Σελίδες

Παρασκευή 31 Μαΐου 2013

Οι ρίζες του μίσους


Κορνήλιος Καστοριάδης

http://mhmadas.blogspot.gr/Υπάρχουν δύο ψυχικές εκφράσεις του μίσους: το μίσος για τον άλλο  και το μίσος για τον εαυτό μας, το οποίο συχνά δεν παρουσιάζεται ως τέτοιο. Αλλά πρέπει να καταλάβουμε ότι και τα δυο έχουν κοινή ρίζα, την άρνηση της ψυχικής μονάδας να δεχθεί αυτό που για την ίδια είναι ξένο. Η οντολογική αυτή διάρθρωση του ανθρώπου επιβάλλει αξεπέραστους εξαναγκασμούς σε κάθε κοινωνική οργάνωση και σε κάθε πολιτικό πλάνο. Καταδικάζει αμετάκλητα κάθε ιδέα για μία«διαφανή» κοινωνία, κάθε πολιτικό πλάνο που αποσκοπεί στην άμεση οικουμενική συμφιλίωση.

Κατά τη διαδικασία κοινωνικοποίησης, οι δύο διαστάσεις του μίσους χαλιναγωγούνται σε σημαντικό βαθμό, τουλάχιστον όσον αφορά τις πιο δραματικές εκδηλώσεις τους. Εν μέρει αυτό επιτυγχάνεται μέσω του μόνιμου αντιπερισπασμού που ασκείται στην καταστροφική τάση από τους «εποικοδομητικούς» κοινωνικούς σκοπούς - την εκμετάλλευση της φύσης, τον συναγωνισμό διαφόρων ειδών (τις «ειρηνικές» αγωνιστικές δραστηριότητες, όπως ο αθλητισμός, τον οικονομικό ή πολιτικό ανταγωνισμό, κτλ). Όλες αυτές οι διέξοδοι κατευθύνουν ένα μέρος του μίσους και της«διαθέσιμης» καταστροφικής ενέργειας, αλλά όχι το σύνολο τους.

Το κομμάτι του μίσους και της καταστροφικότητας που απομένει φυλάσσεται σε μία δεξαμενήέτοιμη να μετατραπεί σε καταστροφικές δραστηριότητες, σχηματοποιημένες και θεσμοθετημένες, που στρέφονται εναντίον άλλων ομάδων - δηλαδή να μετατραπεί σε πόλεμο. Αυτό δεν σημαίνει ότι το ψυχικό μίσος είναι η «αιτία» του πολέμου. Αλλά το μίσος είναι, αναμφίβολα, ένας όρος, όχι μόνο απαραίτητος αλλά και ουσιαστικός, του πόλεμοι».
Το μίσος καθορίζει τον πόλεμο και εκφράζεται μέσω αυτού, Η φράση του Αντρέ Μαλρό «είθε η νίκη σε αυτό τον πόλεμο να ανήκει σε όσους πολέμησαν χωρίς να τον αγαπούν» εκφράζει μία ελπίδα που στην πραγματικότητα διαψεύδεται σε όλους σχεδόν τους πολέμους. Αλλιώς δεν θα καταλαβαίναμε πώς εκατομμύρια άνθρωποι στη διάρκεια της ιστορίας ήταν πρόθυμοι, από τη μία στιγμή στην άλλη, να σκοτώσουν αγνώστους ή να σκοτωθούν από αυτούς. Και όταν η δεξαμενή του μίσους δεν βρίσκει διέξοδο στον πόλεμο, εκδηλώνεται υπόκωφα με τη μορφή της περιφρόνησης, της ξενοφοβίας και του ρατσισμού.
Οι καταστροφικές τάσεις των ατόμων συνάδουν απόλυτα με την ανάγκη μίας κοινωνίας να ενδυναμώνει τη θέση των νόμων, των αξιών και των κανόνων της, ως μοναδικά στην τελειότητα τους και ως τα μόνα αληθινά, ενώ οι νόμοι, τα πιστεύω και τα έθιμα των άλλων είναι κατώτερα, λανθασμένη, άσχημα, αηδιαστικά, φριχτά, διαβολικά.

Και αυτό, με τη σειρά του, βρίσκεται σε πλήρη αρμονία με τις ψυχικές ανάγκες του ατόμου. Γιατί ό,τι υπάρχει πέρα από τον κύκλο σημασιών που τόσο επίπονα περιέβαλε στον δρόμο προς την κοινωνικοποίηση είναι λανθασμένο, άσχημο, ασύνετο. Το αυτό συμμερίζεται η ομάδα στην οποία ανήκει: φυλή, χωριό, έθνος, θρησκεία. Πρέπει να γίνει σαφώς αντιληπτό ότι κάθε απειλή προς τις θεσμοθετημένες ομάδες, στις οποίες ανήκουν τα άτομα, βιώνεται από αυτά ως πιο σοβαρή από μία απειλή κατά της ζωής τους,

Τα χαρακτηριστικά αυτά παρατηρούνται με μεγαλύτερη ένταση στις εντελώς κλειστές κοινωνίες: στις αρχαϊκές ή παραδοσιακές αλλά ακόμη περισσότερο στις σύγχρονες απολυταρχικές. Η κύρια απάτη είναι πάντα: οι κανόνες μας είναι το καλό· το καλό είναι οι κανόνες μας· οι κανόνες μας δεν είναι ίδιοι με τους δικούς τους· άρα οι κανόνες τους δεν είναι καλοί. Επίσης: ο θεός μας είναι ο αληθινός· η αλήθεια είναι ο θεός μας· ο θεός μας δεν είναι ίδιος με τον δικό τους· άρα ο θεός τους δεν είναι ο αληθινός.

Πάντα φαινόταν σχεδόν αδύνατο οι ανθρώπινες ομάδες να αντιμετωπίζουν το διαφορετικό ως ακριβώς αυτό: απλώς διαφορετικό. Επίσης, ήταν σχεδόν αδύνατο να αντιμετωπίζουν τους θεσμούς των άλλων ως ούτε κατώτερους ούτε ανώτερους αλλά απλώς ως διαφορετικούς. Η συνάντηση μίας κοινωνίας με άλλες συνήθως ανοίγει τον δρόμο για τρεις πιθανές εκτιμήσεις: οι άλλοι είναι ανώτεροι από εμάς είναι ίσοι ή είναι κατώτεροι. Αν δεχτούμε ότι είναι ανώτεροι, οφείλουμε να απαρνηθούμε τους θεσμούς μας και να υιοθετήσουμε τους δικούς τους. Αν είναι ίσοι θα μας ήταν αδιάφορο αν οι άλλοι είναι χριστιανοί ή ειδωλολάτρες. Οι δύο αυτές  πιθανότητες είναι απαράδεκτες. Διότι αμφότερες προϋποθέτουν ότι το άτομο πρέπει να εγκαταλείψει τα σημεία αναφοράς του ή τουλάχιστον να τα θέσει υπό αμφισβήτηση.

Δεν απομένει λοιπόν παρά η τρίτη πιθανότητα: οι άλλοι είναι κατώτεροι. Αυτό βεβαίως αποκλείει την πιθανότητα οι άλλοι να είναι ίσοι με εμάς, με την έννοια ότι οι θεσμοί τους απλώς δεν συγκρίνονται με τους δικούς μας. Ακόμη και στην περίπτωση «μη θρησκευτικών» πολιτισμών, μία τέτοια παραδοχή θα δημιουργούσε αναπάντητα ερωτηματική στο καθαρώς θεωρητικό επίπεδο: πώς αντιμετωπίζει κανείς κοινωνίες που δεν αναγνωρίζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα, επιβάλλουν στους πολίτες τους σκληρές ποινές ή έχουν απαράδεκτα έθιμα;

Ο δρόμος προς την αναγνώριση του διαφορετικού αρχίζει στο ίδιο σημείο και έχει τα ίδια κίνητρα με την αμφισβήτηση των δεδομένων θεσμών της κοινωνίας, την απελευθέρωση των σκέψεων και των πράξεων, εν ολίγοις τη γέννηση της δημοκρατίας και της φιλοσοφίας. Εδώ μπαίνει κανείς σε πειρασμό να πει ότι το άνοιγμα της σκέψης και ο μερικός και σχετικός εκδημοκρατισμός των πολιτικών καθεστώτων της Δύσης συνοδεύτηκαν από την παρακμή του σωβινισμού, της ξενοφοβίας και του ρατσισμού. Ωστόσο, δεν μπορούμε να δεχτούμε αυτή την ιδέα χωρίς να θέσουμε ισχυρούς περιορισμούς. Αρκεί να σκεφτούμε με πόσο ακραία επιθετικότητα επανεμφανίστηκε ο εθνικισμός, η ξενοφοβία και ο ρατσισμός τον 20ό αιώνα σε χώρες «ανεπτυγμένες» και «δημοκρατικές».
Όλα όσα ειπώθηκαν μέχρι εδώ αφορούν τον αποκλεισμό του άλλου. Δεν αρκούν για να "εξηγήσουμε» γιατί αυτός ο αποκλεισμός γίνεται διάκριση, περιφρόνηση, απομόνωση, και τελικά μίσος, λύσσα και δολοφονική τρέλα. Δεν πιστεύω όμως ότι μπορεί να υπάρξει γενική «εξήγηση».
Μπορώ μόνο να αναφέρω έναν παράγοντα που αφορά τις μαζικές εκρήξεις εθνικού και ρατσιστικού μίσους στη σύγχρονη εποχή. Η κατάρρευση, στις καπιταλιστικές κοινωνίες, σχεδόν όλων των αρχών είχε ως επίπτωση τη συσπείρωση για λόγους ταύτισης γύρω από τη «θρησκεία», το «έθνος» ή τη «ράτσα» και όξυνε το μίσος προς τους ξένους. Η κατάσταση δεν είναι διαφορετική στις μη ευρωπαϊκές κοινωνίες που υφίστανται το σοκ της εισβολής του μοντέρνου τρόπου ζωής, άρα και την κονιο­ποίηση των παραδοσιακών ση­μείων αναφοράς με τα οποία ταυτίζονται τα άτομα. Το αποτέλεσμα είναι η αύξηση του θρησκευτικού και/ή εθνικού φανατισμού.

Μία τελευταία παρατήρηση που αφορά ον ρατσισμό. Το κύριο και καθοριστικό χαρακτηριστικό του ρατσισμού είναι η «απαραίτητη μη μετατρεψιμότητα» του άλλου. Ο θρησκευτικά μισαλλόδοξος δέχεται με χαρά τον προσηλυτισμό των απίστων ο «λογικά» εθνικιστής χαίρεται όταν ξένα εδάφη προσαρτώνται στη χώρα του και οι κάτοικοι τους «αφομοιώνονται» Δεν είναι όμως τέτοια η περίπτωση του ρατσιστή. Οι γερμανοί εβραίοι θα ήθελαν να παραμείνουν πολίτες του Τρίτου Ράιχ· αλλά οι ναζιστές ούτε να το ακούσουν.
Ακριβώς γιατί στην περίπτωση του ρατσισμού το αντικείμενο του μίσους πρέπει να είναι «μη μετατρέψιμο». Γι' αυτό ο ρατσιστής επικαλείται ή εφευρίσκει δήθεν φυσικά (βιολογικά), άρα μη μετατρέψιμα, χαρακτηριστικά του αντικειμένου του μίσους του: το χρώμα του δέρματος του, τα διακριτικά γνωρίσματα του προσώπου του. Τέλος, θα ήταν απολύτως δικαιολογημένο να συνδέσουμε αυτή την ακραία μορφή του μίσους προς τον άλλο με το πιο σκοτεινό, πιο άγνωστο και πιο συγκρατημένο είδος μίσους: το μίσος προς τον εαυτό μας.
Η αυτονομία, δηλαδή η πλήρης δημοκρατία, και η αποδοχή του άλλου δεν αποτελούν φυσική ανθρώπινη κλίση. Αμφότερες συναντούν τεράστια εμπόδια. Γνωρίζουμε από την ιστορία ότι ο αγώνας για τη δημοκρατία είχε μέχρι σήμερα οριακά μεγαλύτερη επιτυχία από τον αγώνα κατά του σωβινισμού, της ξενοφοβίας και του ρατσισμού. Αλλά για όσους είναι στρατευμένοι στο μοναδικό πολιτικό πλάνο που χρήζει υπεράσπισης, το πλάνο της οικουμενικής ελευθερίας, ο μοναδικός ανοικτός δρόμος είναι η συνέχιση του αγώνα κόντρα στο ρεύμα.

Πέμπτη 30 Μαΐου 2013

Σοσιαλισμός, ελευθερία και αγορά

Παναγιώτης Μαυροειδής
http://aristeroblog.grΣυζητώντας  το βιβλίο του Terry Eagleton ‘’Γιατί ο Μαρξ είχε δίκιο’’, (Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ) (Μέρος 2)
‘’Μπορεί ο μαρξισμός να τα πηγαίνει πολύ καλά στη θεωρία. Ωστόσο, όπου εφαρμόστηκε, κατέ­ληξε στον τρόμο, την τυραννία και τις μαζικές δολοφονίες σε ασύλληπτη κλίμακα. Μπορεί ο μαρξισμός να φαίνεται καλή ιδέα σε εύπορους Δυτικούς ακαδημαϊκούς που έχουν την πολυτέ­λεια να εκλαμβάνουν ως δεδομένες την ελευθερία και τη δημοκρατία. Σε εκατομμύρια απλών αν­θρώπων έφερε πείνα, κακουχίες, βασανιστήρια, καταναγκαστική εργασία, διάλυση της οικονο­μίας κι ένα τερατωδώς καταπιεστικό κράτος. Όσοι εξακολουθούν, σε πείσμα όλων αυτών, να υποστηρίζουν τη θεωρία είτε είναι βραδύνοες είτε ανήθικοι είτε αυταπατώνται. Σοσιαλισμός σημαίνει έλλειψη ελευθερίας- επίσης σημαίνει έλλειψη υλικών αγαθών, αφού σε αυτήν οδηγεί αναγκαστικά η κατάργηση των αγορών.’’
Ίσως αρκεί το προκλητικό ύφος της συνηγορίας υπέρ του διαβόλου για να αναγνωρίσει κανείς τον Terry Eagleton, πίσω από αυτή την εισαγωγή στο δεύτερο κεφάλαιο του βιβλίου του, που παρουσιάζουμε σε αυτό το σημείωμα.
Γνωρίζουμε πως ερωτήματα αυτής της φύσης και έντασης, τα έχει πλήρως νομιμοποιήσει στη συνείδηση των απλών ανθρώπων, τόσο η προπαγάνδα και η ισχύς των νικητών, όσο και η αποτυχία των καθεστώτων της Ανατολικής Ευρώπης, μα και η ζωντανή δυσφήμηση της δήθεν κομμουνιστικής Κίνας.
Κοίτα ποιος μιλάει! Αναρωτιέται ο συγγραφέας και ευθύς αμέσως υπενθυμίζει πως ο καπιταλισμός, είναι προϊόν μιας αιματοβαμμένης ιστορικής διαδρομής, αναφερόμενος στη δουλοπαροικία, τις χριστιανικές σταυροφορίες, τις αποικιακές κατακτήσεις, γενικά την  πρωταρχική συσσώρευση.
‘’Ο  καπιταλισμός σφυρηλατήθηκε με αίμα και δάκρυα, μόνο που έχει επιβιώσει γι’ αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα, ώστε να λησμονήσει εν πολλοίς τη φρίκη του παρελθόντος του, κάτι που δεν ισχύει στην περίπτωση του σταλινισμού και του μαοϊσμού’’, παρατηρεί ο Eagleton.
Θα προσθέταμε, ότι ο σύγχρονος ολοκληρωτικός καπιταλισμός, έχει εξαντλήσει τη δυναμική του. Αναγκάζεται όλο και πιο συχνά και συστηματικά, να επανέρχεται στον αρχικό του χαρακτήρα, γεμάτος βία, αρπαγή και σφετερισμό.  Πετάει πλέον την προβιά του δήθεν ενάρετου βίου της ώριμης εποχής, δηλαδή της μετάβασης από  κερδοφόρα ανάπτυξη, σε επένδυση κερδών για μεγαλύτερα κέρδη κοκ και ξεπροβάλλει το πρόσωπο του πεινασμένου και αχόρταγου λύκου.
Με τα λόγια του Eagleton, ‘’τις δύο τελευταίες δεκαετίες του εικοστού αιώνα, ο αριθμός των ανθρώπων που ζουν με λιγότερα από δύο δολάρια τη μέρα έχει αυξηθεί κατά εκατό περίπου εκατομμύρια. Σήμερα ένα στα τρία παιδιά στη Βρετανία ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, την ίδια στιγμή που οι τραπεζίτες κατσουφιάζουν αν τύχει και το ετήσιο μπόνους πέσει στο ένα ψωροεκατομμύριο λίρες’’.
Δεν μπορεί να παραγνωρίσει κανείς, σημειώνει ο συγγραφέας, πως ο καπιταλισμός μας έχει κληρονομήσει και σημαντικές καταχτήσεις, μόνο που αυτές είχαν και έχουν απίστευτα μεγάλο κόστος.
Καταχτήσεις με βαρύ κόστος μας άφησε όμως και ο λεγόμενος υπαρκτός καπιταλισμός, θα συμπληρώσει. Υπενθυμίζει ότι ‘’ Η Κίνα και η Σοβιετική Ένωση έσυραν τους πολίτες τους από την οικονομική καθυστέρηση στο σύγχρονο βιομηχανικό κόσμο (…) Η Σοβιετική Ένωση κατάφερε μαζί με τους δορυφόρους της να επιτύχει χαμηλό κόστος στέγασης, καυσίμων, μετακινήσεων και πολιτισμικών αγαθών, πλήρη απασχόληση και εντυπωσιακές κοινωνικές υπηρεσίες για τους μισούς πολίτες της Ευρώπης, καθώς και έναν ασύγκριτα μεγαλύτερο βαθμό ισότητας και (εν τέλει) υλικής ευημερίας που απολάμβανα προηγουμένως οι συγκεκριμένες χώρες’’.
Ο Eagleton, δεν ανήκει σε αυτούς που εκθειάζουν το παρελθόν στις χώρες της τέως ‘’σοσιαλιστική’’ς Ανατολής. Αντίθετα, είναι εξαιρετικά κριτικός, τονίζοντας μάλιστα πως ‘’ οι ζημιές του κομμουνισμού σχεδόν ισοφάρισαν τα οφέλη του’’.
Αλλά δεν στηρίζει αυτή του τη διαπίστωση σε επιφανειακές θεωρήσεις, ούτε πολύ περισσότερο την εντάσσει σε οποιαδήποτε απολογητική έναντι του καπιταλισμού.
Από τη μια επισημαίνει τις ευθύνες του υποκειμενικού πολιτικού παράγοντα, με επίθεση στον σταλινισμό, από την άλλη θυμίζει ότι οι μπολσεβίκοι εν πολλοίς αναγκάστηκαν να γλιστρήσουν σε αυταρχικές μεθόδους σε συνθήκες πολλαπλών ιμπεριαλιστικών εισβολών και εμφυλίου πολέμου που επίσης επιβλήθηκε από τον καπιταλιστικό κόσμο.
Μετά την πτώση του τείχους το 1989, σημειώνει ειρωνικά,  ‘’η ελευθερία και η δημοκρατία κατέφθασαν τελικά να σώσουν το σοβιετικό μπλοκ με μια οικονομική θεραπεία σοκ, η οποία αποτελεί ληστεία που διαπράττεται μέρα μεσημέρι με το ‘’σεις’’ και με το ‘’σας’’ και μεταφράζεται σε ιδιωτικοποιήσεις, ανεργία για δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπων, αλματώδη άνοδο της φτώχειας και της ανισότητας, κλείσιμο των δωρεάν παιδικών σταθμών, απώλεια των δικαιωμάτων των γυναικών και σχεδόν πλήρη αποσάθρωση των δικτύων κοινωνικής πρόνοιας…’’ 
Οι ουσιώδεις ωστόσο επισημάνσεις του συγγραφέα, αφορούν τα εγγενή όπως τα θεωρεί προβλήματα της οικοδόμησης του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ, με αφορμή τα οποία αναπτύσσει ευρύτερους προβληματισμούς.
‘’Ο ίδιος ο Μάρξ δεν θεώρησε ποτέ ότι ο σοσιαλισμός, μπορεί να οικοδομηθεί σε συνθήκες φτώχειας’’, επισημαίνει ο Eagleton, προσθέτοντας πως ‘’δεν μπορείς να αναδιοργανώσεις τον πλούτο προς όφελος όλων αν υπάρχει εξαιρετικά λίγος πλούτος προς αναδιοργάνωση. Δεν μπορείς να καταργήσεις τις κοινωνικές τάξεις υπό καθεστώς βιοτικών στερήσεων, αφού οι συγκρούσεις για ένα υλικό πλεόνασμα υπερβολικά ισχνό για να καλύψει τις ανάγκες όλων, απλά θα τις αναβιώνουν.’’
‘’Ούτε θεώρησαν ποτέ, συνεχίζει, οι μαρξιστές ότι θα ήταν δυνατόν να πραγματωθεί ο σοσιαλισμός σε μια μόνο χώρα’’. Η δεύτερη αυτή παρατήρηση του είναι φυσικά ουσιαστική. Δε στηρίζεται ωστόσο με εξίσου πειστικά επιχειρήματα, μιας και αναφέρεται μόνο στο πρόβλημα της ‘’εξειδικευμένης και καταμερισμένης σε διάφορες χώρες παραγωγής’’, που οδήγησε σε πρόβλημα ‘’πρόσβασης σε παγκόσμιους βιοτικούς πόρους έτσι ώστε να καλύψει ζωτικές ανάγκες’’, που μάλλον δεν ήταν καθοριστικό για την αχανή ΕΣΣΔ και πολύ περισσότερο για το σύνολο ‘’σοσιαλιστικό στρατόπεδο’’. Είναι ένα επιχείρημα που θα ίσχυε μάλλον  για την Κούβα, η οποία περιέργως (ή όχι;) έδειξε μεγαλύτερες αντοχές.
Σχολιάζοντας τις συνέπειες της στρατιωκοποίησης της εργασίας από τους μπολσεβίκους, στην προσπάθεια να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες, ο συγγραφέας σημειώνει εύστοχα:
‘’Το τρομακτικά ειρωνικό αποτέλεσμα είναι η υπονόμευση του πολιτικού εποικοδομήματος του σοσιαλισμού (λαϊκή δημοκρατία, γνήσια αυτοκυβέρνηση) ακριβώς με την προσπάθεια δημιουργίας της οικονομικής βάσης του. Κάτι ανάλογο με το να πας ως προσκεκλημένος σ' ένα πάρτι και ν' ανακα­λύψεις ότι πρέπει όχι μόνο να ψήσεις το κέικ και να παρασκευάσεις την μπίρα, αλλά και να σκάψεις τα θεμέλια του σπιτιού και να στρώσεις τις σανίδες του πατώματος. Δεν θα σου έμενε και πολύς χρόνος να διασκεδάσεις’’.
Ο Eagleton, μάλλον αναπαριστώντας την εικόνα που προσφέρουν οι γνώριμες και οικείες κοινωνίες της ανεπτυγμένης καπιταλιστικά δύσης, τονίζει ότι:
‘’Οι ιδεώδεις προδιαγραφές του σοσιαλισμού είναι: ειδικευμένος, μορφωμένος, πολιτικά καλλιεργημένος πληθυσμός, ακμαίοι δημόσιοι θεσμοί, εξελιγμένη τε­χνολογία, διαφωτισμένες φιλελεύθερες παραδόσεις και η έξη της δημοκρατίας. Είναι απίθανο να έχεις οτιδήποτε από αυτά αν δεν είσαι σε θέση να επι­σκευάσεις τους μελαγχολικά λιγοστούς αυτοκινητο­δρόμους σου ή δεν διαθέτεις καμία άλλη πρόνοια για την αρρώστια ή τη λιμοκτονία πέρα από ένα κατοικίδιο γουρούνι.’’
Συνεπώς, τζάμπα οι έφοδοι στον ουρανό των μπολσεβίκων και όλες οι άλλες σοσιαλιστικές απόπειρες στον 20ο αιώνα;
Όχι, θα μας απαντήσει σχετικά, άλλωστε μπορεί ο σοσιαλισμός να είναι παγκόσμια υπόθεση, αλλά θα πρέπει να ξεκινήσει από κάποιες χώρες στην αρχή. Υπογραμμίζει ωστόσο, πως σε χώρες που δεν έχει  προηγηθεί ισχυρή καπιταλιστική ανάπτυξη και δεν υπάρχουν ανεπτυγμένα τα προηγούμενα στοιχεία, θα υπάρχει σαφής τάση για στρεβλή πορεία και ξεστράτισμα του σοσιαλισμού.
Είναι όμως ο σοσιαλισμός συνώνυμος με τις ελλείψεις βασικών αγαθών, λόγω της κατάργησης της αγοράς;
Οι επισημάνσεις του σε αυτό το ερώτημα, διατρέχουν ένα σύνολο προσεγγίσεων. Ορισμένες,   ξεκινούν από τις διάφορες εκδοχές του σοσιαλισμού της αγοράς. Άλλες, συνοψίζονται  στις προτάσεις για μια μεικτή σοσιαλιστική οικονομία: τα αγαθά ζωτικής σημασίας (τρόφιμα, υγεία, φάρμακα, παιδεία, συγκοινωνίες, ενέργεια, είδη πρώτης ανάγκης, οικονομικοί θεσμοί, ΜΜΕ κλπ), θα πρέπει να είναι σε δημόσιο έλεγχο, ενώ λιγότερο απαραίτητα (καταναλωτικά και πολυτελή) κοινωνικά αγαθά, μπορούν να διέπονται από τους νόμους της αγοράς. Τέλος, υπάρχουν και αυτές, που προσβλέπουν σε μια οικονομία που δε θα είναι ούτε κεντρικά σχεδιασμένη ούτε υπό το κράτος της αγοράς. Οι γενικές παράμετροι της οικονομίας, συμπεριλαμβανόμενων των αποφάσεων για τη συνολική κατανομή των πόρων, τους αναπτυξιακούς και επενδυτικούς ρυθμούς, την ενέργεια, τις συγκοινωνιακές και οικολογικές πολιτικές κτλ, θα καθορίζονται από αντιπροσωπευτικές συνελεύσεις σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Σε όλες τις περιπτώσεις απαιτείται η κατάργηση της ιδιωτικής ιδιοκτησίας, των κοινωνικών τάξεων και της εκμετάλλευσης, η μεταφορά της οικονομικής δύναμης στα χέρια των παραγωγών και των καταναλωτών.
Πολλοί θεωρούν  το τελευταίο μοντέλο, υπερβολικά περίπλοκο για να εφαρμοστεί. Ωστόσο, τονίζει ο συγγραφέας, οφείλει κανείς να παραδεχτεί ότι η σύγχρονη τεχνολογία της πληροφορικής μπορεί να αναβαθμίσει τη λειτουργικότητα, ενός τέτοιου συστήματος. Ακόμη και ο πρώην αντιπρόεδρος της Protect& Gamble έχει αναγνωρίσει ότι η πληροφορική καθιστά εφικτή την αυτοδιοίκηση των εργαζομένων. Εξάλλου, ο Πατ Ντιβάιν, υπενθυμίζει ο Eagleton, μας λέει ότι πολύς χρόνος αφιερώνεται και σήμερα στην καπιταλιστική διοίκηση και οργάνωση. Δεν υπάρχει κανένας προφανής λόγος μια σοσιαλιστική διοίκηση και οργάνωση να απαιτεί περισσότερο χρόνο.
Αναγνωρίζοντας ωστόσο τις δυσκολίες του όλου εγχειρήματος, ο Eagleton δεν ξεχνά καλού κακού να ανασύρει με χιούμορ στη μνήμη του αναγνώστη, αυτό που κάποτε είπε ο Όσκαρ Ουάιλντ: ‘’Το πρόβλημα με το σοσιαλισμό, είναι ότι σου τρώει πολλά βράδια…’’
Μια παρουσίαση για το Πρώτο Κεφάλαιο του βιβλίου υπάρχει εδώ: ‘’Ξόφλησε λοιπόν ο μαρξισμός;’’

Τετάρτη 29 Μαΐου 2013

γενιά του ’68 και οι κληρονόμοι της



Του Νίκου Κ. Αλιβιζάτου*, Καθημερινή, 26.5.13
Η ιδεολογία του Μάη ήταν εξόχως ατομοκεντρική, με ιδιαίτερα μεγάλη επιρροή στον χώρο της διανόησης και των ιδεών
H τρέχουσα οικονομική κρίση κλονίζει το νεοφιλελεύθερο oικοδόμημα και μαζί του τα ιδεολογικά στερεότυπα των τελευταίων δεκαετιών. Η ιδεολογία του New Deal ξανακερδίζει έδαφος στις Ηνωμένες Πολιτείες και ο Κέυνς φαίνεται να «επιστρέφει» στην Ευρώπη. Ταυτόχρονα, εκεί που θα περίμενε κανείς ότι θα ανθήσει η εμβληματικότερη μεταπολεμική γενιά στον χώρο της διανόησης, η γενιά του ’68, έχει συρρικνωθεί στα σκέρτσα του Σλ. Ζίζεκ και κατ’ ουσίαν αποσύρεται από το προσκήνιο. Αφήνει τίποτα πίσω της; Η πραγματική συμβολή της στη διαμόρφωση των ατομικών και των συλλογικών προτύπων του καιρού μας, είναι άραγε ανάλογη προς τον θόρυβο, που κατά καιρούς προκάλεσε; Ποια είναι όμως η γενιά του ’68; Πρόκειται, κατ’ αρχάς, για τους πρωταγωνιστές της παρισινής εξέγερσης: γεννημένος το 1946, ο γνωστότερος από αυτούς, δηλαδή ο Ντανιέλ Κον Μπεντίτ, ήταν το 1968 μόλις 22 χρόνων. Λίγο πρεσβύτεροι ήταν οι φιλόσοφοι/διανοούμενοι της παρέας, όπως ο Αντρέ Γκλυκσμάν (31 ετών) και ο Ρεζί Ντεμπρέ (28 ετών). Μεγαλύτεροι κατά μία περίπου δεκαετία ήταν ο Μ. Φουκώ και ο Ζ. Ντεριντά.


Της ίδιας περίπου ηλικίας ήταν οι Γερμανοί και Ιταλοί σύντροφοι των ανωτέρω: ο Ρούντι Ντούτσκε, ηγέτης της φοιτητικής SDS, o oποίος τραυματίστηκε βαριά σε δολοφονική επίθεση εναντίον του, τον Απρίλιο του 1968, ήταν 28 ετών, ενώ εικοσάρης ήταν ο Γιόσκα Φίσερ, μετέπειτα ηγέτης των Πρασίνων και επί πενταετία υπουργός των Εξωτερικών της Γερμανίας, φίλος του Κον Μπεντίτ, ο οποίος ερωτοτροπούσε τότε σχεδόν ανοιχτά με την τρομοκρατία. Εικοσάρηδες επίσης ήταν και οι Ρενάτο Κούρτσιο και Τόνι Νέγκρι των Ερυθρών Ταξιαρχιών στην Ιταλία, όπως και ο Τόνι Τζαντ και ο Τέρι Ιγκλετον, φοιτητής και νεοδιορισμένος λέκτορας στο Κέμπριτζ, αντίστοιχα. Αντίθετα, ο Τόνι Μπλερ ήταν ακόμη στην πρώτη εφηβεία του (μόλις 14 ετών) και ο Μάσιμο Ντ’ Αλέμα στη δεύτερη (18 ετών).
Ποια ήταν τα εξωτερικά χαρακτηριστικά των ανωτέρω; Παιδιά ως επί το πλείστον του λεγόμενου baby boom, ήταν οι έφηβοι των αρχών της δεκαετίας του 1960, σε μιαν Ευρώπη που είχε βέβαια αρχίσει να συνέρχεται από τον πόλεμο και αναπτυσσόταν οικονομικά με ταχείς ρυθμούς. Οπως έχει παρατηρηθεί, ήταν η πρώτη γενιά στην ιστορία της ανθρωπότητας, όπου η εφηβεία διεκδικούσε αυθυπαρξία: έως τότε, το πέρασμα από την παιδική ηλικία στην ενηλικιότητα ήταν άμεσο, τραχύ και για τους πολλούς βάναυσο.
Στην άλλη όχθη του Ατλαντικού, ο αγώνας για την εξάλειψη των φυλετικών διακρίσεων και ο πόλεμος στο Βιετνάμ επέσπευσαν την πολιτικοποίηση. Υπενθυμίζω ότι ο Μπομπ Ντύλαν είχε κυκλοφορήσει από το 1962 το «Blowin’ in the Wind», ενώ τον Αύγουστο του 1963, η Τζόαν Μπαέζ στεκόταν δίπλα στον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, όταν αυτός εκφώνησε στην Ουάσιγκτον, την περίφημη ομιλία του «I Have a Dream». Στο Λονδίνο, οι Beatles κυκλοφόρησαν το πρώτο σαρανταπεντάρι τους το 1962 (ήταν το «Love me Do») και, αμέσως μετά, ακολούθησαν, πιο βίαιοι και πιο προκλητικοί, οι Rolling Stones.
Ποια ήταν η πεμπτουσία του εν πολλοίς αυθόρμητου αυτού ξεσηκωμού: ένα κράμα μαρξισμού και φροϋδισμού, με αμείλικτη κριτική των ιεραρχιών, των κάθε είδους δογματισμών, της αυταρχικότητας και του πατερναλισμού, διάχυτου τότε ακόμη στη Γαλλία του στρατηγού Nτε Γκωλ. Και τούτο, στο όνομα του αυτοπροσδιορισμού και της απελευθέρωσης, σεξουαλικής προπάντων, αλλά και κοινωνικής, αν όχι και «βιοτικής» γενικότερα. Ετσι, η ιδεολογία του Μάη, εξόχως ατομοκεντρική, περιφρονούσε κάθε είδους πειθαρχία. Η συλλογική δράση δεν ήταν αυτοσκοπός, αλλά μέσο για την εξυπηρέτηση της ατομικότητας. Με άλλα λόγια, θα μπορούσε κανείς να πει ότι, από φιλοσοφική άποψη, η ιδεολογία του Μάη και του Γούντστοκ, λίγο αργότερα, δεν ήταν εξ ορισμού ασύμβατη με το αντίπαλο ρεύμα που έμελλε να εμφανισθεί και να σαρώσει την αμέσως επόμενη δεκαετία, τον νεοφιλελευθερισμό. Απεναντίας, με τον ελευθεριάζοντα ατομοκεντρισμό της, η ιδεολογία αυτή, όσο ριζικά και αν απέρριπτε τον καπιταλισμό, νομίζω ότι τον ανεχόταν σε επίπεδο ατομικών επιλογών, προτύπων και συμπεριφορών.
Θετική και αρνητική επίδραση στην Ελλάδα της μεταπολίτευσης
Καιρός όμως να έρθουμε και στα παρ’ ημίν. Η επιβολή της στρατιωτικής δικτατορίας, το 1967, εμπόδισε βέβαια την εκκόλαψη των εικοσάρηδων του 1960-1965, δηλαδή της γενιάς του 1-1-4 και των Λαμπράκηδων. Αν δεν ήταν στη φυλακή ή την παρανομία, οι ηγέτες του προδικτατορικού φοιτητικού κινήματος και οι φοιτητές της πρώτης περιόδου της δικτατορικής επταετίας παρακολουθούσαν τα γεγονότα του Μάη από τις ελληνικές εκπομπές των ξένων ραδιοφωνικών σταθμών και από τον λογοκρινόμενο Τύπο. Ετσι, όταν μιλάμε για την Ελλάδα, ο όρος «γενιά του ’68» προσιδιάζει σε μια μικρή ομάδα διανοουμένων που είχε την τύχη (ή, κατ’ άλλους, την ατυχία) να συμμετάσχει corpore στη φοιτητική εξέγερση του Παρισιού: ο Νίκος Πουλαντζάς, ο συνομήλικός του Αγγελος Ελεφάντης, ο κατά ένα έτος νεότερος Κων. Τσουκαλάς, ο Θ. Πάγκαλος, ο Μάκης Καβουριάρης, ο Κ. Ζουράρις και πολλοί ακόμη, γύρω στα 30 τους, βρίσκονταν στη γαλλική πρωτεύουσα, είτε για μεταπτυχιακές σπουδές είτε ως αυτοεξόριστοι για πολιτικούς λόγους.
Από κάποια απόσταση, αν και στον ίδιο βασικά πολιτικό χώρο, την ανανεωτική Αριστερά, τους παρακολουθούσε η παλαιότερη γενιά των πρώτων μεταπολεμικών διανοουμένων: Φίλιππος Ηλιού, Σπ. Ασδραχάς, Βασίλης Παναγιωτόπουλος, Παναγιώτης Μουλλάς. Εκτός από την ηλικιακή (ήταν γεννημένοι όλοι τους ανάμεσα στο 1930 και το 1935) η διαφορά τους με τους προηγούμενους ήταν ότι είχαν ζήσει στο πετσί τους αν όχι την ίδια την Κατοχή και τον Εμφύλιο, τουλάχιστον τη δεκαετία του 1950, με την ανέχεια, το παρακράτος, τη μισαλλόδοξη εθνικοφροσύνη και τις διώξεις κατά της Αριστεράς. Ετσι, όπως άλλωστε και οι ακόμη παλαιότεροι της θρυλικής γενιάς των υποτροφιών Μερλιέ και του «Ματαρόα», έβλεπαν τα γεγονότα με αρκετή επιφύλαξη και πάντως με λιγότερο ενθουσιασμό. Τα παρακολουθούσαν από κάποια απόσταση.
Σε κάθε περίπτωση -και αυτό ίσχυε για όλους- οι ανάγκες του αντιδικτατορικού αγώνα, η καταστροφική (όπως τελικά αποδείχθηκε) εμφύλια διαμάχη των δύο ελληνικών ΚΚ, και προπάντων η αίσθηση ότι στην Ελλάδα, συγγενείς και φίλοι διώκονται και βασανίζονται από ένα καθεστώς ωμής βίας, επέβαλλαν ένα είδος αυτοσυγκράτησης και αυτολογοκρισίας. Από την άλλη, δεν θα ήταν υπερβολή να λεχθεί ότι αν κάπου, το 1968, η διάσπαση του ΚΚΕ βρήκε πρόσφορο έδαφος να καρπίσει, αυτό το κάπου ήταν το Παρίσι του Μάη. Εκεί προπάντων, η κομμουνιστική ανανέωση διαμόρφωσε τη θεωρία, την ιδεολογία και τη στρατηγική της για έναν ελληνικό δρόμο προς τον σοσιαλισμό, έναν σοσιαλισμό με δημοκρατία και ελευθερία. Εκεί επεξεργάσθηκε και τις αρχές που της επέτρεψαν, τα χρόνια που ακολούθησαν, να ηγεμονεύσει -κυριολεκτικά χωρίς αντίπαλο- στον χώρο των διανοουμένων. Σε τούτο, η επιρροή του Μάη ήταν βέβαια σημαντική. Ισως και καταλυτική.
Η γενιά του Πολυτεχνείου
Αραγε αυτή να ήταν η μοναδική συμβολή της γενιάς αυτής στην εξέλιξη των ιδεών και των νοοτροπιών της μεταδικτατορικής Ελλάδας;
Νομίζω ότι θα ήταν άδικο να υποστηριχθεί κάτι τέτοιο. Το απελευθερωτικό μήνυμα του Μάη επηρέασε την πορεία των πνευμάτων στη μεταδικτατορική Ελλάδα γενικότερα, αγγίζοντας εκφάνσεις της καθημερινότητας που υπερέβαιναν κατά πολύ την πολιτική με τη στενή έννοια του όρου. Η χρεοκοπία των κάθε είδους δογματισμών, των προδικτατορικών στερεοτύπων και των ιεραρχήσεων μιας κοινωνίας που κάποιοι προσπαθούσαν να κρατήσουν σφιχτοδεμένη με τις αγκυλώσεις της, ήταν η θετική πλευρά της επιρροής αυτής. Σε αυτήν οφείλεται η ταχύτατη απώλεια της αίγλης του στέμματος, αλλά και η μείωση της επιρροής της Εκκλησίας. Αρνητική, κατά τη γνώμη μου, ήταν η απώλεια της αίσθησης των υποχρεώσεων του καθένα προς το σύνολο, η απαξίωση της εθελοντικής δουλειάς, η έξαρση της ατομικότητας και των κάθε είδους εγωισμών σε βάρος της συντροφικότητας, της αλληλεγγύης και της συλλογικότητας.
Η αρνητική αυτή επίδραση της ιδεολογίας του Μάη, κορυφαία εκδήλωση της οποίας ήταν ο άκρατος καταναλωτισμός της δεκαετίας του 1980 και του 1990, έπληξε καίρια την αμέσως επόμενη γενιά, που δεν είναι βέβαια άλλη από τη γενιά του υπογράφοντος, δηλαδή τη γενιά του Πολυτεχνείου. Δεν είναι της στιγμής για συνολικούς απολογισμούς. Το βέβαιο είναι ότι, στην ιδεολογική και πολιτική επέλαση του νεοφιλελευθερισμού από τις αρχές της δεκαετίας του 1980, αυτή δεν μπόρεσε να αντιτάξει σοβαρά αντεπιχειρήματα, ούτε πολύ λιγότερο να προτείνει πειστικά εναλλακτικά πρότυπα. Απεναντίας, προσαρμόσθηκε πολύ ευκολότερα απ’ όσο θα περίμενε κανείς στους γραπτούς και άγραφους κανόνες της νέας ιδεολογίας, επιδεικνύοντας σπάνιο και, πολύ συχνά, προσοδοφόρο ρεαλισμό.
Αφησε λίγα πράγματα σε πολιτικό επίπεδο
Θα μπορούσα να συνοψίσω το συμπέρασμα της μοιραία συνοπτικής αυτής αναδρομής ως εξής: στην Ελλάδα, αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, στο καθαρά πολιτικό πεδίο, η γενιά του ’68 άφησε λίγα πράγματα. Αν εξαιρέσει κανείς τη Γαλλία όπου τα ποικίλα αριστερίστικα γκρουπούσκουλα επιβιώνουν ως εναλλακτική λύση στις ατολμίες της συστημικής Αριστεράς, πουθενά οι διάφορες μαοϊκές και τροτσκιστικές ομάδες δεν αποτελέσαν υποστατή πολιτική δύναμη. Μόνον οι Πράσινοι στη Γερμανία θα μπορούσαν -και με το παραπάνω- να διεκδικήσουν αυτόν τον τίτλο, για λόγους εν τούτοις που, κατά τη γνώμη μου, συνδέονται περισσότερο με τις ιδιαιτερότητες της μεταπολεμικής Γερμανίας, παρά με τη δύναμη των ιδεών του Μάη.
Δεν συμβαίνει το ίδιο στον χώρο της διανόησης και των ιδεών. Η ελευθεριάζουσα Αριστερά, που προκάλεσε τη συρρίκνωση των κομμουνιστικών κομμάτων πολύ προτού πέσει το τείχος το Βερολίνου, είναι βέβαια παιδί της γενιάς του Μάη, με σημαντικές νίκες στο πεδίο της καθημερινότητας και των συμπεριφορών. Ο απολογισμός είναι μεγάλος και θα ήταν μάταιο να επιχειρήσω να τον συνοψίσω εδώ. Δεν μπορώ, ωστόσο, να μην επισημάνω την επιρροή της στον χώρο της πνευματικής δημιουργίας και των τεχνών, συμπεριλαμβανομένης και της λογοτεχνίας. Δύσκολα, νομίζω, θα μπορούσε να αρνηθεί κανείς ότι, σε αυτό το πεδίο, ο Σαρτρ νίκησε τον Ρ. Αρόν.
Στην Ελλάδα, ο απολογισμός είναι ακόμη πιο αμφιλεγόμενος. Στο πολιτικό επίπεδο, πολύ φοβούμαι ότι, αν δεν υπήρχε ο Λεωνίδας Κύρκος και σήμερα η ΔΗΜΑΡ, η διαδρομή της ανανεωτικής Αριστεράς θα καταγραφόταν ως μια διαδοχή διασπάσεων, χωρίς απήχηση πέρα από έναν περιορισμένο κύκλο στελεχών της προδικτατορικής και της πρώτης μεταδικτατορικής περιόδου. Ο ΣΥΡΙΖΑ, παρά την παρουσία στους κόλπους του μερικών «ιστορικών» προσωπικοτήτων της δεκαετίας του ’60, θυμίζει περισσότερο ΠΑΚ και ΠΑΣΟΚ της δεκαετίας του ’70, με έντονα παλαιοκομμουνιστικά σημάδια, παρά καινοτόμο ρεύμα. Και τούτο, παρά τα νιάτα του Αλ. Τσίπρα.
Ιδεολογικά, βέβαια, η γενιά του ’68 σάρωσε και στην Ελλάδα, όχι μόνο στο πεδίο των κοινωνικών επιστημών (κυρίως στο πεδίο της οικονομικής Ιστορίας) αλλά και των τεχνών. Είναι ο μόνος χώρος όπου θα μπορούσε να πει κανείς ότι η επιρροή που άσκησε δεν ήταν μόνο θέμα μερικών χαρισματικών ανθρώπων, αλλά μιας γενιάς. Το στίγμα της, αν και δεν είχε την πρωτοτυπία της συνεισφοράς ας πούμε της γενιάς του ’30, ήταν διακριτό, καθότι απελευθερωτικό. Σε μιαν εποχή όπου ο κομμουνισμός είχε κλείσει ούτως ή άλλως τον ιστορικό του κύκλο, δικαιολογεί άραγε το επίτευγμα αυτό το πέρασμα μερικών πολύ σημαντικών ανθρώπων από τον μάταιο τούτο κόσμο;


* O κ. Νίκος Κ. Αλιβιζάτος είναι καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Τρίτη 28 Μαΐου 2013

Nαόμι Κλάιν : Ο μεγαλύτερος φόβος του συστήματος είναι η αντίσταση...



H Ναόμι Κλάιν, ακτιβίστρια και συγγραφέας του διάσημου «Δόγματος του Σοκ» στο πλαίσιο επίσκεψής της στην Αθήνα παραχώρησε μια εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη στον Στέλιο Κούλογλου.

Σ.Κ.: Δυο παράγοντες θεωρώ ότι έχουν καθοριστικό ρόλο. Ο ένας είναι ο παράγων του φόβου. Αυτό δεν έγινε και στην...
Λατινική Αμερική;

Ν.Κ.: Ακριβώς. Είναι ο φόβος του τι θα γίνει εάν δεν πάρεις το «φάρμακο». Για αυτό χρησιμοποιούνται πάντα μεταφορές από την ιατρική. Λένε ότι διέγνωσαν στην τάδε χώρα καρκίνο. Οπότε δημιουργείται ο φόβος του τι θα γίνει, εάν ο ασθενής δεν πάρει την χημειοθεραπεία του. Η μεταφορά, ο συμβολισμός που επιλέγεται έχει τεράστια σημασία.

Σημαντικό ρόλο, όμως, έχουν και τα ΜΜΕ. Οι πολιτικοί λένε ότι έχουν να πουν. Τα μίντια όμως διογκώνουν τον φόβο για να σωθεί υποτίθεται αυτό που είπαν ότι είναι «άρρωστο». Αυτή είναι και η μεγάλη ειρωνεία αυτής της κρίσης. Δημιουργήθηκε από τις ελίτ που τζογάραν ανεξέλεγκτα κερδοσκοπώντας, αλλά είμαστε εμείς που πρέπει να ζήσουμε πιο ανασφαλείς ζωές.

Το βλέπουμε αυτό και στην περίπτωση της Ελλάδας: οι άνθρωποι έχουν χάσει την ασφάλειά τους, είτε είναι η εργασιακή είτε είναι η οικονομική είτε είναι η υγειονομική. Εσείς οι Έλληνες έχετε αναλάβει τις ζημιές για τα ρίσκα που πήραν κάποιοι άλλοι.Εκείνοι είναι υπεύθυνοι αλλά εμείς εμφανιζόμαστε ως ένοχοι. Και τα χειρότερα δεν έχουν περάσει.

Σ.Κ.: Υπήρξε η περίφημη φράση του Θ. Πάγκαλου: «Μαζί τα φάγαμε». Η συλλογική ενοχοποίηση επηρέασε πολύ την ψυχολογία των ανθρώπων.

Ν.Κ.: Αυτή ήταν σίγουρα η πρακτική σε αυτή την κρίση. Γιατί ο κόσμος κατάλαβε ότι για τα όσα συμβαίνουν έφταιγαν οι τραπεζίτες που ζούσαν πλουσιοπάροχες ζωές και συνεχίζουν να ζουν. Αλλαξαν το τροπάριο και είπαν ότι έφταιγαν οι φτωχοί που ήθελαν να ζήσουν πλουσιοπάροχα. Όχι εκείνοι που κερδοσκοπούσαν στις ΗΠΑ με τα στεγαστικά δάνεια δημιουργώντας φούσκες και έφεραν την καταστροφή. Αλλά μια οικογένεια Αφροαμερικάνων που ζούσε με 50.000 δολάρια τον χρόνο και τόλμησε να θέλει ένα σπιτάκι.

Είμαστε σε πόλεμο. Και σε κάθε πόλεμο υπάρχει οργή. Δικαιολογημένη οργή αφού ο κόσμος είδε να λεηλατείται ο τόπος του μπροστά στα μάτια του. Το ερώτημα είναι που θα εκφραστεί αυτή η οργή, όχι με εκδικητικό τρόπο ή σε προσωπικό επίπεδο. Αλλά απέναντι σε εκείνο το σύστημα που καθιέρωσε την απληστία.

Όμως βλέπουμε ότι ακόμη και τώρα προσπαθεί το σύστημα να στρέψει την οργή στους πιο ευάλωτους. Στις ΗΠΑ είναι εκείνος που ήθελε το σπίτι. Εδώ στην Ελλάδα είναι ο μετανάστης που θέλει την δουλειά σου. Να διοχετεύσουν την οργή στους πιο ευάλωτους ώστε να την γλιτώσουν αυτοί που πραγματικά ευθύνονται. Η κρίση βοηθά τις ελίτ να την αξιοποιήσουν και να επωφεληθούν από αυτήν.

Σ.Κ.: Λέτε δηλαδή ότι η άνοδος του φασισμού ήταν αναμενόμενη;

Ν.Κ.: Όχι απλά αναμενόμενη. Την είχαν προβλέψει! Αυτή είναι η ιστορία της Ευρώπης. Είναι το μάθημα που θα έπρεπε να πάρουμε από τον Α Παγκόσμιο Πόλεμο και την συνθήκη ειρήνης στις Βερσαλλίες. «Η εκδικητικότητα δεν θα κάνει καλό». Η ταπείνωση της Γερμανίας λειτούργησε σαν μπούμεραγκ, με τα γνωστά αποτελέσματα.
Αυτό με εκνευρίζει περισσότερο: Η σχολή του Σικάγου με τις μειώσεις και τις περικοπές ενισχύει τον φασισμό – κάτι που έγινε ολοφάνερα στην Ελλάδα.

Η ελεύθερη αγορά είναι από την φύση της υστερική γιατί ξέρει ότι στηρίζεται στην απληστία και στον φόβο. Για αυτό και για να επιβιώσουν προσπαθούν να τιμωρήσουν παραδειγματικά κάποιες χώρες. Το ότι η Ελλάδα είπε κάποια «όχι» δημιουργεί και ένα παράδειγμα ανταρσίας! Το ότι θα αντισταθεί στην λιτότητα η Ελλάδα δεν σημαίνει ότι δεν θα εξαπλωθεί και στην Πορτογαλία – όπως και έγινε. Ο μεγαλύτερος φόβος του συστήματος είναι η επιδημία της αντίστασης.

Σ.Κ.: Εχετε υπ όψιν σας και τα στερεότυπα εναντίον των Ελλήνων, όπως και όλων των ανθρώπων στην Νότια Ευρώπη, ότι είναι τεμπέληδες, έχουν πολλές διακοπές κλπ. Αν και στην πραγματικότητα όλα αυτά έχουν αποδειχθεί εσφαλμένα από στατιστικές μελέτες.

Ν.Κ.: Τα ακούσαμε και εμείς αυτά, εναντίον της Ελλάδας. Οι άνθρωποι γενικά είναι θλιμμένοι. Είναι στην κουλτούρα μας να γκρινιάζουμε γιατί δουλεύουμε πολύ χωρίς να παίρνουμε πίσω αυτά που θέλουμε. Ίσως είναι και λίγο σαδιστικό, μας άρεσε λίγο να βλέπουμε να τιμωρούνται οι χώρες της Μεσογείου με τον ήλιο τους, τις φυσικές τους ομορφιές και ένα διαφορετικό τρόπος ζωής!

Αλλά τα στερεότυπα που επικράτησαν στις γερμανικές εφημερίδες για την Ελλάδα και τις χώρες του Νότου ήταν ξεκάθαρα ρατσιστικά. Είναι ταπεινωτικό να μιλάνε για εσένα έτσι.

Σ.Κ.: Μαθαίνω ότι είστε κατά των ορυχείων στις Σκουριές;

Ν.Κ.: Ναι. Γράφω ένα νέο βιβλίο για το περιβάλλον και για την ανάγκη να το σώσουμε. Είναι δύσκολο να σκεφτείς για το περιβάλλον όταν έχεις άλλα οικονομικά προβλήματα τόσο σοβαρά. Στην Ευρώπη η περιβαλλοντική πολιτική δεν ήταν τέλεια αλλά ήταν πρωτοπόρα σε σχέση με την Κίνα ή τις ΗΠΑ μέχρι το 2009, που ξέσπασε η κρίση. Τώρα όμως έχουν αποφασίσει να θυσιάσουν την οικολογία στο όνομα της οικονομίας. Είναι παθογένεια να ξεχωρίζεις αυτές τις δυο έννοιες. Θα δημιουργήσει ακόμη μεγαλύτερη κρίση ακόμη και οικονομική εάν πάψει να μας ενδιαφέρει το περιβάλλον. Δεν είναι μια πολυτέλεια την οποία μπορούμε να αναβάλλουμε για αργότερα.

Τώρα για τον εθνικό πλούτο της Ελλάδας, έχουν συνηθίσει στην ιδιωτικοποίηση των πάντων και βλέπουν εδώ προοπτικές κέδρους. Είναι μια ευκαιρία για εύκολο πλουτισμό. Πλέον οι πολυεθνικές εταιρίες έχουν ως λομπίστες τους τις εθνικές κυβερνήσεις.

Σ.Κ.: Η ελληνική κυβέρνηση λέει ότι με τις ιδιωτικοποιήσεις θα έρθουν νέοι επενδυτές.

Ν.Κ.: Δεν κάνεις ιδιωτικοποιήσεις σε περίοδο ύφεσης. Είναι κανόνας αυτός. Δεν θα πετύχεις ποτέ την καλύτερη συμφωνία αλλά την χειρότερη. Είναι πολύ λίγοι αυτοί που πραγματικά ενδιαφέρονται για την ελληνική οικονομία. Θα βγείτε χαμένοι. Όσοι έρθουν θα επιβάλλουν τους όρους τους γιατί απλά δεν έχει η ελληνική κυβέρνηση την δυνατότητα να θέσει τους δικούς της.

Σ.Κ.: Οι λαοί βρίσκονται σε σύγχυση όμως...

Ν.Κ.: Τι συμβαίνει σε ένα σοκ; Χάνεις αυτά που είχες και δεν ξέρεις που βαδίζεις. Σου αλλάζει τον αδόξαστο. Σε βγάζει από την γραμμή πλεύσης και τον προγραμματισμό σου. Όταν δημιουργηθεί αυτό το κενό έρχεται κάποιος και σου λέει ότι αυτό πρέπει να γίνει. Και το ακούς γιατί δεν είσαι σε θέση να αναγνωρίσεις τι είναι σωστό και τι όχι.

Στις ΗΠΑ για παράδειγμα είχαμε το σοκ με τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου. Το βασικότερο πρόβλημα δεν ήταν οι υλικές καταστροφές, αλλά ότι ο κόσμος βρέθηκε σε πλήρη σύγχιση. Και ήρθε ο Τζωρτζ Μπους και είπε ότι «βρισκόμαστε σε πόλεμο με την τρομοκρατία. Σε ένα πόλεμο μεταξύ του καλού και του κακού». Ο κόσμος το αποδέχθηκε γιατί ειχε χάσει τον προσανατολισμό του. Αυτό είναι το πιο τρομακτικό που συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις.

Η μεγαλύτερη επίπτωση ενός σοκ είναι η παραχώρηση της κυριαρχίας. Η Ελλάδα είναι η κοιτίδα της δημοκρατίας. Παλέψατε για αυτή. Σκοτωθήκατε για αυτή. Και ξαφνικά ξυπνάτε και βλέπετε ότι δεν είστε εσείς αυτοί που έχετε τον έλεγχο αλλά κάποιος άλλος. Αυτό δίνει τροφή και στην ξενοφοβία, στον ρατσισμό, στον νεοφασισμό. Παραχωρήσατε την κυριαρχία σας και τον έλεγχο της εξουσίας. Δεν μπορείς να κάνεις αυτό που θες. Είναι επικίνδυνο και σοκαριστικό όταν το συνειδητοποιείς.

Σ.Κ.: Σε έναν συμβατικό πόλεμο υπάρχει πάντα η ελπίδα για το αύριο. Τώρα δεν βλέπει κανείς φως στην άκρη του τούνελ.

Ν.Κ.: 'Ολοι δουλεύουν και ζουν σε ανασφάλεια. Αυτό δεν σου επιτρέπει να έχεις εξουσία στον εαυτό σου. Έτσι είτε θα οδηγηθούμε στον φασισμό ή θα επιλέξουμε άλλες λύσεις, όπως η αλληλεγγύη ,η οργάνωση των ευάλωτων στρωμάτων του πληθυσμού, των ανέργων, των εγκαταλελειμμένων γειτονιών, της ενέργειας, του νερού, της τροφής. Έτσι θα μπορούμε να ξαναγίνουμε κύριοι των εαυτών μας, να ξεπεράσουμε τον φόβο.

Υπάρχει επίσης στρατηγική για να μείνουν οι χώρες του νότου μακριά η μία από την άλλη. Γιατί, ξέρετε, οι δανειστές είναι ευάλωτοι. Εάν μαζευτούν οι οφειλέτες και παλέψουν μαζί θα κερδίσουν. Εάν οι οφειλέτες πουν ότι «δεν σας πληρώνουμε» εκείνοι έχουν πια την κρίση όχι αυτοί που χρωστάνε. Αυτό λέγεται «το καρτέλ των οφειλετών» και ήταν ο μεγαλύτερος φόβος του ΔΝΤ στην Λατινική Αμερική την δεκαετία του 1980. Μου κάνει τρομερή εντύπωση πως αυτό δεν έχει γίνει ακόμη στην Ε.Ε. Γιατί καθίσατε σε ένα τραπέζι μαζί τους και δεν συνεργάστηκαν οι χώρες του Νότου;

Θα πρέπει να γίνει αυτό και θα πρέπει να το απαιτήσουν και οι κοινωνίες. Ξέρω ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δουλεύει σε αυτή την κατεύθυνση. Μπορεί να ξεκινήσει και από την βάση – από τα κινήματα και τις συλλογικότητες σε κάθε μια χώρα του νότου.

Σ.Κ.: Γράφατε κατά τις ημέρες του Occupy Wall Street ότι ήταν το πιο σημαντικό πράγμα που συνέβαινε τότε στον κόσμο. 'Ομως σήμερα το Κόμμα του τσαγιού έχει μεγαλύτερη επιρροή στην πολιτική ζωή των ΗΠΑ από ότι αυτά τα κινήματα. Ποια θα ήταν η σωστή πορεία για το κίνημα ώστε να καταφέρει τους στόχους του;

Ν.Κ.: Δεν νομίζω ότι μπορούμε να συγκρίνουμε το Occupy με το Κόμμα του Τσαγιου, που υποστηρίζεται από μεγάλα οικονομικά συμφέροντα. Η ελπίδα μου είναι ότι θα υπάρξει ένα κίνημα τόσο μεγάλο που θα χτυπήσει την αρρώστια στην καρδιά του συστήματος των ΗΠΑ το οποίο διάβρωσαν οι εταιρίες.

Θα πρέπει οι πολίτες να απαιτήσουν διαρθρωτικές αλλαγές ουσίας. Αλλά το σύμπτωμα της εποχής μας είναι ότι είμαστε κλεισμένοι στον εαυτό μας και δεν έχουμε χώρους να βρεθούμε συλλογικά.
Αυτό συνέβη και με το κίνημα occupy, όταν το έδιωξαν από τις πλατείες. Οι ιδέες θέλουν και ένα “σπίτι”, ένα χώρο για να ζήσουν.

tvxs.gr

Δευτέρα 27 Μαΐου 2013

Το χάος θα έρθει από τους κάτω


Κομαντάντε Μάρκος: «Το χάος θα έρθει από τους κάτω»

http://aristeroblog

 
ΜΕΞΙΚΟ Επειτα από δίχρονη απουσία ο υποδιοικητής Μάρκος των Ζαπατίστας απηύθηνε ένα ανακοινωθέν για το 2013 που, αν και γράφτηκε στη μεξικανική ζούγκλα, νομίζεις ότι έρχεται από δίπλα μας
Επιμέλεια: Κορίνα Βασιλοπούλου
«Το χάος θα έρθει από κάτω» προειδοποιεί ο ηγέτης των Ζαπατίστας, υποδιοικητής Μάρκος, στο πρώτο ανακοινωθέν της χρονιάς. Ο «σουμπκομαντάντε», ύστερα από μια σχετικά διακριτική παρουσία τα δύο τελευταία χρόνια, αύξησε τις δημόσιες παρεμβάσεις του στα τέλη του 2012, οπότε και ανακοίνωσε μια σειρά πολιτικών, ειρηνικών πρωτοβουλιών στα εδάφη του Τσιάπας και όχι μόνο.
Το ανακοινωθέν του Μάρκος, το οποίο δημοσιεύθηκε στη μεξικανική εφημερίδα «La Jornada» φαίνεται πως ήρθε ως απάντηση στην πρωτοβουλία που εξήγγειλε ο νέος πρόεδρος του Μεξικού Ενρίκε Πένια Νιέτο για την «καταπολέμηση της φτώχειας». Το κείμενο, που έχει τίτλο «Εμείς και αυτοί», είναι γραμμένο με τη μορφή μονόλογου των ισχυρών της Γης απέναντι σε έναν φανταστικό συνομιλητή και καταλήγει με το σύνθημα/προειδοποίηση «Μαριτσιβέου»: «Εκατό φορές θα νικήσουμε», όπως σημαίνει στη γλώσσα των Ινδιάνων Μαπούτσε της Χιλής.

«Εμείς και αυτοί/οι (παρα)λογισμοί των από πάνω»
Γενάρης 2013.
Μιλούν οι από πάνω:
Εμείς είμαστε αυτοί που κάνουν κουμάντο. Είμαστε ισχυρότεροι, παρόλο που είμαστε λιγότεροι. Δεν μας νοιάζει τι λες – ακούς – σκέφτεσαι – κάνεις, αρκεί να μη μιλάς, να μην ακούς, να μην κινείσαι.
Μπορούμε να επιβάλουμε στην κυβέρνηση ανθρώπους μέσης ευφυΐας (αν και είναι πλέον δύσκολο να τους βρεις στις τάξεις των πολιτικών), όμως επιλέγουμε κάποιους που δεν είναι καν σε θέση να προσποιηθούν ότι ξέρουν τι τους γίνεται.
Γιατί; Γιατί μπορούμε.
Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τους αστυνομικούς και στρατιωτικούς μηχανισμούς για να συλλαμβάνουμε και να φυλακίζουμε αληθινούς εγκληματίες, μόνο που αυτοί οι εγκληματίες αποτελούν ζωτικό μας κομμάτι. Αντίθετα, επιλέγουμε να κυνηγάμε, να χτυπάμε, να συλλαμβάνουμε, να βασανίζουμε, να φυλακίζουμε και να δολοφονούμε εσένα.
Γιατί; Γιατί μπορούμε.
Αθώος ή ένοχος; Τι σημασία έχει; Η δικαιοσύνη είναι μια από τις πολλές πουτάνες στην ατζέντα μας και, πίστεψέ μας, δεν είναι η πιο ακριβή.
Και ακόμα κι αν προσαρμόζεσαι απόλυτα στο καλούπι που σου επιβάλλουμε, ακόμα κι αν δεν κάνεις τίποτα, κι αν είσαι αθώος, θα σε συντρίψουμε.
Και αν επιμένεις να μας ρωτάς γιατί το κάνουμε, νά η απάντηση: Γιατί μπορούμε. [...]
Δεν έχει σημασία ποιος βγαίνει μπροστά. Τα περί Δεξιάς ή Αριστεράς είναι, απλώς, οδηγίες για τον σοφέρ που παρκάρει το αμάξι. Η μηχανή λειτουργεί από μόνη της. Δεν χρειάζεται να δώσουμε καν εντολή για να τιμωρηθούν οι απερίσκεπτοι που ίσως μας πάνε κόντρα. Μεγάλες, μεσαίες και μικρές κυβερνήσεις όλου του πολιτικού φάσματος, παρέα με διανοούμενους, καλλιτέχνες, δημοσιογράφους, πολιτικούς και θρησκευτικούς ηγέτες ερίζουν για το ποιος θα έχει το προνόμιο να μας ικανοποιήσει.
Οπότε, άντε πηδήξου, χάσου, σάπισε, ψόφα, απογοητεύσου, παραδώσου.
Για τους άλλους δεν υπάρχεις, δεν είσαι τίποτα.
Ναι, έχουμε σπείρει μίσος, κυνισμό, πικρία, απελπισία, τον θεωρητικό και πρακτικό «ωχαδερφισμό», τον κονφορμισμό του «μη χείρον βέλτιστον», τον φόβο που έγινε παραίτηση.
Κι όμως, φοβόμαστε μήπως όλο αυτό πάρει τη μορφή οργανωμένης, ανατρεπτικής οργής, που δεν εξαγοράζεται.
Γιατί το χάος που επιβάλλουμε το ελέγχουμε, το διευθετούμε, το δίνουμε σε δόσεις, το τροφοδοτούμε.
Αλλά, το χάος που έρχεται από τους από κάτω…
Α, αυτοί… ούτε που καταλαβαίνουμε τι λένε, ποιοι είναι, πόσο κοστίζουν.
Κι ύστερα, είναι τόσο αυθάδεις ώστε να μη θέλουν πια να ζητιανεύουν, να περιμένουν, να ζητούν, να ικετεύουν, αλλά να ασκήσουν την ελευθερία τους. Πού ξανακούστηκε τέτοια ξεδιαντροπιά!
Αυτός είναι ο αληθινός κίνδυνος. Ανθρωποι που κοιτάζουν στην άλλη πλευρά, που βγαίνουν από το καλούπι, το σπάνε ή το αγνοούν.
Ξέρεις τι μας έχει ωφελήσει πολύ; Αυτός ο μύθος της ενότητας πάση θυσία. Να τα βρίσκεις μόνο με τον αρχηγό, τον διευθυντή, τον ηγέτη ή όπως κι αν τον λένε. Είναι πιο εύκολο να ελέγχουμε, να διευθύνουμε, να συγκρατούμε έν@ν παρά πολλούς. Και μάλιστα, φτηνότερο. Ατομικές επαναστάσεις κι άλλα τέτοια. Είναι άχρηστα σε συγκινητικό βαθμό.
Αντίθετα, αυτό που αποτελεί κίνδυνο, πραγματικό χάος, είναι όταν ο καθένας γίνεται συλλογικότητα, ομάδα, μπάντα, φυλή, οργάνωση και μαθαίνει να λέει «όχι» και «ναι» και όλοι αυτοί συμφωνούν μεταξύ τους. Γιατί το «όχι» στοχεύει σε εμάς που κάνουμε κουμάντο. Οσο για το «ναι»… αυτό κι αν είναι συμφορά, φαντάσου ο καθένας να χτίζει τη δική του μοίρα και να αποφασίζει τι θα γίνει και τι θα κάνει. Είναι σαν να υπονοείς ότι οι αμελητέοι είμαστε εμείς, αυτοί που περισσεύουν, οι άχρηστοι, αυτοί που πρέπει να μπουν φυλακή, να εξαφανιστούν.
Ναι, σκέτος εφιάλτης. Για εμάς, αυτή τη φορά. Φαντάζεσαι πόσο κακόγουστος θα γινόταν αυτός ο κόσμος; Γεμάτος Ινδιάνους, μαύρους, καφέ, κίτρινους,κόκκινους, ράστα, τατουάζ, πίρσινγκ, ξυρισμένα κεφάλια, πανκ, γκοθ, μιγ@δες, σκέιτερ, τη σημαία με το «Α» χωρίς πατρίδα, νέους, γυναίκες, πουτ@νες, κορίτσι@, ηλικιωμένους, οδηγούς, αγρότες, εργάτες, προλετάριους, φτωχούς, ανώνυμους και… άλλους. Δίχως πριβέ χώρους για εμάς, τους «beautiful people», τους «ωραίους ανθρώπους» για να καταλαβαινόμαστε… γιατί φαίνεται από χιλιόμετρα ότι δεν σπούδασες στο Χάρβαρντ.
Ναι, η μέρα εκείνη θα ήταν για εμάς σαν νύχτα… Τα πάντα θα τινάζονταν στον αέρα. Τι θα κάναμε;
Μμμμ… αυτό δεν το έχουμε σκεφτεί. Σκεφτόμαστε, σχεδιάζουμε και εκτελούμε για να αποτρέψουμε κάτι τέτοιο, αλλά… δεν μας έχει περάσει από το μυαλό.
Ναι, δεν υπάρχει αμφιβολία: είναι εποχές κρίσης. [...]
Οχι, φυσικά και δεν σε φοβόμαστε. Οσο για αυτή την προφητεία… Μπα, σκέτες προλήψεις, χωριάτικες…
Τι;… Δεν είναι προφητεία;
Α, είναι υπόσχεση…
«ΜΑΡΙΤΣΙΒΕΟΥ»* («Εκατό φορές θα νικήσουμε»)
(συνεχίζεται…)
Από οποιαδήποτε γωνιά, οποιουδήποτε κόσμου.
Υποδιοικητής Μάρκος
Πλανήτης Γη
Γενάρης 2013
(Μπορείτε να διαβάσετε το πλήρες κείμενο στα ισπανικά στον ακόλουθο σύνδεσμο: 
Εφημερίδα των Συντακτών
αναδημοσίευση από alfavita.gr

Κυριακή 26 Μαΐου 2013

Φόβος Συνενοχή Άγνοια Υποτέλεια

Τι κρατάει τον Έλληνα στον καναπέ;


Στέλιος Ελληνιάδης Δημιουργούν ένα κλίμα ευφορίας, ότι η κατάσταση εξελίσσεται ομαλώς.
Δήθεν ευφορίας. Ενώ η κατάσταση σε όλα τα επίπεδα πηγαίνει από το κακό στο χειρότερο. Κόβουνε χέρια και πόδια, και κομπορρημονούν επειδή ο ακρωτηριασμένος δεν πέθανε, αλλά ζει σακατεμένος.
Και καλά, αυτοί κάνουν τη δουλειά τους. Σαμαράς, Βενιζέλος, Κουβέλης και Σια εξυπηρετούν τα μεγάλα αφεντικά του εσωτερικού και του εξωτερικού κι έτσι παραμένουν στην εξουσία. Ο ακρωτηριασμένος, όμως; Τι συμβαίνει με τον ακρωτηριασμένο; Πώς πείθεται ότι του έκοψαν τα χέρια και τα πόδια για το καλό του, ενώ τα δικά τους μέλη παραμένουν ακέραια στη θέση τους;
Πώς ανέχεται παθητικά τον ακρωτηριασμό του; Ποιο είναι το αναισθητικό που του δίνουν για να τον κρατούν σε καταστολή, την ώρα, που ακόμα κι αν δεν έχουν φτάσει να του κόψουν τα άκρα, τον έχουν δέσει στην καρέκλα του, τον έχουν φιμώσει και του αδειάζουν το σπίτι; Φόβος
Ο φόβος για τα ακόμα χειρότερα, με τα οποία τον απειλούν εάν δεν καθήσει να τον ληστέψουν, τον παραλύει. Όποιος έχει μπει σε θάλαμο βασανιστηρίων, το καταλαβαίνει αυτό. Όσο κι αν πονάς με τις μπουνιές, δεν είναι το ίδιο πράγμα να σου βγάζουν με πένσα τα νύχια ή να σου κάνουν ηλεκτροσόκ στα γεννητικά όργανα. Αυτό υπονοούν οι επιδρομείς. Φόβος και τρόμος που καλλιεργείται και ενισχύεται από την παραπληροφόρηση και διαστρέβλωση των πραγματικών δεδομένων.
Συνενοχή
Μαζί τα φάγαμε. Εντάξει, εμείς τρώγαμε τον περίδρομο, λένε οι Πάγκαλοι, αλλά κι εσείς τρώγατε καλύτερα από αυτούς που πεινάνε στην Αφρική. Εμείς χτίζαμε παράνομα το Mall στο Μαρούσι, για παράδειγμα, αλλά αφήναμε κι εσάς να κλείσετε τον ημιυπαίθριο. Εμείς μοιραζόμασταν τις μίζες των εκατομμυρίων ευρώ -100 εκατ. είναι οι μίζες που μοίρασε μόνο η Siemens στους πολιτικούς των κομμάτων εξουσίας, ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ., και στα στελέχη του ΟΤΕ- αλλά κι εσείς παίρνατε το φακελάκι σας στο νοσοκομείο, στην εφορία και την πολεοδομία. Κι εσείς γλείφατε για ένα διορισμό. Γι’ αυτό, τώρα, μόκο.
Ο βουλευτής και υπουργός του ΠΑΣΟΚ Νίκος Σηφουνάκης έβγαλε τη μάσκα του προοδευτικού πολιτικού χυμώντας στον Σπύρο Γαληνό, στο τέλος μιας τηλεοπτικής εκπομπής σε περιφερειακό κανάλι της Μυτιλήνης, ενοχλημένος από την κριτική του υποψήφιου βουλευτή των Ανεξάρτητων Ελλήνων. «Διόρισα τη γυναίκα σου, ρε γελοίε! Έπρεπε να με βλέπεις και να σκύβεις!» του είπε όσο πιο χυδαία μπορούσε. Αλλά, ο Σηφουνάκης, γαμπρός της οικογένειας Δασκαλαντωνάκη, με αλυσίδα ξενοδοχείων, ήταν 100% αληθινός. Και απευθυνόταν σε όλα τα ρουσφέτια, όλων των συναδέρφων του βουλευτών του ΠΑΣΟΚ και της Ν.Δ. Στην πραγματικότητα, απευθυνόταν σε πάρα πολλούς, μέσω του Γαληνού.
Σκάστε, γελοίοι Έλληνες, γιατί εμείς σας διορίσαμε τα παιδιά και τις γυναίκες σας, το οποίο συνεπάγεται ότι έχετε παραιτηθεί αυτομάτως από κάθε δικαίωμα να μας κάνετε κριτική, να μπλέκεστε στα πόδια μας και να σηκώνετε κεφάλι. Πρέπει να σκύβετε όταν περνάμε! Να κάθεστε σαν κότες! Το μεγαλείο της απόλυτης ξεφτίλας! Μιας εξουσίας που εκμαυλίζει τους πολίτες και κρατάει χειροπόδαρα δεμένο ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας, πρώτα με διορισμούς και μετά με απειλές και εκβιασμούς. Το μαγνητοσκοπημένο ξέσπασμα Σηφουνάκη αποτελεί  ανεκτίμητο ντοκουμέντο, μνημείο, της πολιτικής Ιστορίας της νεότερης Ελλάδας.
Κι αν εσείς δεν τα «παίρνατε», πιθανότατα τα «δίνατε» για να έχετε κάποιο όφελος, στην εφορία ή την πολεοδομία. Κι αν ούτε τα παίρνατε ούτε τα δίνατε, δείχνατε μεγάλη ανοχή σ’ αυτούς που τα δίνανε και σ’ αυτούς που τα παίρνανε, οπότε έχετε επίσης ευθύνη. Και μην μου πείτε, πώς; Θα ρωτούσε ο Σηφουνάκης. Και μόνο επειδή μας ψηφίζετε παρ’ όλο που αντιλαμβάνεστε πώς λειτουργούμε και πώς διαφθείρουμε το πολίτευμα και τους πολίτες. Γιατί, ο Σηφουνάκης και ο κάθε Σηφουνάκης δεν βγαίνει βουλευτής μόνο απ’ αυτούς που διόρισε. Πρέπει και κάποιοι λιγότερο συνένοχοι να τον ψηφίζουν κάθε φορά.
Μικρή κοινωνία είμαστε. Δεν πήρε το αφτί σας τίποτα για τον Χριστοφοράκο που έφυγε με ένα CD στην τσέπη με 150 ονόματα πολιτικών, δημοσιογράφων, συνδικαλιστών και διευθυντικών στελεχών που λαδώθηκαν από τον ίδιο; Για τα 100 εκατομμύρια δραχμές που πήγαν κατ’ ευθείαν στο ταμείο του ΠΑΣΟΚ από τη Siemens; Ούτε υποπτεύεστε τα «τράνσφερ» στα κόμματα από τις πολυεθνικές και τους εργολάβους που παραμένουν εν κρυπτώ; Δεν ξέρετε για τα τιμολόγια των κλιματιστικών και των άλλων συσκευών Siemens του Μητσοτακέικου που βρέθηκαν απλήρωτα στο συρτάρι του γραφείου του Χριστοφοράκου; Και δεν ακούσατε τίποτα για την παραλαβή του γερμανικού υποβρυχίου που έγερνε;
Τι και πού να πρωτοαναφερθώ; Η λεηλασία του τόπου είναι πασιφανής, σε κεντρικό και τοπικό επίπεδο. Πού ήσασταν όλοι; Δεν έπεσε ποτέ στην αντίληψή σας η κατατάταξη της Ελλάδας στις πρώτες θέσεις του πίνακα της Διεθνούς Διαφάνειας για τις πιο διεφθαρμένες χώρες; Δεν ακούσατε ποτέ την Αριστερά να καταγγέλλει καραμπινάτα σκάνδαλα; Δεν μπορεί, κάτι θα ξέρετε. Ενεργητικά ή παθητικά, λοιπόν, υπάρχει συνενοχή, η οποία τώρα πληρώνεται πολύ ακριβά.
Άγνοια
Πέρα από το φόβο και τη συνενοχή, τι άλλο παίζει; Εκτός από την ηλιθιότητα, βέβαια, που είναι ευρέως διαδεδομένη, αν και εμείς οι Έλληνες, ως γνωστόν, χωρίς να περιαυτολογούμε, είμαστε πολύ έξυπνος λαός, από τη φύση μας και από την καταγωγή μας, από τους εξυπνότερους στον κόσμο, αν όχι ο εξυπνότερος, μπλα-μπλα-μπλα…
Παίζει δυνατά η άγνοια. Σημαντικό κομμάτι του πληθυσμού αγνοεί στοιχειώδη πράγματα, πολιτικά, κοινωνικά και πολιτισμικά. Έχει χαμηλό μορφωτικό επίπεδο και πάσχει από λειτουργικό αναλφαβητισμό. Συχνά, σε βαθμό κακουργήματος. Άνθρωποι φορτωμένοι με επουσιώδεις γνώσεις και ασήμαντες πληροφορίες, πλέουν μέσα σε ωκεανό άγνοιας, που πάει πακέτο με το φόβο, τον τρόμο και την ανασφάλεια.
Η εθνική μας τύφλωσις, παραφράζοντας το «η ευγενής μας τύφλωσις» από ένα σπουδαίο βιβλίο του Γιάννη Γιανουλόπουλου για την ελληνική εξωτερική πολιτική, είναι άλλο ένα στοιχείο της σύγχρονης κουλτούρας μας. Αφού τη βγάζω προσωπικά, δεν θέλω να ξέρω. Παραβλέπω το γεγονός ότι οι κυβερνώντες είναι κλέφτες και ψεύτες. Δεν θέλω μπλεξίματα. Αφού τη βγάζω καλά ή καλούτσικα, τους ψηφίζω, τους στηρίζω, τους ανέχομαι. Αυτοί τη δουλειά τους κι εγώ τη δικιά μου. Κι ας εκμεταλλεύονται οι ηγεσίες το παρόν προς όφελός τους και αδιαφορούν για το μέλλον του τόπου. Η προοπτική δεν υπάρχει σε μυαλά φλατ, επίπεδα. Ούτε η ηθική χωράει στο συμφέρον, μικρό και μεγάλο. Εξουδετερώνεται. Το παγκάρι να είναι καλά, κι ας είναι κάθαρμα αυτός που ρίχνει τον οβολό του.
Υποτέλεια
Σ’ αυτό εντάσσεται και η υποτέλεια. Με βαθιές ρίζες στην οθωμανοκρατία και τις μεγάλες δυνάμεις. Μετά, στην αγγλοκρατία και την αμερικανοκρατία και, στα νεότερα χρόνια, στην ευρωπαιοκρατία, με εξειδίκευση τελευταία στη γερμανοκρατία. Οι δεξιοτέχνες της κωλοτούμπας δεν έχουν καμία δυσκολία να περάσουν από τον ένα δυνάστη στον άλλο, αρκεί να επιβραβευτούν με την εύνοιά του. Η προστασία τους εξασφαλίζεται από τους μεγάλους και δυνατούς. Εξ ου και το πολύ εύστοχο, παλιότερα, που αποκαλούνταν «προστάτιδες δυνάμεις». Είναι πολλοί αυτοί που θέλουν πάντα έναν ισχυρό κηδεμόνα…
Εκβιασμός
Υπάρχουν, όμως, και οι δικαίως ευεργετηθέντες. Άνθρωποι που αδικούνταν επί δεκαετίες και άνθρωποι που δεν είχαν στον ήλιο μοίρα. Ας θυμηθούμε δεκάδες χιλιάδες πολιτικούς πρόσφυγες που περίμεναν από το 1949 την άδεια να επιστρέψουν στην Ελλάδα, από το Ουζμπεκιστάν, την Πολωνία ή τη Ρωσία. Και, επιτέλους, γύρισαν χωρίς να συλληφθούν για την αντιστασιακή και πατριωτική τους δράση εναντίον των ναζί και των γερμανοτσολιάδων. Ευεργετήθηκαν και οι φτωχοί συνταξιούχοι που πήραν μεγάλες αυξήσεις στην αρχή της δεκαετίας του 1980. Κι άλλοι άνθρωποι που ήταν στο περιθώριο ή αποκλεισμένοι, βελτίωσαν τους όρους ζωής τους. Αρκετοί απ’ αυτούς, μεγάλης ηλικίας σήμερα, αισθάνονται ακόμα ευγνωμοσύνη για κάτι που η πολιτεία τους το ώφειλε. Και εξακολουθούν να ψηφίζουν ΠΑΣΟΚ.
Υπάρχουν και πολλοί άλλοι που πήγαν καλά οικονομικά, άλλοι με νόμιμο και άλλοι με ημιπαράνομο τρόπο. Ημιπαράνομο, γιατί, κατά κανόνα, η εξουσία τους ανάγκαζε να ενεργούν με μη νόμιμο τρόπο, για να τους κρατάει στο χέρι. Για να ανοίξεις ένα τοστάδικο, έπρεπε να έχεις κάποιο βουλευτή να σε διευκολύνει. Αλλιώς θα περίμενες και θα λάδωνες τους αρμόδιους για τις άδειες. Με τέτοιους εκβιασμούς κυβερνούν. Και τώρα, οι ίδιοι ρίχνουν το μπαλάκι στους πολίτες, ότι αυτοί έφταιγαν. Και οι πολίτες αισθάνονται δέσμιοι των εκβιαστών τους, έχοντας μια ιδιότυπη εξάρτηση από τον εκβιαστή τους.
Αντικομμουνισμός
Είναι ακόμα ισχυρός και ο αντικομμουνισμός. Οι περισσότεροι Δεξιοί είναι αντικομμουνιστές. Οι πλούσιοι από συμφέρον, οι φτωχοί από ιδεολογική εξάρτηση.
Και, παράλληλα, εκδηλώνεται κι ο αντικομμουνισμός από αριστερούς που σταδιακά ενσωματώθηκαν στο καπιταλιστικό σύστημα και μεταλλάχθηκαν. Η ΔΗΜΑΡ εμπεριέχει μπόλικους. Αλλά, σε όλη την Ευρώπη, υπάρχουν και χειρότερα. Οι φιλοπόλεμοι, που προέρχονται από την Αριστερά. Σοσιαλδημοκράτες, σοσιαλιστές, πράσινοι και πρώην κομμουνιστές, στη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ιταλία, την Ολλανδία κι αλλού, που υποστήριξαν την καταστροφή της Γιουγκοσλαβίας, της Λιβύης, του Αφγανιστάν και, σήμερα, υποστηρίζουν την εισβολή στο Μάλι και πιέζουν για εισβολή στη Συρία.
Εθνικισμός
Στην Ελλάδα, ο αντικομμουνισμός έχει το πιο βάρβαρο παρελθόν από οποιαδήποτε άλλη χώρα στην Ευρώπη. Γερμανόφιλοι, αγγλόφιλοι και αμερικανόφιλοι επικράτησαν μετά από ένα τρομερό μακελειό. Σκότωσαν, φυλάκισαν, βασάνισαν και εξόρισαν δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους, πατριώτες, αγωνιστές, σοσιαλιστές και κομμουνιστές. Και με τη νίκη τους, εδραιώθηκε στη Δεξιά ο αντικομμουνισμός ως συστατικό της στοιχείο, σε σύνδεση με τον εθνικισμό. Πατριδοκαπηλία και άγιος ο θεός… Γι’ αυτό, εύκολα, ακροδεξιοί και κρυπτοφασίστες εντάσσονται στη Νέα Δημοκρατία, την οποία ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο Γεώργιος Ράλλης και μερικοί άλλοι αστοί πολιτικοί είχαν προσπαθήσει να εκδημοκρατίσουν και να εκσυγχρονίσουν, χωρίς μεγάλη επιτυχία, όπως αποδεικνύεται σήμερα, με τον Σαμαρά, τον Δένδια, τον Βορίδη και τον Γεωργιάδη στην ηγεσία και τη βιτρίνα του κόμματος.
Αυτός ο γιαλαντζί εθνικισμός χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον και ακόμα χρησιμοποιείται εναντίον της Αριστεράς με συκοφαντίες, ψέματα και στρεβλώσεις. Μάλιστα, ο εθνικισμός, σήμερα, προσφέρεται περισσότερο σαν καρότο για να παραπλανήσει κόσμο από τα πιο λαϊκά στρώματα που έχουν χάσει τα αβγά και τα πασχάλια. Η Χρυσή Αυγή είναι η πιο ακραία μορφή αυτής της πατριδοκαπηλίας, αλλά όχι η μοναδική και ίσως όχι και η πιο επικίνδυνη, αν λάβει κανείς υπόψη του πού οδηγεί τη χώρα η Νέα Δημοκρατία με τους συμμάχους της.
Ρατσισμός
Και, βέβαια, εθνικισμός και ρατσισμός πάνε αντάμα. Ειδικά σε εποχές κρίσης, πολίτες που αισθάνονται ανήμποροι να αντιδράσουν, που έχουν δεσμεύσεις ιδεολογικές, που έχουν τεράστια ανασφάλεια, που δεν πιστεύουν σε τίποτα, εύκολα παρασύρονται από την ανέξοδη δημαγωγία. Εύκολα στρέφονται εναντίον των πιο αδύνατων μέσα στην κοινωνία, αντί να στραφούν εναντίον των ισχυρών που ελέγχουν το κράτος και την οικονομία. Ούτως ή άλλως, ο ρατσισμός έχει ερείσματα στην κοινωνία. Ο ρατσισμός είναι στο μεδούλι της ιστορίας των λευκών Ευρωπαίων, που κυριάρχησαν προβάλλοντας την ανωτερότητά τους έναντι όλων των άλλων. Άγγλοι, Γάλλοι, Γερμανοί, Ολλανδοί, Αμερικάνοι (Ευρωπαίοι είναι κι αυτοί) απέκτησαν πλούτοι και ευημερία με πολέμους, γενοκτονίες, εξανδραποδισμούς, σφαγές και λεηλασίες. Κι αυτό το πνεύμα, ότι εγώ ως ανώτερος, δικαιούμαι να σε εκμεταλλεύομαι κι αν αρνηθείς σε σφάζω, προκειμένου να διασφαλίσω την ευημερία μου, είναι διάχυτο. ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ. έστειλαν ελληνικά στρατεύματα στο Αφγανιστάν, δευκόλυναν το διαμελισμό της Λιβύης, φλερτάρουν στρατιωτικά με το Ισραήλ που είναι ο μεγάλος τρομοκράτης της Ανατολικής Μεσογείου…
Και ρατσισμός δεν είναι μόνο η ψευδαίσθηση της φυλετικής ανωτερότητας. Ρατσισμός είναι και η ανθρωποφαγία. Να θέλεις να κατασπαράξεις τον διπλανό σου, τον συνάδερφό σου, τον συμπολίτη σου. Αυτό η εξουσία το καλλιεργεί με πολύ συστηματικό τρόπο. Προχτές έφταιγαν οι υπάλληλοι της ΔΕΗ που κατέβαζαν τους διακόπτες και οι ναυτικοί που έκαναν αποκλεισμό στο λιμάνι, χτες οι εργαζόμενοι στο μετρό που σταμάτησαν τα τρένα και οι φαρμακοποιοί που δεν δίνουν με πίστωση τα φάρμακα στους ασθενείς, σήμερα, οι εκπαιδευτικοί που ταλαιπωρούν τους μαθητές στις εξετάσεις… Με την κατάλληλη προπαγάνδα από τα κανάλια, του αλληλοσπαραγμού και της ανθρωποφαγίας. Συνταξιούχοι εναντίον φαρμακοποιών, νησιώτες εναντίον ναυτικών, ιδιωτικοί υπάλληλοι εναντίον δημοσίων, γιωταχήδες εναντίον ταξιτζήδων, το ένα τμήμα της κοινωνίας, κομμένο σαν φέτα σαλαμιού εναντίον των άλλων τμημάτων. Αφού με γδέρνουν εμένα, να πεθάνεις πρώτα εσύ, ο διπλανός. Κοινωνικός κανιβαλισμός, ένα από τα ισχυρότερα όπλα της ολιγαρχίας, που για να επιβάλλει το συμφέρον της πρέπει να κρατά το λαό σε διαρκή διχασμό, σε διαρκή εμφύλιο.
Απογοήτευση
Σημαντικό ρόλο στη χειραγώγηση του πολίτη παίζει και η κόπωση από τα αδιάκοπα πλήγματα που δέχεται. Και η απογοήτευση και ηττοπάθεια από το ατελέσφορο των αντιδράσεων. Αίσθημα ανημπόριας που φτάνει ως την ψυχολογική κατάρρευση από το αδιέξοδο. Επίσης, έλλειψη κοινωνικής συνοχής, που προήλθε από τη διάλυση του χωριού και της γειτονιάς, αλλά και από τον ατομισμό και το εισαγόμενο λάιφσταϊλ, που θρυμμάτισε κάθε αίσθημα συνύπαρξης, αλληλεγγύης και κοινής μοίρας. Που απομόνωσε και αποδυνάμωσε κάθε πολίτη.
Δανεισμός
Αν τώρα, σε όλα τα προηγούμενα, προσθέσεις την αιχμαλωσία των πολιτών από την υπερχρέωση, συμπληρώνεις το παζλ της παθητικότητας και της ενεργής συμβολής στην καταστροφή μας. Αυτοί διαχειρίζονται τα φράγκα, αυτοί ορίζουν και τα λύτρα. Αυτοί επιβάλλουν και τις ποινές. Αφού σε έγδυσαν από οικονομίες με την τεράστια κομπίνα του Χρηματιστηρίου, σε έσπρωξαν γλυκά-γλυκά στη μέγγενη των τραπεζών, των τοκογλύφων. Πάρε κόσμε δάνεια, με χαμηλά επιτόκια. Κι εσύ πήρες. Οπωσδήποτε με κάποια εμπιστοσύνη στα κόμματα και τους πολιτικούς που ψήφιζες κι ακόμα ψηφίζεις. Γιατί, δεν φαντάστηκες, δίνοντάς τους το 80% έως 90% των ψήφων σου, ότι, αφού φορτωθείς δάνεια που τόσο απλόχερα σου δίνουν οι τράπεζες, με τη στήριξη και παρότρυνση του κράτους και των πολιτικών, μια ωραία πρωία, θα σε διώξουν από τη δουλειά σου ή θα σου κουτσουρέψουν απελπιστικά το μισθό ή τη σύνταξή σου. Έτσι δεν είναι; Και τώρα; Σε απειλούν ότι θα σου πάρουν το σπίτι αφού δεν μπορείς να πληρώνεις τα τάχα μου χαμηλότοκα δάνεια που σου έδωσαν. Και εσύ; Νιώθεις ότι είσαι πλέον όμηρος του Σαμαρά, του Βενιζέλου και του Κουβέλη;
Με πάνω από δύο εκατομμύρια δανειολήπτες, καταλαβαίνει κανείς πόσο πιάνει ο εκβιασμός τους. Κι εσύ να περιμένεις την επιείκειά τους. Μπας και σε λυπηθούν εάν δεν τους γκρεμίσεις από την εξουσία. Και γι’ αυτό, ή σε συνδυασμό με άλλα, τους ψηφίζεις, ευρισκόμενος σε μέγιστη ταραχή.
Τηλεόραση
Δεν είναι η αστυνομική καταστολή το κύριο μέσο εξουδετέρωσης των αντιδράσεων. Το κύριο μέσο καταστολής, σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες, σαν κεντρικός πολιορκητικός κριός συνειδήσεων, είναι η τηλεόραση. Όλα τα εγκλήματα ωραιοποιούνται και συγκαλύπτονται από τους δημοσιογράφους και την τηλεόραση, που προστατεύει, προωθεί και επιβάλλει αυτού του τύπου τους πολιτικούς και τις πολιτικές. Το βαρύ πυροβολικό της διαπλοκής, της παραπληροφόρησης, της τρομοκρατίας και της χειραγώγησης, ήταν και παραμένει η τηλεόραση. Γι’ αυτό, το ’90, οι πολιτικοί παραχώρησαν τα τηλεοπτικά δίκτυα σε πέντε οικογένειες εργολάβων, τραπεζιτών και εφοπλιστών. Αυτοί αναλάμβαναν εφεξής τη χειραγώγηση της κοινωνίας με το πιο αποτελεσματικό όπλο που διαθέτει ένας σύγχρονος στρατός κατοχής, την τηλεόραση.
Στέλιος Ελληνιάδης Υ.Γ. Οι παραπάνω προβληματισμοί χρειάζονται συμπλήρωση και βελτίωση, από όλους. Εξασθενημένες άμυνες και απουσία εναλλακτικής
Υπάρχει αδυναμία των φορέων της αλλαγής. Η Αριστερά δεν ήταν προετοιμασμένη για την κρίση. Δεν ήξερε τι μαγειρευόταν στα χαλκεία των μεγάλων χρηματοπιστωτικών τραστ. Και τώρα, η Αριστερά, έχει να αντιμετωπίσει αφενός τις άμεσες συνέπειες της οικονομικής κρίσης, αφετέρου τα πολυσύνθετα προβλήματα που δημιουργήθηκαν στην κοινωνία μέσα σε μερικές δεκαετίες εφησυχασμού.
Αλλά και τα αμυντικά συστήματα της κοινωνίας είναι ανεπαρκή, όπως τα συνδικάτα που αποτελούν βασικές μορφές κοινωνικής οργάνωσης, ταγμένες στην υπηρεσία των εργαζομένων που έχουν απέναντί τους ισχυρούς πόλους που τους εκμεταλλεύονται. Διαπλοκή, ενσωμάτωση και διαφθορά απαξίωσαν τα συνδικάτα, που σήμερα, με λίγες εξαιρέσεις, εκπροσωπούν μία μικρή μερίδα των εργαζομένων. Πού να στηριχτεί, λοιπόν, ο πολίτης για να αμυνθεί;
Έλλειψη οράματος
Η έλλειψη πειστικής εναλλακτικής οδού. Αντικειμενικές δυσκολίες, πρωτόγνωρα πράγματα, αφού οι στρατηγοί που στο παρελθόν εισέβαλαν με τα τανκς και τα αεροπλάνα, αντικαταστάθηκαν από τους τραπεζίτες που είναι ακόμα πιο σκληροί εισβολείς. Υποκειμενικές αδυναμίες, από τη συνεχιζόμενη κρίση στη διεθνή Αριστερά και από τα εντόπια κουσούρια μας.
Για πρώτη φορά, οι λαοί στην Ευρώπη βρίσκονται μπροστά σε τέτοια κατάσταση. Να έχει καταρρεύσει το σοσιαλιστικό μπλοκ, και τώρα να καταρρέει και το καπιταλιστικό μοντέλο που αυτοπροβλήθηκε ως το μοναδικό βιώσιμο με την επικράτηση της οικονομίας της αγοράς. Σήμερα, λείπουν τα οράματα, λείπουν οι ελκυστικές ιδέες, λείπει η πίστη σε έναν κόσμο εναλλακτικό, ανθρώπινο και δίκαιο. Και αυτό το κενό δεν αναπληρώνεται με επιμέρους αιτήματα οικονομικού περιεχομένου.
Ο δρόμος της… απεξάρτησης
Με όλα αυτά τα ρεαλιστικά και καθόλου φανταστικά δεδομένα, μπορεί κανείς να καταλάβει γιατί τα θύματα στηρίζουν τους θύτες. Γιατί, εκατοντάδες χιλιάδες άνεργοι και απολυμένοι, χρεοκοπημένοι βιοτέχνες και καταστηματάρχες, εξαθλιωμένοι συνταξιούχοι και φτωχοποιημένοι αγρότες, ψηφίζουν ακόμα Νέα Δημοκρατία, ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ, που μαζί με τη φασιστική Χρυσή Αυγή, το δεκανίκι τους, συγκεντρώνουν ένα 40 με 50, αν όχι 60%, του ελληνικού λαού. Με 64% ανεργία στους νέους, με χιλιάδες απολυμένους να προστίθενται κάθε μέρα στο 1,5 εκατομμύριο άνεργους επισήμως, με εξωφρενικούς φόρους που απειλούν άμεσα τα σπίτια, την κατοικία κάθε οικογένειας κ.λπ., κ.λπ., εκατομμύρια ψηφοφόροι παραμένουν μαζικά κολλημένοι στα κόμματα των Μνημονίων, παρά τις τεράστιες διαρροές.
Τα σκεφτόμουν αυτά, προχτές, σε μια συγκέντρωση ανθρώπων, που ενώ πάλεψαν για να επιβιώσουν, και ενώ συμφωνούν με τα παραπάνω και επαυξάνουν, ορθώνουν μεγάλες απαιτήσεις για να εμπιστευθούν την Αριστερά.
Τι άλλο μπορεί να είναι αυτό που κρατάει δέσμιους τους ανθρώπους, που ταλαντεύονται με ποιον θα ταχθούν, την ώρα που υφίστανται τις καταστροφικές συνέπειες αυτών των πολιτικών που εφαρμόζονται από Ν.Δ., ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ; Είναι πολύ κρίσιμο το ερώτημα και είναι πάρα πολύ σημαντικό να βρούμε την απάντηση, γιατί αλλιώς, δεν μπορούμε να αγγίξουμε αυτό το «σώμα», να το απελευθερώσουμε από τις δεσμεύσεις, τις φοβίες και τις προκαταλήψεις του. Και το οποίο, εάν δεν αλλάξει σκέψη και ρότα, θα συνεχίσει να αυτοκαταστρέφεται συμπαρασύροντας όλη την Ελλάδα.
Και το λέω αυτό, γιατί κι εμείς δεν είμαστε τόσο κοντά όσο νομίζουμε στη σωστή και ολοκληρωμένη απάντηση. Ήθελα αυτό το ζήτημα να είναι στο κέντρο του προβληματισμού και των λύσεων που επιζητούμε. Ήθελα να το διαβάζω στις εφημερίδες μας, να το ακούω στις ομιλίες μας, να το βλέπω στην καθημερινή πολιτική μας δράση, ήθελα…
Το σίγουρο είναι ότι η προσπάθεια να πείσουμε τον κόσμο να αποκολληθεί από τη δηλητηριώδη εξουσία είναι πολύ δύσκολη. Και ο αγώνας για να κερδίσουμε τον πολίτη που μας βλέπει με προκατάληψη ή δυσπιστία, είναι πολύπλοκος, πολύμορφος και πολυμέτωπος. Και προϋποθέτει, πριν απ’ όλα και πάνω απ’ όλα, την αυτογνωσία και τη βελτίωση του ίδιου μας του εαυτού.