Σελίδες

Σάββατο 21 Ιουνίου 2014

Γιατί δεν ανεβαίνουν τα ποσοστά της ΑΝΤΑΡΣΥΑ;



Νίκος Βγέθης
Η ΑΝΤΑΡΣΥΑ κατά τη γνώμη μου έχει μια αξιοπρόσεκτη παρουσία στην ελληνική κοινωνία κι αξίζει μεγαλύτερου σεβασμού. Θα παρακαλούσα να φροντίσουν, όσοι συμμετέχουν στα καθοδηγητικά της όργανα,  να την αντιμετωπίζουν τουλάχιστον με αντίστοιχο σεβασμό με αυτόν που της δείχνει η χειμαζόμενη κοινωνία μας.
Τι άραγε φταίει;
Δεν αντέχω να διαβάζω άλλες αναλύσεις για την πολιτική συμμαχιών της ΑΝΤΑΡΣΥΑ. 
Είναι κανείς τόσο αφελής που να πιστεύει ότι η αριστερά είναι τόσο κοντά στο ιστορικό θρίαμβο που εξαρτάται η επιτυχία του μονάχα από μερικές ευφυείς κινήσεις τακτικής;
Η επαναστατική αριστερά βιώνει μια βαθύτατη ήττα. Ας το δούμε κατάματα.
1) Πολιτική ήττα. Ας μην κοροϊδευόμαστε. Η μαρξιστική επαναστατική Αριστερά, την οποία λοξοκοίταζαν οι καπιταλιστικές κοινωνίες όταν αναζητούσαν ένα σοσιαλιστικό αύριο, ήταν τα "ορθόδοξα" Κομμουνιστικά Κόμματα που είχαν την έγκριση της Μόσχας. Η υπόλοιπη επαναστατική αριστερά ήταν είτε από πρακτική πολιτική σκοπιά "γκρουπούσκουλα" είτε στο δρόμο της σοσιαλδημοκρατικοποίησης (Ευρωκομμουνισμός). Η διάλυση των "σοσιαλιστικών" χωρών κι η συνακόλουθη εξαφάνιση του ιστορικού πολιτικού ρεύματος, συνιστά την, εκ των πραγμάτων,  εξαφάνιση της επαναστατικής αριστεράς από το πολιτικό προσκήνιο.  τουλάχιστον αυτό καταλαβαίνει ο κόσμος. Η επαναστατική αριστερά αποτελεί σήμερα πολιτική γραφικότητα που πρέπει να επανακατακτήσει την κοινωνική αποδοχή.
2) Ιδεολογική ήττα. Είτε μας αρέσει είτε όχι, η Ακαδημία Επιστημών της ΕΣΣΔ έβαλε το μαρξισμό στην κατάψυξη.  Δεν πρέπει να υποτιμάμε τις μεμονωμένες αξιόλογες προσπάθειες που έγιναν με σκοπό την εξέλιξη αυτού του επαναστατικού ιδεολογικού ρεύματος, ακόμα και μέσα στην ΕΣΣΔ.  Όμως ήταν πρακτικά αδύνατο αυτές οι εξαιρέσεις να ανταποκριθούν στο ιστορικό τους έργο. Ο αστισμός είχε και διέθετε κολοσσιαίους πόρους στους μηχανισμούς ιδεολογικής κυριαρχίας κι από την άλλη πλευρά η "αφρόκρεμα" της επαναστατικής διανόησης, είτε -στην πλειοψηφία της- είχε υποταχθεί στη γραφειοκρατικοποιημένη -πλην όμως "επίσημη"- ερμηνεία του μαρξισμού, είτε αναλωνόταν στην διαπάλη με τη γραφειοκρατία αυτή.  Πολύ λίγη ενέργεια κατέληγε στην ουσιαστική ανάπτυξη του μαρξισμού.
Κάποτε οτιδήποτε ριζοσπαστικό στη σκέψη είτε προερχόταν είτε κατέληγε στο μαρξισμό.  Εδώ και σχεδόν έναν αιώνα, οι "επίσημοι πολιτικοί εκφραστές" του μαρξισμού " (π.χ. ΚΚΕ) αντιμετώπιζαν εχθρικά οτιδήποτε το καινούριο. Έτσι ο μαρξισμός έμεινε στάσιμος για έναν ολόκληρο αιώνα.
Αυτός ο κατεψυγμένος μαρξισμός, από κυρίαρχη ιδεολογία έγινε περιθωριακή και , σε όλες τις πλευρές της ανθρώπινης δραστηριότητας, κυριαρχούν σήμερα ιδεολογήματα ξένα στο μαρξισμό. Όπως το Big-bang κι η κυριαρχία του αγνωστικισμού στις θετικές επιστήμες.
Η παρέμβαση επιστημόνων  και φιλοσόφων με μαρξιστικό προσανατολισμό είναι για πολλές δεκαετίες απλά δον-κιχωτικές (π.χ. Μπιτσάκης).
 3) Έλλειψη Στρατηγικής. Κάποτε οι επαναστάτες πίστευαν ότι είχαν δίκιο κι αυτήν την πεποίθηση τη μοιράζονταν με εκατομμύρια ανθρώπους. Έτσι, οι λαοί μπορούσαν εύκολα να "παραβλέψουν" τα λουτρά αίματος που συνόδευαν πάντα τους "δρόμους προς τον Ουρανό".  Στην υπερβολή που αναπτύχθηκε γύρω από τον "επαναστατικό πυρετό" που προσέβαλε ευρείες μάζες, στοιχημένες πίσω από τις σοσιαλιστικές κι απελευθερωτικές θεωρίες, η βία ξεπέρασε το ρόλο της ως αναγκαίο κακό αλλά έφτασε και στο σημείο να λατρεύεται αυτοτελώς. Το διάσημο πλέον "βία στη βία της εξουσίας", δεν αναφέρεται στη βία ως μέσον.
Σήμερα, όμως,  όλες  οι επαναστάσεις έχουν λίγο έως πολύ χαθεί. Με παρόμοια την αφετηρία και το τέρμα, το μόνο που μένει σταθερό είναι το λουτρό αίματος. 
Δεν βολεύτηκαν -λοιπόν- οι λαοί, ούτε έγιναν όλοι "οπορτουνιστές" κι "αναθεωρητές" κι ότι άλλο παρόμοιο ποταπό.  Απλά έμαθαν  από την εμπειρία τους. Προτιμούν τις εκλογές από τις επαναστάσεις. Μπορεί να μη φέρνουν κανένα αποτέλεσμα, αλλά τουλάχιστον δεν πονάνε τόσο.
Η στρατηγική των επαναστάσεων έχει πλέον ελάχιστους οπαδούς.
4) Οραματική ανεπάρκεια. Ο Μαρξ, συνέλαβε το σοσιαλισμό σαν άρνηση των αντιθέσεων του καπιταλισμού. Δυστυχώς γι εμάς, δεν περιέγραψε τις λεπτομέρειες στην λειτουργία κι οργάνωση του σοσιαλισμού. Παρόλα αυτά, ακόμα και μόνη της η αρχική διαπίστωση ήταν  κολοσσιαίας σημασίας.
Στην αντιπαράθεση των κομμουνιστών με τον πρώιμο καπιταλισμό των καταθλιπτικών φορντιανών γραμμών παραγωγής, των μαύρων αστικοποιημένων περιοχών της Μεγάλης Βρετανίας και του ανολοκλήρωτου  εκδημοκρατισμού των  αυταρχικών πολιτικών συστημάτων,  η επίκληση της άρσης των αρνητικών του καπιταλισμού ήταν ένα επαρκέστατο κίνητρο. Άλλωστε τότε οι προλετάριοι δεν είχαν να χάσουν παρά τις αλυσίδες τους. Δεν είχαν ούτε pc, ούτε i-phone, ούτε αυτοκίνητο. Η μαρξική θεωρητική διαπίστωση μετασχηματιζόταν αυτόματα σε πολιτικό αίτημα. Απέναντι σε έναν τόσο αποκρουστικό καπιταλισμό, δεν ήταν δα και πολύ δύσκολο να διεκδικήσεις την ηθική υπεροχή.
Σήμερα, οφείλει κανείς να αντιπαρατεθεί με ένα πλουσιότερο ιδεολογικό οπλοστάσιο. Είναι εύκολο να αποκαλείς το σοσιαλισμό εξουσία του λαού. Και το Ariel το συνιστούν 29 κατασκευαστές πλυντηρίων. Δε λέει πλέον σε κανέναν τίποτα. Πώς θα εκφράζεται η λαϊκή εξουσία; Με εκλογές; Ποιό θα είναι το πολιτικό αυτό σύστημα που θα εξασφαλίζει τη λαϊκή εξουσία; Εάν το ξέρουμε  γιατί δεν το λέμε; Εάν δεν το ξέρουμε, τότε τι ζητάμε από το λαό;
Ποιο είναι το οικονομικό σύστημα που θα εξασφαλίσει την απρόσκοπτη ανάπτυξη των μέσων παραγωγής; Θα υπάρχουν εταιρείες; Θα υπάρχουν διοικήσεις κι ανειδίκευτοι εργάτες; Θα υπάρχουν μέτοχοι και μετοχές ή θα τα έχει όλα το κράτος; Το κράτος ποιος θα το έχει;
Σήμερα στην οικονομική ζωή υπάρχει ένα χαοτικό αλλά υπαρκτό σύστημα λήψης αποφάσεων. Η κάθε οικονομική μονάδα αποφασίζει για την πάρτη της στα πλαίσια της οικονομίας της αγοράς. Στο σοσιαλισμό, ποιοι και πώς θα παίρνουν αποφάσεις; Είναι δυνατόν να υπάρξει κεντρικός σχεδιασμός σε ένα τόσο πολυδαίδαλο και περίπλοκο σύστημα, όπως είναι η σύγχρονη καπιταλιστική οικονομική ζωή; Τι θα κάνουμε λοιπόν; Θα "απλουστεύσουμε βίαια" την οικονομική ζωή ή θα φτιάξουμε ένα αποκεντρωμένο σύστημα διεύθυνσης; Τέλος πάντων, ακόμα κι εάν δεν ξέρουμε ακριβώς πως θα είναι, τι ονειρευόμαστε, πως το φανταζόμαστε, ποιο είναι το ιδανικό που θα θέλαμε να υλοποιήσουμε; Εάν δε μπορούμε να το περιγράψουμε, πώς έχουμε την απαίτηση να αποδεχθεί ο λαός την ανωτερότητά του;
5) Το πρότυπο του λαϊκού αγωνιστή
Ναι, το έχουμε χάσει κι αυτό!
Στο μεσοπόλεμο κι ακόμα λίγο μετά το Β' Παγκόσμιο, οι κομμουνιστές συνιστούσαν  ένα πρότυπο για την κοινωνία. Ήταν μορφωμένοι, ήταν ηθικοί (ότι κι εάν σήμαινε αυτό), ήταν δίκαιοι, δεν ήταν αργυρώνητοι, ίσα-ίσα ήταν υποδείγματα ανιδιοτέλειας, σέβονταν τις γυναίκες και τις αντιμετώπιζαν ισότιμα, υιοθετούσαν τις πρωτοποριακές  αντιλήψεις κοκ
Ο κόσμος τους καταλόγιζε έντονα ουτοπικά στοιχεία στην πολιτική τους πρόταση, αλλά όμως αναγνώριζαν την ανωτερότητά τους. 
Καταδιωκόμενοι μονίμως από το κράτος, δε μπορούσαν να ασκήσουν κάποιο επάγγελμα, άλλωστε μεγάλο χρονικό διάστημα της ζωής τους το πέρναγαν στις φυλακές.
Ήταν επαγγελματίες επαναστάτες σε μια ιστορική περίοδο που η διάχυτη αίσθηση της επικείμενης σοσιαλιστικής επανάστασης το δικαιολογούσε.
Σήμερα ξέρουμε ότι αυτή η στάση ζωής έχει πολλά προβλήματα.
Η απόσπαση από τον κοινωνικό ιστό των επαγγελματιών επαναστατών είναι πλέον απαράδεκτη. Άλλωστε, καταλαβαίνουμε ότι ένα μικρό σώμα ελίτ επαγγελματιών επαναστατών αποτελεί το συντομότερο δρόμο προς τη γραφειοκρατικοποίηση.
Αφού οι επαναστάτες πρέπει να ενταχθούν στην οικονομική ζωή, αρχίζουν τα πράγματα να είναι περισσότερο περίπλοκα. Πρέπει  να αναλαμβάνουν διοικητικούς ρόλους ή θα πρέπει να παραμένουν "αμόλυντοι" ανειδίκευτοι εργάτες;
Ποια πρέπει να είναι η στάση τους στην οικογένεια; Η συμμετοχή τους στη ζωή του σπιτιού, οι ευθύνη τους για την ανατροφή των παιδιών κοκ.
Ναι, να κάνουμε γελώντας κριτική στην διαγραφή του Παζολίνι για "ηθική ανεπάρκεια". Μπορούμε όμως να περιγράψουμε την ηθική επάρκεια; Μπορούμε να προβάλουμε μια πρότυπη στάση ζωής;  Εάν δεν προβάλουμε αυτά που κατά την άποψή μας "έχουν νόημα", πώς μπορούμε να ισχυριστούμε μια οραματική ανωτερότητα; Ανώτερη ως προς τι; Εάν η σύγχρονη καταναλωτική καπιταλιστική κοινωνία δεν έχει μέλλον, μπορούμε να περιγράψουμε αυτή που θα έχει;
Ας επιστρέψουμε στις εκλογές και την ΑΝΤΑΡΣΥΑ
Τι από τα παραπάνω θα επουλώναμε με μια συνεργασία με το "Σχέδιο Β'";
Το πρόβλημα -λοιπόν-  με την αριστερά δεν είναι οι εκλογικές της επιδόσεις. Μεγαλύτερη σημασία έχουν τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της πολιτικής επιρροής ενός τέτοιου επαναστατικού μορφώματος.
Δε φτάνει να συνειδητοποιήσουμε το μέτρο της ιστορικής δυσκολίας που αντιμετωπίζουμε.
Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε και την ιστορική πρόκληση που βρίσκεται μπροστά μας.
Η συνεχής "διαπίστωση" περί αντικειμενικής ωριμότητας της ανατροπής του καπιταλισμού τα τελευταία 150 χρόνια μοιάζει με σταματημένο ρολόι. Σε όσους επιμένουμε ότι τέτοια ιστορική φάση δεν έχει ακόμα εμφανιστεί στην ανθρώπινη ιστορία  κάποιος θα κάνει κάποια στιγμή τον έξυπνο και θα μας πει "είδατε που εγώ σας τα 'λεγα". Απλά αρχίζει αυτή η στιγμή να πλησιάζει και θα πρέπει να μας απασχολεί εάν θα υπάρξει κάποια αριστερά που θα μπορέσει να αναβιώσει ένα θελκτικό σοσιαλιστικό όραμα.
Έχουμε λοιπόν την ΑΝΤΑΡΣΥΑ, ένα μετωπικό μόρφωμα αποτελούμενο από διαφορετικά πολιτικά ρεύματα που καταφέρνει να εξασφαλίζει στον καθένα την αυτοτέλειά του, καταφέρνει να συσπειρώνει ανένταχτους χωρίς να τους καπελώνει, εξασφαλίζει την πολιτική διαφωνία και διατηρεί την αντιπαράθεση σε συντροφικά επίπεδα (ε, και κανένα μαχαιρωματάκι καμιά φορά για να μην ξεχνάμε τις ιστορικές μας παραδόσεις),  έχει  πλέον μια ευρεία παρουσία στο συνδικαλιστικό  χώρο εμφανίζοντας μια "ενιαία" μορφή χωρίς να γίνεται καμία ιδιαίτερη προσπάθεια καταστολής των διαφορετικοτήτων και -ίσως το σημαντικότερο- χωρίς να δίνουμε ιδιαίτερη σημασία στις διάφορες "αποκλίσεις" που εμφανίζονται σε διαφορετικούς χώρους. Είτε αυτές συνιστούν "ηγεμονικού χαρακτήρα" οργανωμένη παρέκκλιση κάποιας από τις διαφορετικές πολιτικές οργανώσεις είτε προσωπικές αδυναμίες των μελών της ΑΝΤΑΡΣΥΑ στο συγκεκριμένο χώρο. Εφόσον ζούμε στην κοινωνία των ανθρώπων θα αντιμετωπίζουμε με κατανόηση και τις ανθρώπινες αδυναμίες. Πολύ περισσότερο αυτές των συντρόφων μας.
Η ΑΝΤΑΡΣΥΑ μπορεί να υπερηφανευτεί γι αυτόν τον ανώτερο πολιτικό πολιτισμό της.
Οι εκλογικές επιδόσεις της σε συνδυασμό με τα ελάχιστα οργανωμένα μέλη και την εμβρυακή οργανωτική δομή, μας βεβαιώνουν  ότι μια επαναστατική αριστερά έρχεται επιτέλους με πολιτικούς όρους σε επαφή με πλατύτερα λαϊκά στρώματα.  Ναι, είναι ενοχλητικό να ανεβοκατεβαίνουν σαν ασανσέρ οι ψήφοι σε διαδοχικές εκλογές:

Όμως ενώ η στατιστική τάση είναι ανοδική (ενοχλητικά μικρή η κλίση αλλά όμως  αυξητική) το γεγονός ότι οι ψηφοφόροι πάνε κι έρχονται (ναι ξαναέρχονται!) δείχνει μια πολιτική σχέση με κάποια βαθύτερα χαρακτηριστικά κι αυτό το γεγονός αξίζει να το εκτιμήσουμε.
Η ΑΝΤΑΡΣΥΑ ούτε μπορεί ούτε θέλει να περιχαρακώσει την πολιτική της επιρροή. Στις κινητοποιήσεις είναι σε ιδιαίτερα καλή επικοινωνία και συνεργασία με όλες τις πλευρές της αριστεράς. Ακόμα και το ΣΥΡΙΖΑ.
Μικρές πολιτικές οργανώσεις που δε συμμετέχουν κεντρικά στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ συνεργάζονται στα ΕΑΑΚ ή σε τοπικές δημοτικές κινήσεις ή σε κοινωνικούς φορείς.
Ακόμα και με το ΚΚΕ υπάρχει ισχυρή διάθεση για κοινές δράσεις.
Η σχέση μας με τους "οπαδούς" δεν είναι οργανωτική, δεν είναι προϊόν απολίτικης συναισθηματικής συστράτευσης, και δεν έχει καμία υστεροβουλία (όχι δεν θα γίνουμε κυβέρνηση!).
Είναι μια συνειδητή πολιτική σχέση και μόνο. Εκλογικά εκφράζεται ανάλογα με τις πολιτικές περιστάσεις που μόνο πολιτικά ανάπηροι δε μπορούν να κατανοήσουν…
Όλα αυτά δείχνουν μια ζηλευτή και πρωτόγνωρη υγεία στη σχέση μιας επαναστατικής οργάνωσης της αριστεράς  με την πολιτική της επιρροή.
Η ΑΝΤΑΡΣΥΑ δεν έχει επουλώσει τις ανοικτές πληγές της αριστερά. Δε μπορεί άλλωστε. Είναι όμως η πρώτη φορά στην μεταπολιτευτική ιστορία της ελληνικής αριστεράς που ζούμε ένα πολιτικό πείραμα που αξίζει τον κόπο.
Ας το περιφρουρήσουμε.http://aristeroblog.gr/node/2544

Παρασκευή 20 Ιουνίου 2014

Υστερόγραφο στην ασημαντότητα…


Καστοριάδης – Υστερόγραφο στην ασημαντότητα…

castoriadis3
Απ “όλα τα χαρακτηριστικά του σύγχρονου κόσμου – κρίσεις, αντιφάσεις, αντιθέσεις, τομές -, εκείνο που με εντυπωσιάζει περισσότερο είναι η ασημαντότητα. Ας πάρουμε τη διαμάχη ανάμεσα στη Δεξιά και την Αριστερά. Στις ημέρες μας έχει χάσει το νόημα της.” Οχι επειδή δεν υπάρχει υλικό, για να τροφοδοτηθεί μια πολιτική διαμάχη, και μάλιστα μια πολύ σοβαρή διαμάχη. Αλλά επειδή τόσο η Δεξιά όσο και η Αριστερά, λίγο έως πολύ, λένε τα ίδια πράγματα.
Στη Γαλλία το 1983 οι Σοσιαλιστές ακολούθησαν κάποια πολιτική. Μετά, ήρθε η Δεξιά με τον Μπαλλαντύρ και ακολούθησε την ίδια πολιτική. Μετά, ξανάρθαν οι Σοσιαλιστές με τον Μπερεγκοβουά και συνέχισαν την ίδια πολιτική. Μετά, ξανά η Δεξιά με τον Μπαλλαντύρ και ξανά η ίδια πολιτική. Μετά, ο Σιράκ κέρδισε τις εκλογές λέγοντας « εγώ θα κάνω κάτι άλλο » και, τελικά, έκανε κι αυτός τα ίδια.
Οι πολιτικοί είναι ανίσχυροι. Αυτό είναι βέβαιο. Το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι να «πηγαίνουν με το ρεύμα», δηλαδή να εφαρμόζουν μια υπερ – φιλελεύθερη πολιτική, η οποία είναι της μόδας. Κατά τη γνώμη μου, δεν πρόκειται για πολιτικούς αλλά για μικροπολιτικούς που επιδίδονται σε ψηφοθηρία με οποιοδήποτε μέσον, με το marketing, κλπ. Ουσιαστικά, αυτοί οι άνθρωποι δεν έχουν κανένα πρόγραμμα. Στόχος τους είναι : είτε η παραμονή τους στην εξουσία, είτε η επιστροφή τους σ “ αυτήν. Και για να τον πετύχουν, είναι ικανοί για όλα. Ο Μπιλ Κλίντον, για παράδειγμα, στήριξε την προεκλογική του εκστρατεία αποκλειστικά και μόνον στις μετρήσεις · το επιτελείο του, σε κάθε περίπτωση, θεωρούσε ότι η επικρατούσα γνώμη μιας μέτρησης ταυτίζεται με την κοινή γνώμη…
Οπωσδήποτε, υπάρχει ενδογενής σχέση ανάμεσα στη μηδαμινή πολιτική αυτού του είδους – ουσιαστικά, πρόκειται για το μη γίγνεσθαι της πολιτικής – και στην ασημαντότητα που χαρακτηρίζει τους άλλους τομείς “την ασημαντότητα στις τέχνες, στη φιλοσοφία, στη λογοτεχνία. Είναι το πνεύμα του καιρού μας. Όλα συνεργούν προς αυτήν την κατεύθυνση, προς τα ίδια αποτελέσματα. Όλα οδηγούν στην ασημαντότητα. Περίεργο επάγγελμα η πολιτική, ακόμη κι αυτή εδώ η μηδαμινή πολιτική. Γιατί ; Διότι προϋποθέτει δύο ικανότητες που δεν συνδυάζονται μεταξύ τους.
Η πρώτη ικανότητα είναι η κατάκτηση της εξουσίας (μπορεί να έχει κανείς τις καλύτερες ιδέες, αλλά αυτό δεν χρησιμεύει, εάν δεν έχει κατακτήσει την εξουσία ). Η δεύτερη είναι, μετά την κατάκτηση της εξουσίας, να την αξιοποιήσει κανείς, δηλαδή να κυβερνήσει. Τίποτα όμως δεν εγγυάται ότι κάποιος που είναι ικανός να κυβερνήσει, είναι επίσης ικανός να ανέβει στην εξουσία. Στο παρελθόν, στις απόλυτες μοναρχίες, η άνοδος στην εξουσία προϋπέθετε να κολακεύει κανείς τον βασιλιά ή να είναι ευνοούμενος της Μαντάμ Πομπαντούρ. Σήμερα, στις ψευδο – δημοκρατίες μας, η άνοδος στην εξουσία προϋποθέτει να κολακεύει κανείς την κοινή γνώμη ή να έχει τηλεοπτική φωτογένεια.
Χρησιμοποίησα τον όρο «ψευδο – δημοκρατία», διότι ανέκαθεν πίστευα και πιστεύω ότι η λεγόμενη « αντιπροσωπευτική δημοκρατία » δεν είναι αληθινή δημοκρατία. Οι αντιπρόσωποι της ελάχιστα αντιπροσωπεύουν τους εκλογείς. Κατά κύριο λόγο, αντιπροσωπεύουν τον εαυτό τους, ιδιαίτερα συμφέροντα, λόμπυ, κ. λπ. Όταν λέμε ότι κάποιος με αντιπροσωπεύει για τέσσερα χρόνια, χωρίς να έχω τη δυνατότητα ανάκλησης του, αυτό σημαίνει ότι απεκδύομαι της κυριαρχίας μου. ( Ο Ζαν – Ζακ Ρουσσώ το έχει πολύ καλά διατυπώσει : «οι Άγγλοι νομίζουν ότι είναι ελεύθεροι, επειδή εκλέγουν τους αντιπροσώπους τους κάθε πέντε χρόνια, πλην όμως είναι ελεύθεροι μόνον μία ημέρα κάθε πέντε χρόνια – την ημέρα των εκλογών».) Το πρόβλημα δεν είναι μήπως στις εκλογές γίνει νοθεία και αλλοιωθούν τα αποτελέσματα. Αλλού έγκειται το πρόβλημα. Οι εκλογές είναι υπονομευμένες, διότι οι επιλογές των ψηφοφόρων έχουν καθοριστεί εκ των προτέρων. Θα σας θυμήσω μια φράση του Αριστοτέλη : «Ποιος είναι πολίτης ; Πολίτης είναι ο ικανός να κυβερνήσει και να κυβερνηθεί».
Στη Γαλλία, υπάρχουν τριάντα εκατομμύρια πολίτες. Γιατί δεν είναι ικανοί να κυβερνήσουν ; Διότι όλη η πολιτική ζωή στοχεύει ακριβώς στο να μη μαθαίνουν οι πολίτες πώς να κυβερνούν και, τελικά, να εμπιστεύονται στους ειδικούς το έργο της διακυβέρνησης. Υπάρχει δηλαδή μια αντι – πολιτική εκπαίδευση. Ενώ οι άνθρωποι έπρεπε να αναλαμβάνουν όλων των ειδών τις πολιτικές ευθύνες και να παίρνουν ανάλογες πρωτοβουλίες, τελικά, εθίζονται στο να ακολουθούν και να ψηφίζουν τις πολιτικές επιλογές που άλλοι τους παρουσιάζουν έτοιμες. Στις νεωτερικές κοινωνίες – ας πούμε από την εποχή της Αμερικανικής και της Γαλλικής Επανάστασης έως περίπου τον Β “ Παγκόσμιο Πόλεμο – υπήρχαν φλέγουσες κοινωνικές και πολιτικές συγκρούσεις. Αυτούς τους δύο αιώνες τους σημάδεψαν σημαντικοί αγώνες. Τότε, οι άνθρωποι έκαναν διαδηλώσεις. Όμως δεν διαδήλωναν απλώς για μια σιδηροδρομική γραμμή (χωρίς αυτό να είναι περιφρονητέο), αλλά για μεγάλα πολιτικά ιδεώδη. Τότε, οι άνθρωποι έκαναν απεργίες. Όμως δεν απεργούσαν απλώς για τα μικρά συντεχνιακά συμφέροντα τους, αλλά για μεγάλα ζητήματα που αφορούσαν όλους τους μισθωτούς.
Σήμερα, παρατηρείται σαφής υποχώρηση της πολιτικής δραστηριότητας. Όσο οι άνθρωποι εγκαταλείπουν την πολιτική δραστηριότητα και αποσύρονται στην ιδιωτική τους σφαίρα, τόσο οι γραφειοκράτες και οι μικροπολιτικοί προελαύνουν. Και οι τελευταίοι έχουν για δικαιολογία ότι «ο κόσμος δεν κάνει τίποτα… γι “ αυτόν τον λόγο αναλαμβάνουμε εμείς πρωτοβουλίες…». Με τη σειρά του ο κόσμος λέει ότι «δεν αξίζει τον κόπο να ανακατευόμαστε… φθάνουν τόσοι που ασχολούνται, στο κάτω – κάτω τι μπορούμε να κάνουμε εμείς ;…». Και έτσι δημιουργείται φαύλος κύκλος. Η υποχώρηση της πολιτικής δραστηριότητας συνδέεται και με την κατάρρευση των μεγάλων πολιτικών ιδεολογιών, είτε επαναστατικών είτε ρεφορμιστικών, οι οποίες ήθελαν πραγματικά να αλλάξουν την κοινωνία. Για χίλιους δυο λόγους, αυτές οι ιδεολογίες έχασαν το κύρος τους – έπαψαν να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις των καιρών, στις προσδοκίες των ανθρώπων, στην κατάσταση της κοινωνίας, στην ιστορική εμπειρία.
Η κατάρρευση του κομμουνισμού και η διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης είναι ένα κεφαλαιώδες γεγονός. Κατονομάστε μου όμως έστω έναν πολιτικό – για να μην πω πολιτικάντη – της Αριστεράς, ο οποίος πράγματι να συλλογίστηκε τι συνέβη και γιατί. Ποιος πολιτικός της Αριστεράς αποκόμισε κάποια διδάγματα από τα γεγονότα αυτά; Κι όμως η πορεία του κομμουνισμού – η πορεία προς τη θηριωδία, τον ολοκληρωτισμό, τα Γκουλάγκ έως την κατάρρευση – απαιτεί οπωσδήποτε πολύ βαθύ στοχασμό και συναγωγή συμπερασμάτων. Στοχασμό, για το τι ένα κίνημα – που θέλει να αλλάξει την κοινωνία – μπορεί ή δεν μπορεί, πρέπει ή δεν πρέπει, οφείλει ή δεν οφείλει να κάνει. Στην προκειμένη περίπτωση οι κύριοι της Αριστεράς παίρνουν ένα ολοστρόγγυλο μηδέν.
Πώς δημιουργείται, λοιπόν, ο καλός πολίτης ; Ποιες ιδιότητες πρέπει να διαθέτει ; Πρέπει να έχει γενικές ή ειδικές γνώσεις ; Και τελικά, ποιοι πολίτες πρέπει να κυβερνούν ; Αυτό το δίλημμα έχει τεθεί από τον Πλάτωνα. Ο Πλάτων έλεγε ότι οι φιλόσοφοι – αυτοί που έχουν γενική θεώρηση των πραγμάτων και είναι πάνω από τους ειδικούς – πρέπει να βασιλεύουν, δηλαδή να κυβερνούν. Η εναλλακτική λύση στις θέσεις του Πλάτωνος είναι η αθηναϊκή δημοκρατία.
Ας πάμε στην Αθήνα του 5 ου και 4 ου π. Χ. αιώνα. Για τους Αθηναίους εκείνης της εποχής κάθε πολίτης, ανεξαιρέτως κάθε πολίτης, είναι ικανός να κυβερνήσει ( θυμίζω ξανά τη διατύπωση του Αριστοτέλη : « πολίτης είναι ο ικανός να κυβερνήσει και να κυβερνηθεί »). Και πώς γίνεται αυτό ; Με κλήρωση ! Ρίχνουν κλήρο ! Γιατί ; Διότι πιστεύουν έμπρακτα ότι η πολιτική δεν είναι υπόθεση των ειδικών. Διότι πιστεύουν ότι δεν υπάρχει πολιτική επιστήμη. Υπάρχει μόνον γνώμη -» δόξα » στα αρχαία ελληνικά – περί της πολιτικής. Και θέλω να υπογραμμίσω ότι η ιδέα πως η πολιτική δεν αποτελεί υπόθεση των ειδικών και πως όλες οι γνώμες έχουν ίσην αξία, είναι η μόνη λογική δικαιολόγηση της αρχής της πλειοψηφίας.
Στην αρχαία Αθήνα, λοιπόν, τις πολιτικές αποφάσεις τις παίρνει ο λαός και όχι οι ειδικοί. Υπάρχουν όμως και εξειδικευμένες δραστηριότητες. Οι Αθηναίοι ασφαλώς δεν ήταν τρελοί να νομίζουν ότι τα ξέρουν όλα… Τι έκαναν, τότε, οι πολίτες της αρχαίας Αθήνας σε σχέση με αυτό το θέμα ; Πώς το αντιμετώπισαν ; Έκαναν κάτι πάρα πολύ ενδιαφέρον. Δημιούργησαν τις εκλογές. Σωστά ή λάθος, πάντως τις δημιούργησαν. Και αυτό είναι γεγονός ιστορικά τεκμηριωμένο.
Για τις εξειδικευμένες δραστηριότητες και μόνον γι “ αυτές – για την κατασκευή ναυπηγείων, για την ανέγερση ναών, για τη διεξαγωγή του. πολέμου – χρειάζονται οι ειδικοί ! Και αυτούς, τους ειδικούς, οι Αθηναίοι πολίτες τους εκλέγουν ! Να ποιο είναι το νόημα των εκλογών. Διότι εκλογές σημαίνει εκλογή των καλυτέρων. Αλλά πώς μπορεί να επιτευχθεί κάτι τέτοιο; Πώς επιτυγχάνεται η εκλογή των καλυτέρων ; Εδώ υπεισέρχεται ο όρος «εκπαίδευση του λαού». Ο λαός καλείται να επιλέξει, να εκλέξει. Οι Αθηναίοι, λοιπόν, εκλέγουν κάποιον για πρώτη φορά. Έστω ότι κάνουν λάθος. Έστω, ότι διαπιστώνουν, για παράδειγμα, πως ο Περικλής είναι ένας θλιβερός στρατηγός. Τι κάνουν σε μιαν τέτοια περίπτωση; Απλούστατα, δεν τον ξαναεκλέγουν ή τον ανακαλούν.
Όμως, προκειμένου να έχει ουσία η γνώμη – η « δόξα »- των πολιτών για τα κοινά, θα πρέπει να έχει καλλιεργηθεί. Αλλά με ποιον τρόπο καλλιεργούν τη « δόξα » τους τη σχετική με τη διακυβέρνηση οι Αθηναίοι πολίτες ; Μα βέβαια κυβερνώντας ! Ως εκ τούτου, η αθηναϊκή δημοκρατία – και αυτό είναι το σημαντικό αποτελεί μια υπόθεση εκπαίδευσης και αγωγής των πολιτών. ( Αυτή η καίριας σημασίας διάσταση, καθώς όλοι γνωρίζουμε, λείπει εντελώς σήμερα.) Πρόσφατα, ένα γαλλικό περιοδικό δημοσίευσε τα αποτελέσματα μιας έρευνας, σύμφωνα με την οποία το 60% των βουλευτών στη Γαλλία ομολογούν ότι δεν έχουν ιδέα από οικονομία ! Πρόκειται για τους βουλευτές, που αποφασίζουν να αυξηθούν ή να μειωθούν οι φόροι, που αποφασίζουν συνεχώς, ενώ δεν έχουν ιδέα από οικονομία… Τελικά, οι βουλευτές, όπως και οι υπουργοί, είναι υπόδουλοι των τεχνικών συμβούλων τους. Συμβουλεύονται τους δικούς τους ειδικούς, πλην όμως έχουν και οι ίδιοι προκαταλήψεις ή προτιμήσεις.
Εάν παρακολουθήσετε από κοντά τη λειτουργία μιας κυβέρνησης ή ενός μεγάλου γραφειοκρατικού μηχανισμού, θα διαπιστώσετε ότι οι κυβερνώντες και οι υπεύθυνοι εμπιστεύονται τους ειδικούς. Ωστόσο, επιλέγουν πάντα εκείνους τους ειδικούς που συμμερίζονται τις δικές τους απόψεις. Πάντα βρίσκεται ένας οικονομολόγος που θα πει « ναι, κύριε υπουργέ, όπως το λέτε πρέπει να γίνει ». Πάντα βρίσκεται ένας ειδικός για θέματα στρατιωτικά που θα πει « ναι, χρειάζεται πυρηνικός εξοπλισμός » ή « όχι, δεν χρειάζεται πυρηνικός εξοπλισμός » και ούτω καθεξής… Πρόκειται για ένα εντελώς ανόητο παιχνίδι, πλην όμως έτσι κυβερνόμαστε σήμερα.
Επανέρχομαι στο δίλημμα : « ο πολίτης πρέπει να έχει γενικές ή ειδικές γνώσεις ;». Η δική μου απάντηση : πρώτον, οι ειδικοί στην υπηρεσία των πολιτών και όχι στην υπηρεσία κάποιων πολιτικών δεύτερον, οι πολίτες κυβερνώντας μαθαίνουν να κυβερνούν… Αλλά, για να είναι σε θέση οι άνθρωποι να ασχοληθούν με τα κοινά, θα πρέπει να έχουν λάβει την ανάλογη παιδεία. Όμως, η σύγχρονη παιδεία δεν έχει απολύτως καμία σχέση με αυτό το αίτημα. Στο σχολείο, ουσιαστικά, παίρνουμε εξειδικευμένες γνώσεις.
Το σχολείο θα έπρεπε να είναι ιδιαιτέρως στραμμένο στα κοινά. Στο σχολείο θα έπρεπε να αναλύεται σε βάθος κάθε τι που αφορά τους οικονομικούς, τους κοινωνικούς και τους πολιτικούς μηχανισμούς. Θα έπρεπε να υπάρχουν μαθήματα πραγματικής ανατομίας της σύγχρονης κοινωνίας. Αλλά τι λέω τώρα… Εδώ τα σχολεία είναι ανίκανα να διδάξουν ακόμη και Ιστορία. Τα παιδιά βαριούνται στο μάθημα της Ιστορίας, ένα μάθημα που θα έπρεπε να είναι συναρπαστικό. Πολλά πράγματα πρέπει να αλλάξουν, εάν θέλουμε να μιλήσουμε για αληθινή εκπαιδευτική δραστηριότητα στο πολιτικό πεδίο. Κάτι τέτοιο, προϋποθέτει αλλαγή των θεσμών. Προϋποθέτει νέους θεσμούς που να επιτρέπουν – και όχι να αποτρέπουν, όπως οι σήμερον ισχύοντες – την ενεργό συμμετοχή των πολιτών στα κοινά.
ΚΟΡΝΗΛΙΟΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΔΗΣ – ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ ΣΤΗΝ ΑΣΗΜΑΝΤΟΤΗΤΑ,
ΕΙΜΑΣΤΕ ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΑΣ – ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΟΛΙΣ 2000http://eagainst.com/articles/castoriadis-insignificance/

Τετάρτη 11 Ιουνίου 2014

Η γοητεία της καταστροφής...

Νομίζετε πως το πλέον επικίνδυνο είδος είναι ο ψηφοφόρος ενός ακραίου κόμματος? Ενας φανατικός οποιασδήποτε πολιτικής ή θρησκευτικής παράταξης? Πως είναι ο αδιάφορος? Ο φιλοτομαριστής? Ο βίαιος ο εγκληματίας? Ισως κάποτε να ίσχυε αυτό. Τώρα έχουμε προχωρήσει πιο πέρα. Η ανθρωπότητα βαδίζει πλέον στο μονοπάτι που έχει χαράξει κάποιος ψυχοπαθής σαδιστής κατά συρροήν εγκληματίας, που ηδονίζεται να βλέπει .. πόνο, φόβο, ολική καταστροφή.

Οι πνευματικά τεμπέληδες , φοβιτσιάρηδες,  οι ανόητοι άνθρωποι στη μεγάλη τους πλειοψηφία δεν είναι τίποτα περισσότερο από κύτταρα κουρασμένα, εξουθενωμένα, αρνούμενα να κάνουν την οποιαδήποτε δουλειά μέσα σ΄αυτό το κουφάρι που σαπίζει βγάζοντας μια μπόχα. Λόγια ενός καταθλιπτικού, τρελλαμένου ατόμου που δεν μπορεί να "ψαρέψει" τη χαρά της ζωής? Ισως έτσι να σκεφτείς διαβάζοντας πρόχειρα αυτές τις γραμμές. Αλλά είναι έτσι? Αλήθεια?

Για να κάνουμε ένα γύρο, νοερό, πάνω από το σιωπηλό πλανήτη, να ταξιδέψουμε από τη μια άκρη μέχρι την άλλη, και να δούμε όλο το σώμα μέσα στο οποίο κατοικούμε σε τι κατάσταση έχει φτάσει. Είναι πάντα όμορφο. Με απίστευτα χρώματα, μυρουδιές, γεύσεις, ένα θαύμα του ουρανού, μια ασύληπτη ζωγραφιά... μόνο που μόλις σκίσεις λίγο από τη σάρκα, ξεπροβάλλει από μέσα η μπόχα του ανθρωποκύτταρου. Σε όλο της το μεγαλείο. Ξεπροβάλλει κάθε είδους ανωμαλία που μολύνει οτιδήποτε αγγίξει. Ξεπροβάλλει η κορωνίδα της δημιουργίας που αντί για βασιλιάς μοιάζει μ΄ενα σκιάχτρο ντυμένο με βασιλικό μανδύα και κορώνα.

Καθισμένοι στη σκοτεινή αίθουσα ενός κινηματογράφου, οι άνθρωποι κοιτάνε χωρίς ανάσα κάθε ταινία που δείχνει ... το τέλος τους! Φτιάχνουν αποθέματα για όταν θα επιζήσουν με όλους τους άλλους να έχουν εξαφανιστεί. Ο τελευταίος άνθρωπος πάνω στη γη σε εκατομμύρια μυαλά πλέον δεν μοιάζει ένα τρομακτικό ενδεχόμενο αλλά μια ΛΥΤΡΩΣΗ.

Αν υπάρχει μια λέξη φωλιασμένη μέσα στις ανθρώπινες ψυχές τόσο βαθειά που να μην αντιλαμβάνεται καν ο κάτοχος την ύπαρξή της είναι αυτή.

ΛΥΤΡΩΣΗ. Μέσα σ΄ενα μοναχικό, απόλυτα σιωπηλό τοπίο. Οι περισσότεροι νομίζουν πως έχουν έλλειψη από λεφτά. Από"πράγματα" που λείπουν. Από φλογερούς έρωτες. Από δικαιοσύνη Εκδίκηση. Πάθος. Ζωή που να μοιάζει με έκρηξη η κάθε μέρα της. Νομίζουν πως έχουν έλλειψη από δόξα, φήμη,  τα θέλουν όλα κι όλα λείπουν. Αυτό που με φοβίζει είναι πως σε όλα αυτά μέσα ψάχνουν κάτι που μπορούν να θυσιάσουν τα πάντα για να το έχουν... Την ησυχία τους. Την ησυχία τους που εκφράζεται στη πιο θλιβερή μορφή της όταν παριστάνουν τους πολίτες ενός κράτους, και στην πιο άγρια μορφή της όταν δολοφονούν τους υπόλοιπους για να την αποκτήσουν.

Το τραγικό είναι πως αυτά  τα θέλω,  δεν είναι τίποτα περισσότερο από εκφράσεις της ίδιας φασαρίας. Αυτού του ατέλειωτου ανόητου βουητού που συνηθίζουμε να ονομάζουμε πολιτισμό. Αυτά τα ΟΛΑ είναι ένα βουνό από σκουπίδια που αδυνατεί ο κουρασμένος και ηττημένος από τον ίδιο του τον ευαυτό άνθρωπος, να αποβάλλει. Για να μην τρελλαθεί, τα ονομάζει τα απαραίτητα.  Με την πραγματική ουσία της ύπαρξής του, θαμενη σε κάποια άκρη του μυαλού να μουχλιάζει , αξιολογεί το ασήμαντο με διάφορα επίπεδα σημασίας για να κρατιέται από κάπου στην άβυσσο που αιωρείται αιώνια, χωρίς τέλος. Τα αγκαλιάζει μέσα στην ασημαντότητά τους, στη φτήνεια τους και τους δίνει μια φανταστική αξία, που δεν ισχύει πουθένα μέσα στο σύμπαν εκτός από το εφιαλτικό τοπίο που το συντηρεί έτσι μαζοχιστικά, γνωρίζοντας βαθειά μέσα του πως είναι η καταδίκη κάθε δυνατότητας από την αληθινή χαρά της ΥΠΑΡΞΗΣ.

Κοιτάζοντας γύρω μου δεν βλέπω κόμματα, θρησκέιες, παρατάξεις ή οργανώσεις. Βλέπω μόνο παραιτημαίνους ανθρώπους, κουρασμένους, ηττημένους που συναθροίζουν σε ομάδες την προσωπική τους ερημιά. Κι όταν ακούγεται πλέον ένα σενάριο καταστροφής, της αποκάλυψης που θα έρθει, με οποιοδήοτε τρόπο, βλέπεις κάτι ματάκια να ξυπνάνε από το λήθαργό και ΝΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑΙ σαν να είναι το τέλος των πάντων,  η τελευταία έξοδος ελπίδας.

Το πλέον αναμασημένο σενάριο συνωμοσίας είναι πια εκείνοι οι κακοί που μηχανεύονται κάθε τρόπο για να εξολοθρεύσουν την ανθρωπότητα. Να ετοιμάσουν τη μαζική γεννοκτονία του ανθρώπινου είδους. Να μείνουν ελάχιστοι κι εκλεκτοί. Ταινίες, βιβλία, το διαδίκτυο, ο εναλλακτικός τύπος, τα "απαγορευμένα" βιβλία, προσφέρουν μια απίστευτη ποικιλλία από τρόπους αυτής της μαζικής εξόντωσης. Το νερό που πίνουμε, το φαί μας, η θάλασσα, ο άερας που ψεκάζουν, τα δηλητηριασμένα εμβόλια, οι δολοφόνοι γιατροί, οι μυστικές λέσχες που τρώνε παιδάκια και αποτελούνται από τους δαίμονες που ξεπετάχτηκαν από τη πιο βαθειά κόλαση.... κι απάντηση γιατί ο άνθρωπος δεν κάνει ΤΊΠΟΤΑ ΠΛΕΟΝ για να αντισταθεί σ΄αυτά τα απίστευτα σενάρια φρίκης, είναι πως δεν το ξέρει. Πως είναι κλεισμένος στο σπήλαιο του Πλάτωνα ή στο Μάτριξ, πως τον έχουν αποβλακώσει τα μέσα μαζικής αποβλάκωσης, η προπαγάνδα τα χημικά που τρυπώνουν στο φαί του και στον αέρα που αναπνέει....

Νομίζω πως συμβαίνει κάτι χειρότερο. Το επίπεδο συλλογικότητας, το επίπεδο ομοψυχίας και κοινής προσπάθειας, κοινού αγώνα για το χτίσιμο ενός καλύτερου κόσμου, έχει πέσει τόσο κάτω από το μηδέν, αν υπήρξε ποτέ στ΄αλήθεια, γιατί πιστεύω πως αυτές οι λέξεις δεν υπάρχουν ούτε καν σαν σημείωση μέσα στο ανθρώπινο dna, ώστε η μόνη γοητεία που κυριαρχεί πλέον να είναι η γοητεία της καταστροφής. Ενός κακού θεού που θα ισοπεδώσει την αμαρτωλή ανθρωπότητα σε 24 ώρες...Οι επαναστάσεις που θα ανέτρεπαν τα πάντα μοιάζουν πλέον πολύ κουραστικές γιατί τελικά θα επιζήσουν πολλοί και πάλι σκ@τά θα τα κάνουν όλα....

Οι φιλοδοξίες για ομαδικές προσπάθειες αντίδρασεις, για ομαδικές εξεγέρσεις στην οποιαδήποτε αδικία θεωρεί κάποιος πως ισχύει, μοιάζουν μ΄εκείνες τις αστείες σκηνές που κάποιος φωνάζει ξεκίνα εσύ και θα σε ακολουθήσω και περιμένει, άδικα, γιατί και όλοι οι άλλοι το ίδιο περιμένουν. Να ξεκινήσει ο άλλος. Γιατί σ΄αυτό το σημείο που βρισκόμαστε αθώα εμπιστοσύνη σε κάτι ή σε κάποιον έχουν μόνο τα παιδιά που δεν έχουν μπουσουλίσει ακόμα..

Να ξεμπερδεύουμε με τους κακομούτσουνους
Να ξεμπερδεύουμε με τους περισσευούμενους.

Δεν είναι ρατσισμός αυτό που απλώνεται, δεν είναι το μίσος μιας ράτσας για την άλλη, το μίσος ενός λαού για έναν άλλο, ή μιας κατηγορίας ανθρώπων για μια άλλη κατηγορία. Είναι δεν μπορώ να βλέπω ούτε τα συκώτια μου πλέον χωρίς να ταράζομαι... Δεν νομίζω πως οδηγούμαστε σε μια εποχή που ζήσαμε στο παρελθόν, σκοτεινή γιατί φτωχύναμε, γιατί περνάμε κρίση, γιατί οι κακοί είναι πιο γοητευτικοί. Νομίζω πως πάει παραπέρα το θέμα.  Το παρελθόν που θα επιστρέψουμε θα είναι πολύ πιο πίσω από ότι οι τελευταίοι πόλεμοι, οι τελευταίες καταστροφές. Κάτι σε μικρές ομάδες κανιβάλλων μας βλέπω να μετατρεπόμαστε ή σε άβουλα ζόμπι.

Να επιβιώσω εγώ κι εσύ και όλοι οι γνωστοί. Κρυμμένοι σε μια αποθηκούλα με τρόφιμα για τις επόμενες 360 μέρες. Μαθαίνοντας από την αρχή πως ανάβουμε φωτιά τρίβοντας μια πέτρα, πως επιβιώνουμε ΣΤΟ ΠΑΛΙΟ ΣΚΟΤΑΔΙ.

Αναρωτιέμαι, στ΄αλήθεια, βγήκαμε ποτέ από αυτό? Μήπως όλο αυτό είναι το όνειρο που κάνουμε εκεί στο παλιό σπήλιο, με τα θηρία να ουρλιάζουν απέξω και τους θεούς μας να μην έχουν ακόμα όνομα? Αναρωτιέμαι φίλε μου, μήπως όλοι αυτοί οι αιώνες δεν ήταν παρά μερικά δευτερόλεπτα ενός  εφιάλτη και τώρα νοιώθουμε σιγά σιγά στο ξύπνημα....

πως ούτε βήμα δεν έχουμε κάνει πιο πέρα...
Ούτε βήμα... http://synithisypoptos.gr/

Πέμπτη 5 Ιουνίου 2014

το εκπαιδευτικό κουπόνι έρχεται να σκοτώσει το δημόσιο σχολείο

 Όλα δείχνουν ότι το τελειωτικό χτύπημα στη δημόσια παιδεία θα δοθεί με όπλο το εκπαιδευτικό κουπόνι (School voucher ) που συνδυάζεται με την ελεύθερη επιλογή σχολείου από τις οικογένειες των μαθητών. Στο τέλος του κειμένου θα σας πω μία ιστορία που θα μοιάζει με ιστορία συνωμοσίας .Η αλήθεια είναι ότι δεν θα μπορούσε να είναι κάτι διαφορετικό από τη στιγμή που αναφέρεται σε συνωμότες .Για εκείνους που συνωμοτούν εις βάρος της δωρεάν και δημόσιας παιδείας της χώρας. Τι είναι το εκπαιδευτικό κουπόνι (voucher) Το εκπαιδευτικό κουπόνι θα δίνεται στους γονείς κάθε παιδιού και θα αντιστοιχεί στα έξοδα της φοίτησής του για ένα έτος .Οι γονείς θα αναζητούν το καλύτερο σχολείο για το παιδί τους σε μια μεγάλη βάση δεδομένων που θα περιέχει όλα τα στοιχεία των σχολείων της χώρας. Αν επιλέξουν ιδιωτικό σχολείο προφανώς θα πληρώνουν τη διαφορά .Στην αρχή κάθε εκπαιδευτικού έτους ο κάθε διευθυντής σχολείου θα πηγαίνει στην τράπεζα με τα κουπόνια που θα έχει καταφέρει να μαζέψει και θα τα εξαργυρώνει σε χρήματα. Με τα χρήματα αυτά θα πρέπει να καλύψει όλα τα λειτουργικά έξοδα του σχολείου του (μισθοί εκπαιδευτικών , ρεύμα, νερό, τηλέφωνο ,κτιριακή συντήρηση ,πετρέλαιο , εξοπλισμός εποπτικών μέσων κ.α).Κοντολογίς το κάθε σχολείο θα έχει το δικό του budget (ανάλογα με τον αριθμό των εγγραφών ) και με αυτό θα πρέπει να καλύπτει όλα τα λειτουργικά έξοδα για ένα έτος, σα να ήταν μια αυτόνομη επιχείρηση. Επειδή παρακάτω θα ακούσετε πράγματα εξωφρενικά που θα δυσκολεύεστε να πιστέψετε θέλω να σας πληροφορήσω ότι υπάρχει μεγάλη διεθνής εμπειρία και ότι όμοιες ή παρόμοιες πρακτικές έχουν ήδη εφαρμόσει αρκετές χώρες όπως η Αγγλία, οι Η.Π.Α., η Αυστραλία, η Νέα Ζηλανδία, η Σουηδία , η Δανία, η Ολλανδία κ.α. Επίσης αναρωτηθείτε πόσο δύσκολο ήταν πριν από 3-4 χρόνια να πιστέψετε κάποιες φωνές που μίλαγαν για αύξηση ωραρίου , για απολύσεις , για συγχώνευση σχολείων και για μείωση μισθών. Θεωρία συνομωσίας ή πράξεις συνωμοτών Ποιες είναι όμως οι αιτίες που η κυβέρνηση φαίνεται ότι μελετά πολύ σοβαρά την εφαρμογή του μοντέλου του εκπαιδευτικού κουπονιού ; Η απάντηση βρίσκεται στην παροιμία « με ένα σμπάρο δυο τρυγόνια»: Από τη μία θα δώσει ένα νέο κτύπημα στο κοινωνικό κράτος ( συρρίκνωση δημόσιας παιδείας) και από την άλλη θα ευνοήσει τα ιδιωτικά συμφέροντα και τους αγαπημένους της «σχολάρχες»(δίνοντάς τους κρατική χρηματοδότηση αφού οι γονείς θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν το voucher και στα ιδιωτικά σχολεία). Α) ΔΗΜΟΣΙΑ ΣΧΟΛΕΙΑ Το κλειδί της όλης υπόθεσης είναι να μεταφέρει την ευθύνη για το ποια δημόσια σχολεία θα συνεχίσουν να υπάρχουν και ποια θα κλείσουν στους γονείς. Δίνοντας σε εκείνους το δικαίωμα επιλογής σχολείου ( χωρίς κανένα πλέον γεωγραφικό όριο που υπήρχε μέχρι σήμερα και που επέτρεπε στα παιδιά να φοιτούν μόνο σε σχολεία της περιοχής κατοικίας τους) ουσιαστικά θα τους βάζει να ψηφίζουν ποια σχολεία είναι καλά( πολλές επιλογές γονέων) και ποια είναι κακά .Φυσικά τα κακά σχολεία θα λειτουργούν με χαμηλό ετήσιο budget και τελικά θα κλείνουν αφού δεν θα έχουν αρκετούς πελάτες. Ουσιαστικός λοιπόν στόχος είναι το κάθε σχολείο να λειτουργεί σα μια αυτόνομη επιχείρηση που το μέλλον της θα κρίνεται από τις πωλήσεις της (εγγραφές μαθητών).Όσον αφορά τους εκπαιδευτικούς που θα ανήκουν σε ένα σχολείο που θα αναγκαστεί να κλείσει λόγω χαμηλής ζήτησης από τους γονείς το υπουργείο έχει φροντίσει να πάρει τα μέτρα του. Μέχρι σήμερα αυτοί οι εκπαιδευτικοί χαρακτηρίζονταν « υπεράριθμοι» και το υπουργείο παιδείας ήταν υποχρεωμένο να τους διασφαλίσει νέο σχολείο για να εργαστούν και μάλιστα κατά προτεραιότητα σε σχέση με άλλες χαρακτηρισμένες ομάδες ( από μετάθεση , διάθεση ΠΥΣΔΕ-ΠΥΣΠΕ, κλπ).Από εδώ και στο εξής αυτοί οι εκπαιδευτικοί απλά θα απολύονται αφού το υπουργείο παιδείας έχει σκοπό να νομοθετήσει την υπαγωγή των οργανικών θέσεων κατευθείαν στα σχολεία .Ήδη έχει εξαγγείλει ότι μέχρι τις αρχές του Ιουλίου του 2014 θα δοθεί οργανική θέση σε συγκεκριμένο σχολείο ,και μάλιστα χωρίς περιορισμό ωρών, σε όλους τους εκπαιδευτικούς .Ας καταλάβουμε ότι αυτό είναι μόνο το «τυράκι της φάκας». Βέβαια για να διευκολυνθεί η εφαρμογή του εκπαιδευτικού κουπονιού έχει γίνει μια απίστευτη προετοιμασία από πλευράς του υπουργείου παιδείας.(αυτοαξιολόγηση σχολικής μονάδας, ατομική αξιολόγηση, σύστημα καταγραφής δεδομένων my school, σταθμισμένες εξετάσεις με τη χρήση τράπεζας θεμάτων). Με τι κριτήρια θα επιλέγουν οι γονείς το σχολείο που επιθυμούν για τα παιδιά τους; Με βάση και τη διεθνή εμπειρία οι γονείς θα έχουν πρόσβαση σε μια μεγάλη βάση δεδομένων (σε αρκετά κράτη έχει την ονομασία my school ) με όλα τα σχολεία της χώρας (δημόσια και ιδιωτικά)που θα περιέχει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες που χρειάζονται για να κάνουν τη σωστή επιλογή : 1)Στοιχεία για τους εκπαιδευτικούς κάθε σχολείου : Οι εκπαιδευτικοί θα έχουν μετρήσιμα προσόντα αφού θα έχουν περάσει από αξιολόγηση 2) Στοιχεία για τις επιδόσεις των μαθητών : Θα παρέχονται στατιστικά αποτελέσματα από τις επιδόσεις των μαθητών(leaguetables) και φυσικά επειδή πρέπει η κρίση των επιδόσεων να θεωρείται αντικειμενική και αξιόπιστη εδώ ¨κουμπώνει ¨η χρήση της τράπεζας θεμάτων . 3) Στοιχεία για την συνολική εικόνα του σχολείου ( εύρυθμη λειτουργία , εξεύρεση περισσότερων οικονομικών πόρων από χορηγούς και δημοτικούς φορείς , τα project , οι μειονότητες που φοιτούν στο σχολείο ,το συνολικό διαθέσιμο budget του σχολείου).Τα στοιχεία αυτά θα καταγράφονται κάθε έτος με τη διαδικασία της αυτοαξιολόγησης της σχολικής μονάδος (ΑΕΕ). Β)ΤΑ ΙΔΙΩΤΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ Οι ιδιοκτήτες των ιδιωτικών σχολείων ,εδώ και λίγο καιρό, ζητούν επιτακτικά από την κυβέρνηση κρατική χρηματοδότηση μέσω εκπαιδευτικών κουπονιών και φαίνεται ότι κατά πάσα πιθανότητα θα τη λάβουν. Το υπουργείο παιδείας λοιπόν θα δίνει στους γονείς το δικαίωμα να επιλέξουν ( με τη χρήση του voucher) και ιδιωτικό σχολείο για το παιδί τους αρκεί να καλύπτουν τη διαφορά στα έξοδα φοίτησης . Φυσικά δεν θα είναι η πρώτη φορά που η κυβέρνηση θα προωθήσει κρατική χρηματοδότηση σε ιδιωτικά συμφέροντα (τρανό παράδειγμα οι τράπεζες).Με αυτό τον τρόπο όχι μόνο θα σώσει οικονομικά πολλούς σχολάρχες που λόγω της κρίσης έχουν τεράστια οικονομικά αδιέξοδα αλλά θα χρησιμοποιήσει την μετατόπιση πολλών παιδιών από τα δημόσια στα ιδιωτικά σχολεία για να ελαττωθεί ο αριθμός των μαθητών που φοιτούν στα δημόσια σχολεία και έτσι αυτά να οδηγούνται στη συγχώνευση ή στο κλείσιμο. Με ποιες μεθόδους όμως στρώθηκε το έδαφος για την επέλαση των «σχολαρχών» ; 1)Η μελέτη του ΙΟΒΕ Όπως πάντα σε αυτές τις περιπτώσεις προηγείται η λίπανση του εδάφους από μελέτες που αποδεικνύουν αυτό που συμφέρει τους ενδιαφερόμενους . Στα μέσα του Φλεβάρη του 2014 έλαβε χώρα το 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ιδιωτικών Εκπαιδευτηρίων στην Ελληνοαμερικανική Ένωση. Ποιό ήταν το βασικό θέμα του συνεδρίου ; Το εκπαιδευτικό κουπόνι. Ποιοί άλλοι παραβρέθηκαν εκτός από τους ιδιοκτήτες των ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων ; Οι υπουργοί Παιδείας κ. Αρβανιτόπουλος και κ.Κεδίκογλου , ο υπουργός Ανάπτυξης κ.Χατζηδάκης και Γενικός Επιθεωρητής ∆ηµόσιας ∆ιοίκησης κ. Ρακιντζής . Το ΙΟΒΕ ( Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών ) είναι στην ουσία η «δεξαμενή σκέψης του ΣΕΒ (Σύλλογος Ελλήνων Βιομηχάνων)» .Μην ξεχνάμε ότι και ο κ. Στουρνάρας που φέρεται να είναι ο συντάκτης των Μνημονίων είχε μακρά θητεία στη θέση του Γενικού Διευθυντή του ΙΟΒΕ. Ποιά ήταν τα βασικά σημεία αυτής της έρευνας η οποία ,παρεμπιπτόντως αναφέρω, διαβάστηκε στο 1ο Συνέδριο Ιδιωτικών Εκπαιδευτηρίων ; α) Στις 29 χώρες του ΟΟΣΑ οι επιδόσεις των μαθητών των ιδιωτικών σχολείων είναι καλύτερες εκείνων των δημόσιων σχολείων και αυτό οφείλεται στην χρηματοδότηση των γονέων. β) Σύμφωνα με έκθεση του ΟΟΣΑ (2012) ανάμεσα σε 29 χώρες-μέλη του, μόνο στην Ελλάδα και σε άλλες 2 χώρες δεν παρέχεται καθόλου κρατική χρηματοδότηση στα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια. Θέτει, λοιπόν , επιτακτικά το ζήτημα της χορήγησης δημόσιας χρηματοδότησης στα ιδιωτικά σχολεία, για να μπορούν να φοιτούν μαθητές από όλα τα οικονομικά στρώματα και όχι μόνο από τα υψηλότερα έτσι ώστε να πραγματώνεται πιο ουσιωδώς η ισότητα ευκαιριών. γ) Ότι πρέπει οι μαθητές να έχουν τη δυνατότητα επιλογής σχολείου: είτε δημόσιου είτε ιδιωτικού, ώστε με αυτό τον τρόπο να βελτιώνεται το εκπαιδευτικό έργο των σχολείων. 2)Η ένταξη των ιδιωτικών εκπαιδευτικών στο υπουργείο εργασίας. Με την ψήφιση του τελευταίου πολυνομοσχεδίου οι εκπαιδευτικοί που εργάζονται σε ιδιωτικά εκπαιδευτήρια πλέον δεν υπάγονται στο υπουργείο παιδείας αλλά στο υπουργείο εργασίας .Πέραν από την άρση της εποπτείας του κράτους από τη λειτουργία των ιδιωτικών σχολείων οι ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί μετατρέπονται πλέον σε απλούς ιδιωτικούς υπαλλήλους. Έτσι ελευθερώνονται οι απολύσεις (θα ισχύει ότι αφορά τον ιδιωτικό τομέα) και καταργούνται όλες οι συμβάσεις εργασίας και αντικαθίστανται από ατομικές. Είναι εύκολα αντιληπτό ότι με την απειλή της απόλυσης οι εργοδότες θα μπορούν κάθε χρόνο να επιβάλουν νέες συμβάσεις με χειρότερους όρους εργασίας. Τι όμως εξυπηρετεί μια τέτοια ενέργεια; Δίνει το δικαίωμα στους «σχολάρχες» να μειώσουν τα έξοδά τους ( απόλυση παλαιότερων εκπαιδευτικών και πρόσληψη νέων και φθηνότερων) .Προσωπική μου άποψη είναι ότι με αυτό τον τρόπο οι «σχολάρχες» μειώνοντας τα λειτουργικά τους έξοδα θα μπορούν να κάνουν καλύτερες τιμές στους γονείς ώστε το voucher να αρκεί και να μην απαιτείται από τους γονείς να καλύψουν καμία διαφορά από τη τσέπη τους. Έτσι με αυτό τον τρόπο οι εγγραφές των ιδιωτικών σχολείων θα εκτιναχθούν. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός στο συνέδριο των Ιδιωτικών Εκπαιδευτηρίων που αναφέρθηκε πιο πάνω τονίστηκαν και τα εξής : 5.000 τον χρόνο κοστίζει ένας μαθητής δημοσίου Γυμνασίου στο ελληνικό κράτος. 7000 ευρώ κατά μέσο όρο κοστίζει ο αντίστοιχος μαθητής του ιδιωτικού Γυμνασίου στους γονείς του .Είναι φανερό ότι η διαφορά δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλη .Σκεφθείτε λοιπόν τους γονείς που θα έχουν ένα κουπόνι στα χέρια τους και θα μπορούν να επιλέξουν και δημόσιο και ιδιωτικό σχολείο .Τι λέτε ότι θα επέλεγαν; 3) Η υποβάθμιση της δημόσιας παιδείας και τα κοινωνικά στερεότυπα Το υπουργείο παιδείας τα τελευταία χρόνια έχει φροντίσει να υποβαθμίσει τη δημόσια παιδεία , να αμαυρώσει την εικόνα των εκπαιδευτικών του δημοσίου και την εικόνα των δημόσιων σχολείων. Από την άλλη το υπουργείο ποντάρει στην αξιοποίηση των κοινωνικών στερεότυπων που επικρατούν : θεωρεί ότι τα μεσαία ή και κατώτερα στρώματα που ψάχνουν απελπισμένα να αναρριχηθούν ταξικά μέσω των παιδιών τους ,θα υποδεχτούν ως «μάννα εξ ουρανού» το εκπαιδευτικό κουπόνι που θα τους δίνει το δικαίωμα να γράψουν το παιδί τους σε ένα καλό σχολείο της επιλογής τους. Οι ολέθριες συνέπειες του voucher στις χώρες που εφαρμόστηκε 1)Στις ΗΠΑ και στην Αγγλία αλλά και σε αρκετές άλλες χώρες που εφαρμόστηκε το voucher στην αρχή είχε θετική υποδοχή ,κυρίως από τους γονείς χαμηλών και μεσαίων οικονομικών στρωμάτων που θεωρούσαν ότι το παιδί τους άξιζε ενός καλύτερου σχολείου .Οι στατιστικές όμως μελέτες έδειξαν ότι η αλλαγή σχολείου όχι μόνο δεν προκάλεσε βελτίωση της επίδοσης των παιδιών αλλά σε πολλές περιπτώσεις είχαμε και αισθητή πτώση .Οπότε ο αρχικός ενθουσιασμός των γονέων έχει πλέον μετατραπεί σε πονοκέφαλο. 2)Πάρα πολλά σχολεία που δεν είχαν αρκετή ζήτηση από τους γονείς έκλεισαν και οι εκπαιδευτικοί που εργάζονταν σε αυτά απολύθηκαν. 3)Τα σχολεία μετατράπηκαν σε ανταγωνιστικές επιχειρήσεις όπου έπρεπε να διασφαλίζουν τη φήμη τους για να συνεχίζουν να υπάρχουν αφήνοντας όμως στην άκρη τον ουσιώδη παιδαγωγικό τους ρόλο. Προετοίμαζαν τους μαθητές τους μόνο για τις εξετάσεις και έριχναν το βάρος σε μαθήματα που εξετάζονταν σε εθνικό επίπεδο (μαθηματικά ,γλώσσα) με αποτέλεσμα την πλημμελή εκπαίδευση τους σε όλα τα άλλα μαθήματα. 4)Στους εκπαιδευτικούς που έβλεπαν ότι το επαγγελματικό τους μέλλον εξαρτάται από το μέλλον της σχολικής μονάδας (φήμη, επιτυχίες, εγγραφές ) παρατηρήθηκε έξαρση του συνδρόμου της εργασιακής εξουθένωσης ( burn out syndrome),αφού υπερέβαλαν εαυτόν λόγω της ανασφάλειας και αναγκάζονταν να εργάζονται πολλές ώρες εκτός ωραρίου για να προετοιμάσουν τους μαθητές για εξετάσεις , μη παίρνοντας καμία ευχαρίστηση από την διδασκαλία τους. 5)Ενώ στην αρχή όπου εφαρμόστηκε το voucher κάλυπτε το σύνολο της φοίτησης από ένα σημείο και μετά άρχισαν να μπαίνουν επιπλέον χρεώσεις στους γονείς με νέα «εκπαιδευτικά προϊόντα» που προσέφερε το σχολείο στους μαθητές και που δεν είχαν συμπεριληφθεί στο αρχικό πακέτο. 6)Ενώ οι υποστηρικτές του voucher μιλούσαν για πραγμάτωση της ισότητας ευκαιριών στην πραγματικότητα είχαμε μεγάλη όξυνση των κοινωνικών ανισοτήτων στην εκπαίδευση. Δημιουργήθηκε η κατηγορία των ανεπιθύμητων μαθητών που κανένα σχολείο δεν τους ήθελε γιατί θα αμαύρωναν τη φήμη του. Αδύναμοι μαθητές , μαθητές με μαθησιακά προβλήματα , μαθητές με οικογενειακά προβλήματα , παιδιά μεταναστών , ζωηροί μαθητές , παιδιά που ανήκουν σε μειονότητες θεωρήθηκαν προβλήματα του σχολείου και οι διευθυντές φρόντιζαν να απαλλαγούν από αυτούς είτε ελέγχοντας τις εγγραφές τους είτε εκμεταλλευόμενοι τις διατάξεις που ευνοούσαν κάτι τέτοιο. To voucher είναι όπλο στα χέρια του νεοφιλελευθερισμού Βασικός υποστηρικτής του εκπαιδευτικού κουπονιού (School voucher ) ήταν ο οικονομολόγος Μίλτον Φρίντμαν( θεμελιωτής του νεοφιλελεύθερου μοντέλου οικονομίας ) που ισχυριζόταν ότι «το εκπαιδευτικό κουπόνι είναι ένα μέσο για να επιτευχθεί η μετάβαση από ένα κρατικό σύστημα σε ένα σύστημα της αγοράς». Η πρώτη που έτρεξε να εφαρμόσει το voucher στη χώρα της ήταν η Μάργκαρετ Θάτσερ (της Αγγλίας) που ως γνωστόν ήταν φανατική θαυμάστρια του νεοφιλελευθερισμού και πιστή φίλη του Φρίντμαν. Το voucher στην ουσία μετατρέπει τον γονέα σε καταναλωτή και το σχολείο σε προϊόν. Η εκπαίδευση από κοινωνικό αγαθό που αφορά όλους μετατρέπεται σε ατομικό αγαθό . Το δημόσιο σχολείο όμως (όπως και όλα τα δημόσια αγαθά) ενισχύει το αίσθημα της λαϊκής ενότητας . Η συνέχειά του είναι συνυφασμένη με την ίδια την διατήρησης της δημοκρατίας. Το voucher είναι πολύ επικίνδυνο εργαλείο γιατί είναι ύπουλο και ξεγελάει τους γονείς για τις πραγματικές του προθέσεις. Ο νεοφιλελευθερισμός τους κλείνει το μάτι και τους λέει : « πάρτε την κατάσταση στα χέρια σας , το παιδί σας αξίζει ένα καλύτερο σχολείο και εσείς αξίζετε ένα καλύτερο μέλλον». Προσπαθεί να τους πείσει ότι όλα γίνονται για το καλό των παιδιών τους. Οι γονείς δύσκολα μπορούν να καταλάβουν ότι πίσω από όλα κρύβονται συμφέροντα που απλά χρειάζονται τη δική τους συναίνεση για να εξυπηρετηθούν . Ο καπιταλισμός ,με ακόμα άλλον έναν τρόπο, δείχνει το πιο τρομακτικό του πρόσωπο μέσα στα σχολεία που φοιτούν τα παιδιά μας. Στόχος του είναι να ενισχύσει τις ανισότητες ώστε η πλειονότητα των μαθητών να αποθαρρύνεται και να επιλέγει το δρόμο της κατάρτισης και της μαθητείας , αφού το σύστημα αυτή τη στιγμή έχει ανάγκη από χέρια και όχι από μυαλά. Είναι προφανές ότι η αντίσταση σε μια τέτοια επέλαση του νεοφιλελευθερισμού και των συμφερόντων δεν μπορεί παρά να έχει πολιτική διάσταση. Δημήτρης Τσιριγώτης. Φυσικός Διάδωσε το τώρα!http://xenesglosses.eu/2014/06/to-ekpaideutiko-kouponi-erxetai-na-sk

Τετάρτη 4 Ιουνίου 2014

σύγχρονη δουλεία





Κεφάλαιο Ι: Επιγραφή

  «Η αισιοδοξία μου βασίζεται στη βεβαιότητα ότι αυτός ο πολιτισμός θα καταρρεύσει. Η απαισιοδοξία μου, σε όλα αυτά που κάνει για να μας τραβήξει στην πτώση του.»



la terre




Κεφάλαιο ΙΙ: Η σύγχρονη δουλεία

“Ο κόσμος έχει γυρίσει ανάποδα και οι τρελοί οδηγούνε τους τυφλούς.”
Γουίλλιαμ Σαίξπηρ


foule



  
     Η σύγχρονη δουλεία είναι μια εθελοντική δουλεία, που χορηγείται από το πλήθος των δούλων, που σέρνονται στην επιφάνεια της γης. Οι ίδιοι αγοράζουν όλα τα αγαθά που πάντα τους υποδουλώνουν λίγο παραπάνω. Οι ίδιοι τρέχουν πίσω από μια εργασία, όλο και πιο αλλοτριωτική, η οποία πρόθυμα και γενναιόδωρα τους δίνεται, αν είναι αρκετά υπάκουοι. Οι ίδιοι διαλέγουν τους κύριους που θα πρέπει να υπηρετούν. Για να καταφέρει αυτή η παράλογη τραγωδία να τεθεί σε ισχύ, χρειάστηκε πρώτα απ’ όλα να αφαιρεθεί από τα μέλη αυτής της τάξης η συνείδηση της εκμετάλλευσης και της αποξένωσης τους. Ορίστε ο παράξενος νεωτερισμός της εποχής μας. Σε αντίθεση με τους δούλους της αρχαιότητας, τους δουλοπάροικους του Μεσαίωνα ή τους εργάτες των πρώτων βιομηχανικών επαναστάσεων, σήμερα, είμαστε μάρτυρες μιας τάξης ολοκληρωτικά υποταγμένης που όμως δεν το ξέρει ή μάλλον που δεν θέλει να το μάθει. Συνεπώς, αγνοούν την εξέγερση που θα έπρεπε να είναι η μόνη νόμιμη αντίδραση των εκμεταλλευμένων. Δέχονται χωρίς αμφισβήτηση, τη θλιβερή ζωή που χτίστηκε για εκείνους.  Η αποκήρυξη και η παραίτηση είναι η πηγή της δυστυχίας τους.

    Ορίστε το άσχημο όνειρο των σύγχρονων δούλων, που εμπνέει τελικά τη παραίτηση στο μακάβριο χορό του συστήματος αλλοτρίωσης.
 

   Η καταπίεση εκσυγχρονίζεται, επεκτείνοντας παντού τις μορφές μυστικοπάθειας που επιτρέπουν την απόκρυψη της κατάστασης Δείχνοντας την πραγματικότητα όπως είναι στ’ αλήθεια και όχι όπως είναι παρουσιασμένη από την εξουσία καθίσταται η πιο απόλυτη ανατροπή.

 «Μόνο η αλήθεια είναι επαναστατική»
Γουίλλιαμ Σαίξπηρ




 
Κεφάλαιο ΙΙΙ:  Η ανάπτυξη του εδάφους και του οικοσυστήματος


  Η αστυφιλία είναι εκείνη η λήψη της κατοχής του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος από τον αναπτυσσόμενα λογικά καπιταλισμό, έχοντας απόλυτη κυριαρχία, μπορεί και πρέπει τώρα να ξαναφτιάξει ολόκληρο το κόσμο κατ’ εικόνα του.»

Η Κοινωνία του Θεάματος, Γκι Ντέμπορντ

 

immeubles

      Χτίζοντας τον κόσμο τους με την δύναμη της αλλοτριωμένης εργασίας τους, η διακόσμηση του γίνεται η φυλακή στην οποία οι ίδιοι θα πρέπει να ζήσουν. Ένας άθλιος κόσμος, δίχως γεύση ή οσμή, που σηκώνει πάνω του τη μιζέρια του κυρίαρχου τρόπου παραγωγής. 
      Αυτή η διακόσμηση χτίζεται διαρκώς. Τίποτα δεν είναι σταθερό. Η μόνιμη επισκευή του χώρου γύρω μας βρίσκει την αιτία της μέσα στην γενική αμνησία και την ανασφάλεια με τις οποίες πρέπει να ζουν οι κάτοικοι. Πρόκειται για την ανακατασκευή των πάντων κατ’ εικόνα του συστήματος: ο κόσμος γίνεται καθημερινά λίγο πιο βρώμικος και θορυβώδης, όπως ένα εργοστάσιο.
      Κάθε κομμάτι αυτού του κόσμου είναι η περιουσία ενός κράτους ή ενός ατόμου. Αυτή η κοινωνική ληστεία, που είναι η αποκλειστική ιδιοκτησία του εδάφους,  υλοποιείται στη πανταχού παρουσία των τοίχων, κάγκελων, φρακτών, εμποδίων, συνόρων... Είναι το εμφανές σημάδι αυτού του διαχωρισμού που διαποτίζει τα πάντα.
      Αλλά παράλληλα, σύμφωνα με τα συμφέροντα του εμπορικού πολιτισμού, η ένωση των εκτάσεων είναι ο κύριος στόχος της θλιβερής εποχής μας. Ο κόσμος πρέπει να γίνει ένας τεράστιος αυτοκινητόδρομος, βελτιωμένος στα άκρα, για να διευκολύνει την μεταφορά των εμπορευμάτων. Όλα τα εμπόδια, φυσικά ή ανθρώπινα, πρέπει να καταστραφούν.  
     Το περιβάλλον στο οποίο συσσωρεύεται αυτή η δουλοπρεπής μάζα, είναι κατ’ εικόνα της ζωής τους: μοιάζει με κλουβιά, φυλακές, σπηλιές. Αλλά αντίθετα με τους δούλους ή τους φυλακισμένους, ο εκμεταλλευμένος των σύγχρονων καιρών πρέπει να πληρώσει το κελί του.



  «Γιατί δεν είναι ο άνθρωπος, αλλά ο κόσμος που έγινε ανώμαλος.»

Αντονέν Αρτώ



Κεφάλαιο IV: Τα εμπορεύματα


«Ένα εμπόρευμα φαίνεται από την πρώτη ματιά σαν ένα αυτονόητο συνηθισμένο πράγμα. Η ανάλυση του δείχνει ότι είναι ένα πολύ στρυφνό πράγμα, γεμάτο από μεταφυσική σοφιστεία και θεολογικές παραξενιές.»

Το Κεφάλαιο, Καρλ Μαρξ


publicité marchandise 

    Και σε αυτό το στενό και σκοτεινό χώρο συλλέγει τα καινούρια εμπορεύματα που θα έπρεπε, σύμφωνα με τα πανταχού παρούσα διαφημιστικά μηνύματα, να του προσφέρουν ευτυχία και ολοκλήρωση. Αλλά όσο περισσότερο συσσωρεύει εμπορεύματα,  άλλο τόσο η δυνατότητα να εισέλθει μια μέρα στην ευτυχία απομακρύνεται από εκείνον.

«Τι θα ωφελήσει τον άνθρωπο να κερδίσει όλο τον κόσμο αλλά να ζημιώσει την ψυχή του;»
 
Απόστολος Μάρκος 8:36

   
       Το εμπόριο, ιδεολογική ουσία, στερεί την εργασία από αυτόν που το παράγει και τη ζωή από εκείνον που το καταναλώνει. Στο κυρίαρχο οικονομικό σύστημα, δεν είναι πλέον η ζήτηση που καθορίζει την προσφορά  αλλά η προσφορά που καθορίζει την ζήτηση. Έτσι, περιοδικά, νέες ανάγκες δημιουργούνται που γρήγορα θεωρούνται ζωτικές από την συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού: πρώτα ήταν το ραδιόφωνο, ύστερα το αυτοκίνητο, η τηλεόραση, ο υπολογιστής και τώρα το κινητό τηλέφωνο.
   Όλα αυτά τα εμπορεύματα, μαζικά διανεμημένα σε μια σπιθαμή του χρόνου, μετατρέπουν ριζικά τις ανθρώπινες σχέσεις: από μια πλευρά χρησιμεύουν να αποξενώνουν λίγο παραπάνω τους ανθρώπους από τους όμοιους τους και από την άλλη να διαδίδουν τα κυρίαρχα μηνύματα του συστήματος. Τα πράγματα που κατέχουμε, καταλήγουν να μας κατέχουν.





 
Κεφάλαιο V: Η διατροφή

«Αυτό που για κάποιον είναι τροφή, μπορεί για κάποιον άλλο να είναι δηλητήριο»
Paracelso

 
nourriture

   
   
    Όταν τρέφεται ο σύγχρονος δούλος προβάλλει καλύτερα την κατάσταση ερείπωσης στην οποία βρίσκεται. Διαθέτοντας ένα χρόνο όλο και πιο περιορισμένο για να προετοιμάσει την τροφή που καταπίνει,   καταφεύγει στην κατανάλωση του γρήγορου φαγητού που η αγρο-χημική βιομηχανία παράγει. Περιπλανιέται στα σούπερ μάρκετ αναζητώντας υποκατάστατα που η κοινωνία της ψευδούς αφθονίας συμφωνεί να του δώσει. Εδώ ακόμα, δεν υπάρχει τίποτα παρά η ψευδαίσθηση της επιλογής. Η αφθονία των διατροφικών προϊόντων δεν κρύβει την υποβάθμιση και τη διαστρέβλωση τους.
    Πρόκειται προφανώς για γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς, ένα μείγμα χρωστικών ουσιών και συντηρητικών, φυτοφάρμακων, ορμονών και άλλων εφευρέσεων του νεωτερισμού. Η άμεση απόλαυση είναι ο κανόνας του κυρίαρχου τρόπου διατροφής, όπως είναι και ο κανόνας όλων των μορφών κατανάλωσης. Και οι συνέπειες είναι εκείνες που προβάλλει αυτός ο τρόπος διατροφής.
    Αλλά είναι απέναντι στην εξαθλίωση που ο δυτικός άνθρωπος χαίρεται για τη θέση του και τη ξέφρενη κατανάλωση του. Ωστόσο, η δυστυχία είναι παντού όπου βασιλεύει η ολοκληρωτική εμπορική κοινωνία. Η έλλειψη είναι το μειονέκτημα της ψεύτικης αφθονίας. Και σε ένα σύστημα που καθορίζει την ανισότητα ως το κριτήριο της προόδου, ακόμα και αν η αγρο-χημική παραγωγή είναι αρκετή για να τρέψει ολόκληρο τον παγκόσμιο πληθυσμό, η πείνα δεν θα πρέπει ποτέ να εξαφανιστεί.

 


«Πιστεύουν ότι ο άνθρωπος, το πιο αμαρτωλό απ’ όλα τα είδη, κυριαρχεί το ζωικό βασίλειο. Όλα τα άλλα πλάσματα δημιουργήθηκαν για να του παρέχουν τροφή και γούνα, για να βασανιστούν και να εξολοθρευτούν.»

Ισαάκ Μπάσεβις Σίνγκερ
 
  Η άλλη συνέπεια της ψεύτικης διατροφικής αφθονίας είναι η γενίκευση των στρατοπέδων-εργοστασίων συγκέντρωσης και η μαζική και βάρβαρη εξόντωση των ειδών που χρησιμεύουν στη διατροφή των σκλάβων.  Εδώ βρίσκεται η ίδια η ουσία του κυρίαρχου τρόπου παραγωγής. Η ζωή και η ανθρωπιά δεν αντιστέκονται στην επιθυμία μερικών για κέρδος.



Κεφάλαιο VI: Η καταστροφή του περιβάλλοντος
 
«Είναι θλιβερό να σκέφτεσαι πως η Φύση μιλάει αλλά το ανθρώπινος είδος δεν ακούει.»
Βίκτωρ Ουγκώ


puits de petrole en feu 


   
    Η λεηλασία των πηγών του πλανήτη, η άφθονη παραγωγή ενέργειας ή αγαθών, τα απορρίμματα και τα άλλα απόβλητα της επιδεικτικής κατανάλωσης, θέτουν σε σοβαρό κίνδυνο την επιβίωση της γης μας και των ειδών που κατοικούν σε αυτή. Αλλά για να ασκείται ελεύθερα ο αχαλίνωτος καπιταλισμός, η ανάπτυξη δεν πρέπει να σταματήσει. Πρέπει να παράγουμε, να παράγουμε και να αναπαράγουμε.

    Και εκείνοι που ρυπαίνουν περισσότερο, σήμερα παρουσιάζονται σαν πιθανοί σωτήρες του πλανήτη.   Εκείνοι οι ανόητοι της show business, χρηματοδοτημένοι από τις πολυεθνικές φίρμες, προσπαθούν να μας πείσουν ότι μια απλή αλλαγή του τρόπου ζωής μας αρκεί για να σωθεί ο πλανήτης από την καταστροφή.  Και ενώ μας κατηγορούν, συνεχίζουν ασταμάτητα να ρυπαίνουν το περιβάλλον και το πνεύμα μας. Αυτές οι αδιάφορες ψευδο-οικολογικές θεωρίες χρησιμοποιούνται από κάθε διεφθαρμένο πολιτικό κατά τη διάρκεια της προεκλογικής τους εκστρατεία. Αλλά προσεκτικά προτείνουν μια ριζική αλλαγή στο σύστημα παραγωγής. Όπως πάντα χρειάζεται να μετατραπούν μερικές λεπτομέρειες ώστε όλα να μπορούν να παραμείνουν όπως πριν.




Κεφάλαιο VII: Η εργασία

 
Η λέξη εργασία (Travail στα γαλλικά) προέρχεται από το λατινικό Tripalium, όργανο βασανιστηρίου.



horloge 


     
        Αλλά για να εισέλθεις στον κόσμο της φρενήρους κατανάλωσης,  χρειάζονται χρήματα και για να αποκτήσεις χρήματα, πρέπει να εργαστείς δηλαδή να πουληθείς. Το κυρίαρχο σύστημα έκανε την εργασία κύρια αξία του. Και οι δούλοι πρέπει πάντα να εργάζονται όλο και πιο πολύ  για να πληρώσουν με δάνειο την θλιβερή ζωή τους.  Εξαντλούνται στην εργασία, χάνουν το μεγαλύτερο μέρος της ζωτικής τους δύναμης και βιώνουν τις χειρότερες ταπεινώσεις. Περνούν όλη τους τη ζωή κάνοντας μια κουραστική και βαρετή δραστηριότητα,  για το κέρδος μερικών.

         Η εφεύρεση της σύγχρονης ανεργίας είναι εδώ για να τους φοβίζει και να τους κάνει να ευχαριστούν ασταμάτητα την εξουσία για τη γενναιοδωρία της απέναντι τους. Τι θα μπορούσαν να κάνουν χωρίς αυτό το μαρτύριο που είναι η εργασία;  Και αυτές οι απομονωτικές δραστηριότητες,  παρουσιάζονται ως απελευθέρωση. Τι παρακμή και δυστυχία!
  

        Πάντα βιαστικά, υπό την πίεση ενός χρονομέτρου ή ενός μαστιγίου, κάθε κίνηση των δούλων υπολογίζεται έτσι ώστε να αυξηθεί η παραγωγή.  Η επιστημονική οργάνωση της εργασίας θέτει την ίδια ουσία με εκείνη της απαλλοτρίωσης των εργαζομένων, τόσο στον καρπό της εργασίας τους όσο και στο χρόνο που καταναλώνουν στην αυτόματη παραγωγή των προϊόντων και των υπηρεσιών.   Ο ρόλος του εργαζόμενου μπερδεύεται με εκείνο μιας εργοστασιακής μηχανής,  ενός υπολογιστή γραφείου. Ο χαμένος χρόνος δεν επιστρέφει πλέον.

 
       Και έτσι, κάθε εργαζόμενος έχει αναλάβει μια επαναλαμβανόμενη εργασία, διανοητική ή φυσική. Είναι ειδικός στο τομέα παραγωγής του. Αυτή η ειδικότητα βρίσκεται σε όλο τον κόσμο μέσω του διεθνούς καταμερισμού της εργασίας. Η ιδέα συλλαμβάνεται στη Δύση, παράγεται στην Ασία και πεθαίνει στην Αφρική.



Κεφάλαιο VII:  Ο αποικισμός σε όλους τους τομείς της ζωής

«Ο άνθρωπος περιορίζεται στη παραγωγική συμπεριφορά από την οργάνωση της εργασίας. Έξω από το εργοστάσιο διατηρεί το ίδιο δέρμα και το ίδιο κεφάλι.»
Κριστόφ Ντεζούρ


publicité vacances 

       Ο σύγχρονος δούλος θα μπορούσε να είναι ικανοποιημένος με τη δουλεία του στα πλαίσια της εργασίας του,  αλλά καθώς το σύστημα παραγωγής αποικίζει όλους τους τομείς της ζωής, ο κυριαρχούμενος σπαταλά το χρόνο του στην αναψυχή, τη διασκέδαση και τις οργανωμένες διακοπές.  Καμία στιγμή της καθημερινότητάς του δεν ξεφεύγει από τα νύχια του συστήματος.   Κάθε στιγμή της ζωής έχει παραβιαστεί. Είναι ένας δούλος σε πλήρη απασχόληση.


 
Κεφάλαιο IX: Εμπορική Ιατρική


  «Η ιατρική προκαλεί πιο αργό θάνατο.»
Πλούταρχος


laboratoire 

  
 
      Η γενική υποβάθμιση του περιβάλλοντός του σύγχρονου δούλου, του αέρα που αναπνέει και της τροφής που καταναλώνει· το άγχος που προκαλούν οι συνθήκες εργασίας του και το σύνολο της κοινωνικής του ζωής, αποτελούν την αφετηρία των νέων του ασθενειών.

       Είναι άρρωστος λόγω της δουλοπρεπής κατάστασης του και κανένα φάρμακο δεν θα μπορέσει ποτέ να γιατρέψει αυτό τον πόνο. Μόνο η πιο πλήρης απελευθέρωση από την κατάσταση στην οποία βρίσκεται,  μπορεί να επιτρέψει στον σύγχρονο δούλο να απελευθερωθεί από τις ταλαιπωρίες του.

     Η δυτική ιατρική γνωρίζει μονό μια θεραπεία για τα δεινά που ταλαιπωρούν τον σύγχρονο δούλο: για τα δεινά που ταλαιπωρούν τον σύγχρονο δούλο: τον ακρωτηριασμό. Με βάση τη χειρουργική, τα αντιβιοτικά ή τη χημειοθεραπεία,  αντιμετωπίζονται οι ασθενείς της εμπορικής ιατρικής. Εξετάζει τις συνέπειες του πόνου, χωρίς ποτέ να ψάχνει την αιτία. Αυτό είναι κατανοητό όσο και δικαιολογημένο: αυτή η έρευνα θα μας οδηγούσε αναπόφευκτα σε μια ξαφνική καταδίκη της κοινωνικής οργάνωσης στο σύνολο της. Όπως μετέτρεψε όλες τις λεπτομέρειες του κόσμου μας σ’ ένα απλό προϊόν, το παρόν σύστημα έκανε το σώμα μας ένα εμπόρευμα,  ένα αντικείμενο μελέτης και πειράματος που διανέμεται στους μαθητευόμενους μάγους της εμπορικής ιατρικής και της μοριακής βιολογίας.   Και οι κυρίαρχοι του κόσμου είναι ήδη έτοιμοι να ορίσουν πρότυπο διαβίωσης. Η πλήρης ανάλυση του DNA του ανθρώπινου γονιδιώματος  είναι μόνο η αρχή μιας νέας στρατηγικής που τέθηκε σε ισχύ από την εξουσία.  Η γενετική αποκωδικοποίηση δεν έχει άλλο στόχο από την ενίσχυση σε μεγάλο βαθμό των μορφών κυριαρχίας και ελέγχου. Ανάμεσα σε τόσα άλλα πράγματα, χάσαμε ακόμα και το σώμα μας.





 
Κεφάλαιο X: Η υπακοή ως δεύτερη φύση


  «Υπακούοντας, υιοθετούμε αντανακλαστικά υποταγής.»

 Ανώνυμος


rat de laboratoire 


      Χάνει το καλύτερο μέρος της ζωής του, αλλά συνεχίζει διότι έχει από πάντοτε τη συνήθεια να υπακούει.  Η υπακοή έχει γίνει η δεύτερη φύση του. Υπακούει χωρίς να γνωρίζει το γιατί, μόνο γιατί ξέρει πως πρέπει. Υπακοή, παραγωγή και κατανάλωση,  ορίστε το τρίπτυχο που κυριαρχεί τη ζωή του. Υπακούει στους γονείς του, στους καθηγητές του, στα αφεντικά του, στους ιδιοκτήτες του, στους εμπόρους του.   Υπακούει στο νόμο και στις δυνάμεις ασφαλείας. Υπακούει σε όλες τις εξουσίες  γιατί δεν γνωρίζει να κάνει τίποτα άλλο. Η ανυπακοή τον τρομοκρατεί περισσότερο απ’ όλα, γιατί η ανυπακοή είναι ο κίνδυνος, η περιπέτεια, η αλλαγή.  Όπως το παιδί πανικοβάλλεται όταν χάνει από τα μάτια του τους γονείς του, ο σύγχρονος δούλος είναι χαμένος  δίχως την εξουσία που δημιούργησε.

      Έτσι συνεχίζει να υπακούει. Είναι ο φόβος που μας μετατρέπει σε δούλους,   και που μας κρατάει σε αυτή την κατάσταση.   Υποτασσόμαστε στους κυρίαρχους του κόσμου, δεχόμαστε αυτή τη ζωή της ταπείνωσης και της δυστυχίας  από φόβο.

     Ωστόσο, διαθέτουμε τη δύναμη στους αριθμούς απέναντι σ’ αυτή τη μειοψηφία που κυβερνά.  Η δική τους δύναμη, δεν προέρχεται από την αστυνομία αλλά από τη συγκατάθεση μας. Δικαιολογούμε τη δειλία μας απέναντι στη νόμιμη αντιπαράθεση με   τις δυνάμεις που μας καταπιέζουν με μια ομιλία γεμάτη ανθρωπιστική ηθικολογία. Η άρνηση επαναστατικής βίας είναι ριζωμένη στα μυαλά  εκείνων που αντιτίθενται στο σύστημα, στο όνομα των αξιών που το ίδιο μας δίδαξε. Μα η εξουσία δεν διστάζει να χρησιμοποιήσει τη βία όταν πρόκειται για τη διατήρηση της ηγεμονίας της.





 
Κεφάλαιο XI: Η καταστολή και η επιτήρηση


«Σε ένα καθεστώς που φυλακίζει αδίκως, η θέση του δίκαιου ανθρώπου είναι επίσης στη φυλακή.»
Η πολιτική ανυπακοή, Χένρυ Ντέιβιντ Θορώ


 foule 1984


 
  Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν άτομα  που ξεφεύγουν από τον έλεγχο της συνείδησης.  Αλλά είναι υπό επιτήρηση.  Οποιαδήποτε μορφή επανάστασης ή αντίστασης,
    αντιμετωπίζεται ως αποκλίνουσα ή τρομοκρατική δραστηριότητα.  Η ελευθερία υπάρχει μόνο για εκείνους που υπερασπίζονται τα εμπορικά συμφέροντα. Η πραγματική αντίθεση στο κυρίαρχο σύστημα τώρα είναι εντελώς παράνομη.  Για τους αντιτιθέμενους, η καταστολή είναι ο κανόνας χρήσης. Και η σιωπή της πλειοψηφίας των δούλων απέναντι σε αυτή την καταστολή  δικαιολογείται από τη φιλοδοξία των ΜΜΕ και της πολιτικής  που αρνούνται τη σύγκρουση που υπάρχει στην πραγματική κοινωνία.




Κεφάλαιο XII: Το χρήμα

«Ό, τι κάναμε άλλοτε για την αγάπη του Θεού, τώρα το κάνουμε για την αγάπη αυτού που προσφέρει το αίσθημα ύψιστης δύναμης και καθαρή συνείδηση.»
Αυγή, Φρειδερίκος Νίτσε


billet 


   
      Όπως όλα τα καταπιεσμένα όντα της ιστορίας,  ο σύγχρονος δούλος έχει ανάγκη τον μυστικισμό και τον θεό του  για να αναισθητοποιήσει το κακό που τον ταλαιπωρεί  και τη δυστυχία που τον κατακλύζει. Αλλά αυτός ο νέος θεός, στον όποιο παρέδωσε την ψυχή του, δεν είναι παρά ένα τίποτα.  Ένα κομμάτι χαρτί, ένας αριθμός που έχει νόημα  μόνο επειδή όλος ο κόσμος αποφάσισε να του το δώσει.  Γι’ αυτό το νέο θεό εκπαιδεύεται, εργάζεται, αγωνίζεται και πωλείται. Γι’ αυτό το νέο θεό παρατάει κάθε αξία και είναι έτοιμος να κάνει το οτιδήποτε. Πιστεύει πως έχοντας πολλά χρήματα,  θα ελευθερωθεί από τους περιορισμούς που τον συγκρατούν. Σαν να μπορούσε η κατοχή να ταιριάξει με την ελευθερία.  Η απελευθέρωση είναι ένας ασκητισμός που έρχεται με τον αυτοέλεγχο.  Είναι μια επιθυμία και μια προθυμία για δράση.  Είναι στο «είναι» και όχι στο «έχειν».  Αλλά θα πρέπει να καθορίζεται στο να μην υπηρετεί, να μην υπακούει.  Ακόμα θα πρέπει να είναι ικανός να σπάσει τη ρουτίνα, κάτι που κανείς, φαίνεται, δεν τολμά να κάνει.





Κεφάλαιο XII: Καμιά εναλλακτική στην κυρίαρχη κοινωνική οργάνωση





horloge 


  
     Όμως ο σύγχρονος δούλος είναι πεπεισμένος  πως δεν υπάρχει εναλλακτική στην οργάνωση αυτού του κόσμου.  πως δεν υπάρχει εναλλακτική στην οργάνωση αυτού του κόσμου. Και εδώ είναι η δύναμη της σημερινής κυριαρχίας:  η διατήρηση της ψευδαίσθησης ότι αυτό το σύστημα που αποίκισε όλη την έκταση της γης είναι το τέλος της ιστορίας.  Κάνει την κυριαρχούμενη τάξη να πιστεύει πως η προσαρμογή στην ιδεολογία της είναι η προσαρμογή στον κόσμο όπως είναι και όπως πάντα ήταν.  Το όνειρο ενός άλλου κόσμου έγινε ένα έγκλημα που καταδικάζεται από όλα τα ΜΜΕ και όλες τις εξουσίες.  Ο εγκληματίας στην πραγματικότητα είναι αυτός που συμβάλει,  συνειδητά ή όχι, στη επέκταση της κυρίαρχης κοινωνικής οργάνωσης.  Δεν υπάρχει μεγαλύτερη τρέλα από αυτή του σημερινού συστήματος.





Κεφάλαιο XIV: Η εικόνα


«Αλλά, και αν όχι, ας είναι σε σένα γνωστό, βασιλιά, ότι τους θεούς σου δεν τους λατρεύουμε, και τη χρυσή εικόνα, που έχεις στήσει, δεν την προσκυνούμε.»
Προφήτης Δανιήλ 3: 18


 panneaux


     
     Μπροστά στην καταστροφή του πραγματικού κόσμου, το σύστημα χρειάζεται να αποικίσει το σύνολο των συνειδήσεων των δούλων. Έτσι, στο κυρίαρχο σύστημα, από μικρή ηλικία, η καταστολή παίρνει τη μορφή αποτροπής  και χρησιμοποιείται για την εκπαίδευση των δούλων. Πρέπει να ξεχάσουν την δουλοπρεπή κατάσταση τους,  την φυλακή τους και την θλιβερή ζωή τους.  Αρκεί να δει κανείς αυτό το υπνωτισμένο πλήθος  μπροστά στις οθόνες που συνοδεύουν την καθημερινή τους ζωή.  Εξαπατούν την μόνιμη δυσαρέσκεια τους μέσω της πειραγμένης αντανάκλασης μιας ονειρεμένης ζωής, με χρήματα, δόξα και περιπέτεια. Όμως τα όνειρα τους είναι το ίδιο οδυνηρά με τη θλιβερή ζωή τους.

       Υπάρχουν εικόνες για όλους και παντού,  φέρουν το ιδεολογικό μήνυμα της σύγχρονης κοινωνίας  και χρησιμοποιούνται ως όργανο ενοποίησης και προπαγάνδας.   Αναπτύσσονται όσο ο άνθρωπος αφαιρείται από τον κόσμο του και τη ζωή του.  Το παιδί είναι ο πρωταρχικός στόχος αυτών των εικόνων,  έτσι ώστε να κοπεί η ελευθερία από τη ρίζα της.  Πρέπει να γίνουν ηλίθια και να αφαιρεθεί κάθε μορφή προβληματισμού και κριτικής. Όλα αυτά, γίνονται βέβαια με τη ανησυχητική βοήθεια των γονιών  προσπαθούν πλέον να αντισταθούν στη συνδυασμένη δύναμη πυρός όλων των σύγχρονων μέσων επικοινωνίας. Οι ίδιοι αγοράζουν τα απαραίτητα αγαθά για την υποδούλωση των απογόνων τους.  Αφήνουν την εκπαίδευση στα χέρια τους συστήματος αποκλεισμού και μετριότητας.

     Υπάρχουν εικόνες για όλες τις ηλικίες και για όλες τις κοινωνικές τάξεις.  Και οι σύγχρονοι δούλοι συγχέουν αυτές τις εικόνες με την κουλτούρα και μερικές φορές με την τέχνη.  Κάνουν έκκληση στα πιο άθλια ένστικτα  για να πουλήσουν τα αποθέματα εμπορευμάτων. Η γυναίκα, διπλή σκλάβος στη σημερινή κοινωνία,  πληρώνει το μεγάλο τίμημα.  Κατέληξε να είναι ένα αντικείμενο κατανάλωσης.  Η εξέγερση έγινε και αυτή μια εικόνα που πωλείται ώστε να καταστρέψει καλύτερα το ανατρεπτικό δυναμικό.  Η εικόνα είναι πλέον ο πιο απλός και αποτελεσματικός τρόπος επικοινωνίας. Χτίζουν μοντέλα, κακοποιούν τις μάζες, λένε ψέματα, απογοητεύουν.  Διαδίδουν την ιδεολογία της κατανάλωσης μέσω εικόνων,  γιατί πρόκειται ακόμα και πάντα για τον ίδιο στόχο:  η πώληση, τρόπων ζωής ή προϊόντων,  συμπεριφορών ή αγαθών, οτιδήποτε, αρκεί να υπάρχει πάντα πώληση.




Κεφάλαιο XV: Η ψυχαγωγία






public télévision 


     
       Αυτοί οι καημένοι άνθρωποι ψυχαγωγούνται,  αλλά αυτή η ψυχαγωγία είναι εδώ μονάχα για να τους αποσπάσει  από την κακή πραγματικότητα που τους κατακλύζει.  Επέτρεψαν να γίνει η ζωή τους ένα τίποτα  και προσποιούνται πως είναι υπερήφανοι γι‘ αυτό.  Προσπαθούν να δείξουν την ικανοποίηση τους αλλά κανείς δεν ξεγελιέται.  Πλέον, δεν καταφέρνουν να κοροϊδέψουν ούτε τους ίδιους τους εαυτούς τους,  την ώρα που βρίσκονται απέναντι στην παγωμένη αντανάκλαση τους στον καθρέφτη. Έτσι, χάνουν τον χρόνο τους με ηλίθιους  που τους κάνουν να γελούν, να τραγουδούν,  να ονειρεύονται ή να κλαίνε.

      Η αθλητική επικαιρότητα γίνεται το κανάλι μέσω του οποίου  οι σύγχρονοι δούλοι νιώθουν τις επιτυχίες και τις αποτυχίες, τις προσπάθειες και τις νίκες, που έπαψαν να βιώνουν στην καθημερινότητα τους. Η δυσαρέσκειά τους, τους ενθαρρύνει να ζουν μπροστά στη τηλεόρασή τους.  Ενώ οι αυτοκράτορες της αρχαίας Ρώμης αγόραζαν την υποταγή του λαού  με ψωμί και διασκέδαση, σήμερα η σιωπή των δούλων αγοράζεται με την ψυχαγωγία και την κατανάλωση.




Κεφάλαιο XVI: Η γλώσσα


«Νομίζουμε ότι χρησιμοποιούμε τις λέξεις, αλλά οι λέξεις είναι που μας χρησιμοποιούν.»
Αλέν Ρέι


 bouche vendetta


     
     Η κυριαρχία των συνειδήσεων είναι το αποτέλεσμα  της κακής χρήσης της γλώσσας  από την κυρίαρχη κοινωνική και οικονομική τάξη.  Ως αφέντης όλων των μέσων επικοινωνίας,  η εξουσία διασπείρει την εμπορική ιδεολογία μέσω του πειραγμένου,  μερικού και επινοημένου νοήματος που δίνει στις λέξεις. Οι λέξεις παρουσιάζονται ουδέτερες και η ετυμολογία τους φαίνεται σαν να πηγάζει από τον ακροατή. Αλλά υπό τον έλεγχο της εξουσίας,  η γλώσσα αναφέρεται πάντα σε κάτι άλλο εκτός από την πραγματικότητα.

      Πάνω απ’ όλα είναι μια γλώσσα παραίτησης και ανικανότητας,  μια γλώσσα παθητικής αποδοχής των πραγμάτων όπως είναι και όπως πρέπει να παραμείνουν.  Οι λέξεις εργάζονται για λογαριασμό της κυρίαρχης οργάνωσης της ζωής και η χρήση της γλώσσας της εξουσίας μας καταδικάζει σε ανικανότητα. Το πρόβλημα της γλώσσας είναι στο κέντρο του αγώνα για την ανθρώπινη χειραφέτηση.  Δεν προστίθεται στις άλλες μορφές κυριαρχίας, είναι η ίδια η καρδιά του σχεδίου ελέγχου  του ολοκληρωτικού και εμπορικού συστήματος.

   Η πιθανότητα ριζικής αλλαγής μπορεί να αναδειχθεί πάλι,  μόνο από την επανοικειοποίηση της γλώσσας  και ως εκ τούτου της πραγματικής επικοινωνίας ανάμεσα στους ανθρώπους. Έτσι το επαναστατικό έργο ενάγεται με το ποιητικό.  Μέσα στον δημοφιλή ενθουσιασμό,  οι μεγάλες ομάδες παίρνουν και ξανά-εφεύρουν τον λόγο.  Ο καλλιτεχνικός αυθορμητισμός καταλαμβάνει τον καθένα μας  και μας ενώνει όλους.






Κεφάλαιο XVII: Η ψευδαίσθηση της ψήφου και της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας


  «Να ψηφίζεις σημαίνει να παραιτείσαι απ' τη δύναμή σου.»
Ελιζέ Ρεκλούς

 
parlement


   
    Ωστόσο, οι σύγχρονοι δούλοι εξακολουθούν να θεωρούν τους εαυτούς τους πολίτες. Πιστεύουν ότι ψηφίζουν και αποφασίζουν ελεύθερα ποιος πρέπει να οδηγεί τα πράγματα. Λες και έχουν ακόμα επιλογή. Διατηρούν μόνο τη ψευδαίσθηση. Πιστεύεται ακόμα πως υπάρχει μια ριζική διαφορά  διαφορά ανάμεσα στους Σοσιαλιστές και στη Λαϊκή Δεξιά στη Γαλλία, στους Δημοκράτες και στους Ρεπουμπλικάνους στην Αμερική, στους Εργατικούς και στους Συντηρητικούς στο Ηνωμένο Βασίλειο; Δεν υπάρχει αντιπολίτευση, γιατί τα κύρια πολιτικά κόμματα συμφωνούν σε ένα βασικό πράγμα: τη διατήρηση της σημερινής εμπορικής κοινωνίας. Κανένα από τα πολιτικά κόμματα που ανεβαίνουν στην εξουσία, δεν αμφισβητεί το δόγμα της αγοράς. Με τη συνενοχή των ΜΜΕ μονοπωλούν τις εμφανίσεις. Καυγαδίζουν για λεπτομέρειες, ώστε όλα να παραμείνουν στη θέση τους.  Τσακώνονται για να μάθουν ποιος θα καταλάβει τις περισσότερες έδρες  από αυτές που τους προσφέρει η κοινοβουλευτική αγορά. Οι αδιάφορες λογομαχίες τους μεταδίδονται από τα κανάλια,  με στόχο την απόσπαση από την κρίσιμη συζήτηση  σχετικά με την επιλογή της κοινωνίας  στην οποία θέλουμε να ζούμε.  Η εμφάνιση και η κοινοτοπία κρύβουν τη σύγκρουση των ιδεών. Τίποτα από αυτά δεν μοιάζει,  είτε από κοντά, είτε από μακριά, με μια δημοκρατία.
 
    Η αληθινή δημοκρατία χαρακτηρίζεται κυρίως από την μαζική συμμετοχή των πολιτών στη διαχείριση των πραγμάτων. Είναι άμεση και συμμετοχική Εκφράζεται με τη Λαϊκή συνέλευση και τον μόνιμο διάλογο  σχετικά με την οργάνωση της κοινοτικής ζωής.  Η εκπροσωπευτική και κοινοβουλευτική μορφή κυβέρνησης  που σφετερίζεται το όνομα της δημοκρατίας,  περιορίζει την εξουσία των πολιτών στο απλό δικαίωμα της ψήφου,  δηλαδή στο τίποτα,  Όσο αληθεύει ότι η επιλογή ανάμεσα στο ανοιχτό γκρι και στο γκρι σκούρο, δεν είναι αληθινή επιλογή.

    Η συντριπτική πλειοψηφία των κοινοβουλευτικών εδρών  ανήκουν στην οικονομικά ισχυρή τάξη,  είτε είναι δεξιά είτε δήθεν σοσιαλιστική, δημοκρατική αριστερά. Η εξουσία δεν είναι για κατάκτηση,  αλλά για καταστροφή. Είναι τυραννική από τη φύση της,  είτε ασκείται από έναν βασιλιά,  ένα δικτάτορα ή έναν εκλεγμένο πρόεδρο.  Η μόνη διαφορά στη περίπτωση της κοινοβουλευτικής «δημοκρατίας»  είναι ότι οι δούλοι έχουν την ψευδαίσθηση  ότι οι ίδιοι επιλέγουν τον αφέντη που θα υπηρετήσουν.  Η ψήφος τους καθιστά συνεργούς της τυραννίας που τους καταπιέζει.  Δεν είναι δούλοι επειδή υπάρχουν αφέντες, αλλά υπάρχουν αφέντες επειδή επέλεξαν να παραμείνουν δούλοι.





 
Κεφάλαιο XVIII: Το ολοκληρωτικό εμπορικό σύστημα


«Η φύση δεν δημιούργησε ούτε αφέντες ούτε δούλους, δεν θέλω ούτε να δώσω ούτε να λάβω εντολές.»
Ντενί Ντιντερό


 satelite


     
   Το κυρίαρχο σύστημα ορίζεται, λοιπόν, από τη διεισδυτικότητα της εμπορικής ιδεολογίας. Απασχολεί παράλληλα όλο το χώρο και τους τομείς της ζωής.  Λέει μονάχα: «Παράγετε, πουλήστε, καταναλώστε, συσσωρεύστε!»  Έχει μετατρέψει το σύνολο των ανθρώπινων σχέσεων σε εμπορικές σχέσεις  και αντιμετωπίζει τον πλανήτη μας ως εμπόρευμα.. Αναγνωρίζει μόνο ένα δικαίωμα: το δικαίωμα στην ιδιωτική ιδιοκτησία.  Ο μόνος θεός που λατρεύει είναι το χρήμα.

    Το μονοπώλιο της εμφάνισης είναι ολοκληρωτικό. Μόνο οι άνδρες και οι ομιλίες υπέρ της κυρίαρχης ιδεολογίας εμφανίζονται.  Η κριτική αυτού του κόσμου πνίγηκε στο ρεύμα των μέσων ενημέρωσης  που καθορίζει το σωστό και το λάθος, το ορατό και το κρυφό.

   Η πανταχού παρουσία της ιδεολογίας,  η λατρεία του χρήματος,  το μονοπώλιο της εμφάνισης, η απουσία κοινοβουλευτικού πλουραλισμού,  η έλλειψη ορατής αντιπολίτευσης,  η καταστολή σε όλες τις μορφές της,  η επιθυμία μετατροπής της ανθρωπότητας και του κόσμου.

  Ορίστε το πραγματικό πρόσωπο του σύγχρονου ολοκληρωτισμού  που λέγεται «φιλελεύθερη δημοκρατία»,  αλλά που τώρα πρέπει να αποκαλούμε με το αληθινό του όνομα: το ολοκληρωτικό εμπορικό σύστημα. Ο άνθρωπος, η κοινωνία και το σύνολο του πλανήτη βρίσκονται στην υπηρεσία αυτής της ιδεολογίας.  Το ολοκληρωτικό εμπορικό σύστημα πραγματοποίησε  αυτό που κανένα άλλος ολοκληρωτισμός δεν κατάφερε πριν από αυτόν:  την ενοποίηση του κόσμου κατ’ εικόνα του. . Σήμερα, δεν υπάρχει καμιά πιθανή έξοδο.




 
Κεφάλαιο XIX: Προοπτικές


 
      Καθώς η καταπίεση επεκτείνεται σε όλους τους τομείς της ζωής, η εξέγερση παίρνει τη μορφή κοινωνικού πολέμου. Οι εξεγέρσεις αναζωπυρώνονται  και ανακοινώνουν την άφιξη της επανάστασης.

     Η καταστροφή της εμπορικής ολοκληρωτικής κοινωνίας  δεν είναι θέμα επιλογής.  Είναι μια απόλυτη ανάγκη σ’ αυτόν τον καταδικασμένο κόσμο.   Δεδομένου ότι δεν υπάρχουν σύνορα στην εξουσία,  η τελευταία πρέπει να αντιμετωπίζεται παντού και πάντα. Η επανεφεύρεση της γλώσσας,  η μόνιμη αναταραχή της καθημερινής ζωής,  η ανυπακοή και η αντίσταση  είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της εξέγερσης  ενάντια στη κατεστημένη τάξη.  Αλλά για να γεννηθεί μια επανάσταση από αυτή την εξέγερση,  πρέπει να συγκεντρωθούν όλες οι μικρές αντιστάσεις σε ένα ενωμένο μέτωπο. Πρέπει να ενοποιήσουμε όλες τις επαναστατικές δυνάμεις.

     Μπορούμε να το καταφέρουμε,  συνειδητοποιώντας τις παλιές μας αποτυχίες:  ούτε ο στείρος ρεφορμισμός, ούτε η ολοκληρωτική γραφειοκρατία είναι η λύση στη δυσαρέσκεια μας.

   Είναι απαραίτητο να δημιουργηθούν νέες μορφές οργάνωσης και αγώνα. Η αυτοδιαχείριση στις εταιρίες και η άμεση δημοκρατία σε τοπικό επίπεδο  αποτελούν τα θεμέλια αυτής της νέας οργάνωσης που πρέπει να είναι αντι-ιεραρχική στη μορφή όπως και στο περιεχόμενο. Η εξουσία δεν είναι για κατάκτηση, αλλά για καταστροφή!




 
Κεφάλαιο XX: Επίλογος
 
 
«Ω άρχοντες, η ζωή είναι σύντομη... Αν ζούμε, ζούμε για να περπατήσουμε πάνω στα κεφάλια των βασιλιάδων.»

                                                                                                                    Γουίλλιαμ Σαίξπηρ


lance pierre contre police
émeutes coktail molotov
explosion parlement


Ζαν Φρανσουά Μπριέντ
Ελληνική εκδοχή Λίζα και Γιάννης Γιουλούνταςhttp://www.delaservitudemoderne.org/textogrec.html