. Καλά, μη το πάρετε της μετρητοίς κι αρχίστε να πλακώνεστε! 

Κυριακή 17 Απριλίου 2011

Το να πούμε ότι η ανθρωπότητα είναι ανίκανη να βρει μια καλύτερη εναλλακτική λύση από τους νόμους της ζούγκλας είναι μια τερατώδης δυσφήμηση της ανθρώπινης φυλής.

Η επικαιρότητα του Μαρξισμού


Άρθρο του  alan woods

Δύο δεκαετίες έχουν περάσει από τότε που ο Francis Fukuyama δημοσίευσε ένα βιβλίο με τίτλο «Το τέλος της ιστορίας και ο τελευταίος άνθρωπος», ανακηρύσσοντας έτσι τον οριστικό θρίαμβο της οικονομίας της αγοράς και της αστικής δημοκρατίας. Η ιδέα αυτή φάνηκε να επιβεβαιώνεται από τα σχεδόν 20 χρόνια καλπάζουσας ανόδου των αγορών, αλλά και την σχεδόν αδιάκοπη οικονομική ανάπτυξη. Οι πολιτικοί, οι κεντρικοί τραπεζίτες και οι μάνατζερς της Wall Street ήταν πεπεισμένοι ότι είχαν εξημέρωσει τελικά τον οικονομικό κύκλο της ανάπτυξης και της υφέσης.


Τώρα, δύο δεκαετίες μετά την πτώση της ΕΣΣΔ,
δεν έχει μείνει ούτε ο θεμέλιος λίθος των αυταπατών που καλλιέργησε όλα αυτά τα χρόνια η αστική τάξη, αφού πλέον ο κόσμος βιώνει τη βαθύτερη κρίση από τη δεκαετία του 1930. Αντιμέτωποι, λοιπόν, με μια καταστροφική κατάσταση σε παγκόσμια κλίμακα, οι αστοί των ΗΠΑ, της Ευρώπης και της Ιαπωνίας βρίσκονται σε κατάσταση πανικού. Αυτό που χαρακτηρίζει πολύ γλαφυρά την παρούσα κατάσταση είναι τα λόγια του Τρότσκι στη δεκαετία του 1930, όταν δήλωσε ότι η αστική τάξη «τρέχει στην καταστροφή με τα μάτια της κλειστά» και μοιάζουν σαν να έχουν γραφτεί χθες.

Για τα τελευταία είκοσι χρόνια οι αστοί οικονομολόγοι καυχιόνταν ότι δεν θα υπήρχε πια ανάπτυξη και ύφεση, ότι ο κύκλος είχε καταργηθεί.
Αυτό που είναι πράγματι γεγονός, είναι ότι για δεκαετίες, οι αστοί οικονομολόγοι ποτέ δεν προέβλεψαν μια ανάπτυξη και ποτέ δεν προέβλεψαν μια ύφεση, είχαν απλώς επεξεργαστεί μια «θαυμάσια» νέα θεωρία που ονομάζεται «μοντέλο της αποτελεσματικής αγοράς». Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει τίποτα νέο σε αυτήν, αφού ταυτίζεται με παλαιότερη θεωρία η οποία δήλωνε ότι «από μόνη της η αγορά θα λύσει τα πάντα, θα ισορροπήσει αυτόματα. Όσο η κυβέρνηση δεν παρεμβαίνει, αργά ή γρήγορα όλα θα πάνε καλά». Ο John Maynard Keynes όμως, έδωσε την περίφημη απάντηση για την θεωρία αυτή: « Αργά ή γρήγορα, θα είμαστε όλοι νεκροί ».

Κατά την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα, γίνεται ολοένα και πιο σαφές ότι ο καπιταλισμός έχει πλέον εξαντλήσει τις δυνατότητές ανάπτυξης του. Έτσι αντί για την ανάπτυξη της βιομηχανίας, της επιστήμης και της τεχνολογίας, παρατηρούμε την όλο και μεγαλύτερη υποβάθμιση και την σταθερή υπονόμευση τους. Οι παραγωγικές δυνάμεις είναι στάσιμες, τα εργοστάσια κλείνουν σαν να ήταν σπιρτόκουτα, ενώ εκατομμύρια εργάτες έχουν μείνει χωρίς δουλειά. Όλα αυτά είναι συμπτώματα που δείχνουν ότι η ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων σε παγκόσμια κλίμακα ασφυκτιά μέσα στα στενά όρια της ατομικής ιδιοκτησίας και του κράτους έθνους.

Αυτή είναι και η θεμελιώδης αιτία για την παρούσα κρίση, η οποία έχει αποκαλύψει τη χρεοκοπία του καπιταλισμού με την πιο κυριολεκτική έννοια της λέξης. Τα δεινά της Ιρλανδίας και της Ελλάδας παρέχουν την απτή επιβεβαίωση της νοσηρής κατάστασης του ευρωπαϊκού καπιταλισμού. Αύριο, η κρίση θα εξαπλωθεί σε Πορτογαλία και Ισπανία, αλλά και η Βρετανία και η Ιταλία δεν είναι μακριά . Ενώ η Γαλλία, η Γερμανία και η Αυστρία θα τους ακολουθήσουν αδυσώπητα σε αυτήν την πτωτική πορεία.


Οι αστοί οικονομολόγοι και πολιτικοί και πάνω απ’ ολους οι ρεφορμιστές, αναζητούν απεγνωσμένα κάποια λύση για να βγούμε από αυτή την κρίση. Βλέπουν την ανάκαμψη του οικονομικού κύκλου, ως μόνη σωτηρία. Οι "ηγέτες" της εργατικής τάξης, οι εργατοπάτερες των συνδικάτων και οι Σοσιαλδημοκράτες ηγέτες πιστεύουν ότι αυτή η κρίση είναι κάτι προσωρινό. Φαντάζονται ότι μπορεί να λυθεί με ορισμένες προσαρμογές στο υπάρχον σύστημα, που το μόνο που χρειάζεται είναι περισσότερος έλεγχος και ρύθμιση, και ότι μπορούμε να επιστρέψουμε στην προηγούμενη κατάσταση.
Αλλά αυτή η κρίση δεν είναι μια φυσιολογική κρίση, δεν είναι προσωρινή. Αποτελεί ένα θεμελιώδες σημείο καμπής, το σημείο στο οποίο ο καπιταλισμός έχει φτάσει σε ένα ιστορικό αδιέξοδο. Το καλύτερο που μπορεί να αναμένεται είναι μια ελαφρά ανάκαμψη, η οποία θα συνοδεύεται από υψηλά ποσοστά ανεργίας και από μια μακρά περίοδο λιτότητας, περικοπών και της πτώσης του βιοτικού επιπέδου. 
Η κρίση της αστικής ιδεολογίας

Ο Μαρξισμός είναι κατά κύριο λόγο μια φιλοσοφία και μια κοσμοαντίληψη. Στα φιλοσοφικά γραπτά του Μαρξ και του Ένγκελς δεν βρίσκουμε ένα κλειστό φιλοσοφικό σύστημα, αλλά μια σειρά λαμπρών ιδεών και υποδείξεων, οι οποίες, αν αναπτυχθούν, θα παρέχουν μια πολύτιμη προσθήκη στο μεθοδολογικό οπλοστάσιο της επιστήμης.

Πουθενά η κρίση της αστικής ιδεολογίας δεν είναι σαφέστερη από ό, τι στη σφαίρα της φιλοσοφίας. Στα πρώιμα στάδια της, όταν η αστική τάξη ήταν πρόοδευτική, ήταν σε θέση να παράγει μεγάλους διανοητές όπως : ο Χομπς και ο Λοκ, ο Καντ και ο Χέγκελ. Αλλά στην εποχή αυτή της γεροντικής της άνοιας, η αστική τάξη είναι ανίκανη να παράγει μεγάλες ιδέες.
Στην πραγματικότητα, δεν είναι σε θέση να παράξει καμμία ιδέα.

Δεδομένου ότι η σύγχρονη αστική τάξη είναι ανίκανη για τολμηρές γενικεύσεις, αρνείται την ίδια την έννοια της ιδεολογίας. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι μετάμοντερνιστές συζήτουν για το «τέλος της ιδεολογίας». Αρνούνται την έννοια της προόδου απλώς και μόνο επειδή στον καπιταλισμό περαιτέρω πρόοδος δεν είναι δυνατή. Ο Ένγκελς έγραψε κάποτε:
«Η Φιλοσοφία και η μελέτη του πραγματικού κόσμου έχουν την ίδια σχέση η μία με την άλλη, όπως ο αυνανισμός με τη σεξουαλική επαφή». Η σύγχρονη αστική φιλοσοφία προτιμά την πρώτη απο τη δεύτερη. Στην εμμονή της για την καταπολέμηση του Μαρξισμού, έχει σύρει τη φιλοσοφία πίσω στην χειρότερη περίοδο του παλαιού, τετριμμένου και στείρου παρελθόντος της.

Ο Διαλεκτικός υλισμός, από την άλλη είναι μια δυναμική άποψη της κατανόησης της λειτουργίας της φύσης, της κοινωνίας και της σκέψης. Αν και διατυπώθηκε και αναπτύχθηκε κυρίως τον 19ου αιώνα, είναι μια θαυμάσια σύγχρονη θεώρηση της φύσης και της κοινωνίας. Η Διαλεκτική καταργεί το σταθερό, άκαμπτο, άψυχο τρόπο θεώρησης των πραγμάτων που ήταν χαρακτηριστικό της παλιάς μηχανικής σχολής της κλασικής φυσικής και αποδεικνύει ότι υπό ορισμένες συνθήκες τα πράγματα μπορούν να μετατραπούν στο αντίθετο τους.


Επιπλέον, η διαλεκτική αντίληψη ότι η σταδιακή συσσώρευση μικρών αλλαγών μπορούν σε ένα κρίσιμο σημείο να μετατραπούν σε ένα γιγάντιο άλμα έχει λάβει μια εντυπωσιακή επιβεβαίωση στη σύγχρονη θεωρία του Χάους και των παραγώγων της. Η θεωρία του Χάους έθεσε τέρμα στο είδος του στενού, μηχανιστικού αναγωγικού ντετερμινισμού που κυριάρχησε στην επιστήμη για περισσότερα από εκατό χρόνια. Η Μαρξιστική διαλεκτική ήταν μια έκφραση στον 19ου αιώνα αυτών που η θεωρία του Χάους εκφράζει με τα μαθηματικά σήμερα: της συγγένεια μεταξύ των πραγμάτων, της οργανικής φύσης των σχέσεων μεταξύ των οντοτήτων.

Η μελέτη των μεταβάσεων από την μια φάση στην άλλη αποτελεί μία από τις πιο σημαντικές έρευνες της σύγχρονης φυσικής. Υπάρχει ένας άπειρος αριθμός παραδειγμάτων του ίδιου φαινομένου. Η μετατροπή της ποσότητας σε ποιότητα είναι ένας παγκόσμιος κανόνας που το επιβεβαιώνει. Στο βιβλίο του «Ubiquity», ο Mark Buchanan το δείχνει σε φαινόμενα τόσο διαφορετικά όπως οι καρδιακές προσβολές, οι χιονοστιβάδες, οι δασικές πυρκαγιές, η άνοδος και η πτώση των ζωικών πληθυσμών, οι κρίσεις στο χρηματιστήριο, οι πόλεμοι, ακόμη και οι αλλαγές στη μόδα και στις σχολές της τέχνης. Ακόμη πιο εκπληκτικά, αυτά τα γεγονότα μπορεί να εκφραστούν με μια μαθηματική φόρμουλα γνωστή ως νόμος δύναμης.

Αυτά τα αξιόλογα ευρήματα είχαν διατυπωθεί πολύ καιρό πριν, από τον Μαρξ και τον Ένγκελς, οι οποίοι έθεσαν τελικά τη διαλεκτική φιλοσοφία του Χέγκελ σε μια ορθολογική (δηλαδή, υλιστική) βάση. Στη «Λογική» του (1813) ο Χέγκελ έγραφε:
«Έχει γίνει μια κοινή διαπίστωση στην ιστορία οτι μεγαλύτερα αποτελέσματα προκύπτουν από τις μικρές αιτίες». Αυτό διατυπώθηκε πολύ πριν από το «φαινόμενο της πεταλούδας» ακουστεί ποτέ, φαινόμενα όπως εκρήξεις ηφαιστείων, σεισμοί, και επαναστάσεις είναι το αποτέλεσμα μιας αργής συσσώρευσης των αντιθέσεων για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η διαδικασία καταλήγει τελικά σε ένα κρίσιμο σημείο κατά το οποίο συμβαίνει ένα ξαφνικό άλμα. 
Ιστορικός Υλισμός

Οι εκπρόσωποι κάθε κοινωνικού συστήματος πιστεύουν ότι αυτό αποτελεί τη μόνη δυνατή μορφή ύπαρξης για τον άνθρωπο, οτι τα όργανά του, η θρησκεία του, η ηθική του είναι η «τελευταία λέξη που μπορεί να λεχθεί». Αυτό ήταν που οι κανίβαλοι, οι Αιγύπτιοι ιερείς, η Μαρία Αντουανέτα και τσάρος Νικόλαος πίστευαν θερμά. Και αυτό είναι που ο Francis Fukuyama θέλησε να αποδείξει, όταν ο ίδιος μας διαβεβαίωσε, χωρίς την παραμικρή βάση, ότι το λεγόμενο σύστημα της «ελεύθερης οικονομίας» είναι το μόνο δυνατό σύστημα-τη στιγμή ακριβώς που είχε αρχίσει να βυθίζεται.

Ακριβώς όπως ο Κάρολος Δαρβίνος εξηγεί ότι τα είδη δεν είναι αμετάβλητα, καθώς και ότι διαθέτουν ένα παρελθόν, παρόν και μέλλον, αλλάζουν και εξελίσσονται, τόσο
ο Μαρξ και ο Ένγκελς εξηγούν ότι ένα συγκεκριμένο κοινωνικό σύστημα δεν είναι κάτι αιώνια σταθερό. Η αναλογία μεταξύ της κοινωνίας και της φύσης είναι, βεβαίως, μόνο κατά προσέγγιση. Αλλά ακόμη και η πιο επιφανειακή εξέταση της ιστορίας δείχνει ότι η στατική ερμηνεία είναι αβάσιμη. Η κοινωνία, όπως η φύση, γνωρίζει μεγάλες περιόδους αργής και σταδιακής αλλαγής, αλλά και εδώ η γραμμή διακόπτεται από εκρηκτικές εξελίξεις, πολέμους, επαναστάσεις κατά τις οποίες η διαδικασία της αλλαγής είναι εξαιρετικά ταχεία. Στην πραγματικότητα, είναι αυτά τα γεγονότα που λειτουργούν ως η κύρια κινητήρια δύναμη της ιστορικής εξέλιξης.

Η πρωταρχική αιτία των επαναστατικών αλλαγών είναι το γεγονός ότι ένα συγκεκριμένο κοινωνικο-οικονομικό σύστημα έχει φτάσει στα όριά του και αδυνατεί να αναπτύξει τις παραγωγικές δυνάμεις όπως πριν.
Ο Μαρξισμός αναλύει τα κρυμμένα κύρια ελατήρια που βρίσκονται πίσω από την ανάπτυξη της ανθρώπινης κοινωνίας, από τις πρώτες φυλετικές κοινωνίες μέχρι τις μέρες μας. Η υλιστική αντίληψη της ιστορίας μας επιτρέπει να κατανοήσουμε την ιστορία, όχι ως μια σειρά από ασύνδετα και απρόβλεπτα περιστατικά, αλλά ως μέρος μιας σαφώς κατανοητής και αλληλένδετης διαδικασίας. Πρόκειται για μια σειρά δράσεων και αντιδράσεων οι οποίες καλύπτουν την πολιτική, την οικονομία και ολόκληρο το φάσμα της κοινωνικής ανάπτυξης.

Η σχέση μεταξύ όλων αυτών των φαινομένων είναι μια σύνθετη διαλεκτική σχέση. Πολύ συχνά γίνονται προσπάθειες για να δυσφημήστει ο Μαρξισμός μέσω την ανάπτυξης μιας καρικατούρας της μεθόδου της ιστορικής ανάλυσης. Η συνήθης διαστρέβλωση είναι ότι ο Μαρξ και ο Ένγκελς «αναλύουν τα πάντα με βάση τα οικονομικά». Αυτός ο παραλογισμός απαντήθηκε πολλές φορές από τον Μαρξ και τον Ένγκελς, όπως στο ακόλουθο απόσπασμα της επιστολής του Ένγκελς προς Bloch:

«Σύμφωνα με την υλιστική αντίληψη της ιστορίας, το απόλυτο στοιχείο προσδιορισμού στην ιστορία είναι η παραγωγή και αναπαραγωγή της ζωής. Περισσότερα από αυτή ούτε ο Μαρξ ούτε εγώ ισχυριστήκαμε. Ως εκ τούτου, αν κάποιος παραφράζει αυτό λέγοντας ότι το οικονομικό στοιχείο είναι το μοναδικό προσδιοριστικό, μετατρέπει αυτήν την πρόταση σε μια χωρίς νόημα, αφηρημένη και παράλογη φράση».

Το Κομμουνιστικό Μανιφέστο

Το πιο επίκαιρο βιβλίο που μπορεί κανείς να διαβάσει σήμερα είναι το Κομμουνιστικό Μανιφέστο, γραμμένο το 1848. Βεβαίως, αυτή ή εκείνη λεπτομέρεια θα πρέπει να αλλάξει, αλλά σε όλες τις βασικές αρχές, οι ιδέες του Κομμουνιστικού Μανιφέστου είναι ακριβείς σήμερα όπως όταν ήταν όταν πρωτογράφτηκε. Αντίθετα, η συντριπτική πλειοψηφία των βιβλίων που γράφτηκαν ενάμιση αιώνα πριν έχουν μόνο ιστορικό ενδιαφέρον.

Το πιο εντυπωσιακό στοιχείο στο Μανιφέστο είναι ο τρόπος με τον οποίο
προβλέπει τα πιο θεμελιώδη φαινόμενα, τα οποία μας απασχολούν σε παγκόσμια κλίμακα αυτή τη στιγμή. Ας δούμε ένα παράδειγμα, χωρίς να ξεχνάμε ότι τη στιγμή που ο Μαρξ και ο Ένγκελς έγραφαν, ο κόσμος των μεγάλων πολυεθνικών εταιρειών εξακολουθούσε να είναι η «μουσική ενός πολύ μακρινού μέλλοντος». Παρά το γεγονός αυτό, εξήγησαν πως η «ελεύθερη οικονομία» και ο ανταγωνισμός θα οδηγήσει αναπόφευκτα στη συγκέντρωση του κεφαλαίου και τη μονοπώληση των παραγωγικών δυνάμεων.

Είναι ειλικρινά κωμικό να διαβάσει τις δηλώσεις από τους υπερασπιστές της «ελεύθερης οικονομίας» σχετικά με το εικαζόμενο λάθος του Μαρξ για το ζήτημα αυτό, ενώ στην πραγματικότητα ήταν ακριβώς μία από τα πιο λαμπρές και ακριβείς προβλέψεις του.
Σήμερα είναι ένα απολύτως αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι η διαδικασία της συγκέντρωσης του κεφαλαίου που προέβλεψε ο Μαρξ έχει συμβεί, συμβαίνει, και μάλιστα έχει φτάσει σε πρωτοφανή επίπεδα κατά τη διάρκεια των τελευταίων δέκα ετών.

Για δεκαετίες, οι αστοί κοινωνιολόγοι προσπάθησαν να διαψεύσουν τους ισχυρισμούς αυτούς και να «αποδείξουν» ότι η κοινωνία γίνεται πιο ίση και ότι, κατά συνέπεια, η ταξική πάλη είναι τόσο απαρχαιωμένη όσο το ξύλινο άροτρο. Η εργατική τάξη έχει εξαφανιστεί, έλεγαν, και είμαστε όλοι μεσαία τάξη. Όσο για την συγκέντρωση του κεφαλαίου, το μέλλον βρίσκεται στις μικρές επιχειρήσεις, και «το μικρό είναι όμορφο».

Πόσο ειρωνικoί ακούγονται σήμερα αυτοί οι ισχυρισμοί! Ολόκληρη η παγκόσμια οικονομία κυριαρχείται από όχι περισσότερες από 200 γιγαντιαίες εταιρείες, η μεγάλη πλειοψηφία των οποίων έχουν έδρα στις ΗΠΑ. Η διαδικασία δημιουργίας μονοπωλίων έχει φτάσει σε πρωτοφανή επίπεδα. Π.χ κατά το πρώτο τρίμηνο του 2006 οι συγχωνεύσεις και οι εξαγορές στις ΗΠΑ είχαν ανέλθει στα 10 δισεκατομμύρια δολάρια την ημέρα. Αυτή η πυρετώδης δραστηριότητα δεν σημαίνει μια πραγματική ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων, αλλά ακριβώς το αντίθετο. Και ο ρυθμός της μονοπώλησης δεν μειώνεται αλλά αυξάνεται. Οι εξαγορές αποτελούν ένα είδος εταιρικού κανιβαλισμού που ακολουθείται αναπόφευκτα από απογύμνωση περιουσιακών στοιχείων, κλεισίματα εργοστασίων και απολύσεις - δηλαδή απρόκλητη καταστροφή των μέσων παραγωγής και θυσία χιλιάδων θέσεων εργασίας στο βωμό του κέρδους.

Ταυτόχρονα, υπάρχει μια συνεχής αύξηση των ανισοτήτων.
Σε όλες τις χώρες το μερίδιο των κερδών στο εθνικό εισόδημα βρίσκεται σε επίπεδο υψηλού ρεκόρ, ενώ το μερίδιο των μισθών είναι σε επίπεδο χαμηλού ρεκόρ. Το πραγματικό μυστικό της προηγηθείσας ανάπτυξης είναι ότι οι καπιταλιστές έκαναν «εξόρυξη» ρεκόρ της υπεραξίας από την εργατική τάξη. Στις ΗΠΑ οι εργαζόμενοι παράγουν κατά μέσο όρο ένα τρίτο παραπάνω από δέκα χρόνια πριν, αλλά στούς μισθούς υπάρχει στασιμότητα ή μείωση σε πραγματικούς όρους. Τα κέρδη έχουν άνθηση και οι πλούσιοι γίνονται ολοένα πλουσιότεροι σε βάρος της εργατικής τάξης.

Ας πάρουμε ένα άλλο, ακόμη πιο εντυπωσιακό παράδειγμα: η παγκοσμιοποίηση. Η σύνθλιπτική κυριαρχία της στην παγκόσμια αγορά είναι η σημαντικότερη εκδήλωση της εποχής μας, και αυτό υποτίθεται ότι είναι μια πρόσφατη ανακάλυψη. Στην πραγματικότητα, η παγκοσμιοποίηση είχε προβλεφθεί και εξηγηθεί από τον Μαρξ και τον Ένγκελς πάνω από 150 χρόνια πριν. Ωστόσο, όταν το μανιφέστο γράφτηκε, πρακτικά δεν υπήρχαν καθόλου εμπειρικά δεδομένα για να υποστηρίχτεί μια τέτοια υπόθεση. Η μόνη πραγματικά αναπτυγμένη καπιταλιστική οικονομία τότε ήταν η Αγγλία. Οι νεοσύστατες βιομηχανίες της Γαλλίας και της Γερμανίας (που δεν υπήρχε καν ως ενιαία οντότητα) εξακολουθούσαν να προστατεύονται πίσω από ψηλά τείχη δασμών, πράγμα το οποίο βρίσκεται σε βολική λήθη σήμερα, καθώς οι δυτικές κυβερνήσεις και οι οικονομολόγοι έχουν προβεί σε πύρινες παραινέσεις στον υπόλοιπο κόσμο όσον αφορά την ανάγκη να ανοίξουν τις οικονομίες τους.

Σε παγκόσμιο επίπεδο όμως, τα αποτελέσματα της «παγκοσμιοποιημένης οικονομίας της αγοράς» είναι τρομακτικά.
Το 2000, οι πλουσιότεροι 200 άνθρωποι είχαν τόσο πολύ πλούτο όσο και τα 2 δισεκατομμυρία των φτωχότερων. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΗΕ, 1,2 δισεκατομμύρια άνθρωποι ζουν με λιγότερο από δύο δολάρια την ημέρα. Από αυτά, τα οκτώ εκατομμύρια άνδρες, γυναίκες και παιδιά πεθαίνουν κάθε χρόνο επειδή δεν έχουν αρκετά χρήματα για να επιβιώσουν. Όλοι συμφωνούν ότι η δολοφονία των έξι εκατομμυρίων ανθρώπων στο ναζιστικό Ολοκαύτωμα ήταν ένα τρομερό έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, αλλά εδώ έχουμε ένα σιωπηλό Ολοκαυτώμα που σκοτώνει οκτώ εκατομμύρια αθώους ανθρώπους κάθε χρόνο και κανείς δεν έχει τίποτα να πει για το θέμα.

Παράλληλα με την πιο φρικτή δυστυχία και τον ανθρώπινο πόνο υπάρχει ένα όργιο επίδειξης κέρδους και επίδειξης πλούτου.
Παγκοσμίως, υπάρχουν σήμερα 945 δισεκατομμυριούχοι με συνολικό πλούτο ύψους 3,5 τρισ. Πολλοί είναι πολίτες των ΗΠΑ. Ο Bill Gates έχει προσωπική περιουσία που εκτιμάται σε περίπου 56 δισεκατομμύρια δολάρια. Ο Warren Buffet δεν είναι πολύ πίσω με 52 δισ. δολάρια. Τώρα καύχιωνται ότι αυτός ο πλουτισμός εξαπλώνεται και σε «φτωχότερα έθνη». Μεταξύ των σούπερ-πλούσιων υπάρχουν 13 Κινέζοι, 14 Ινδοί και 19 Ρώσοι. Και αυτό υποτίθεται ότι είναι ένας λόγος για να γιορτάσουμε! 
Ταξική Πάλη

Ο ιστορικός υλισμός μας διδάσκει ότι οι συνθήκες καθορίζουν τις συνειδήσεις. Το πρόβλημα είναι όμως ότι η συνείδηση υστερεί απο την αντικειμενική κατάσταση, οι μαζικές οργανώσεις έχουν μείνει πίσω, και πάνω απ' όλα, η ηγεσία της εργατικής τάξης έχει μείνει ακόμη πιο πίσω. Αυτή είναι η κύρια αντίφαση της τρέχουσας περιόδου. Θα πρέπει να επιλυθεί και θα επιλυθεί.

Οι ιδεαλιστές παρουσιάζουν πάντα τη συνείδηση ως την κινητήρια δύναμη όλης της ανθρώπινης προόδου. Αλλά ακόμη και η πιο επιφανειακή μελέτη της ιστορίας δείχνει ότι η ανθρώπινη συνείδηση τείνει πάντα να μένει πίσω από τα γεγονότα. Μακριά από το να είναι επαναστατική, είναι εγγενώς βαθιά συντηρητική.
Στούς περισσότερους άνθρωπους δεν αρέσει η ιδέα της αλλαγής και ακόμη λιγότερο από μια βίαιη αναταραχή που μετατρέπει τις υπάρχουσες συνθήκες. Έχουν την τάση να προσκολλώνται στις γνωστές ιδέες, τους γνωστούς θεσμούς, την παραδοσιακή ηθική, τη θρησκεία και τις αξίες της υπάρχουσας κοινωνικής τάξης. Αλλά διαλεκτικά, τα πράγματα αλλάζουν στο αντίθετό τους. Αργά ή γρήγορα, η συνείδηση θα ευθυγραμμιστεί με την πραγματικότητα σε ένα εκρηκτικό τρόπο. Αυτό ακριβώς είναι μια επανάσταση.
Ο Μαρξισμός εξηγεί ότι σε τελική ανάλυση, το κλειδί για όλη την κοινωνική ανάπτυξη είναι η ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων. Όσο η κοινωνία πάει μπροστά, δηλαδή, εφ 'όσον είναι σε θέση να αναπτύσσει τη βιομηχανία, τη γεωργία, την επιστήμη και την τεχνολογία, φαίνεται να είναι βιώσιμη από τη μεγάλη πλειοψηφία των ανθρώπων.
Υπό αυτές τις συνθήκες, οι άνδρες και οι γυναίκες γενικά δεν αμφισβητούν την υπάρχουσα κοινωνία, την ηθική και τους νόμους της. Αντίθετα, τα βλέπουν ως κάτι φυσικό και αναπόφευκτο, όπως η ανατολή και η δύση του ήλιου.

Τα μεγάλα γεγονότα όμως και οι ριζικές ιστορικές αλλαγές είναι απαραίτητα για να μπορέσουν οι μάζες να αποτινάξουν το βαρύ φορτίο της παράδοσης, τη συνήθεια και τη ρουτίνα και να αγκαλιάσουν τις νέες ιδέες. Αυτή είναι η θέση της υλιστικής αντίληψης της ιστορίας, την οποία έξοχα διατύπωσε ο Καρλ Μαρξ στην περίφημη φράση
«το κοινωνικό περιβάλλον καθορίζει τη συνείδηση». Χρειάζονται μεγάλα γεγονότα για να αποκαλύφθεί το αβάσιμο της παλαιάς τάξης και να πείσουν τις μάζες για την ανάγκη της πλήρους ανατροπής του. Αυτή η διαδικασία δεν είναι αυτόματη και απαιτεί χρόνο.
Κατά τα τελευταία χρόνια, φαίνεται, ότι η ταξική πάλη στην Ευρώπη ήταν ένα στοιχείο του παρελθόντος. Αλλά τώρα όλες οι συσσωρευμένες αντιφάσεις έρχονται στην επιφάνεια, προετοιμάζοντας το έδαφος για μια έκρηξη της ταξικής πάλης παντού. Ακόμη και σε χώρες όπως η Αυστρία, όπου επί δεκαετίες η άρχουσα τάξη αγόρασε την κοινωνική ειρήνη με μεταρρυθμίσεις, θυελλώδη γεγονότα είναι στο στάδιο της προετοιμασίας. Οξείες και απότομες αλλαγές, αναμένονται αυτήν τη περίοδο.

Όταν ο Μαρξ και ο Ένγκελς έγραψαν το Μανιφέστο, ήταν δύο νεαροί 29 και 27 χρονών αντίστοιχα. Έγραφαν σε μια περίοδο μαύρης αντίδρασης. Η εργατική τάξη ήταν προφανώς σε παράλυση. Το Μανιφέστο γράφτηκε στις Βρυξέλλες, όπου οι συντάκτες του είχαν αναγκαστεί να καταφύγουν ως πολιτικοί πρόσφυγες. Και όμως, την ίδια στιγμή, όταν το Κομμουνιστικό Μανιφέστο είδε για πρώτη φορά το φως της ημέρας, τον Φεβρουάριο του 1848, η επανάσταση είχε ήδη ξεσπάσει στους δρόμους του Παρισιού και κατά τους επόμενους μήνες είχε διαδοθεί σαν πυρκαγιά μέσα από το σύνολο σχεδόν της Ευρώπης.


Μπαίνουμε σε μια πολύ ταραχώδη περίοδο που θα διαρκέσει για μερικά χρόνια
, παρόμοια με την περίοδο στην Ισπανία του 1930 - 1937. Θα υπάρχουν ήττες και αποτυχίες, αλλά υπό αυτές τις συνθήκες οι μάζες θα μάθουν πολύ γρήγορα. Φυσικά, δεν πρέπει να υπερβάλλουμε: είμαστε ακόμα στις αρχές μιας διαδικασίας ριζοσπαστικοποίησης. Αλλά είναι πολύ σαφές εδώ ότι είμαστε μάρτυρες της αρχής μιας αλλαγής της συνείδησης των μαζών. Ένας αυξανόμενος αριθμός ανθρώπων αμφισβητούν τον καπιταλισμό. Είναι ανοικτοί προς τις ιδέες του Μαρξισμού με έναν τρόπο που δεν συνέβαινε πριν. Κατά την επόμενη περίοδο, ιδέες που περιορίστηκαν σε μικρές ομάδες επαναστατών θα ακολουθήθούν απο εκατομμύρια.

Μπορούμε να απαντήσουμε ως εκ τούτου στον κ. Φουκουγιάμα ως εξής:
η ιστορία δεν έχει τελειώσει. Στην πραγματικότητα, έχει μόλις ξεκινήσει. Όταν οι μελλοντικές γενιές κοιτάξουν πίσω στον παρόν «πολιτισμό» μας, θα έχουν περίπου την ίδια στάση που έχουμε εμείς έναντι του κανιβαλισμού. Απαραίτητη προϋπόθεση για την επίτευξη υψηλότερου επιπέδου ανθρώπινης ανάπτυξης είναι η κατάληξη της καπιταλιστικής αναρχίας και η καθιέρωση ενός ορθολογικού και δημοκρατικού σχέδιου παραγωγής στο οποίο οι άνδρες και οι γυναίκες μπορούν να πάρουν τη ζωή και τις τύχες τους στα χέρια τους.

«Αυτό είναι αδύνατο! Ουτοπία!» θα πούν οι αυτοαποκαλούμενοι «ρεαλιστές». Αλλά αυτό που είναι εντελώς εκτός πραγματικότητας είναι να φανταστεί κανείς ότι τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα μπορεί να λυθούν με βάση το ισχύον σύστημα, που έχει φέρει τον κόσμο να παρουσιάζει αυτήν την θλιβερή κατάσταση. Το να πούμε ότι η ανθρωπότητα είναι ανίκανη να βρει μια καλύτερη εναλλακτική λύση από τους νόμους της ζούγκλας είναι μια τερατώδης δυσφήμηση της ανθρώπινης φυλής.


Με την αξιοποίηση του κολοσσιαίου δυναμικού της επιστήμης και της τεχνολογίας, την απαλλαγή τους από την τερατώδη δεσμά της ατομικής ιδιοκτησίας και του εθνικού κράτους, θα είναι δυνατό να επιλυθούν όλα τα προβλήματα που καταπιέζουν τον κόσμο μας και τον απειλούν με καταστροφή. Η αληθινή ανθρώπινη ιστορία θα αρχίσει μόνον όταν οι άνδρες και οι γυναίκες έχουν θέσει τέλος στην καπιταλιστική δουλεία και θα κάνουν τα πρώτα βήματα προς την κατεύθυνση της ελευθερίας.

Σάββατο 16 Απριλίου 2011

Η ψευτοδημοκρατία που ζούμε μπορεί να αρέσκεται να ονομαστεί πράσινη, κόκκινη, ή ροζ. Η ουσία είναι όμως πως μέσα της ήταν και είναι ΜΑΥΡΗ.

http://vasiliskos2.blogspot.com              ΠΑΙΡΝΟΥΝ ΤΑ ΔΩΡΑ ΠΙΣΩ ΜΕ ΤΟΥΣ ΤΟΚΟΥΣ.

Πολλοί άνθρωποι ακόμα και σήμερα συνεχίζουν να πιστεύουν μέσα τους πως αυτή η επίθεση του παγκόσμιου καπιταλισμού είναι κάτι το νέο. Ενα καινούργιο πρόσωπο μια νέα μορφή του παγκόσμου κεφαλαίου. Οσο συνεχίζουμε να το βλέπουμε έτσι είναι σαν να κόβουμε το νήμα της ιστορίας. Η ιστορία όμως είναι μια συνέχεια και τίποτα από όσα συμβαίνουν σήμερα δεν είναι ξαφνικά και απρόβλεπτα. Είναι το αποτέλεσμα προηγούμενων συμβάντων και αυτό που βιώνουμε είναι τα αποτελέσματα.

Οποια και να είναι η  ιδεολογία μας η αλήθεια υπάρχει και είναι μία,  άσχετα αν μας αρέσει να τη μεταφράζουμε όπως μας συμφέρει ή όπως την έχουμε κατανοήσει. Ο καπιταλισμός ποτέ δεν δώρισε τίποτα. Η πρόοδός του, οι ανέσεις του, οι δυνατότητες που έδωσε στο δυτικό κόσμο, τα εργατικά δικαιώματα, τα νομοσχέδια που κατέθετε, οι δημοκρατίες που κατασκεύαζε δεν ήταν ποτέ επιλογές για ένα κράτος δικαίου. ΗΤΑΝ ΔΩΡΟΔΟΚΙΕΣ.


Δεν μας χάριζαν τίποτα. Απλά απέναντι υπήρχε ένα αντίπαλο δέος που έπρεπε με κάθε τρόπο να πολεμηθει. Να μη προλάβει να βρει το δρόμο του. Η μάχη δινόταν σε δυο επίπεδα. Εσωτερικά οι χώρες "του παραπετάσματος" έδιναν τη δική τους μάχη και τρώγανε τα σπλάχνα τους. Εξωτερικά έπρεπε να γίνει οτιδήποτε για να χαθει αυτή η μάχη όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Η εξωτερική μάχη δόθηκε με πολλούς τρόπους. Με τους πιο σκληρούς - πόλεμοι, δικατορίες, εμφύλιοι, διωγμοί, εξοντώσεις κάθε φωνής διαμαρτυρίας, αντεπαναστάσεις - και όταν χρειάστηκε να ησυχάσουν τα πνεύματα, άρχισε η δωροδοκία. Αρχισαν οι παραχωρήσεις. Και τα δώρα. Αρχισε να κατασκευάζεται ένα ανθρώπινο πρόσωπο στο τέρας γεμάτο χαμόγελα που υποσχόταν παραδείσους και που έδειχνε περιφρονητικά με το δάχτυλο τους δυστυχισμένους της άλλης μεριάς επαναλαμβάνοντας συνέχεια. Αν πάτε προς τα εκεί θα γίνεται έτσι.


Οι λαοί δεν έμαθαν ποτέ στ΄αλήθεια ποιο ήταν αυτό το έτσι. Το γνώριζαν απλά σαν μια φράση "αυτοί έχουν λιγότερα από εμάς, και ζουν σε ένα καθεστώς που δεν θα τους αφήσει περιθώρια να έχουν περισσότερα, ενώ εμείς ζούμε σε ένα σύστημα που κι ο τελευταίος ανθρωπάκος μπορεί να φτάσει να έχει τα πάντα"  Κι ακόμα χειρότερα . Οπως στη περίπτωση της Ελλάδας όπου αντιμετώπισε ένα εμφύλιο σπαραγμό, το σύστημα εκμεταλλεύτηκε με κάθε τρόπο ακόμα και τα πατριωτικά συναισθήματα εμφυσώντας μέσα στις ψυχές του κόσμου το μίσος για εκείνους που θα ερχόντουσαν να μας αρπάξουν τη πατρίδα. Πετυχαίνοντας γενιές ολόκληρες να γαλουχηθούν με την αντίληψη πως η ψευτοδημοκρατία μας νοιαζόταν τάχα για τη πατρίδα. (αυτοί που τώρα κοιτούν σαν χαμένοι και προσπαθούν να καταλάβουν πως βρέθηκαν ξαφνικά σε μια πατρίδα που έχει πουληθεί χωρίς οι παλιοκομουνιστές να έχουν πάρει ποτέ την εξουσία.....)


Μάθαμε πως τάχα εμείς ζούμε σε ένα σύστημα που μας δίνει τις δυνατότητες να φτάσουμε όπου επιθυμούμε, με όποιο τρόπο επιθυμούμε.

Το καπιταλιστικό σύστημα δεν απαγόρευε τίποτα , εκτός από την επιθυμία να μην το επιθυμείς. Και αυτή την δυνατότητα , δηλαδή να μπορέσουν οι λαοί να δουν τι πραγματικά πρεσβεύει,  όταν κατάλαβε ότι είναι ασύμφορο να τη χτυπάει με τη βία, προτίμησε να την τσακίσει με τις δωροδοκίες.Πάρτε, απολαύστε, δανειστείτε, αγοράστε, καταναλώστε, ελεύθερα, ασύδοτα. Δεν υπάρχουν όρια συνειδησιακά, δεν υπάρχουν χτυπήματα κάτω από τη μέση. Δεν υπάρχουν αδικημένοι. Υπάρχουν απλά άχρηστοι που δεν τα καταφέρνουν. Μεγάλωσαν οι λαοί πιστεύοντας ακριβώς αυτό. Πως δεν υπάρχει αδικία. Μόνο κακή εκμετάλλευση των ευκαιριών που δινόντουσαν. Δεν υπάρχουν λόγοι να ρίξει κανείς το τύραννο γιατί τύραννος δεν υπήρχε. Ο τύραννος υπήρχε μόνο από την απέναντι μεριά. Απειλητικός, έτοιμος να καταστρέψει την ευαδαιμονία μας. Ετοιμος να μας απειλεί με τις βόμβες του, έτοιμος να επιτεθεί στον επίγειο παράδεισό μας.

Ζητωκραυγές όταν ο τύραννος έπεσε. Φωνές ελπίδας και χαράς πως επί τέλους η ανθρωπότητα απαλλάχτηκε από μια πληγή που απειλούσε τη καλοπέρασή της. Οταν αυτό συνέβη πολύ απλά δεν υπήρχε κανένας λόγος πλέον να συνεχιστούν οι δωροδοκίες. Και όχι μόνο. Τα κεφάλαια που κατατέθηκαν στο όνομα των λαών για να τους κρατήσουν υποταγμένους, πνευματικά στερημένους και με αλλοιωμένη συνείδηση, τώρα πρέπει να τα πάρουν πίσω και μάλιστα με τους τόκους.


Το τι συνέβει στη Σοβ.Ενωση θα αναλύεται για χρόνια ακόμα,  και οι τσακωμοί θα συνεχίζονται. Το ότι οι καθώς πρέπει πολίτες με τις ήσυχες συνειδήσεις νοιώθουν πως ήταν μια μεγάλη νίκη η συντριβή των καθεστώτων του παραπετάσματος είναι κάτι που έχει παγιωθεί στις καρδιές πολλών ανθρώπων. Το συναίσθημα αμηχανίας, ντροπής ή και ενοχής των απανταχού αριστερών επίσης θα συνεχίζει να υπάρχει και να φρενάρει τη αισιοδοξία , την ελπίδα για τη δυνατότητα μιας νέας επανάστασης. Ομως όλα αυτά δεν αφορούν πλέον τους τωρινούς άρχοντες του κερδους. Τους αφήνουν παντελώς αδιάφορους. Είναι πρόβλημα δικό μας να ζήσουμε με τα συντρίμια της αφέλειάς μας ή της ανοησίας μας. Είναι πρόβλημα δικό μας να ζήσουμε με τα αποτελέσματα της απληστείας μας και της αδιαφορίας μας για το χτίσιμο ενός καλύτερου κόσμου.


Αυτά που τώρα καλούμαστε να πληρώσουμε ήταν εκεί πάντα. Ηταν οι όροι με τα ψιλά γράμματα που υπάρχουν στο κάθε συμβόλαιο. Απλά προκειμένου να χορτάσουμε τις επιθυμίες μας, τις φιλοδοξίες μας, τη πάρτη μας, ποτέ δεν τα διαβάσαμε. Υπογράφαμε χωρις τύψεις την εξουσιοδότηση να σκέφτονται και να πράττουν άλλοι στη θέση μας. Να σχεδιάσουν και να χειριστούν άλλοι  το μέλλον μας. Εμείς απλά ήμασταν ήσυχοι πως ζούμε στο παράδεισο. Φυσικά γύρω μας υπήρχαν χιλιάδες ενδείξεις για το αποτρόπαιο πρόσωπο του καπιταλισμού. Υπήρχαν εικόνες πολέμου, δυστυχίας, εγκλημάτων , διώξεων, εκμετάλλευσης των λαών, ανισότητα στη κατανομή των αγαθών, κυβερνήσεις που λειτουργούσαν ληστρικά, ασύδοτα, φασιστικά αλλά όλα αυτά νομίζαμε πως δεν αφορούσαν εμάς.

Ηταν παράλληλες με το προσωπικό μας κυνηγητό για κέρδος, ευημερία, επιτυχία, χόρτασμα. Οι χορτάτοι είχαν δημιουργήσει την αντίληψη πως το χόρτασμα τους δινόταν τσάμπα χωρίς επιπτώσεις. Λϊγες φορές πέρασε από το μυαλό μας η σκέψη ΓΙΑΤΙ κάποτε έγιναν επαναστάσεις και κινήματα εναντίον των τυράννων. Ξεχάσμε με ΠΌΙΟ ΤΡΟΠΟ κατακτήθηκαν τα δικαιώματα που εμείς απολαμβάναμε. Ξεχάσαμε ΤΙ ΘΑ ΗΜΑΣΤΑΝ αν κάποια εκατομύρια δεν είχαν θυσιαστεί για να αποτιναχτεί από πάνω μας το μαστίγιο κι η δουλεία. Ξεχάσαμε πόσο λίγο ενδιαφέρονται για τη ζωή μας και το μέλλον μας εκείνοι που έχουν και κατέχουν.

Μέσα στη ξέφρενη κούρσα της ψεύτικης ευημερίας μας, μεθυσμένοι, διαγράψαμε κάθε αμφιβολία. Η Σοβ. Ενωση έπεσε. Το τι συνέβη εκεί ίσως θα έπρεπε να μας έχει ανησυχήσει περισσότερο από οτιδήποτε άλλο. Το γιατί απέτυχε η επανασταστη και το γιατί μάθαμε να τη μισούμε τόσο πολύ θα έπρεπε να μας ψυλιάσει. Ακόμα και αν ήμασταν κάθετα αντίθετοι ιδεολογικά με τη προοπτική μιας τέτοιας επανάστασης, ακόμα κι αν μέσα μας πιστεύαμε πως ήταν μια σκέτη αποτυχία ή ακόμα και μια πληγή που έπρεπε να κλείσει (γιατί έτσι μας είχαν κάνει να πιστέψουμε) θα έπρεπε να σκεφτούμε πως οι αγώνες που έκαναν οι προηγούμενοι από εμάς με το όραμα ενός καλύτερου κόσμου, μέσα από τις πιο σκοτεινές εποχές που οι δυστυχισμένοι λαοί ήταν απλά ένα κομμάτι κρέας χωρίς καμμιά σημασία για το αν θα ζουν ή αν θα πεθαίνουν, ένα υπηρετικό προσωπικό στις επιθυμίες της άρχουσας τάξης, μας έδωσαν ένα περιθώριο για να ζήσουμε καλύτερα και το κυριότερο μας έδωσαν ένα μάθημα πως όταν οι λαοί σηκώνουν το ανάστημα όλα μπορούν να ανατραπούν.


Η ήττα των επαναστάσεων δεν ήταν απλά η ήττα ενός καθεστώτος. Ηταν η τραγωδία του να πεισθούν οι λαοί πως τελικά όλα είναι μάταια. Να ξεχάσουν πως εκτός από υποταγμένοι μπορούν να γίνουν και ηρωικοί. Ομως το γεγονός πως κάποτε άνθρωποι βρήκαν το τρόπο να σπάσουν τα δεσμά, μμας δείχνει το δρόμο πως πάντα μπορούμε να βρούμε το τρόπο να παλέψουμε για την ελευθερία μας. Και κανένας τρόπος δεν είναι δεδομένο ποιος θα είναι. Τότε ήταν έτσι τώρα ίσως αλλοιώς. Αυτό το αλλιώς αξίζει να το βρούμε. Κι αν δεν συνειδητοποιήσουμε έγκαιρα πόσο επικίνδυνη είναι η κατασταση αυτό το αλλιώς μπορεί να έχει τραγική κατάληξη. Γιατί ανάμεσα τους πολίτες που ανάβει ξανά μια σπίθα μέσα τους και θέλουν με ειλικρίνεια και θάρρος να κάνουν κάτι, υπάρχουν εκείνοι που θα δράσουν για να κατευθύνουν αυτή τη σπίθα σε όποια κατεύθυνση θεωρήσουν ότι θα έχουν καλύτερο κέρδος.


Πατριώτες, έλληνες, προσέξτε. Οι σπόροι που δηλητηρίασαν τόσα χρόνια τη πατρίδα μας υπάρχουν ακόμα και κινούνται ανάμεσά μας από όλες τις πλευρές. Με διαφορετικά χρώματα μεταξύ τους, και παραπλανώντας πάλι. Στην Ελλάδα κανείς δεν τιμωρήθηκε ποτέ για τα εγκλήματα που έχει διαπράξει, άρα όλοι ανάμεσά μας είναι ή τα παιδιά τους. Είναι δύσκολο να κατορθώσουμε να πιστέψουμε ποιος είναι απατεώνας και ποιος όχι. Ομως επιβάλλεται κάποια στιγή όλο αυτό το ασκέρι ξεπουλημένων να ξεσκεπαστεί και να απομακρυνθεί από τις ζωές μας όποιας απόχρωσης και να είναι.


Σε έναν καπιταλισμό τι αντιπαρατάσσει σήμερα η Αριστερά;

http://rigasili.blogspot.com/2011/04/blog-post_1645.html

του Άγγελου Μανταδάκη


Η δημοφιλία του καπιταλιστικού συστήματος - της ιδεολογίας της ελεύθερης αγοράς - υποχωρεί κατακόρυφα στην κορωνίδα του καπιταλισμού τις ΗΠΑ, αλλά αυξάνεται στην κομμουνιστική Κίνα.

Σύμφωνα με δημοσκόπηση του GlobeScan σε είκοσι πέντε χώρες, σήμερα στις ΗΠΑ μόνο το 59% συμφωνούν ότι το καλύτερο στον κόσμο είναι το σύστημα της ελεύθερης αγοράς. Μόλις παραπάνω από τον μέσο όρο των 25 κρατών της έρευνας που είναι στο 54%. Οι υποστηριχτές του καπιταλισμού στις ΗΠΑ το 2002 έφταναν στο 80% του πληθυσμού.

Αντίθετα η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, εμφανίζεται σαν μια από τις πιο ισχυρές υποστηρίχτριες του καπιταλισμού, με 68% θετικές γνώμες, έναντι του 66% το 2002. Επίσης η Βραζιλία του μέχρι πρόσφατα προέδρου Λούλα, βρίσκεται ψηλά σε υποστήριξη του καπιταλισμού με 68% θετικές γνώμες. Στην πρώτη θέση είναι η Γερμανία με 69%.

Στις πιο φανατικά «αντικαπιταλιστικές» χώρες του κόσμου συγκαταλέγεται η Γαλλία όπου μόνο το 30% απάντησαν στην σχετική ερώτηση ότι συμφωνούν «λίγο» ή «πολύ» με την ανωτερότητα του καπιταλιστικού συστήματος (ήταν 42% πριν από δέκα χρόνια).

Η απώλεια απήχησης των ιδεών της ελεύθερης αγοράς, είναι σαφής ανάμεσα στους Αμερικανούς πολίτες που το εισόδημά τους είναι κάτω από τα 20.000 δολάρια. Από το 76% το 2002 έπεσε στο 44% μέσα σε ένα χρόνο.

Και όπως υπογραμμίζει ο Economist, αυτή είναι και η μεγαλύτερη ζημιά ακόμα και από την αύξηση του χρέους και τη μείωση της παραγωγής που επιφέρει η οικονομική κρίση στον καπιταλισμό.

Σε έναν καπιταλισμό που μπορεί να διαφέρει στην Κίνα - όπου είναι σκληρός αλλά φρέσκος ακόμα - από την Αμερική και τη Γαλλία που είναι ο αδίστακτος νεοφιλελευθερισμός, το σύστημα και οι ιδέες της ελεύθερης (ανεξέλεγκτης) αγοράς έχουν γενικά τρωθεί.

Και το ερώτημα: Απέναντί του τι αντιπαρατάσσει σήμερα η Αριστερά; Ποια διαφορετική αφήγηση, ποιο συνεκτικό όραμα κοινωνικής δικαιοσύνης και αλληλεγγύης σε έναν κόσμο τόσο σύνθετο;

Παρασκευή 15 Απριλίου 2011

εξαρχεια παιδια και βια

http://rigasili.blogspot.com/

Τον Δεκέμβριο του 2008, σε μια ραδιοφωνική εκπομπή του ΣΚΑΙ από την πλατεία Εξαρχείων με κατοίκους, καταστηματάρχες, αναρχικούς, δασκάλους και άλλους, μια κυρία είχε πει κάτι πολύ ενδιαφέρον, στο οποίο, βέβαια, κανείς δεν έδωσε σημασία γιατί το είπε ήρεμα και όχι ουρλιάζοντας.

Αυτή η καλή κυρία –που νομίζω πως ήταν καθηγήτρια αλλά μπορεί να ήταν και απλή νοικοκυρά (δεν το θυμάμαι)- είχε πει πως ένα παιδί που ζει και μεγαλώνει στα Εξάρχεια υφίσταται τόσες ταπεινώσεις από τους αστυνομικούς, ώστε, μέχρι να γίνει 15 ετών, έχει μάθει να μισεί τους αστυνομικούς.  

Είχε αναφέρει παραδείγματα με παιδιά που γυρνούσαν από το σχολείο και τα πήγαιναν οι αστυνομικοί κάθε τρεις και λίγο στο τμήμα επειδή δεν τους άρεσαν τα ρούχα τους, τα μαλλιά τους κλπ. Όποιος κυκλοφορεί στους δρόμους της Αθήνας –και δεν παρακολουθεί τη ζωή από την τηλεόραση- θα έχει παρατηρήσει αρκετές φορές την άθλια συμπεριφορά κάποιων αστυνομικών απέναντι σε έφηβους και έφηβες.

Θυμήθηκα τα λόγια αυτής της κυρίας, όταν, πρόσφατα, περπατούσα με μια φίλη μου σε κεντρικό δρόμο της Αθήνας και πέσαμε πάνω σε τέσσερις αστυνομικούς που είχαν σταματήσει τρία μικροκαμωμένα παιδιά –δυο αγόρια και ένα κορίτσι- που δεν ήταν πάνω από 15 ετών. Ο ένας αστυνομικός είχε απομονώσει τον ένα νεαρό και του μιλούσε πολύ άγρια – ο πιτσιρικάς ήταν τρομαγμένος, κοιτούσε κάτω και δεν μιλούσε. Σταματήσαμε λίγα μέτρα πιο κει, έβγαλα τη φωτογραφική μηχανή και κοιτούσα στα μάτια τον αστυνομικό χωρίς να πω λέξη. Σε μισό λεπτό, οι αστυνομικοί άφησαν τα παιδιά να φύγουν. Φύγαμε προς την ίδια κατεύθυνση και ρώτησα τα παιδιά γιατί τα σταμάτησαν. Δεν υπήρχε λόγος – τα σταμάτησαν χωρίς λόγο.

Σε μια από τις συνεντεύξεις που έδωσε το τελευταίο διάστημα ο σκηνοθέτης Αργύρης Παπαδημητρόπουλος –με αφορμή την προβολή της ταινίας «Wasted Youth» που περιγράφει μια ημέρα ενός έφηβου και ενός αστυνομικού- είχε πει πόσο τον βοήθησε στα γυρίσματα η ματιά του άλλου σκηνοθέτη της ταινίας, του Γερμανού Γιάν Φόγκελ. Ο Φόγκελ έρχεται από μια χώρα που τα παιδιά δεν μεγαλώνουν μαθαίνοντας να μισούν τους αστυνομικούς – δηλαδή, το αντίθετο απ’ αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα.

Είναι σίγουρο πως η πολιορκία της Κερατέας από τα ΜΑΤ για πάνω από 4 μήνες δεν θα φύγει καθόλου εύκολα από τη μνήμη των παιδιών της Κερατέας. Η επιλογή της κυβέρνησης να χρησιμοποιήσει τα ΜΑΤ –και όχι τον διάλογο- για να αντιμετωπίσει τις αντιδράσεις των κατοίκων στη δημιουργία ΧΥΤΑ έχει αποτελέσματα που φαίνονται τώρα και αποτελέσματα που θα φανούν στο μέλλον. Ο τρόπος που θα αντιμετωπίζουν τα σημερινά παιδιά της Κερατέας στο υπόλοιπο της ζωής τους τους αστυνομικούς είναι ένα από αυτά. Και αυτό κανείς δεν μοιάζει να το σκέφτεται.

Όταν τα κυβερνητικά στελέχη δέχονται επιθέσεις, χρησιμοποιούν πάντα ως επιχείρημα το δικαίωμα της ελεύθερης έκφρασης. Από την άλλη, η κυβέρνηση χρησιμοποιεί την Αστυνομία, για να σταματήσει βίαια όποιες άλλες φωνές υπάρχουν. Το δικαίωμα ελεύθερης έκφρασης το έχουν μόνο οι κυβερνώντες και οι ισχυροί– οι υπόλοιποι οφείλουν να υπακούουν στις διαταγές.

Η βία απλώνεται στη χώρα με γρήγορους ρυθμούς και το να την καταδικάζεις φραστικά δεν είναι αρκετό – για την ακρίβεια, είναι ανόητο. Εκτός από τη σωματική βία, υπάρχει η βία της ανεργίας, της φτώχειας, της πείνας, της εξαθλίωσης – ας μετρήσει κάποιος τις αυτοκτονίες.

Επίσης, υπάρχει η λεκτική βία. Το «μαζί τα φάγαμε» του Πάγκαλου ήταν εξαιρετικά βίαιο. Τα συνεχή ψέματα του Παπανδρέου και του Παπακωνσταντίνου είναι βία. Η προσπάθεια επιβολής με το ζόρι της μιας άποψης μέσω των καθεστωτικών ΜΜΕ είναι βία• οι συχνότητες είναι δημόσιο αγαθό και όχι ιδιωτικό, για να γίνεται προπαγάνδα – θα πρέπει να ακούγονται όλες οι απόψεις ισότιμα.

Βία είναι και η απόλυτη ατιμωρησία όσων πλούτισαν σε βάρος της χώρας και τώρα κυκλοφορούν ελεύθεροι, συμβουλεύοντας τους πολίτες να κάνουν θυσίες.

Το έγραψα και το ξαναέγραψα πολλούς μήνες πριν πως το μεγάλο πρόβλημα της χώρας δεν είναι η χρεοκοπία. Το μεγάλο πρόβλημα της χώρας είναι η κατάργηση της Δικαιοσύνης που οδηγεί στην ανομία. Και αυτή η ανομία ξεκινάει από την πλήρη ατιμωρησία των υπευθύνων για τη χρεοκοπία της χώρας. Αν δεν έχει πάει κανένας πολιτικός στη φυλακή –και ούτε καν σε δίκη- για τη χρεοκοπία της χώρας, δεν μπορείς να βάλεις κανέναν πολίτη στη φυλακή. Έχουν όλοι άλλοθι.

Πόσω μάλλον, όταν όχι μόνο κανένας πολιτικός δεν έχει οδηγηθεί στη Δικαιοσύνη, αλλά συνεχίζουν όλοι να είναι στις θέσεις τους, να δίνουν εντολές και να παίρνουν τους παχυλούς μισθούς τους. Αυτή η ατιμωρησία στέλνει το μήνυμα σε όλους τους πολίτες πως μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν και να παραμένουν ατιμώρητοι. Μέχρι να πληρώσουν οι υπεύθυνοι για τη χρεοκοπία, είμαστε όλοι αθώοι για όλες μας τις ενέργειες – και αυτό είναι πάρα πολύ επικίνδυνο για τις ζωές όλων μας.

Όσο και αν γίνεται αφόρητη προπαγάνδα για την ίση ευθύνη των πολιτών στη χρεοκοπία της χώρας, οι χώρες κυβερνώνται από τους πολιτικούς. Οι πολίτες θα αναλάβουν τις ευθύνες τους, όταν οι ηγέτες τους αναλάβουν τις δικές τους ευθύνες.

Συναντάω κάθε μέρα τη βία στους δρόμους. Τυφλή βία. Και δεν μπορείς να την αγνοήσεις επειδή δεν έτυχε σε εσένα αλλά σε κάποιον πιο άτυχο ή πιο αδύναμο. Δεν θυμάμαι ποτέ άλλοτε να τηλεφωνώ τρεις φορές την ημέρα στη μητέρα μου για να δω αν είναι καλά, αν επέστρεψε σπίτι, αν κλείδωσε και αν έβαλε συναγερμό – θα νομίζει πως είμαι υποχόνδριος.

Η βία δεν αντιμετωπίζεται με τη βία των δυνάμεων καταστολής. Η βία αντιμετωπίζεται με Δικαιοσύνη.

Αυτά είχα να πω. Και ξέρω, βέβαια, πως κανείς δεν θα δώσει σημασία. Όπως δεν είχε δώσει σημασία και στα λόγια της κυρίας στα Εξάρχεια.

Τετάρτη 13 Απριλίου 2011

ΤΖΟΓΟΣ ΚΑΙ ΠΛΑΝΗΤΗΣ



Αλλά οι παίκτες το ξέρουν: στο τέλος όσοι τζογάρουν στο Λας Βέγκας χάνουν περισσότερα από όσα κερδίζουν. Ως κοινωνία, τζογάρουμε - με τις μεγάλες μας τράπεζες, με τα πυρηνικά μας εργοστάσια, με τον πλανήτη μας. Οπως και στο Λας Βέγκας, οι λίγοι τυχεροί - οι τραπεζίτες που έθεσαν σε κίνδυνο την οικονομία μας και οι ιδιοκτήτες των εταιρειών ενεργείας που έθεσαν σε κίνδυνο τον πλανήτη μας - μπορεί να την γλιτώσουν.  Αλλά κατά μέσον όρο και σχεδόν βέβαια, εμείς ως κοινωνία, όπως όλοι οι τζογαδόροι, θα χάσουμε. Αυτό, δυστυχώς, είναι ένα μάθημα από την καταστροφή της Ιαπωνίας, το οποίο συνεχίζουμε να αγνοούμε με κίνδυνο για την επιβίωσή μας.

Οι επιπτώσεις του σεισμού στην Ιαπωνία - ιδίως η συνεχιζόμενη κρίση στο πυρηνικό εργοστάσιο της Φουκουσίμα - έχουν θλιβερά μαθήματα να διδάξουν για όσους μελετούν το αμερικανικό χρηματοπιστωτικό Κραχ του 1929 πριν από την μεγάλη ύφεση. Και τα δύο γεγονότα αποκαλύπτουν πόσο άσχημα μπορούν οι αγορές και οι κοινωνίες να διαχειριστούν υπαρκτούς κινδύνους.

Φυσικά, κατά μία έννοια, δεν υπάρχει σύγκριση μεταξύ της τραγωδίας του πρόσφατου σεισμού - ο οποίος άφησε περισσότερους από 25.000 νεκρούς ή αγνοούμενους - και της παλαιάς οικονομικής κρίσης. Αλλά όταν μιλάμε για την πυρηνική καταστροφή στη Φουκουσίμα, υπάρχει ένα κοινό ζήτημα στα δύο γεγονότα.


Ειδικοί στις πυρηνικές και χρηματοπιστωτικές βιομηχανίες μάς διαβεβαίωσαν ότι οι νέες τεχνολογίες είχαν σχεδόν εξαφανίσει το ρίσκο της καταστροφής. Τα γεγονότα τους διέψευσαν: όχι μόνον υπήρχαν οι κίνδυνοι, αλλά οι επιπτώσεις τους ήταν τόσο τεράστιες που έσβησαν εύκολα όλα τα υποτιθέμενα κέρδη.


Εχουμε έρθει αντιμέτωποι με μεγάλα και σπάνια ρίσκα τα τελευταία χρόνια, αλλά έχουμε κάνει λίγα πράγματα για να τα θέσουμε υπό έλεγχο.


Οι πολύ μεγάλες για να καταρρεύσουν τράπεζες, και οι αγορές στις οποίες συμμετέχουν, ξέρουν τώρα ότι θα διασωθούν αν μπλέξουν άσχημα. Ως αποτέλεσμα, αυτές οι τράπεζες μπορούν να δανειστούν με ευνοϊκούς όρους, και να κερδίσουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Κατά τον ίδιον τρόπο, ενώ η Γερμανία έχει κλείσει τους παλαιότερους πυρηνικούς αντιδραστήρες της, στις ΗΠΑ και αλλού, άλλα πυρηνικά εργοστάσια που έχουν τον ίδιο ελαττωματικό σχεδιασμό με της Φουκουσίμα εξακολουθούν να λειτουργούν.


Για τον πλανήτη, υπάρχει ακόμη ένας κίνδυνος, ο οποίος είναι σχεδόν μια βεβαιότητα: η παγκόσμια υπερθέρμανση και η κλιματική αλλαγή. Αν υπήρχαν άλλοι πλανήτες στους οποίους θα μπορούσαμε να μετακομίσουμε με χαμηλό κόστος στην περίπτωση του σχεδόν βέβαιου αποτελέσματος που προβλέπουν οι επιστήμονες, κάποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι είναι ένα ρίσκο που αξίζει να το πάρουμε.


Αλλά οι παίκτες το ξέρουν: στο τέλος όσοι τζογάρουν στο Λας Βέγκας χάνουν περισσότερα από όσα κερδίζουν. Ως κοινωνία, τζογάρουμε - με τις μεγάλες μας τράπεζες, με τα πυρηνικά μας εργοστάσια, με τον πλανήτη μας.


Οπως και στο Λας Βέγκας, οι λίγοι τυχεροί - οι τραπεζίτες που έθεσαν σε κίνδυνο την οικονομία μας και οι ιδιοκτήτες των εταιρειών ενεργείας που έθεσαν σε κίνδυνο τον πλανήτη μας - μπορεί να την γλιτώσουν.


Αλλά κατά μέσον όρο και σχεδόν βέβαια, εμείς ως κοινωνία, όπως όλοι οι τζογαδόροι, θα χάσουμε. Αυτό, δυστυχώς, είναι ένα μάθημα από την καταστροφή της Ιαπωνίας, το οποίο συνεχίζουμε να αγνοούμε με κίνδυνο για την επιβίωσή μας.


* Ο κ.Τζόζεφ Στίγκλιτζ είναι κάτοχος του βραβείου Νομπέλ Οικονομικών και καθηγητής στο πανεπιστήμιο Κολούμπια των ΗΠΑ.