Σελίδες

Πέμπτη 31 Μαρτίου 2011

η πυρηνική εποχή


http://rigasili.blogspot.com                                              του Πήτερ Γ. Κίρμπυ
New York Times, 14.3.2011.
μετάφραση: Στρατής Μπουλαλάκης
της Κυριακάτικης Αυγής, 20.3.2011 

Βλέποντας τις εικόνες της καταστροφής μετά το τσουνάμι στα βιντεάκια του YouTube και στα ιαπωνικά μέσα ενημέρωσης, ένιωσα συγκλονισμένος και την ανάγκη να βοηθήσω· είχα όμως, επιπλέον, μια αναμφισβήτητη αίσθηση dejà vu. Ως μελετητής που ασχολούμαι με τη θέση της πυρηνικής ενέργειας στην ιαπωνική κουλτούρα, έχω δει πάμπολλες ταινίες τρόμου με τέρατα, τόσο της δεκαετίας του 1950 όσο και μεταγενέστερες, εμπνευσμένες από την πυρηνική καταστροφή· οι σκηνές των φλεγόμενων διυλιστηρίων, των ισοπεδωμένων πόλεων, των ομάδων διάσωσης, της φυγής των αμάχων, μου έφεραν στο νου ορισμένα σουρεαλιστικά στιγμιότυπα των ιαπωνικών ταινιών καταστροφής.

Αυτή η κατηγορία B-movies αποτελεί σήμερα αντικείμενο γενικευμένου χλευασμού, και συχνά όχι άδικα. Αλλά οι πρώτες ταινίες «Γκοντζίλα» ήταν σοβαρές και σκληρές, ενώ τάσσονταν με σαφήνεια κατά της πυρηνικής ενέργειας: το τέρας προέκυψε έπειτα από μια ατομική έκρηξη. Ήταν επίσης αντιπολεμικές σε μια χώρα που είχε να αντιμετωπίσει τις συνέπειες του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Δεδομένου ότι στον «Γκοντζίλα» του 1954 το μεγάλο σαυροειδές θηρίο βγαίνει από τον κόλπο του Τόκιο για να λεηλατήσει την πρωτεύουσα, οι εκρήξεις, τα πτώματα και τα ποτάμια προσφύγων παρέπεμπαν ευθέως στις τρομακτικές σκηνές των τελευταίων ημερών του Πολέμου, εικόνες που παρέμεναν ακόμα ανεξίτηλες στο μυαλό των Ιαπώνων, οι οποίοι παρακολούθησαν το έργο μέσα σε νεκρική σιγή, που τη διέκοπταν μονάχα, κάπου κάπου, οι λυγμοί.

Το αντιπυρηνικό μήνυμα της ταινίας φαίνεται εντελώς αταίριαστο στη σημερινή Ιαπωνία, καθώς το ένα τρίτο σχεδόν της ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας παράγεται από πυρηνικά εργοστάσια. Η ταινία είναι εμπνευσμένη από γεγονότα απολύτως πραγματικά, που είχαν συνταράξει τη χώρα. Τον Μάρτιο του 1954, στη δοκιμή μιας θερμοπυρηνικής βόμβας των ΗΠΑ κοντά στην ατόλη Μπικίνι, στον Ειρηνικό Ωκεανό, με την κωδική ονομασία «Bravo», απελευθερώθηκε 2,5 φορές μεγαλύτερη ισχύς από ό,τι αναμενόταν. Το τεράστιο νέφος που δημιουργήθηκε τύλιξε, σε μια λαίλαπα ραδιενεργού τέφρας, μια ιαπωνική μηχανότρατα με το όνομα «Τυχερός Δράκοντας αρ. 5», που ψάρευε τόνο μακριά από το σημείο της έκρηξης. Τα μέλη του πληρώματος επέστρεψαν στο λιμάνι, το Yaizu, με μαυρισμένο και φουσκαλιασμένο το δέρμα τους, με έντονα συμπτώματα ραδιενεργούς μόλυνσης και ένα φορτίο ραδιενεργού τόνου που είχαν ψαρέψει. Τα ρεπορτάζ έκαναν λόγο για τα ραδιενεργά ίχνη που άφησαν τα σώματά τους καθώς περπατούσαν στην πόλη, όπως για τον «πυρηνικό τόνο» που έφτασε στις ψαραγορές της Οσάκα και αργότερα στη φημισμένη Αγορά Tsukji στο Τόκιο. H Aυτού Eξοχότης ο αυτοκράτωρ Χιροχίτο είπε ότι εξόρισε διά παντός τα ψάρια και τα θαλασσινά από το πιάτο του.

Σε ένα έθνος με εμμονή στην αγνότητα, η αποστροφή για αυτή τη δεύτερη πυρηνική μόλυνση της πατρίδας ήταν ενστικτώδης. Στα Σεπτεμβρίου του 1954 ο ασυρματιστής του «Δράκοντα», ο Aikichi Kuboyama πέθανε. Ο «Γκοντζίλα» βγήκε στις αίθουσες τον επόμενο μήνα, και ήταν η ταινία που έκοψε τα περισσότερα εισιτήρια στην πρώτη μέρα προβολής, ενώ βρέθηκε ανάμεσα στην κορυφή του μποξ όφις της χρονιάς. Τον ίδιο μήνα, με αφετηρία τον θάνατο του Kuboyama, οι αντιπυρηνικές γραπτές διαμαρτυρίες και εκκλήσεις πήραν μορφή χιονοστιβάδας, ενώ το κίνημα ειρήνης εξαπλώθηκε σε όλη τη χώρα.

Είναι σαφές ότι οι θεατές που κατέκλυσαν τις αίθουσες για τον «Γκοτζίλα» δεν πήγαν να δουν απλώς μια ταινία τρόμου με πρωταγωνιστή ένα τέρας. Οι σκηνές της έναρξης ανακαλούσαν την ατομική έκρηξη στον Ειρηνικό, ενώ τα νεκρά σώματα Ιαπώνων προξενούσαν εξαιρετικά οδυνηρά συναισθήματα στους συμπατριώτες τους. Ο Γκοντζίλα --αμείλικτος, εκδικητικός, μοχθηρός-- ξεπρόβαλλε απειλητικά σαν αναμφιβήτητο σύμβολο της επιστήμης που καλπάζει ανεξέλεγκτη. Το κάθε βήμα του πλάσματος και τα αμείλικτα χτυπήματα της ουράς του αποκαλύπτουν τα σαθρά θεμέλια πάνω στα οποία οικοδομήθηκε η μεταπολεμική ευημερία της Ιαπωνίας. Το μεγάλο απειλητικό ερπετό της οθόνης --στην πραγματικότητα ένας άνθρωπος με κοστούμι σαύρας αξίας 200 λιρών, ο οποίος περπατούσε αργά ανάμεσα σε μινιατούρες γειτονιών του Τόκιο-- εικονογραφούσε παραστατικά την απέχθεια της Ιαπωνίας για τη ραδιενεργό ακτινοβολία αλλά και την απογοήτευση και αδυναμία στο κλίμα έντασης της έντασης του Ψυχρού Πολέμου.

Η παράξενη και εντυπωσιακή σειρά θηρίων που διαδέχθηκε τον Γκοντζίλα στην κινηματογραφική οθόνη κάλυπτε μια μεγάλη γκάμα, από το ενδιαφέρον μέχρι το γελοίο. Δύο τέρατα που ομοίαζαν με πτεροδάκτυλο, και τα δύο με το όνομα Ρόνταν, σπέρνουν τον όλεθρο στην Ιαπωνία, αφότου ήρθαν στην επιφάνεια από τα έγκατα της γης όπου εγκαταβιούσαν μέχρι τότε, λόγω κάποιων εξορυκτικών εργασιών. Ο Μόθρα, ο γιγάντιος, πολύχρωμος λεπιδόπτερος θεός του νησιού Ίνφαντ --ένα φανταστικό πεδίο πυρηνικών δοκιμών στο Νότιο Ειρηνικό-- εξαπολύει την καταστροφή στην Ιαπωνία, σε μια ταινία που συνθέτει τα καλύτερα στοιχεία του Γκοντζίλα σε μια επική γιγαντομαχία. Άλλα τέρατα είναι η Γκάμερα, μια γιγάντια χελώνα, και ο απερίγραπτος Βαράν ο Απίστευτος, ένα μεγάλο σερπετό που μοιάζει με ιπτάμενο σκίουρο. Σε όλες τις ταινίες, οι γηγενείς της Ιαπωνίας, εναλλάξ, κινητοποιούνται αλλά και τρέμουν για τις απειλές που εκβράζονται στις ακτές της χώρας και σκιάζουν τα πάντα στο διάβα τους.

Εάν υπάρχει κάποιο νήμα που συνδέει όλες αυτές τις ταινίες όπου πρωταγωνιστούν τέρατα, αυτό είναι η «βαθιά ευπάθεια της Ιαπωνίας», όπως γράφει ο William Tsutsui στο διάσημο βιβλίο του Ο Γκοντζίλα του μυαλού μου. Η Ιαπωνία, μάλλον ανίσχυρη στην αρένα του Ψυχρού Πολέμου, είναι ικανή, σε έναν φανταστικό κόσμο, να συγκεντρώσει βαριά οπλισμένες και εντυπωσιακά πειθαρχημένες δυνάμεις αυτοάμυνας για να πολεμήσει, ή έστω να καθυστερήσει και να απωθήσει, τους αλλόκοτους εισβολείς που ενσκήπτουν.

Ωστόσο, οι ταινίες απεικονίζουν με σαφήνεια έναν λαό που παλεύει διαρκώς με αντιπάλους ανώτερης κατηγορίας. Με τον καιρό, ο Γκοντζίλα μεταμορφώνεται σε έναν υπερασπιστή της Ιαπωνίας, αλλά οι κίνδυνοι πια αρχίζουν να προέρχονται από το εσωτερικό. Για παράδειγμα, εκτός από τη χαμένη ηθική πυξίδα των Ιαπώνων κατασκευαστών και λοιπών επιχειρηματιών που κριτικάρονται σε διάφορα φιλμ, ας δούμε έργα όπως «Ο Γκοτζίλα εναντίον του Τέρατος της Ομίχλης»: εκφράζουν τη λαϊκή αντίθεση στην τοξική ρύπανση που προκαλούσε η ιαπωνική βιομηχανία και η αδηφάγα ανάπτυξη, ποτίζοντας με δηλητήριο το ανθρώπινο σώμα και μολύνοντας το διάσημο, πάλαι ποτέ, «Πράσινο Αρχιπέλαγος», σε μια σειρά διαδοχικές περιβαλλοντικές καταστροφές ισοδύναμες των αντίστοιχων ταινιών τρόμου.

Αν και οι ταινίες τρόμου με τέρατα δεν είναι πλέον σήμερα πανταχού παρούσες, ωστόσο τα θέματά τους δεν απουσιάζουν διόλου αυτές τις μέρες, ιδίως στην την τηλεοπτική κάλυψη συνεχούς ροής των σεισμών και του τσουνάμι. Μας δείχνουν μια Ιαπωνία που συνεχίζει να υποφέρει από μεγάλης κλίμακας απειλές, που τη πλήττουν χωρίς προειδοποίηση. Οι ομάδες έκτακτης ανάγκης διασώζουν πολίτες που έχουν εξοκείλει ανάμεσα σε ακμάζουσες κάποτε πόλεις, τις οποίες είχα επισκεφθεί τα προηγούμενα χρόνια και σήμερα δεν είναι πια παρά λασπόνερα και συντρίμμια. Αυτοκίνητα, φορτηγά, τρένα και τα μεγάλα πλοία, ξεβρασμένα και σωριασμένα στη στεριά ή να επιπλέουν στο θολό νερό, όπως τα παραμορφωμένα παιχνίδια στο μπάνιο. Κτίρια καταστρέφονται και οι φλόγες μαίνονται, λες και ανεφλέγησαν από ραδιενεργό έκρηξη ή την κίνηση της ουράς ενός γιγάντιου πλάσματος.

Όλα αυτά, ωστόσο, θέτουν ξανά στο επίκεντρο τη δυσχερή πυρηνική κατάσταση της Ιαπωνίας μετά τον Πόλεμο που αναδεικνύεται, με διφορούμενο τρόπο, από τον «Γκοντζίλα». Η Ιαπωνία διαθέτει σήμερα 54 αντιδραστήρες και έρχεται τρίτη στην παραγωγή ενέργειας από πυρηνικά εργοστάσια, μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Γαλλία. Επίσης, καταγράφει μια εντυπωσιακά κακή επίδοση στην πυρηνική ασφάλεια. Η μακρά σειρά από ενίοτε μοιραία σφάλματα και αστοχίες όσον αφορά τα πυρηνικά εργοστάσια κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών σε μια χώρα διάσημη παγκοσμίως για τους ποιοτικούς ελέγχους στα εργοστάσιά της και τα υψηλά τεχνολογικά της επιτεύγματα είναι περίεργη και σχεδόν ακατανόητη, αν μη τι άλλο. Εν μέρει, αυτό οφείλεται σε μια σειρά καθαρά ιαπωνικά χαρακτηρηστικά: η έλλειψη διαφάνειας, τα ανεπαρκή συστήματα επιθεώρησης και η παραλυτική ενίοτε αδυναμία να ληφθούν ελλιπείς μεν αλλά πρακτικές αποφάσεις μπορεί να κάνουν μια βιομηχανία ευάλωτη σε επικίνδυνες καταστάσεις όπως αυτές που προέκυψαν στους αντιδραστήρες στη Φουκουσίμα.

Εκείνο που διαφέρει όμως, αυτή τη φορά, είναι ότι δεν χρειαζόμαστε μια ταινία καταστροφής που θα αναδείξει τις πυρηνικές αντιφάσεις της ιαπωνικής κοινωνίας. Το τσουνάμι ήταν ένα σαφέστατο αντεπιχείρημα στον ισχυρισμό ότι η πυρηνική ενέργεια είναι μια ασφαλής λύση προ της κλιματικής αλλαγής και της εξάντλησης των κοιτασμάτων πετρελαίου. Με τη σκέψη μας στη συμφορά που χτύπησε δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους, οι προβληματικές επιδόσεις της Ιαπωνίας στον τομέα των πυρηνικών μπορεί να μας βοηθήσει να ρίξουμε αποκαλυπτικό φως στα σχέδια πυρηνικής ενέργειας άλλων χωρών, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, που πρέπει να δώσουν εξετάσεις και να πετύχουν στον πραγματικό κόσμο, κι όχι στην εξεζητημένη πλοκή μιας ταινίας.


1945: Αρχή της πυρηνικής εποχής
2011: Αρχή της εποχής μετά την πυρηνική
Σκίτσο του Chappatte (Le Temps, Ελβετία,
του Ρίτσαρντ Φολκ
από την  
Κυριακάτικη Αυγή

Όταν ρίχτηκαν οι ατομικές βόμβες στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι, η Δύση και ιδίως οι ΗΠΑ έζησαν μια σύντομη στιγμή θριάμβου. Η αμερικανική επιστήμη και στρατιωτική ικανότητα είχαν φέρει τη νίκη χωρίς να απαιτηθεί μια μακρά, αιματηρή εκστρατεία για την κατάκτηση της ιαπωνικής ενδοχώρας. Την επίσημη αφήγηση αμφισβήτησαν αργότερα αρκετοί έγκυροι ιστορικοί επισημαίνοντας ότι η Ιαπωνία ήταν ήδη έτοιμη να συνθηκολογήσει και πως η αμερικανική κυβέρνηση εξαπέλυσε τις επιθέσεις προκειμένου να πείσει τη Σοβιετική Ένωση για τη στρατιωτική υπεροπλία της.


Όποια όμως ιστορική ερμηνεία και αν επιλέξει κανείς, η φρίκη και ατιμία αυτών των επιθέσεων παραμένει αδιαμφισβήτητη. Η χρήση ατομικών βομβών σε πυκνοκατοικημένα αστικά κέντρα αποτελεί μέχρι σήμερα τη μεγαλύτερη αυτοτελή πράξη κρατικής τρομοκρατίας και, αν είχε πραγματοποιηθεί από τους ηττημένους του πολέμου, σίγουρα οι δράστες θα είχαν τιμωρηθεί και το συγκεκριμένο όπλο θα είχε απαγορευτεί διά παντός.


Η Ιστορία όμως δίνει στους νικητές αρκετό περιθώριο να διαμορφώνουν το μέλλον σύμφωνα με τις επιθυμίες τους, άλλοτε για καλό, άλλοτε για κακό.


Μετά τη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι αρκετοί ηγέτες και σημαντικές προσωπικότητες εξέφρασαν την ανησυχία τους για το μέλλον. Πολλοί ηγέτες της Δύσης μιλούσαν για την ανάγκη πυρηνικού αφοπλισμού ως τη μοναδική διέξοδο σε έναν πόλεμο που θα κατέστρεφε τον βιομηχανικό πολιτισμό. Εκείνοι που επικράτησαν όμως ήταν οι πολεμοχαρείς ρεαλιστές, που υποστήριζαν ότι μόνο η ισορροπία δυνάμεων μπορούσε να αποτρέψει τον πόλεμο και την καταστροφή.


Η νέα ισορροπία ονομάστηκε "αποτροπή" και εξελίχθηκε σε ένα επικίνδυνο δόγμα ασφάλειας που έμεινε γνωστό ως "εγγυημένη αμοιβαία καταστροφή". Τα πυρηνικά όπλα έγιναν ο κανόνας και οι μνήμες της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι εξορίστηκαν.


Το πόσο ακλόνητη ήταν η πυρηνική εποχή αποδείχτηκε και μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, όταν, σύμφωνα με αρκετές έγκυρες αναφορές, η αμερικανική κυβέρνηση άσκησε διπλωματικές πιέσεις για να αποθαρρύνει κάθε ρωσική πρωτοβουλία για αφοπλισμό η οποία θα εξέθετε την προσκόλληση των ΗΠΑ στα πυρηνικά όπλα. Η προσκόλληση αυτή διατηρείται μέχρι σήμερα, τη συμμερίζονται όλες οι χώρες που κατέχουν πυρηνικά όπλα και συνοδεύεται από το καθεστώς μη διάδοσης, που υποκριτικά αντιμετωπίζει ως εγκληματίες τρίτες χώρες που επιθυμούν να αποκτήσουν τα όπλα αυτά (με εξαίρεση το Ισραήλ).


Αυτό είναι επομένως το δίδαγμα που ισχύει μέχρι τις μέρες μας: το σοκ των ατομικών επιθέσεων εξασθενεί, αναστέλλεται από την επιστροφή στα συνηθισμένα, κάτι που προετοιμάζει τις συνθήκες για την επανάληψη σε ακόμη μεγαλύτερη κλίμακα θανάτου και καταστροφής.


Σε αυτό το πλαίσιο θα πρέπει να εξετάσουμε την κολοσσιαία τραγωδία που εκτυλίσσεται σήμερα στην Ιαπωνία. Ήταν μια τραγωδία που ξεκίνησε από μια φυσική καταστροφή πέρα από κάθε ανθρώπινη πρόβλεψη και έλεγχο. Ένας σεισμός 9 Ρίχτερ προκάλεσε ένα τσουνάμι 20 μέτρων που σάρωσε τις ακτές σε βάθος έξι χιλιομέτρων.


Τη φυσική αυτή καταστροφή συμπληρώνει τώρα η πυρηνική της διάσταση, η πλήρης έκταση της οποίας δεν είναι ακόμα γνωστή. Εκτός από τις κατανοητές προσπάθειες της κυβέρνησης να μην προκαλέσει ένα κύμα πανικού, υπάρχει ένα έλλειμμα αξιοπιστίας που βασίζεται κυρίως στο ιστορικό της ιαπωνικής πυρηνικής βιομηχανίας, που στο παρελθόν προσπάθησε να ελαχιστοποιήσει τις επιπτώσεις του σεισμού του 2007 στα εργοστάσιά της λέγοντας ψέματα για το εύρος της καταστροφής στους αντιδραστήρες.


Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το διπλό χτύπημα του σεισμού και του τσουνάμι ευθύνεται για τεράστιες καταστροφές. Όμως το συνολικό κόστος αυξάνεται γεωμετρικά από την φαουστική συμφωνία της πυρηνικής ενέργειας, οι κίνδυνοι της οποίας είναι ευρέως γνωστοί εδώ και πολλά χρόνια. Και είναι οι ίδιοι άπληστοι κυνηγοί του κέρδους εκείνοι που πάντοτε ελαχιστοποιούν τους κινδύνους είτε στον Κόλπο του Μεξικού είτε στη Φουκουσίμα είτε στη Γουόλ Στριτ και την ώρα της καταστροφής αγωνίζονται να ρίξουν την ευθύνη στα ίδια τα θύματα.


Ας ελπίσουμε ότι δεν θα υπάρξει πυρηνική σύμπτυξη σε κάποιον από τους αντιδραστήρες της Φουκουσίμα. Ακόμη όμως και αν αυτό δεν συμβεί, οι επιπτώσεις από τη διαρροή ραδιενέργειας μπορεί να είναι εφιαλτικές. Γνωρίζουμε σήμερα ότι μόνο στην ασιατική ήπειρο κατασκευάζονται ή σχεδιάζονται περίπου 3.000 νέοι πυρηνικοί αντιδραστήρες. Και γνωρίζουμε ότι η πυρηνική ενέργεια διαφημίζεται εδώ και χρόνια ως η λύση για τις ενεργειακές ανάγκες του μέλλοντος, η διέξοδος στις κλιματικές αλλαγές και ο τρόπος απεξάρτησης από το πετρέλαιο.


Η πυρηνική βιομηχανία θα ισχυρίζεται πάντοτε ότι γνωρίζει πώς να κατασκευάζει ασφαλείς αντιδραστήρες που θα αντέχουν "αδύνατα" πλήγματα όπως αυτό της Ιαπωνίας. Και γνωρίζουμε πως οι κυβερνήσεις θα αντιμετωπίσουν ισχυρές πιέσεις να ανανεώσουν τη φαουστική συμφωνία με την πυρηνική βιομηχανία παρότι ορισμένα πράγματα έχουν γίνει σαφή από το 1945: η τεχνολογία αυτή είναι εξαιρετικά ανελέητη και φονική για να διαχειρίζεται από ανθρώπινους θεσμούς, ακόμη και αν εκείνοι λειτουργούσαν πράγματι με υπευθυνότητα.


Είναι παραφροσύνη να επιμένουμε. Δεν μπορούμε να ελπίζουμε ότι θα φτάσουμε κάποτε στο σημείο να ελέγχουμε τις αγριότητες της φύσης, που μάλιστα φαίνεται να εντείνονται από την άρνησή μας να λάβουμε υπεύθυνα μέτρα για τη μείωση των εκπομπών αεριών τα οποία ευθύνονται για το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Μπορούμε όμως να μάθουμε να ζούμε μέσα σε κάποια συνετά όρια, ακόμη και αν αυτό σημαίνει έναν τρόπο ζωής που θα χαρακτηρίζεται από λιγότερη υλική αφθονία.


Ας ελπίσουμε ότι η καταστροφή στην Ιαπωνία θα αφυπνήσει τους ανθρώπους για τους κινδύνους που κρύβει η υπερσύγχρονη εποχή, ώστε να προκύψει μια πολιτική των ορίων που θα αμφισβητεί την επικρατούσα πολιτική της απεριόριστης ανάπτυξης. Αυτό βέβαια συνεπάγεται και την αποκήρυξη της νεοφιλελεύθερης κοσμοθεωρίας και τη στροφή σε ένα μοντέλο οικονομίας που θα έχει επίκεντρο τις ανθρώπινες ανάγκες και όχι τα περιθώρια κέρδους και την επάρκεια κεφαλαίων. Είναι ένας δύσκολος δρόμος, αλλά δύσκολος είναι και ο φονικός ρεαλισμός της πυρηνικής ενέργειας, είτε αφορά όπλα είτε αντιδραστήρες.

Τρίτη 29 Μαρτίου 2011

Το Ιώδιο-131, το Καίσιο-137, το Στρόντιο-90, και το Πλουτώνιο 239.


σκίτσο του Gianfranco Uber,
της Μαρίας Αρβανίτη Σωτηροπούλου

Τέσσερα είδη επικίνδυνων ραδιοϊσοτόπων φαίνεται ότι δραπέτευσαν από τους τραυματισμένους αντιδραστήρες της Φουκουσίμα. 

Το Ιώδιο-131, το Καίσιο-137, το Στρόντιο-90, και το Πλουτώνιο 239. 

Το Ιώδιο -131 είναι το πιο επικίνδυνο επειδή συνδέεται με καρκίνους του Θυρεοειδούς σε ανθρώπους που εκτίθενται ακόμη και για μικρό χρονικό διάστημα. Οι επιδημιολόγοι εκτιμούν ότι 6.000-7.000 περιπτώσεις καρκίνου του Θυρεοειδούς οφείλονται στη έκθεση από το ατύχημα του Τσερνομπίλ το1986. Οι περισσότεροι ασθενείς ήταν παιδιά την εποχή του ατυχήματος.

Το Στρόντιο και Καίσιο έπονται σε επικινδυνότητα. Ενώ το Ιώδιο δείχνει εκλεκτικότητα σε βλάβες του θυρεοειδή, αυτά δεν είναι τόσο εκλεκτικά. Το Στρόντιο μοιάζει χημικά με το Ασβέστιο και ενσωματώνεται στα οστά και τα δόντια και μπορεί να μείνει εκεί ακτινοβολώντας επί μακρό χρονικό διάστημα. Το Στρόντιο συνδέεται κυρίως με την εμφάνιση λευχαιμιών.

Το Καίσιο συμπεριφέρεται όπως ο Φωσφόρος στον οργανισμό και έτσι διασπείρεται σε όλο τον οργανισμό. Δεν συνδέεται τόσο σταθερά με τους ιστούς όσο το Στρόντιο (αποβάλλεται από τα ούρα σε διάστημα μηνών ή ετών) και προκαλεί καρκίνους του ήπατος, των νεφρών και του παγκρέατος.

Το Στρόντιο έχει χρόνο ημιζωής 29 έτη και το Καίσιο 30. Κάθε ραδιοϊσότοπο θεωρείται επικίνδυνο για διάστημα ίσο με το δεκαπλάσιο ή εικοσαπλάσιο του χρόνου ημιζωής του, δηλαδή σε αυτές τις περιπτώσεις για περίπου 600 χρόνια.

Πιο ανησυχητική είναι η περίπτωση του Πλουτωνίου 239 το οποίο είναι εξαιρετικά τοξικό. Η έκθεση στο Πλουτώνιο γίνεται συνήθως με την εισπνοή και γι αυτό συνδέεται με καρκίνους του Πνεύμονος. Επιπλέον ο χρόνος ημιζωής του είναι 24.000 χρόνια, γεγονός που σημαίνει πως ό,τι απελευθερώθηκε από τη Φουκισίμα θα παραμείνει σε επικίνδυνα επίπεδα για μισό εκατομμύριο χρόνια.

Κανείς ακόμη δε γνωρίζει την πραγματική έκθεση του πληθυσμού στη ραδιενέργεια. Αναφέρθηκε ότι ήδη στο εργοστάσιο μετρήθηκαν επίπεδα ραδιενέργειας 1000 φορές περισσότερες από το φυσιολογικό.

Τα επίπεδα της ραδιενέργειας μετρούνται σε Rem (Roentgen equivalent man) Η μέση έκθεση που δεχόμαστε από το περιβάλλον είναι 130-150 mrem (χιλιοστά του ρεμ) ανά έτος. Το ποσόν αυτό διαφέρει ανάλογα με τον τόπο (εδάφη με φυσική ραδιενέργεια) και το υψόμετρο. Οι άνθρωποι που εκτίθενται σε 100 ρεμ αναπτύσσουν ναυτία. Στα 200 ρεμ παρατηρείται τριχόπτωση, καταστροφή του ανοσοποιητικού συστήματος, έμετοι και αιμορραγία. Η δόση των 300 ρεμ είναι θανατηφόρος στο 50%. Άτομα που εκτίθενται σε 600 ρεμ δεν επιβιώνουν. Σε αρκετές περιπτώσεις ο χρόνος έκθεσης έχει σημασία. Είναι χειρότερο το να απορροφήσεις 300 ρεμ σε μιαν ώρα από ό,τι σε ένα χρόνο.

Για τους Ιάπωνες η εκκένωση των μολυσμένων περιοχών είναι η μόνη λύση. Η προφύλαξη με ταμπλέτες Ιωδίου συνιστάται αλλά όχι χωρίς ιατρική επιτήρηση. Υπάρχει όριο στα επίπεδα ιωδίου, που μπορεί να απορροφήσει ο ανθρώπινος οργανισμός.

Κανείς δε μπορεί να προβλέψει τις εξελίξεις και την εξάπλωση της ραδιενέργειας από την ταυτόχρονη βλάβη 6 τουλάχιστον αντιδραστήρων. Όλοι ευχόμεθα οι μετεωρολογικές συνθήκες να κρατήσουν το ραδιενεργό νέφος μακριά από τις κατοικημένες περιοχές.


- Η Μαρία Αρβανίτη Σωτηροπούλου είναι πρόεδρος της ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΠΥΡΗΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΒΙΟΧΗΜΙΚΗΣ ΑΠΕΙΛΗΣ
Ταγμ.Κόκοτα 5, Πειραιάς-18533-Τηλ.2104133179-Fax.2104111975
e-mail: ippnw@hol.gr



του Παναγιώτη Σωτήρη

«Τα πυρηνικά εργοστάσια είναι εξαιρετικά περίπλοκες συσκευές για τον εντοπισμό σεισμογενών ρηγμάτων». Ο Αμερικανός οικολόγος Ντέιβιντ Μπράουερ συνήθιζε να εξηγεί με αυτό τον τρόπο γιατί ποτέ κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος για την τοποθεσία ενός πυρηνικού εργοστάσιου. Συχνά, τα πυρηνικά ατυχήματα εντοπίζουν τους κινδύνους και όχι η προνοητικότητά μας.

Μόνο που η περίπτωση της Ιαπωνίας, όπως και του Τσερνόμπιλ παλιότερα, δείχνει ότι αυτή η διαδικασία «δοκιμής και πλάνης» για το όρια κινδύνου των πυρηνικών εργοστασίων είναι τραγική. Η κατάρρευση των συστημάτων ασφαλείας, η απουσία πρόβλεψης για μια ακραία αλλά πραγματική πιθανότητα ατυχήματος, η διάψευση της υποτιθέμενης τεχνολογικής επάρκειας, όλα αυτά δείχνουν ότι ο κίνδυνος από την πυρηνική ενέργεια δεν είναι πιθανός αλλά βέβαιος.


Θα περίμενε κανείς ότι η οδυνηρή διαπίστωση των κινδύνων της πυρηνικής ενέργειας θα άνοιγε επιτέλους τη συζήτηση για την οριστική απαλλαγή από αυτόν τον κίνδυνο. Ωστόσο, επικρατεί η άποψη ότι καθώς οι ανανεώσιμες πηγές ποτέ δεν θα επαρκούν πλήρως, η πυρηνική ενέργεια αποτελεί τη μόνη λύση εάν θέλουμε να αποφύγουμε τις οικολογικές επιπτώσεις και τους οικονομικούς κινδύνους από την εξάρτηση από το πετρέλαιο και τον άνθρακα.

Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια είχαν πληθύνει οι φωνές που υποστήριζαν ότι η πυρηνική ενέργεια αποτελεί απάντηση στην υπερθέρμανση του πλανήτη και την κλιματική αλλαγή. Οι φωνές αυτές θα ήταν απλώς δολοφονικά ανεύθυνες, εάν δεν αντιπροσώπευαν τα μεγάλα συμφέροντα πίσω από την πυρηνική ενέργεια. Πρώτα από όλα υπάρχει μεγάλο εμπορικό ενδιαφέρον: τόσο η προσπάθεια απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα όσο και οι αυξανόμενες ενεργειακές ανάγκες σχηματισμών όπως η Κίνα ή η Ινδία, σημαίνουν μεγάλη αγορά για τις χώρες που μπορούν να εξάγουν πυρηνική τεχνολογία όπως οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η Γαλλία. Έπειτα, η ανάπτυξη της πυρηνικής ενέργειας δεν αφορά ποτέ μόνο την «ειρηνική» χρήση της. Εξ αρχής η ανάπτυξη της πυρηνικής τεχνολογίας αφορούσε και την ανάπτυξη των πυρηνικών όπλων. Παρ’ όλες τις υποκριτικές φωνές περί αφοπλισμού, η κατοχή πυρηνικών όπλων εξακολουθεί να αποτελεί το χαρακτηριστικό γνώρισμα της «μεγάλης δύναμης».
Αυτό που αποσιωπάται είναι οι πραγματικοί επιπτώσεις. Η κυρίαρχη ρητορεία επιμένει ότι το πρόβλημα είναι η πιθανότητα ατυχήματος και ότι αυτή μπορεί να μηδενιστεί. Όμως, τα πυρηνικά εργοστάσια ρυπαίνουν ούτως ή άλλως και μάλιστα σε πολύ μεγάλο βάθος χρόνου. Αυτή τη στιγμή σωρεύουμε πυρηνικά απόβλητα που σύντομα δεν θα μπορούμε να τα διαχειριστούμε – όσες πυρηνικές χωματερές και εάν δημιουργήσουμε – και που θα παραμείνουν ενεργά και τοξικά για πάρα πολλά χρόνια. Χτίζουμε σήμερα τους όρους μιας μελλοντικής μη αντιστρέψιμης οικολογικής κρίσης.

Ουσιαστικά, μας τίθεται ένα εκβιαστικό δίλημμα: απέναντι στη Σκύλλα του φαινομένου του θερμοκηπίου καλούμαστε να αγκαλιάσουμε τη Χάρυβδη του πυρηνικού χειμώνα, εάν δεν θέλουμε να χάσουμε τον καταναλωτικό μας «παράδεισο». Μόνο που 
αυτό το δίλημμα έχει νόημα, μόνο εάν θεωρούμε αυτονόητο το σημερινό πρότυπο οργάνωσης της παραγωγής και κατανάλωσης ενέργειας.
 
Μια άλλη οργάνωση της παραγωγής και των διεθνών συναλλαγών, στηριζόμενη στον κοινωνικό σχεδιασμό, στη μείωση της παραγωγής άχρηστων αγαθών, στην αποκέντρωση, στην απαλλαγή από τον εξαναγκασμό της αγοράς και του καπιταλιστικού κέρδους, στην απεξάρτηση από τις τεράστιες μετακινήσεις αγαθών και προϊόντων και συνολικά στη ρήξη με ό,τι σήμερα βαφτίζουμε «οικονομική ανάπτυξη», θα περιόριζε τη συνολική κατανάλωση ενέργειας και άρα θα καθιστούσε άχρηστη την πυρηνική ενέργεια. Ας μην περιμένουμε το επόμενο πυρηνικό ατύχημα για να αναμετρηθούμε με αυτή την πρόκληση.

Δευτέρα 28 Μαρτίου 2011

Tο κάλεσμα (ταινία μικρού μήκους) - The calling (short film)

Σενάριο και Σκηνοθεσία: Βασίλης Τζήκας

(2ο artfools video festival Λάρισα
1-2 Μαρτίου 2010 Βραβείο καλύτερου Λαρισαίου δημιουργού: Να κάλεσμα)



ΤΟ ΚΑΛΕΣΜΑ


Κάποιοι πιστεύουν πως οι ψυχές κρύβονται στο δάσος, μέσα στους κορμούς των δέντρων. Γίνονται ξωτικά,, Νεράιδες, Φύλακες, δαιμόνια που περιμένουν κάποιον να τις βγάλει έξω να μυρίσουν το βρεγμένο χώμα, να αναπνεύσουν τον αέρα, να λυτρώσουν την ψυχή. Είσαι εσύ και είναι αυτή.
Την καλό για να βγει έξω, την ψυχή μου να ημερέψω. Να ουρλιάξω? Να φωνάξω?
Τι στον κόρακα να πράξω?
Ψάχνω μέρος να κρυφτώ.

Καθένας από εμάς βρίσκει τον τρόπο μοναχός.
Καθένας από εμάς βρίσκει το μέρος μοναχός.
Καθένας από εμάς βρίσκει το άλλο μοναχός.
Καθένας από εμάς βρίσκει τον άλλον μοναχός.
Καθένας από εμάς ίσως και να νε μοναχός.
Καθένας από εμάς δεν είναι μοναχός.

Κυριακή 27 Μαρτίου 2011

ΤΟ 1821 ΚΑΙ ΟΙ ΚΑΤΑΠΑΤΗΤΕΣ*

http://oikonikipragmatikotita.blogspot.com                 ΤΟ 1821 ΚΑΙ ΟΙ ΚΑΤΑΠΑΤΗΤΕΣ* .....



Η επανάσταση του 1821 ήταν μια μεγαλειώδης λαϊκή εξέγερση , με απίστευτο πνεύμα αυτοθυσίας, με εξαιρετική γεναιότητα και μάλιστα παρά το δυσμενές σκηνικό της «Ιεράς Συμμαχίας» - που είχε επιβληθεί σε ολόκληρη την Ευρώπη το 1815. Όμως ταυτόχρονα κατέληξε σε αποτυχία, οι δε σκοποί της δεν θα είχαν ευοδωθεί αν δεν παρουσιαζόταν «ο από μηχανής ευρωπαϊκός θεός» στο χώρο του Ναυαρίνου - και όχι μόνο. Το ότι η χώρα σώθηκε χάρη στην «ξενη επέμβαση» , το ότι χρειάστηκε στη συνέχεια να προσλάβει ένα ξένο ως βασιλέα, το ότι διαμόρφωσε πολιτικά κόμματα όπως το «Αγγλικό», το «Ρωσσικό» κλπ., παγίωσε μια γενικότερη «ψυχο-πολιτική» υποτέλεια. Η υπόθεση είναι γνωστή και δεν χρήζει παραπέρα διευκρινήσεων : Πέρα ίσως από την υπογράμμιση ότι η υποτέλεια είναι αειφορική και ότι μπορεί να εκδηλώνεται μέσα σε ποικίλα πολιτικά πλαίσια....


Το κρατίδιο που εγκαθιδρύθηκε με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου του 1830 δεν περιλαμβάνει ακόμη την Αττική και την Αθήνα – της οποίας όλα τα σπίτια είναι κατεστραμένα από τις οδομαχίες του 1827, «πλην εξήκοντα», κατά την αναφορά του αρχαιολόγου Κυριάκου Πιτάκη. Και της οποίας ο ευρύτερος χώρος παρουσιάζει το θέαμα μιας καταθλιπτικής ερήμωσης, κάνοντας τον περιηγητή της εποχής Christofer Wordsworth να ανακαλεί στη μνήμη του τους στίχους του Λουκιανού : «πεθαίνουν οι πόλεις, όπως και οι άνθρωποι...»

Η Συνθήκη της Κωνσταντινούπολης του 1832 με τις ρυθμίσεις της «περί οριστικού διακανονισμού των ορίων του Ελληνικού κράτους» εξαιρεί από την «επαναστατική απαλλοτρίωση» την Αττική και την Εύβοια. Τα υπό Τουρκική ιδιοκτησία κτήματα προτείνονται προς πώληση στους Έλληνες, ύστερα από τήρηση μιας συγκεκριμένης διαδικασίας και μετά από απόφαση μεικτής ελληνοτουρκικής επιτροπής. Οι Τούρκοι ιδιοκτήτες προσέρχονται σε αυτή την επιτροπή προβάλλοντας μερικές φορές τους πλέον εξωφρενικούς τίτλους ιδιοκτησίας, μέχρι και σε βουνά και βραχώδεις εκτάσεις, που δεν είχαν καμιά απολύτως παραγωγική χρήση ! Με βάση το Οθωμανικό Δίκαιο της εποχής, οι δημόσιες γαίες – στις οποίες συμπεριλαμβάνονταν τα δάση και τα όρη- ανήκαν αποκλειστικά στο κράτος και τον Σουλτάνο, η δε κυριότητά τους δεν μπορούσε να μεταβιβασθεί σε ιδιώτες. Το Ελληνικό Δημόσιο ως διάδοχο σχήμα του Οθωμανικού ήταν ο αδιαμφισβήτητος ιδιοκτήτης των δημοσίων γαιών.. Όμως μέσα στο χαοτικό σκηνικό των πρώτων μετεπαναστατικών χρόνων, η τεκμηρίωση ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων επί παντός του επιστητού δεν ήταν και ιδιαίτερα δύσκολη υπόθεση ....
Ένα λοιπόν το κρατούμενο : Οι προβληματικοί τίτλοι ιδιωτικής ιδιοκτησίας ορισμένων Τούρκων της Αττικής και της Εύβοιας, που προτείνονται προς πώληση στους Έλληνες . Και καθώς τα «κεφάλαια του εσωτερικού» είναι από σπανίζοντα έως είδος σύντομου ανέκδοτου – σε μια χώρα εξουθενωμένη από το αίμα και τις καταστροφές- το νεοσύστατο κράτος κάνει έκκληση στους έλληνες κεφαλαιούχους της αλλοδαπής για να προχωρήσουν σε αγορές. .Και πραγματικά αυτοί οι τελευταίοι ανταποκρίνονται, αγοράζοντας Οθωμανικά τσιφλίκια και κτήματα, κάποτε «διευρυμένα» με άτυπες διαδικασίες - ή γενικώς επιδεκτικά «διεύρυνσης».. Γι αυτό δεν είναι περίεργο ότι στον μικρό χώρο της Αττικής εμφανίζονται στον 19ο αιώνα ιδιοκτησίες της τάξεως των 250 και 300 χιλιάδων στρεμμάτων, όπως αυτές που κατέχουν οι Σούτσοι και ο Ανδρέας Συγγρός.Το Ελληνικό κράτος θα εκβάλει στεναγμό ανακούφισης μετά την αποχώρηση των Τουρκικών φρουρών από την Ακρόπολη και την Κάρυστο, που πραγματοποιείται τον Μάρτιο του 1833, σχεδόν 5 χρόνια ύστερα από την παύση των εχθροπραξιών ! Οι Τούρκοι Αττικής και Εύβοιας , μετά ή άνευ «Ταπιών» - που ήταν χειρόγραφα βεβαιωτικά ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων - θα αποχωρήσουν κάθε άλλο παρά «ταπί και ψύχραιμοι» : Δηλαδή κάθε άλλο παρά «ρέστοι», σύμφωνα με τη φρασεολογία της παρ’ ημίν μαγγιάς....Όμως όλοι τους , έστω και αποζημιωμένοι, θα φύγουν μετά από μακρόχρονη κατοίκηση σε ένα χώρο που έμαθαν να θεωρούν σαν πατρίδα. Ειδικά οι Τούρκοι της Καρύστου, θα αποθέσουν πίσω τους και ένα μοιρολόϊ φυγής στην Ελληνική γλώσσα, δείγμα της μεγάλης συναισθηματικής σχέσης με τον τόπο....Το 1823 η ιδιοκτησία των γαιών που απελευθερώθηκαν στις αρχές της επανάστασης έγινε σημείο αντιλεγόμενο και οδήγησε σε ένα αιματηρό εμφύλιο, καθώς τα προτεινόμενα κριτήρια για τη διανομή τους ήταν αλληλοσυγκρουόμενα. Η μετεπαναστατική ιδιοκτησία θα κριθεί με πολύ πιο βραδυφλεγείς διαδικασίες. Το Ελληνικό Δημόσιο της δεκαετίας του 1830 δημιουργεί μια ειδική επιτροπή για την εξέταση των ιδιοκτησιακών τίτλων και ισχυρισμών, που αναλαμβάνει μέσα σε συγκεκριμένη προθεσμία να επιλύσει διάφορες αμφισβητήσεις . Όμως η «κοινωνία των ιδιοκτητών» κάθε άλλο παρά παίρνει στα σοβαρά το νεοδημιουργημένο κράτος : Το αποτέλεσμα είναι ότι η προθεσμία περνάει άκαρπη το 1837, καθώς ελάχιστοι προσφεύγουν στην επιτροπή για να καταθέσουν τίτλους και ισχυρισμούς....Η μη αποσαφήνιση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος Αττικής και Εύβοιας στην τέταρτη δεκαετία του 19ου αιώνα, θα αποτελέσει το μεγάλο «προπατορικό αμάρτημα» του νεοελληνικού κράτους. Θα δημιουργήσει ένα πεδίο αμφισβητήσεων, θα προωθήσει τη κουλτούρα και το ήθος του χωροταξικού τσαμπουκά, θα επιβάλει την αδιαφάνεια του εδαφικού καθεστώτος.Στο βαθμό που η Αττική και η Εύβοια καταλαμβάνονταν κατά 70% και περισσότερο από δάση, το πρόβλημα δεν ήταν ιδιαίτερα έντονο. Στις μεταγενέστερες όμως συνθήκες, μετά τον ερχομό των προσφύγων της Μικρασίας και στις πρώτες δεκαετίες μετά το Β΄ παγκόσμιο πόλεμο, η στενότητα χώρου και η εκρηκτική αύξηση της γαιοπροσόδου θα προκαλέσουν τριβές. Δάση, παραγωγικοί αγροί, παραλιακοί χώροι, ορεινές εξοχικές θέσεις ή θέσεις με μεγάλο οπτικό πεδίο, χώροι οικολογικής και πολιτιστικής σημασίας, θα μπουν στο στόχαστρο της οικοπεδοποίησης και οικοδόμησης. Μέσα σε ένα ιστορικό ντόμινο, διάρκειας ενάμισι και πλέον αιώνα, πολιτικές και πολιτικές θα απαξιωθούν και η ποιότητα ζωής θα υποστεί αλλεπάλληλα τραύματα......
Το κείμενο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΕΠΟΧΗ, στις 27.3.2005.
Πηγές :
Γιώργος Ντούρος, «Τα δάση της Αττικής», Ν.Οικολογία , Μάρτιος 1989
Σταμάτης Πορτελάνος, «Η έγγεια ιδιοκτησία στην Αττική μετά τη σύσταση του νεοελληνικού κράτους», Οικ.Ταχυδρόμος, 28.1.93
Γ.Σχίζας, «Υμηττός» (Στοχαστής 1991) και «Αττική»(Σαβάλλας,1996)

Πέμπτη 24 Μαρτίου 2011

. Μύθος που συντηρείται και σήμερα με «Κρυφά σχολειά»

http://mpefkogaia.blogspot.com                                /ΤΟ «ΦΑΝΕΡΟ» ΣΧΟΛΕΙΟ ΕΦΕΡΕ ΤΟΝ… ΞΕΣΗΚΩΜΟ



Χάρη στον πασίγνωστο πίνακα του Νικολάου Γύζη, που φιλοτεχνήθηκε το 1886, πέρασε στη συλλογική συνείδηση ο όρος «Κρυφό σχολειό». Στο δεύτερο ήμισυ του 19ου αιώνα κατασκευάστηκαν, λένε σήμερα οι ιστορικοί, οι «μύθοι» για την ικανότητα των Ελλήνων να αντιστέκονται στους Οθωμανούς και να βρίσκουν διαύλους διάσωσης της ελληνικής ταυτότητας. Τότε διαδόθηκε και εδραιώθηκε η άποψη ότι η Εκκλησία λειτούργησε κρυφά ελληνικά σχολειά κάτω από τη μύτη των Τούρκων. Μύθος που συντηρείται και σήμερα με «Κρυφά σχολειά»-μουσεία σε όλη την Ελλάδα: στην Πεντέλη, στο Θέρμο Αιτωλοακαρνανίας και, επάνω, σε κρύπτη της Μονής Αγίου Γεωργίου Φενεού, στην Κορινθία
Το ελληνικό σχολειό επί Τουρκοκρατίας όχι μόνο δεν ήταν κρυφό αλλά και οδήγησε, μέσω του εκσυγχρονισμού του, στην Επανάσταση του ΄21, υποστηρίζουν ιστορικοί που αναλύουν στα «ΝΕΑ» παρανοήσεις και πραγματικότητες του Αγώνα της Ανεξαρτησίας
«Τα ελληνικά διδάσκονταν ελεύθερα επί Τουρκοκρατίας ήδη από τον 14ο αιώνα, οπότε οι Τούρκοι άρχισαν να ελέγχουν περιοχές με χριστιανικούς πληθυσμούς», λέει στα «ΝΕΑ» ο Αλέξης Πολίτης, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης στον Τομέα Βυζαντινής και Νεοελληνικής Φιλολογίας. Άρα δεν υπήρχε «κρυφό σχολειό», αλλά… φανερό.

«Οι Τούρκοι, έχοντας οι ίδιοι ένα γραπτό ιερό κείμενο, το Κοράνι, ήξεραν καλά ότι χωρίς ιερά βιβλία δεν υπάρχει χριστιανική εκκλησία. Και γνωρίζουμε ότι αναγνώριζαν τον χριστιανισμό, όπως και τον εβραϊσμό ως θρησκεία κατώτερη μεν της μουσουλμανικής, αλλά νόμιμη. Άδεια απαιτείτο μόνο για την ανέγερση καινούργιων ναών και αυτό, μάλλον, για λόγους φορολόγησης. Δεν ξέρουμε περίπτωση που να μη δόθηκε αυτή η άδεια. Αυτά πρακτικά σημαίνουν ότι δεν υπήρχε χωριό από τα βάθη της Ασίας έως τα Βαλκάνια, στο οποίο να μη βρίσκεται έστω ένας εγγράμματος άνθρωπος, ο παπάς, που να μπορεί να διαβάσει το Ευαγγέλιο και τα βιβλία της θείας λειτουργίας», υποστηρίζει ο Αλέξης Πολίτης.


Ως προς τη διδασκαλία των ελληνικών, «δεν υπάρχει ούτε μία μαρτυρία που να λέει ότι εμποδιζόταν. Για την πρώιμη οθωμανική περίοδο ξέρουμε ότι υπήρχαν χιλιάδες άνθρωποι που γνώριζαν γράμματα. Αυτοί κάπου θα τα είχαν διδαχθεί. Και το ότι δεν διασώζονται πολλές πρώιμες πηγές οφείλεται στον τρόπο που οι άνθρωποι σημείωναν στα λεγόμενα παράφυλλα, δηλαδή στα άγραφα λευκά φύλλα των βιβλίων και σε οποιοδήποτε σημείο τους υπήρχε ελεύθερος χώρος όσα ήθελαν να διατηρήσουν στη μνήμη τους. Μπλοκάκι δεν υπήρχε. Τα παλιά βιβλία (κυρίως ευαγγέλια και λειτουργικά κείμενα) όμως φθείρονταν και αντικαθίσταντο. Και έτσι χάνονταν πολλές πληροφορίες για τη ζωή τους».


Από μια εποχή και πέρα υπάρχουν, συνεχίζει ο Αλέξης Πολίτης, «ατελείωτες μαρτυρίες για σχολεία και πληρωμές δασκάλων από την κοινότητα. Και καμία ότι κάποιος εμποδίστηκε να μάθει ελληνικά. Ειδικά από τα μέσα του 18ου αιώνα έχουμε σημαντική αύξηση του αριθμού των σχολείων. Είναι πολλά τα σχολεία που μνημονεύονται. Αντίθετα, πουθενά δεν μνημονεύεται ότι ένας παπάς διδάσκει κρυφά στο σπίτι του.


Στο Λεξικό του Γεώργιου Κωνσταντίνου (α΄ έκδοση 1757, αναφέρεται η ύπαρξη 35 ανώτερων σχολείων σε 29 πόλεις, κάτι ανάλογο των σημερινών γυμνασίων, όπου δηλαδή υπάρχουν περισσότεροι του ενός δάσκαλοι. Για το Αϊβαλί ή Κυδωνίες έχουμε και τα σχέδια του σχολείου (1817) με αίθουσα διδασκαλίας, βιβλιοθήκη, δωμάτια για τους οικοτρόφους και παρεκκλήσι. Γιατί, βέβαια, η εκ παίδευση ήταν στενά συνδεδεμένη με τη θρησκευτική ζωή. Μετά το 1800 στα Γιάννενα αναφέρονται τρία σχολεία. Σε Αϊβαλί, Χίο και Σμύρνη τα σχολεία, πάλι, δεν ελέγχονταν από την Εκκλησία. Οι πλουσιότεροι του τόπου έφτιαχναν νέα σχολεία προκειμένου να εισαχθεί η νέα μόρφωση, κυρίως η πειραματική φυσική και τα μαθηματικά. Το 1820, πριν από την Επανάσταση, το Πατριαρχείο κατάφερε να τα διαλύσει (με διάφορους τρόπους: μετακαλούσε, ας πούμε, τους καθηγητές στην Κωνσταντινούπολη) γιατί διαφωνούσε με τους νεωτερισμούς των εκπαιδευτικών».


Με άλλα λόγια υπήρχαν σχολεία και δεν ήταν καθόλου κρυφά. «Ήταν στη μέση της Σμύρνης, στη μέση της Πόλης. Το 1758 χτίστηκε ένα τεράστιο κτίριο στον Άθω. Στο περίφημο στις μέρες μας Βατοπέδι. Ο Κ. Θ. Δημαράς πρόλαβε και φωτογράφισε τα ελάχιστα ερείπια που είχαν απομείνει το 1930. Λέγεται μάλιστα ότι ταξίδεψε στο Άγιον Όρος ως θεοσεβούμενος και επέστρεψε άθεος!».


«Κρίμας τα μαύρα τα παιδιά»

«Υπήρχαν πολλοί μορφωμένοι παπάδες. Οι περισσότεροι όμως, οι παπάδες στα χωριά δηλαδή, ήταν ανίκανοι να διδάξουν κάτι περισσότερο από γραφή και ανάγνωση. Γι΄ αυτό και ο Διαφωτισμός φτιάχνει δικά του σχολεία, στέλνοντας εκπαιδευτικούς στο εξωτερικό με υποτροφία. Μέχρι το 1780, χονδρικά, η μόρφωση ήταν μια ανακύκλωση, σταθερά επαναλαμβανόμενη στον χρόνο. Οι μαθητές μάθαιναν να διαβάζουν, δεν έπαιρναν γνώσεις. Όπως τώρα μαθαίνει κάποιος αγγλικά, να ξέρουν απλώς τον κώδικα (γραπτής) επικοινωνίας».

Προς το τέλος του 18ου αιώνα, ένας πολύ σημαντικός εκπρόσωπος του Διαφωτισμού, ο Δημη τράκης Καταρτζής, έκανε τη θλιβερή διαπίστωση: «Άρα είναι πάλε για δάσκαλος, ότ΄ αυτό έμαθε κι άλλο δεν ξέρει, γιατί δεν έμαθε τίποτες στον κόσμο και στον τόπο που βρίσκεται, στον αιώνα και στον καιρό που ζει. Κρίμας τα μαύρα τα παιδιά». «Ο Κοραής πάλι, στα σύντομα απομνημονεύματά του, γράφει για τη μαθητεία του στην Ευαγγελική Σχολή της Σμύρνης τα ίδια περίπου χρόνια ότι “περισσότερο ξύλο έφαγε εκεί παρά γράμματα έμαθε”», παρατηρεί ο Αλέξης Πολίτης. «Με λίγα λόγια, για να παραφράσουμε και το γνωστό ποιηματάκι “Φεγγαράκι μου λαμπρό”, γράμματα μαθαίνανε, όχι όμως πράγματα. Αυτό άλλαξε μετά το 1780 γιατί οι έμποροι χρειάζονταν και άλλες γνώσεις. Έπρεπε να ξέρουν λ.χ. τι παράγει η Γαλλία και ποια προϊόντα είναι φτηνά στη Βιέννη. Το αίτημα είχε ωφελιμιστική βάση. Ταυτόχρονα όμως, επειδή κάθε έμπορος είχε έναν ανταποκριτή- συνήθως συγγενή του- στην Ευρώπη, προκειμένου να οργανώνει τη διακίνηση των προϊόντων, μαζί διακινούνταν και οι καινούργιες ιδέες. Και διαμορφώνονταν νέες απαιτήσεις: είτε πολιτικές (για δημιουργία δικού τους κράτους) είτε καθαρά κοινωνικές.


Κάπου εκεί, 1791, εκδίδεται και το “Σχολείον των ντελικάτων εραστών” του Ρήγα Βελεστινλή, μετάφραση (και παράφραση) γαλλικών διηγημάτων, που εισάγει το θέμα της ατομικής διασκέδασης. Έως τότε η διασκέδαση ήταν ομαδική υπόθεση, στα πανηγύρια. Από εκείνη την περίοδο και μετά, ένας γραμματικός – σήμερα θα λέγαμε κατώτερος υπάλληλοςμπορούσε πλέον να διαβάσει και τα λεγόμενα ερωτικά μυθιστορήματα. Αναζητούσε δηλαδή και τη διασκέδαση μέσα από τη μόρφωση. Η τεχνολογία των γραμμάτων τού έδινε πρόσβαση σε μια ζωή που δεν μπορούσε να ζήσει και που τη ζούσε μέσω της φαντασίας», εξηγεί ο καθηγητής.


«Η δημόσια ιστορία βρίσκεται σε καθυστέρηση»

«Η απόκλιση ανάμεσα στην επιστημονική και τη δημόσια ιστορία αποτελεί σοβαρό πολιτιστικό πρόβλημα για την Ελλάδα», λέει στα «ΝΕΑ» ο ιστορικός Βασίλης Παναγιωτόπουλος, ομότιμος διευθυντής ερευνών στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών. «Η δημόσια ιστορία κυριαρχείται από μύθους και αφηγήσεις φορτισμένες συναισθηματικά. Και την ώρα που η επιστημονική ιστορία γίνεται όλο και πιο σοβαρή, λύνει προβλήματα της εθνικής συγκρότησης, η δημόσια ιστορία- σχολικά εγχειρίδια, τηλεόραση, εκλαϊκευτικά βιβλία- αναπαράγει στερεότυπα, συνήθως μέσω ερασιτεχνών λογίων».

Οι ιστορικοί αισθάνονται πικρία γιατί ενώ παράγουν υπεύθυνο έργο, η γενική εικόνα που αναπαράγει η δημόσια ιστορία βρίσκεται σε καθυστέρηση. «Υπάρχουν δράσεις που βελτιώνουν την κατάσταση» λέει ο Βασίλης Παναγιωτόπουλος. «Παράδειγμα η έκδοση βιβλίων υψηλής εκλαΐκευσης που επιχειρείται στα «ΝΕΑ» (Ιστορική Βιβλιοθήκη). Ενώ έριξε στην αγορά έργα δύσκολα, γραμμένα επιστημονικά και κάπως βαριά, που δεν υπηρετούν τη λαϊκή μυθολογία, το εγχείρημα πέρασε με επιτυχία στο ευρύ κοινό».


Οι ιστορικοί επιμένουν:


● «Κρυφό σχολειό» δεν υπήρξε ποτέ. Κατά το μεγαλύτερο μέρος της οθωμανικής περιόδου δίδασκαν, πράγματι, παπάδες. Από τα τέλη του 18ου αιώνα αρχίζουν και διδάσκουν και μη ιερωμένοι- κάποιοι έμπαιναν στην τάξη με κοστούμι, άλλοι πετούσαν τα ράσα. Από το 1818 εφαρμόζεται η αλληλοδιδακτική μέθοδος- ο καλός μαθητής δίδασκε τους νεώτερους.


● Ο Παλαιών Πατρών Γερμανός δεν βρισκόταν στην Αγία Λαύρα την 25η Μαρτίου και δεν ευλόγησε λάβαρο. Βρισκόταν στην Πάτρα όπου, στην πλ.


Αγίου Γεωργίου (λέει ο Σπυρίδων Τρικούπης), «διέταξε και έστησαν σταυρόν».


● Ο ορισμός ως αφετηρία της Επανάστασης της 25ης Μαρτίου 1821 είναι μέρος μιας αφήγησης που ενέχει από τη μεριά της Εκκλησίας τον συμβολισμό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Στην πραγματικότητα, όλο τον Μάρτιο οι ελληνοτουρκικές συγκρούσεις στην Πελοπόννησο ήταν καθημερινές.


● Στρατιωτικά, η Ελλάδα ηττήθηκε κατά κράτος. Στα τέλη του 1827 ο Ιμπραήμ ήλεγχε την Πελοπόννησο και ο Κιουταχής τη Στερεά. Ο Γάλλος στρατηγός Μαιζόν έδιωξε από την Πελοπόννησο τον Ιμπραήμ.

«Η Ελλάδα ήταν το Βιετνάμ των Ευρωπαίων»

«Η καλύτερη ζωή ζητάει και ελευθερίες», υπογραμμίζει ο Αλέξης Πολίτης. «Και πολιτικές ελευθερίες. Που αναζητήθηκαν, φυσιολογικά, στο ήδη υπάρχον κεφάλαιο του τόπου, δηλαδή τις αρχαιοελληνικές ρίζες. Όμως, στα χρόνια του Διαφωτισμού, και ιδίως τη Γαλλικής Επανάστασης, η αρχαία Ελλάδα ταυτιζόταν με την αρχαία Αθήνα, με τη Δημοκρατία (το ζήτημα των δούλων, βέβαια, ξεχνιόταν και τότε εύκολα). Η στροφή λοιπόν των Νεοελλήνων από το 1780, ακόμη περισσότερο από το 1800 προς την αρχαιότητα εμπεριείχε και μια δημοκρατική συνδήλωση. Από την άλλη, η σύνδεση των Νεοελλήνων με τους αρχαίους επέτρεπε πιο εύκολα στους Ευρωπαίους να θεωρήσουν τους Έλληνες ισότιμο με αυτούς έθνος. Και η ύπαρξη μιας μεσαίας ελληνόφωνης τάξης- κυρίως έμποροι- έκανε την ευρωπαϊκή αστική τάξη που τότε συγκρουόταν με τους ευγενείς να αισθάνεται αλληλέγγυη με τους επαναστατημένους χριστιανούς».


«Για να κατανοήσουμε καλύτερα την ευρωπαϊκή υποστήριξη προς τον ελληνικό αγώνα, θα πρέπει να δούμε τη στάση εκείνης της γενιάς Ευρωπαίων αστών κάπως σαν τη στάση της δικής μου γενιάς απέναντι στο Βιετνάμ. Το 1965 το Βιετνάμ ήταν το αδύνατο σημείο των Αμερικανών. Για τους Ευρωπαίους αστούς, η στάση των βασιλιάδων της Ιεράς Συμμαχίας (με τους οποίους συγκρούονταν οι αστοί) που το 1814 ενίσχυσαν τον αλλόθρησκο σουλτάνο, ήταν ένα ανάλογο αδύνατο σημείο. Ως αστούς εκείνη την εποχή εννοούμε ανθρώπους που εργάζονται με το μυαλό τους χωρίς να λερώνουν τα χέρια τους. Σε αντίθεση με τους χειρώνακτες και με τους ευγενείς που δεν δουλεύουν καθόλου. Οι αστοί είδαν ότι υπήρχαν Έλληνες όμοιοί τους και τους στήριξαν».


εφημ. Τα Νέα

Τετάρτη 23 Μαρτίου 2011

Εθνικισμος ανα των αιωνων

http://politicalreviewgr.blogspot.com                  του Νίκου Μουζέλη,
Με την ένταση της οικονομικής κρίσης αναπτύσσεται ραγδαία ένας ακραίος, αμυντικός εθνικισμός και στον δημόσιο χώρο και σε αυτόν της πολιτικής πρακτικής. Λόγω αυτού αξίζει τον κόπο να εξετάσει κανείς τις αλληλοσυνδεόμενες έννοιες του εθνικισμού, του πατριωτισμού και του κοσμοπολιτισμού- έννοιες που παίζουν κεντρικό ρόλο στις διαμάχες περί έθνους και εθνικής ταυτότητας.
Εθνικισμός
Ο εθνικισμός, στην κλασική εκδοχή του, είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με το κράτος-έθνος- όπως αυτό αναπτύχθηκε στον 19ο και στον 20ό αιώνα. Το κράτος-έθνος κατόρθωσε να διεισδύσει στην περιφέρεια της κοινωνίας σε βαθμό που ήταν αδιανόητος σε προνεωτερικές εποχές, κατόρθωσε δηλαδή να κινητοποιήσει και να εντάξει ολόκληρο τον πληθυσμό μιας επικράτειας στο εθνικό κέντρο. Αυτό σήμαινε τη σταδιακή έκλειψη της παραδοσιακής κοινότητας και τη συγκέντρωση στα χέρια εθνικών ελίτ όχι μόνο των μέσων οικονομικής και πολιτισμικής παραγωγής αλλά και των μέσων κυριαρχίας. Σήμαινε με άλλα λόγια τη μετατόπιση υλικών και άυλων πόρων από την περιφέρεια στο κέντρο. Σήμαινε τέλος ένα πέρασμα από την ταύτιση του ατόμου με την τοπική κοινότητα στην ταύτιση με τη «φαντασιακή κοινότητα» του κράτους-έθνους (Ρ. Αnderson). Ετσι, στις αρχές του 19ου αιώνα, η τοπική ταυτότητα ήταν συχνά ισχυρότερη της εθνικής. Σταδιακά όμως η δεύτερη υπερισχύει της πρώτης.

Στην ελληνική περίπτωση, για παράδειγμα, πριν από την Επανάσταση του 1821 η ελληνική ταυτότητα ήταν εθνοτική (βασιζόταν στη θρησκεία και στη συνέχεια της γλώσσας) και τοπικιστική (το υποκείμενο ταυτιζόταν με την κοινότητά του και όχι με το οθωμανικό κράτος). Με το όραμα ενός ελληνικού κράτους, την ίδρυσή του και την εδραίωσή του περνάμε από το εθνοτικό στο εθνικό. Από το τοπικό στο υπερτοπικό.

Το κράτος-έθνος δεν κατάφερε μόνο να εντάξει τον πληθυσμό στο εθνικό κέντρο. Κατάφερε επίσης να ομογενοποιήσει τον πληθυσμό μιας επικράτειας είτε με ειρηνικά μέσα (σχολείο, στρατιωτική θητεία κτλ.), είτε με βίαια (π.χ. η εξολόθρευση των Αρμενίων στην Τουρκία). Ο εθνικισμός, ως ιδεολογία, ήταν χρήσιμος, αν όχι απαραίτητος, στη δημιουργία σύγχρονων κρατών, ιδίως στις περιπτώσεις διάλυσης δυναστικών αυτοκρατοριών, όπως αυτές των Αψβούργων και των Οθωμανών. Σε αυτές τις περιπτώσεις ο εθνικισμός ήταν η κύρια κινητήρια δύναμη και για την ανεξαρτησία και, στο εσωτερικό της επικράτειας, για την πάταξη τοπικιστικών δυνάμεων που αντετίθεντο στη δημιουργία ισχυρού εθνικού κέντρου. Και βέβαια, ο εθνικισμός στα Βαλκάνια υπήρξε βάση πολεμικών συγκρούσεων μεταξύ των νέων ανεξάρτητων χωρών που είχαν ανταγωνιστικούς στόχους.

Ο πατριωτισμός του πολίτη
Τα πράγματα αλλάζουν μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στη Δύση η αποικιοκρατία καταρρέει, ενώ οι φρικιαστικές εκατόμβες και η γενοκτονία των Εβραίων και άλλων μειονοτήτων (αποτελέσματα ενός ακραίου, παρανοϊκού γερμανικού εθνικισμού) κάνουν τους πολίτες και των ηττημένων δυνάμεων του Αξονα και των Συμμάχων να κοιτάζουν με καχυποψία τους σοβινιστικούς εθνικισμούς- είτε αυτοί παίρνουν αποικιοκρατική μορφή είτε τη μορφή αλυτρωτικών διεκδικήσεων.

Οι ευρωπαίοι πολίτες και στο κέντρο και στη νοτιοανατολική ημιπεριφέρεια αρχίζουν σταδιακά να ενδιαφέρονται λιγότερο για τη «δόξα των όπλων» και περισσότερο για την ποιότητα ζωής, λιγότερο για στρατιωτικές περιπέτειες και περισσότερο για τη δημοκρατία και το κράτους δικαίου, λιγότερο για την κατάκτηση εδαφών και περισσότερο για τη διάχυση κοινωνικοοικονομικών δικαιωμάτων. Με άλλα λόγια, το κοινωνικο-δημοκρατικό και ανθρωπιστικό στοιχείο υπερτερεί του γεωπολιτικού. Ετσι περνάμε από τον επιθετικό εθνικισμό στον πατριωτισμό του πολίτη ή του Συντάγματος (Ηabermas).

Δεν είναι περίεργο μάλιστα το ότι μετά την επούλωση των πληγών του Εμφυλίου η πλειονότητα των ελλήνων πολιτών ενδιαφέρεται λιγότερο για αλυτρωτικούς αγώνες και περισσότερο για την πάταξη του κρατικού δεσποτισμού, της διαφθοράς, την ανάπτυξη του κοινωνικού κράτους και την αναβάθμιση της Παιδείας. Αυτού του είδους τα προτάγματα μπορεί να μην εκπληρώθηκαν. Αποτελούν όμως προτεραιότητες για τον μέσο πολίτη.

Τέλος, το πέρασμα από τον εθνικισμό στον πατριωτισμό του Συντάγματος δεν σημαίνει βέβαια την εξαφάνιση της παραδοσιακής κουλτούρας. Μπορεί και πρέπει να σημαίνει τη μετουσίωση της παράδοσης μέσω νέων πολιτισμικών μορφών (στον χώρο των γραμμάτων, της τέχνης, της διανόησης) που συνδέουν το παλιό με το νέο, που φέρνουν πιο κοντά στη σημερινή πραγματικότητα πατροπαράδοτους τρόπους ζωής και έκφρασης.

Κοσμοπολιτισμός
Τα πράγματα αλλάζουν πάλι στις δεκαετίες του ΄70 και του ΄80. Η ραγδαία νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση δημιούργησε και εξακολουθεί να δημιουργεί τεράστιες κοινωνικές ανισότητες και μεταξύ χωρών και στο εσωτερικό της κάθε χώρας. Στην Ελλάδα ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού περιθωριοποιείται. Σε αυτό το πλαίσιο η νεοφιλελεύθερη ιδεολογία θεοποιεί την αγορά και προωθεί την καταναλωτική κουλτούρα. Από την άλλη, δημιουργεί στα περιθωριοποιημένα στρώματα ανάγκες που δεν μπορούν να ικανοποιήσουν.

Αυτή η κατάσταση οδήγησε σε δύο αντικρουόμενες αντιδράσεις. Αυτοί που είναι θύματα της παγκοσμιοποίησης βλέπουν με καχυποψία το άνοιγμα προς τον έξω κόσμο, περιχαρακώνονται, είναι εχθρικοί προς το ευρωπαϊκό και παγκόσμιο γίγνεσθαι. Και όπως η παγκοσμιοποίηση εντείνει την εισροή μεταναστών από τις φτωχές στις σχετικά πλούσιες χώρες, οι τελευταίοι μετατρέπονται σε αποδιοπομπαίους τράγους που ευθύνονται για όλα τα δεινά της χώρας. Ετσι βλέπουμε την επιστροφή ενός παρωχημένου, ξενοφοβικού εθνικισμού, κυρίως στον χώρο των λαϊκών τάξεων.

Από την άλλη μεριά τώρα, οι κερδισμένοι από το παγκόσμιο άνοιγμα των αγορών, ιδίως αυτοί που πλούτισαν εύκολα και απότομα, απεμπολούν και το εθνικιστικό και το πατριωτικό στοιχείο. Γίνονται πολίτες του κόσμου ή μάλλον καταναλωτές σε πλανητικό επίπεδο. Αποσυνδέονται από τις εθνικές ρίζες και εντάσσονται σε μια μεταμοντέρνα καταναλωτική κουλτούρα. Ετσι οι κοσμοπολίτικες, νεοπλουτίστικες ελίτ δεν ενδιαφέρονται ούτε για τα ανθρώπινα δικαιώματα του συνταγματικού πατριωτισμού ούτε για τα εθνικά ιδεώδη.

Ευτυχώς με την παγκοσμιοποίηση δεν έχουμε μόνο τον κοσμοπολιτισμό των jet set και των golden boys. Εχουμε, κυρίως στη νέα γενιά, έναν αντικαταναλωτικό, ανθρωπιστικό κοσμοπολιτισμό που επικεντρώνεται στα προβλήματα των μεταναστών, της παγκόσμιας φτώχειας και της κλιματικής αλλαγής. Αυτού του είδους ο κοσμοπολιτισμός παίρνει τη μορφή κινημάτων που εντάσσονται στη διαμορφούμενη παγκόσμια κοινωνία των πολιτών- κινημάτων, όπως η Greenpeace, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, η Διεθνής Αμνηστία κτλ.

Συμπερασματικά, το εθνικιστικό, το πατριωτικό και το κοσμοπολίτικο στοιχείο αποτελούν σήμερα μιαν αλυσίδα, ο αδύναμος κρίκος της οποίας είναι το πατριωτικό, ο πατριωτισμός του Συντάγματος. Οσο η κοινωνική περιθωριοποίηση και οι ανισότητες εντείνονται, τόσο ο φοβικός εθνικισμός από τη μια μεριά και ο καταναλωτικός κοσμοπολιτισμός από την άλλη θα καθορίζουν το κοινωνικό γίγνεσθαι.

Ο κ. Νίκος Μουζέλης είναι ομότιμος καθηγητής Κοινωνιολογίας στη London School of Εconomics.    

Δευτέρα 21 Μαρτίου 2011

Μπορεί οι Σύμμαχοί μας να έχουν τώρα ένα μεγάλο θέμα με το χρέος μας αλλά πάνω απ’ όλα βάζουν την ελευθερία των λαών.Όταν πρόκειται για ανθρώπινα δικαιώματα, το χρήμα δεν το λογαριάζουν – είναι πολύ κιμπάρηδες.




Πολύ καλά πάνε τα πράγματα για τη χώρα μας τις τελευταίες ημέρες, αφού -μετά το σεισμό, το τσουνάμι και τη διαρροή ραδιενέργειας στην Ιαπωνία- ήρθε ο βομβαρδισμός της Λιβύης και κανείς δεν ασχολείται πια με το χρέος της Ελλάδας.
Από κει που η χώρα μας ήταν πρώτη μούρη στα πρωτοσέλιδα όλων των ξένων εφημερίδων και των δελτίων ειδήσεων όλων των καναλιών του πλανήτη, ξαφνικά δεν της δίνει κανείς σημασία.

Αν -μετά την καταστροφή στην Ιαπωνία και τον βομβαρδισμό της Λιβύης- πέσει και καμιά χολέρα ή καμιά πανούκλα στη Γαλλία και στη Γερμανία, πάει το χρέος της Ελλάδας – θα το ξεχάσουν και οι δανειστές μας.


Κουράστηκαν πια οι ξένοι καταναλωτές να ακούν και να διαβάζουν παντού επί ενάμισι χρόνο για την Ελλάδα. Μας σιχάθηκε η ψυχή τους.


Κακά τα ψέματα – οι φυσικές καταστροφές, ο φόβος του πυρηνικού ολέθρου και οι βομβαρδισμοί πουλάνε πολύ περισσότερο από μια χώρα που χρεοκόπησε.


Ο σεισμός και το τσουνάμι στην Ιαπωνία υπερέχουν της χρεοκοπίας της Ελλάδας επειδή έχουν θέαμα – είναι υπερπαραγωγή. Βλέπεις τεράστια κύματα να καταπίνουν τις πόλεις, πλοία να έχουν φτάσει στα βουνά και σπίτια να αρμενίζουν μέσα στον ωκεανό, ενώ οι εικόνες με τα χιλιάδες πτώματα και τις Γιαπωνέζες μάνες που αναζητούν τα μωρά τους –κλαίγοντας γοερά μέσα στα συντρίμμια- δίνουν μια ανθρώπινη διάσταση στην καταστροφή και συγκινούν το παγκόσμιο κοινό που απολαμβάνει το υπερθέαμα από τις τηλεοράσεις, σαβουρώνοντας πίτσες.


Πώς να παλέψεις το σεισμό, το τσουνάμι και τη διαρροή ραδιενέργειας μόνο με ένα χρέος; Από τη μια έχεις όλο το Χόλιγουντ και από την άλλη έχεις τις σκατόφατσες του Παπανδρέου και του Παπακωνσταντίνου, και πού και πού καμιά διαδήλωση με μερικές μολότοφ. Δεν γίνεται δουλειά έτσι.


Η κακομοιριά της Ελλάδας αποδεικνύεται περίτρανα από το γεγονός πως επί ενάμισι χρόνο έχουμε στραμμένη πάνω μας την προσοχή όλου του πλανήτη και δεν έχει ξεχωρίσει ούτε ένας Έλληνας – ούτε ένας. Δέκα εκατομμύρια μαλάκες καθόμαστε και κοιτάμε ο ένας τον άλλον, και όλοι μαζί τους σιχαμένους πολιτικούς και τους σιχαμένους τηλεδημοσιογράφους, οι οποίοι αντιπροσωπεύουν το πιο αηδιαστικό πρόσωπο της Ελλάδας.


Δεν είναι καθόλου τυχαίο πως -με τέτοια ζήτηση από τα ΜΜΕ όλου του πλανήτη για πρόσωπα από την Ελλάδα- ο μόνος που κατάφερε να ξεχωρίσει και να απασχολήσει τα ξένα ΜΜΕ ήταν ο Λουκάνικος, ο σκύλος-επαναστάτης που δεν χάνει πορεία για πορεία και συγκέντρωση για συγκέντρωση. Να χέσω τους πνευματικούς ανθρώπους και τους διανοητές της Ελλάδας του 2011. Είστε όλοι για τον πούτσο. Ξεπουλημένα ανθρωποειδή που νομίζουν πως έχουν το πνεύμα του Αριστοτέλη αλλά είναι ξεφτιλισμένοι σφουγγοκωλάριοι με εγκέφαλο χιμπαντζή.


Από την άλλη, βλέπεις τι συμβαίνει στην Ιαπωνία και στη Λιβύη, και αναρωτιέσαι «καλά, πως στο διάολο έχουμε χρεοκοπήσει εμείς και δεν έχουν χρεοκοπήσει αυτοί που τους έχει πέσει ο ουρανός στο κεφάλι;». Κανονικά, αυτοί θα έπρεπε να ξεπληρώνουν χρέη μέχρι τη Δευτέρα Παρουσία.


Τώρα που είναι όλοι απασχολημένοι με την Ιαπωνία και τη Λιβύη, πρέπει να σκεφτούμε τι θα κάνουμε μόλις η παγκόσμια κοινότητα βαρεθεί να διαβάζει και να ακούει για ελέγχους σε ύποπτα ραπανάκια από την Ιαπωνία και για διαμελισμένους άμαχους στη Λιβύη, και θυμηθεί πάλι το χρέος της Ελλάδας.


Μια καλή λύση –για να μη χρειαστεί να ξεπληρώσουμε ποτέ το χρέος- είναι να αρχίσουμε να χοροπηδάμε όλοι μαζί, ώστε να γίνει κάποιος μεγάλος σεισμός. Δεν μπορεί, αν αρχίσουμε να χοροπηδάμε συντονισμένα δέκα εκατομμύρια νοματαίοι, θα γίνει ένας μεγάλος σεισμός που θα φέρει κάτω τη μισή χώρα και θα κερδίσουμε τη διεθνή συμπάθεια.


Αν δεν καταφέρουμε να κάνουμε ένα μεγάλο σεισμό με τα χοροπηδητά, μπορούμε να πάμε στις παραλίες και να κλωτσάμε όλοι μαζί τη θάλασσα, ώστε να δημιουργηθεί ένα τεράστιο τσουνάμι που θα καλύψει όλη την Αθήνα• μόνο η Ακρόπολη θα μείνει έξω από το νερό – εδώ που τα λέμε, το μόνο που αξίζει από την Αθήνα είναι η Ακρόπολη.


Μια ακόμα καλή λύση είναι να γίνει μια εξέγερση, να το παίξει ο Παπανδρέου Καντάφι και να στείλει τα στρατεύματά του να ανακαταλάβουν την Πάτρα και την αεροπορία του να βομβαρδίσει τη Θεσσαλονίκη.


Δεν είναι ανάγκη να είναι πραγματικές οι μάχες και οι βομβαρδισμοί. Το μόνο που θα χρειαστεί είναι να δείξουμε στις κάμερες μερικά πτώματα –δήθεν εξεγερθέντων-, ώστε να αποφασίσουν οι Σύμμαχοι να μας βομβαρδίσουν για να μας σώσουν από τον Παπανδρέου και το καθεστώς του.


Για πτώματα Ελλήνων της εξέγερσης που σκοτώθηκαν από το καθεστώς Παπανδρέου, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε όλα αυτά τα πτώματα μεταναστών που βρίσκονται πεταμένα δεξιά και αριστερά και κανείς από την ηρωική Ελληνική Αστυνομία δεν ασχολείται με το ποιος τους δολοφόνησε. Είναι τόσοι πολλοί που θα κόψουν την ανάσα της διεθνούς κοινότητας – μόνο να τους βάζουν στο ψυγείο, για να παραμένουν φρέσκοι μέχρι να τους χρειαστούμε.


Αν καταφέρουμε να μας βομβαρδίσουν οι Σύμμαχοι για πέντε-έξι μήνες, η Ελλάδα θα γίνει ίσιωμα και θα χρειαστεί βοήθεια για να σταθεί ξανά στα πόδια της. Οπότε, θα διαγραφεί αμέσως το χρέος – δεν μπορείς να κάνεις μια χώρα κολυμπηθρόξυλο για να την απελευθερώσεις από τον τύραννο και μετά να της ζητάς τα δανεικά.


Μπορεί οι Σύμμαχοί μας να έχουν τώρα ένα μεγάλο θέμα με το χρέος μας αλλά πάνω απ’ όλα βάζουν την ελευθερία των λαών. Μόλις δουν ένα λαό να καταπιέζεται από έναν τύραννο, ξεχνούν τα χρήματα και το μόνο που τους νοιάζει είναι να τον απελευθερώσουν. Όταν πρόκειται για ανθρώπινα δικαιώματα, το χρήμα δεν το λογαριάζουν – είναι πολύ κιμπάρηδες.

Κυριακή 20 Μαρτίου 2011

Η εκπαίδευση είναι αρχαιότερη από τη γραφή, αρχαιότερη από την ιδιοκτησία, αρχαιότερη από την κατάκτηση της φωτιάς,


του Ρούσσου Βρανά

Το αρχαιότερο επάγγελµα του κόσµου δεν είναι αυτό που νοµίζουµε. Η µελέτη παλαιολιθικών εργαλείων έχει δείξει πως εδώ και τουλάχιστον δυόµισι εκατοµµύρια χρόνια ακόµη και οι πιο µακρινοί πρόγονοι του ανθρώπου µετέδιδαν τις γνώσεις τους από τη µια γενιά στην άλλη. Η εκπαίδευση είναι αρχαιότερη από τη γραφή, αρχαιότερη από την ιδιοκτησία, αρχαιότερη από την κατάκτηση της φωτιάς, αρχαιότερη ακόµη και από τον έναρθρο λόγο. 

Η αξία της όµως αµφισβητείται δυόµισι εκατοµµύρια χρόνια αργότερα, στην εποχή της υποταγής κάθε κοινωνικής δραστηριότητας στην αγοραία λογική. Για πολλές δεκαετίες, µέχρι πριν από τριάντα χρόνια, η ιδέα πως η περισσότερη εκπαίδευση θα οδηγούσε σε µεγαλύτερη ατοµική και γενική ευηµερία αποτελούσε τον ακρογωνιαίο λίθο των ανεπτυγµένων οικονοµιών. Όλοι πίστευαν πως «ένα χαρτί» έδινε στους νέους ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτηµα στον παγκόσµιο «πόλεµο της γνώσης». 

Όµως, τα τελευταία χρόνια, µε την εισβολή των φθηνών χωρών στην παγκόσµια αγορά εργασίας (Κίνας και Ινδίας), πληθαίνουν οι νέοι µε το «χαρτί»για φθηνές θέσεις εργασίας. που είναι υποχρεωµένοι να ανταγωνίζονται µεταξύ τους Ο ανταγωνισµός για µείωση του εργατικού κόστους µειώνει και τις δαπάνες των χωρών για την παιδεία. Όπως έγραφε πρόσφατη έκθεση της Ντόιτσε Μπανκ, «η βελτίωση στην ποιότητα του εκπαιδευτικού αποτελέσµατος δεν συνδέεται απαραιτήτως µε αύξηση των δαπανών για την παιδεία». Και ο Φίλιπ Μπράουν, καθηγητής της Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήµιο του Κεντ, διαπίστωνε πως ακόµη και στις οικονοµίες των ΗΠΑ και της Βρετανίας βρίσκει κανείς σήµερα περιορισµένους θυλάκους εργασίας υψηλών γνώσεων ανάµεσα σε µια πληθώρα κακοπληρωµένων θέσεων εργασίας. 

Οι κυβερνήσεις απλώς περιορίζονται να διαχειρίζονται αυτές τις κοινωνικές διαφορές, χωρίς να διαπνέονται από το πνεύµα πως αυτές οι ανισότητες µπορεί να είναι µαχητές ή απορριπτέες. Η έκθεση Θελό για τη γαλλική εκπαιδευτική µεταρρύθµιση έγραφε ξεκάθαρα: «Η ιδέα της επιτυχίας για όλους δεν πρέπει να παρεξηγείται. ∆εν σηµαίνει πως το σχολείο πρέπει να εξασφαλίζει σε όλους τους µαθητές του το ανώτατο δυνατό επίπεδο κατάρτισης. Θα ήταν ένας παραπλανητικός ατοµικός στόχος, αλλά και ένα κοινωνικό παράδοξο, αφού τα εκπαιδευτικά προσόντα δεν συνδέονται πια, ούτε καν αόριστα, µε τις δοµές της εργασίας».

Οι ανάγκες
του συστήµατος, λέει ο Bέλγος αναλυτής εκπαιδευτικών θεµάτων Νίκο Χιρτ, είχαν οδηγήσει πριν από τριάντα χρόνια σε κάποιον εκδηµοκρατισµό της παιδείας, ο οποίος ανταποκρινόταν στο επίπεδο των προσόντων που απαιτούσε η ανθηρή καπιταλιστική οικονοµία. Σήµερα που ζει µια από τις σοβαρότερες κρίσεις της, η αγορά εργασίας απαιτεί µια πόλωση ανάµεσα σε ένα πολύ υψηλό επίπεδο κατάρτισης για τους λίγους και σε λιγότερο ή καθόλου εξειδικευµένη εργασία για τους πολλούς. Από αυτή την πόλωση προκύπτουν οι κοινωνικές διαιρέσεις στα σχολεία, που γίνονται κλειστές λέσχες για τους πλούσιους και γκέτο για τους φτωχούς – κάτι που πριν από δυόµισι εκατοµµύρια χρόνια σίγουρα δεν είχε περάσει από τον νου των πρωτόγονων ανθρωπίδων.

Ιαπωνία. Φουκουσίμα.

 Αυγή, 19.3.11
Ο κόσμος έγινε πιο γρήγορος, πιο μικρός, πιο ζωντανός, πιο ελεύθερος-και πιο επικίνδυνος. Και πρέπει να αντιμετωπίζουμε αυτόν τον καταιγισμό των εξελίξεων με περισσότερη ψυχραιμία. Ναι, όλα όσα γίνονται μας αφορούν άμεσα. Στην Ευρώπη, τον αραβικό κόσμο, την Ιαπωνία. Αυτό επιβάλλει όχι η αγάπη μας για τον πλησίον, αλλά η κοινή λογική. Πρέπει να πάρουμε το μάθημά μας από τη Φουκουσίμα. Η ενδεκάτη εντολή για τον σύγχρονο άνθρωπο θα έπρεπε να είναι: μην ποντάρεις-το στοίχημα είναι πολύ μεγάλο, αφορά πολλές ανθρώπινες ζωές. Όσο απειροελάχιστη κι αν είναι η πιθανότητα ενός πυρηνικού ατυχήματος, εάν αυτό προκύψει οι επιπτώσεις είναι ανυπολόγιστες. Και το δεύτερο δίδαγμα είναι: μην αδιαφορείς. Εάν για καιρό κλείνεις τα μάτια στην πραγματικότητα -είτε του αραβικού κόσμου, είτε της πυρηνικές ενέργειας, είτε οτιδήποτε άλλου- τότε κάποια στιγμή θα συμβεί κάτι δραματικό.
Μας ξενίζουν οι Ιάπωνες, πάρα πολύ. Η γλώσσα τους, η κουλτούρα τους, η αυτοπειθαρχία τους, η εξωτερική τους εμφάνιση. Κι όμως υπάρχει ένα επίπεδο πόνου που κάνει όλους τους ανθρώπους όμοιους. Αυτό το επίπεδο στην Ιαπωνία ξεπεράστηκε. Οι άνθρωποι στην Ιαπωνία συγκλονίστηκαν από τον σεισμό, παρασύρθηκαν από το τσουνάμι, απειλούνται από τη θανατηφόρα ακτινοβολία. Δεν ξέρουν πια σε ποιον να απευθυνθούν, αγωνιούν για τους αγνοούμενους συγγενείς και φίλους τους, πεινάνε και διψάνε και τρέμουν μπροστά στον χτύπο του μετρητή Γκάιγκερ. Όλα αυτά δεν χρειάζεται να μας τα μεταφράσει κανείς, αρκεί η φαντασία μας, αρκεί η συμπόνια μας. Για πόσο όμως θα αρκεί; Για εβδομάδες; Για μήνες;
Μην ξεχνάτε ότι η ιαπωνική καταστροφή μας βρήκε την ώρα μιας άλλης καταστροφής, όταν η συμπόνια μας είχε ως αποδέκτες τα χιλιάδες θύματα της τυραννίας του Καντάφι. Τώρα ο δικτάτορας της Λιβύης ετοιμάζεται να γιορτάσει τη βρώμικη νίκη του στη σκιά της Φουκουσίμα. Μήπως δεν είμαστε σε θέση για τίποτε περισσότερο από μια αυθόρμητη συμπόνια, που εξαφανίζεται αμέσως μόλις το επόμενο δράμα μας τραβήξει την προσοχή; Ή μήπως απλά δεν αντέχουμε τόση παγκοσμιοποίηση; Τα γεγονότα των τελευταίων εβδομάδων μας ξεπερνάνε και δεν έχουμε πρόχειρες απαντήσεις. Χρειαζόμαστε χρόνο, σοβαρές αναλύσεις και αναστοχασμό.
Όχι, η Φουκουσίμα δεν είναι Τσερνομπίλ. Αυτή τη φορά δεν έχουμε να κάνουμε με έναν αντιδραστήρα απαρχαιωμένης τεχνολογίας σε μια δικτατορία που αργοπεθαίνει. Έχουμε να κάνουμε με έναν αντιδραστήρα ζέοντος ύδατος, ακριβώς σαν κι αυτούς που λειτουργούν στη Γερμανία. Έχουμε να κάνουμε με ένα ατύχημα που συμβαίνει σε μια δημοκρατική χώρα, τεχνολογικά τουλάχιστον τόσο προηγμένη όσο η Γερμανία ή η Γαλλία. Ό,τι είναι λάθος για την Ιαπωνία δεν μπορεί να είναι σωστό για εδώ.
Το πρόβλημα δεν είναι η φύση. Αυτή κάνει, ό,τι κάνει πάντα σε ακραίες περιπτώσεις, χτυπά ανελέητα. Αυτό όμως είναι γνωστό από τότε που υπάρχουν άνθρωποι και η ιαπωνική κυβέρνηση θα έπρεπε να το ξέρει όταν μέχρι τις 11 Μαρτίου του 2011 έλεγε ότι τα πυρηνικά εργοστάσια είναι ασφαλή-όπως λένε και οι δικές μας κυβερνήσεις. Η δήλωση αυτή σημαίνει ότι τα εργοστάσια θα έπρεπε να είναι ασφαλή σε κάθε περίπτωση, ό,τι και να κάνει η φύση.
Κι όχι το πρόβλημα δεν είναι μόνο η ατομική ενέργεια. Ίσως βλέπουμε τώρα να φτάνει στο τέλος του ένας αιώνας απεριόριστης, νεανικής, ναι, εφηβικής αισιοδοξίας. Πάντα είχαμε αγωνίες και αμφιβολίες, αλλά πάντα τις καταπίναμε ενθουσιασμένοι από το επόμενο στάδιο της προόδου. Από το κάρβουνο στο πετρέλαιο, από το πετρέλαιο στην πυρηνική ενέργεια. Αυτή η αισιοδοξία στηριζόταν στην πίστη ότι κάθε πρόβλημα, ακόμη και αυτά που δημιουργούσε η τεχνολογία, αργά ή γρήγορα θα λυνόταν από την τεχνολογία. Η πιθανότητα να βάλουμε όρια, να μη χρησιμοποιήσουμε κάποιες τεχνολογίες μας περνούσε από το μυαλό, αλλά τελικά νικούσαν τα… πλεονεκτήματα της προόδου.
Αυτή η παλιά λογική έχει σφραγίσει και τη γερμανική κυβέρνηση, και την καγκελάριο. Η Μέρκελ πάντοτε αντιμετώπιζε την ατομική ενέργεια ως φυσικός, αυτό της έδινε τον αέρα της αντικειμενικότητας. Και τώρα, την ώρα που είναι πολιτικά στριμωγμένη, αναζητά τη λύση στην επιστήμη. «Η ασφάλεια είναι πάνω απ’ όλα», είπε για να δικαιολογήσει τη στροφή της, την απόφασή της να πάρει πίσω την παράταση ζωής που είχε δώσει κόντρα στις αποφάσεις των προηγούμενων κυβερνήσεων στα γερμανικά πυρηνικά εργοστάσια. Όμως κάνει το ίδιο λάθος που έκαναν οι Ιάπωνες. Αυτοί έχτιζαν εργοστάσια για να αντέξουν τα 8 ρίχτερ- τα χτύπησαν 9.
Γιατί η ιαπωνική πολιτική περιορίστηκε στο 8; Επειδή ένας σεισμός 9 ρίχτερ είναι δέκα φορές πιο ισχυρός απ’ ό,τι το οχτάρι κι επειδή το κόστος για μια τεχνολογία ασφαλείας που θα κάλυπτε τα 9 θα ήταν εξίσου υψηλότερο. Αυτό θα έκανε το κόστος της ατομικής ενέργειας ακριβότερο από τις άλλες μορφές ενέργειας και θα συρρίκνωνε τα κέρδη της ατομικής βιομηχανίας.
Γι' αυτό ακριβώς και είναι τελικά πλημμελείς οι έλεγχοι ασφαλείας στα γερμανικά πυρηνικά εργοστάσια. Ο πήχης μένει χαμηλά για να μην ανέβει το κόστος ψηλά. Η ασφάλεια είναι όσο σημαντική επιτρέπει ο οικονομικός τους σχεδιασμός.
Πιθανότατα οι Ιάπωνες εμπιστεύονταν την κυβέρνησή τους, πιθανότατα πίστευαν αυτό που τους έλεγαν πάντοτε, όταν η συζήτηση έφτανε στα όριά της. Ότι δηλαδή ο κίνδυνος ήταν αμελητέος σε σχέση με τα οφέλη του φθηνού ρεύματος. Οι Ιάπωνες γελάστηκαν. Και εμείς; Μπορούμε να εμπιστευτούμε την κυβέρνησή μας; Πριν από λίγους μήνες αποφάσισε να παρατείνει τον χρόνο ζωής των παλιότερων και πιο επικίνδυνων πυρηνικών μονάδων. Γιατί το έκανε; Μήπως επειδή απαραιτήτως τους χρειαζόταν ως «γέφυρα» μέχρι να ξεκινήσει ο αιώνας των ανανεώσιμων τεχνολογιών; Εάν ισχύει αυτό τι νόημα έχει να κλείσει τώρα τα εργοστάσια για τρεις μήνες; Προφανώς η κυβέρνηση ήθελε να κάνει ένα δώρο στην ατομική βιομηχανία, προφανώς ήθελε να ξεπληρώσει τη στήριξη που είχε από το ατομικό λόμπι και τώρα πανικοβλημένη από την αγωνία του πληθυσμού που παρακολουθεί το δράμα της Ιαπωνίας προσπαθεί να δείξει ότι διαθέτει υπευθυνότητα.
Η ατομική ενέργεια είναι η πιο επικίνδυνη τεχνολογία που χρησιμοποιεί η Γερμανία. Ωστόσο ποτέ δεν έγινε ένα δημοψήφισμα για τη χρήση της. Τώρα, εξαιτίας της καταστροφής στην Ιαπωνία θα γίνει ένα είδος δημοψηφίσματος. Στις εκλογές της Βάδης Βιρτεμβέργης την άλλη Κυριακή οι πολίτες ουσιαστικά θα ψηφίσουν για την ατομική πολιτική της καγκελαρίου. Όχι επειδή αυτό θέλει η αντιπολίτευση, αλλά επειδή τίποτε δεν είναι πιο σημαντικό. Μάλιστα, η περίπτωση της Βάδης Βιρτεμβέργης είναι ιδανική για ένα τέτοιο έμμεσο δημοψήφισμα. Τα δύο κυβερνητικά κόμματα, CDU και FDP, είναι αναφανδόν υπέρ της ατομικής ενέργειας, όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης υπέρ της κατάργησής της το αργότερο μέχρι το 2020.
Και τι θα γίνει εάν την επόμενη Κυριακή κερδίσουν αυτοί που θέλουν την κατάργηση; Θα λυθεί το πρόβλημα;
Όπως είπαμε, το πρόβλημα δεν είναι μόνο η ατομική ενέργεια. Όποιος κάνει μια ανακεφαλαίωση στο μυαλό του των εξελίξεων του προηγούμενου Σαββατοκύριακου θα διαπιστώσει ότι δεν έχουμε να κάνουμε μόνο με μια από τις μεγαλύτερες καταστροφές της εποχής μας, αλλά με ένα πακέτο δραματικών συμβάντων. Θεωρητικά οι προηγούμενες μέρες θα έπρεπε να είχαν σφραγιστεί από πρωτοσέλιδα σχετικά με τη διαχείριση της κρίσης του ευρώ και του νέου οικονομικού συντάγματος. Αλλά αυτό δεν έγινε επειδή ήταν πιο επείγον και πιο σημαντικό το ερώτημα εάν έπρεπε να επιβληθεί ζώνη απαγόρευσης πτήσεων πάνω από τη Λιβύη. Και μετά η Λιβύη ξεχάστηκε, επειδή η Ιαπωνία επλήγη από έναν τρομερό σεισμό, μετά από ένα τρομερό τσουνάμι και τώρα από ένα πιθανό πυρηνικό εφιάλτη.
Ο κόσμος έγινε πιο γρήγορος, πιο μικρός, πιο ζωντανός, πιο ελεύθερος-και πιο επικίνδυνος. Και πρέπει να αντιμετωπίζουμε αυτόν τον καταιγισμό των εξελίξεων με περισσότερη ψυχραιμία. Ναι, όλα όσα γίνονται μας αφορούν άμεσα. Στην Ευρώπη, τον αραβικό κόσμο, την Ιαπωνία. Αυτό επιβάλλει όχι η αγάπη μας για τον πλησίον, αλλά η κοινή λογική. Πρέπει να πάρουμε το μάθημά μας από τη Φουκουσίμα. Η ενδεκάτη εντολή για τον σύγχρονο άνθρωπο θα έπρεπε να είναι: μην ποντάρεις-το στοίχημα είναι πολύ μεγάλο, αφορά πολλές ανθρώπινες ζωές. Όσο απειροελάχιστη κι αν είναι η πιθανότητα ενός πυρηνικού ατυχήματος, εάν αυτό προκύψει οι επιπτώσεις είναι ανυπολόγιστες. Και το δεύτερο δίδαγμα είναι: μην αδιαφορείς. Εάν για καιρό κλείνεις τα μάτια στην πραγματικότητα -είτε του αραβικού κόσμου, είτε της πυρηνικές ενέργειας, είτε οτιδήποτε άλλου- τότε κάποια στιγμή θα συμβεί κάτι δραματικό. Οποιος μπορει ας βοηθησει την ιαπωνια
 http://politicalreviewgr.blogspot.com

Πέμπτη 17 Μαρτίου 2011

Τσίπα - Γιαούρτι

Τσίπα - Το δέρμα, η πέτσα...

Ξετσίπωτος (μεταφορικά) ο μη έχων πέτσα, ο ξεδιάντροπος. Εκείνος που δεν έχει ηθικούς φραγμούς, δεν ντρέπεται, δεν κοκκινίζει.

Πολιτικά μιλώντας, εκείνοι που αράζουν σε μια καρέκλα εξουσίας, λειτουργούν χωρίς ηθικούς φραγμούς και δεν ντρέπονται. Αδιαφορούν για τις συμφορές που οι επιλογές τους φέρνουν στους ανθρώπους. Δεν ντρέπονται αντικρίζοντας τη δυστυχία των πολιτών. Δεν κοκκινίζουν μπροστά στην αηδία που νοιώθουν οι πολίτες γι΄αυτούς.

Η ξετσιπωσιά είναι το απόλυτο χαρακτηριστικό των ημερών που διανύουμε. Μαζί της έχουν καταργηθεί κι άλλες έννοιες που ο λαός είχε σαν όριο αξιοπρέπειας. Το καθαρό κούτελο, τα καθαρά χέρια, τα παντελόνια που φοράει κανείς κλπ.

Οταν φεύγει η πέτσα από πάνω σου, και μπορείς να το ανεχτείς χωρις να σε αγγίζει αυτό το ξέσκισμα της προσωπικότητας, της αξιοπρέπειας, της ηθικής, τότε μπορείς να κάνεις τα πάντα. Μπορείς να κλέβεις ακόμα κι από ένα συνταξιούχο γέροντα των 400 ευρώ. Μπορείς να κλέβεις τη ζωή των νέων. Μπορείς να κλέβεις τη ζωή των ανθρώπων γενικότερα.

Οταν την ίδια τη ζωή σου την έχεις εξευτελίσει χωρίς ενοχές, χωρις καμιά ντροπή φαντάσου τι μπορείς να κάνεις στη ζωή των υπόλοιπων.

Γιαούρτι , νόστιμο και υγιεινό γαλακτοκομικό.
Μεταφορικά , εργαλείο οργής. Υπενθύμισης της πέτσας.                                        http://vasiliskos2.blogspot.com