Το Ιώδιο-131, το Καίσιο-137, το Στρόντιο-90, και το Πλουτώνιο 239.

σκίτσο του Gianfranco Uber,

της Μαρίας Αρβανίτη Σωτηροπούλου

από Οικονική Πραγματικότητα

17/03/2011

Τέσσερα είδη επικίνδυνων ραδιοϊσοτόπων φαίνεται ότι δραπέτευσαν από τους τραυματισμένους αντιδραστήρες της Φουκουσίμα. 

Το Ιώδιο-131, το Καίσιο-137, το Στρόντιο-90, και το Πλουτώνιο 239. 

Το Ιώδιο -131 είναι το πιο επικίνδυνο επειδή συνδέεται με καρκίνους του Θυρεοειδούς σε ανθρώπους που εκτίθενται ακόμη και για μικρό χρονικό διάστημα. Οι επιδημιολόγοι εκτιμούν ότι 6.000-7.000 περιπτώσεις καρκίνου του Θυρεοειδούς οφείλονται στη έκθεση από το ατύχημα του Τσερνομπίλ το1986. Οι περισσότεροι ασθενείς ήταν παιδιά την εποχή του ατυχήματος.

Το Στρόντιο και Καίσιο έπονται σε επικινδυνότητα. Ενώ το Ιώδιο δείχνει εκλεκτικότητα σε βλάβες του θυρεοειδή, αυτά δεν είναι τόσο εκλεκτικά. Το Στρόντιο μοιάζει χημικά με το Ασβέστιο και ενσωματώνεται στα οστά και τα δόντια και μπορεί να μείνει εκεί ακτινοβολώντας επί μακρό χρονικό διάστημα. Το Στρόντιο συνδέεται κυρίως με την εμφάνιση λευχαιμιών.

Το Καίσιο συμπεριφέρεται όπως ο Φωσφόρος στον οργανισμό και έτσι διασπείρεται σε όλο τον οργανισμό. Δεν συνδέεται τόσο σταθερά με τους ιστούς όσο το Στρόντιο (αποβάλλεται από τα ούρα σε διάστημα μηνών ή ετών) και προκαλεί καρκίνους του ήπατος, των νεφρών και του παγκρέατος.

Το Στρόντιο έχει χρόνο ημιζωής 29 έτη και το Καίσιο 30. Κάθε ραδιοϊσότοπο θεωρείται επικίνδυνο για διάστημα ίσο με το δεκαπλάσιο ή εικοσαπλάσιο του χρόνου ημιζωής του, δηλαδή σε αυτές τις περιπτώσεις για περίπου 600 χρόνια.

Πιο ανησυχητική είναι η περίπτωση του Πλουτωνίου 239 το οποίο είναι εξαιρετικά τοξικό. Η έκθεση στο Πλουτώνιο γίνεται συνήθως με την εισπνοή και γι αυτό συνδέεται με καρκίνους του Πνεύμονος. Επιπλέον ο χρόνος ημιζωής του είναι 24.000 χρόνια, γεγονός που σημαίνει πως ό,τι απελευθερώθηκε από τη Φουκισίμα θα παραμείνει σε επικίνδυνα επίπεδα για μισό εκατομμύριο χρόνια.

Κανείς ακόμη δε γνωρίζει την πραγματική έκθεση του πληθυσμού στη ραδιενέργεια. Αναφέρθηκε ότι ήδη στο εργοστάσιο μετρήθηκαν επίπεδα ραδιενέργειας 1000 φορές περισσότερες από το φυσιολογικό.

Τα επίπεδα της ραδιενέργειας μετρούνται σε Rem (Roentgen equivalent man) Η μέση έκθεση που δεχόμαστε από το περιβάλλον είναι 130-150 mrem (χιλιοστά του ρεμ) ανά έτος. Το ποσόν αυτό διαφέρει ανάλογα με τον τόπο (εδάφη με φυσική ραδιενέργεια) και το υψόμετρο. Οι άνθρωποι που εκτίθενται σε 100 ρεμ αναπτύσσουν ναυτία. Στα 200 ρεμ παρατηρείται τριχόπτωση, καταστροφή του ανοσοποιητικού συστήματος, έμετοι και αιμορραγία. Η δόση των 300 ρεμ είναι θανατηφόρος στο 50%. Άτομα που εκτίθενται σε 600 ρεμ δεν επιβιώνουν. Σε αρκετές περιπτώσεις ο χρόνος έκθεσης έχει σημασία. Είναι χειρότερο το να απορροφήσεις 300 ρεμ σε μιαν ώρα από ό,τι σε ένα χρόνο.

Για τους Ιάπωνες η εκκένωση των μολυσμένων περιοχών είναι η μόνη λύση. Η προφύλαξη με ταμπλέτες Ιωδίου συνιστάται αλλά όχι χωρίς ιατρική επιτήρηση. Υπάρχει όριο στα επίπεδα ιωδίου, που μπορεί να απορροφήσει ο ανθρώπινος οργανισμός.

Κανείς δε μπορεί να προβλέψει τις εξελίξεις και την εξάπλωση της ραδιενέργειας από την ταυτόχρονη βλάβη 6 τουλάχιστον αντιδραστήρων. Όλοι ευχόμεθα οι μετεωρολογικές συνθήκες να κρατήσουν το ραδιενεργό νέφος μακριά από τις κατοικημένες περιοχές.

- Η Μαρία Αρβανίτη Σωτηροπούλου είναι πρόεδρος της ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΠΥΡΗΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΒΙΟΧΗΜΙΚΗΣ ΑΠΕΙΛΗΣ
Ταγμ.Κόκοτα 5, Πειραιάς-18533-Τηλ.2104133179-Fax.2104111975
e-mail: ippnw@hol.gr

του Παναγιώτη Σωτήρη

«Τα πυρηνικά εργοστάσια είναι εξαιρετικά περίπλοκες συσκευές για τον εντοπισμό σεισμογενών ρηγμάτων». Ο Αμερικανός οικολόγος Ντέιβιντ Μπράουερ συνήθιζε να εξηγεί με αυτό τον τρόπο γιατί ποτέ κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος για την τοποθεσία ενός πυρηνικού εργοστάσιου. Συχνά, τα πυρηνικά ατυχήματα εντοπίζουν τους κινδύνους και όχι η προνοητικότητά μας.

Μόνο που η περίπτωση της Ιαπωνίας, όπως και του Τσερνόμπιλ παλιότερα, δείχνει ότι αυτή η διαδικασία «δοκιμής και πλάνης» για το όρια κινδύνου των πυρηνικών εργοστασίων είναι τραγική. Η κατάρρευση των συστημάτων ασφαλείας, η απουσία πρόβλεψης για μια ακραία αλλά πραγματική πιθανότητα ατυχήματος, η διάψευση της υποτιθέμενης τεχνολογικής επάρκειας, όλα αυτά δείχνουν ότι ο κίνδυνος από την πυρηνική ενέργεια δεν είναι πιθανός αλλά βέβαιος.

Θα περίμενε κανείς ότι η οδυνηρή διαπίστωση των κινδύνων της πυρηνικής ενέργειας θα άνοιγε επιτέλους τη συζήτηση για την οριστική απαλλαγή από αυτόν τον κίνδυνο. Ωστόσο, επικρατεί η άποψη ότι καθώς οι ανανεώσιμες πηγές ποτέ δεν θα επαρκούν πλήρως, η πυρηνική ενέργεια αποτελεί τη μόνη λύση εάν θέλουμε να αποφύγουμε τις οικολογικές επιπτώσεις και τους οικονομικούς κινδύνους από την εξάρτηση από το πετρέλαιο και τον άνθρακα.

Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια είχαν πληθύνει οι φωνές που υποστήριζαν ότι η πυρηνική ενέργεια αποτελεί απάντηση στην υπερθέρμανση του πλανήτη και την κλιματική αλλαγή. Οι φωνές αυτές θα ήταν απλώς δολοφονικά ανεύθυνες, εάν δεν αντιπροσώπευαν τα μεγάλα συμφέροντα πίσω από την πυρηνική ενέργεια. Πρώτα από όλα υπάρχει μεγάλο εμπορικό ενδιαφέρον: τόσο η προσπάθεια απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα όσο και οι αυξανόμενες ενεργειακές ανάγκες σχηματισμών όπως η Κίνα ή η Ινδία, σημαίνουν μεγάλη αγορά για τις χώρες που μπορούν να εξάγουν πυρηνική τεχνολογία όπως οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η Γαλλία. Έπειτα, η ανάπτυξη της πυρηνικής ενέργειας δεν αφορά ποτέ μόνο την «ειρηνική» χρήση της. Εξ αρχής η ανάπτυξη της πυρηνικής τεχνολογίας αφορούσε και την ανάπτυξη των πυρηνικών όπλων. Παρ’ όλες τις υποκριτικές φωνές περί αφοπλισμού, η κατοχή πυρηνικών όπλων εξακολουθεί να αποτελεί το χαρακτηριστικό γνώρισμα της «μεγάλης δύναμης».
Αυτό που αποσιωπάται είναι οι πραγματικοί επιπτώσεις. Η κυρίαρχη ρητορεία επιμένει ότι το πρόβλημα είναι η πιθανότητα ατυχήματος και ότι αυτή μπορεί να μηδενιστεί. Όμως, τα πυρηνικά εργοστάσια ρυπαίνουν ούτως ή άλλως και μάλιστα σε πολύ μεγάλο βάθος χρόνου. Αυτή τη στιγμή σωρεύουμε πυρηνικά απόβλητα που σύντομα δεν θα μπορούμε να τα διαχειριστούμε – όσες πυρηνικές χωματερές και εάν δημιουργήσουμε – και που θα παραμείνουν ενεργά και τοξικά για πάρα πολλά χρόνια. Χτίζουμε σήμερα τους όρους μιας μελλοντικής μη αντιστρέψιμης οικολογικής κρίσης.

Ουσιαστικά, μας τίθεται ένα εκβιαστικό δίλημμα: απέναντι στη Σκύλλα του φαινομένου του θερμοκηπίου καλούμαστε να αγκαλιάσουμε τη Χάρυβδη του πυρηνικού χειμώνα, εάν δεν θέλουμε να χάσουμε τον καταναλωτικό μας «παράδεισο». Μόνο που αυτό το δίλημμα έχει νόημα, μόνο εάν θεωρούμε αυτονόητο το σημερινό πρότυπο οργάνωσης της παραγωγής και κατανάλωσης ενέργειας.
 

Μια άλλη οργάνωση της παραγωγής και των διεθνών συναλλαγών, στηριζόμενη στον κοινωνικό σχεδιασμό, στη μείωση της παραγωγής άχρηστων αγαθών, στην αποκέντρωση, στην απαλλαγή από τον εξαναγκασμό της αγοράς και του καπιταλιστικού κέρδους, στην απεξάρτηση από τις τεράστιες μετακινήσεις αγαθών και προϊόντων και συνολικά στη ρήξη με ό,τι σήμερα βαφτίζουμε «οικονομική ανάπτυξη», θα περιόριζε τη συνολική κατανάλωση ενέργειας και άρα θα καθιστούσε άχρηστη την πυρηνική ενέργεια. Ας μην περιμένουμε το επόμενο πυρηνικό ατύχημα για να αναμετρηθούμε με αυτή την πρόκληση.